کاردۆخییەکۍ
دلۍ کوردەسانو تورکیاینە نیشتەجایۍ بیېنۍ، یانی سەرنیشتو کوردەسانی، نیشتیمانو کاردۆخییەکان کە ناوچەو بۆتانی مەگېرۊوە.
(ئێگزەنەفۆن 401 و. پ.) دلۍ کتېبو (ئاناباز) نویستەنش کە کاردۆخییەکۍ کۊمەڵگایێ کشتیاری ئەرەمەرزیا و جاگیرشان بېیەن و یانۍ دەگایەکاشا بە دار و تەۋەنی و هەڕە وەشېکریێنۍ، پېسە بیناسازی جە ئەرمەنەکا وەڵتەرۍ بیېنۍ و دلېرانە وەرگیریشان جە خاک و ئاو وېشان کەرڎەن.
تاریخنویسی گریکی (یۆنانی) بە نامۍ (زەینەفون) نامۍ (کاردۆکی یام کاردۆخی) پەی نیشتەجایا کوردەسانی بەکارئاردېنە، دلۍ کتېبەکەیشەنە بە نامۍ (ئەناباسیس- ڕوەو سەرنیشت)ە.
(زەینەفون) چەنی (10) هەزار سەربازە گریکییا جە (کرېگرتەکا- مرتزقة) ساڵەو (401 و.پ.)دلۍ وەڵاتو کوردەسانیرە گوزەرشان کەرڎەن.
زەینەفون، باس جە پاکشۍ ئا (10) هەزار سەربازەیە مەکەرۊن جە وڵاتو بابلیۆ ڕوەو سەرنیشت، شان بە شانو کەنارو ڕۊخانەو (دیجلە) ڕوەو وڵاتو کوردانی ئامان، ئیشارە پانەیە کەرۊن دلۍ سەرزەمینو نەتەوێرە ۋېیەردېنۍ کە نامېشان (کاردۆخی)ین.
ماچۊ: ئینۍ دلۍ دەشتەکان و جە دامانو کەشەکانە ژیۋېنۍ و دەگێ ئاوەڎانېشان بېنۍ، یانەکېشان پەڕۍ بېنۍ جە گەنمۍو خۆراکی هەمە جۊر و گۊزەڵۍ شەرابی.
دیسان ماچۊ: ئینۍ فرە دلېرانە پارېزگاری جە ماڵ و کەل و پەلیشان کەرېنۍ، چڼەها سەربازۍ گریکیشا کوشتۍ، سوپاو گریکی پېویسش بە حۆت ڕوا بۍ پەی گوزەرکەرڎەی بە زەمینو کاردۆخییەکارە.
پاسە دیارەن زەینەفون و سوپاکېش کەشەکۍ زاخۆ (بێخیر)یشان بڕیېنۍ، تووشو وەرگیری کوردا بیېنێ بە دیاریکریایی جە دەشتەکا هەر دوە قەزاو (سمێڵ و زاخۆ)ی.[1]