Bibliothèque Bibliothèque
Rechercher

Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!


Search Options





Recherche avancée      Clavier


Rechercher
Recherche avancée
Bibliothèque
Noms Kurdes
Chronologie des événements
Sources
Histoire
Collections de l'utilisateur
Activités
Rechercher Aide?
Publication
Video
Classifications
Élément aléatoire!
Envoyer
Envoyer l'article
Envoyer l'image
Survey
Vos commentaires
Contactez
Quel type d'information devons-nous!
Normes
Conditions d'utilisation
Point qualité
Outils
À propos
Kurdipedia Archivists
Articles de nous!
Ajouter Kurdipedia à votre site Web
Ajouter / Supprimer Email
Statistiques des visiteurs
Les statistiques de l'article
Polices Converter
Calendriers Converter
Vérification orthographique
Langues et dialectes des pages
Clavier
Liens utiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Langues
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Mon compte
Connexion
L'adhésion!
Vous avez oublié votre mot de passe!
Rechercher Envoyer Outils Langues Mon compte
Recherche avancée
Bibliothèque
Noms Kurdes
Chronologie des événements
Sources
Histoire
Collections de l'utilisateur
Activités
Rechercher Aide?
Publication
Video
Classifications
Élément aléatoire!
Envoyer l'article
Envoyer l'image
Survey
Vos commentaires
Contactez
Quel type d'information devons-nous!
Normes
Conditions d'utilisation
Point qualité
À propos
Kurdipedia Archivists
Articles de nous!
Ajouter Kurdipedia à votre site Web
Ajouter / Supprimer Email
Statistiques des visiteurs
Les statistiques de l'article
Polices Converter
Calendriers Converter
Vérification orthographique
Langues et dialectes des pages
Clavier
Liens utiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Connexion
L'adhésion!
Vous avez oublié votre mot de passe!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 À propos
 Élément aléatoire!
 Conditions d'utilisation
 Kurdipedia Archivists
 Vos commentaires
 Collections de l'utilisateur
 Chronologie des événements
 Activités - Kurdipedia
 Aide
Nouvel élément
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
09-09-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biographie
Auguste de Jaba
29-06-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d\'Orhan Pamuk
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
L\'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Libérer la vie : la révolution de la femme
20-10-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Temps et espaces de la violence interne: revisiter les conflits kurdes en Turquie à l\'échelle locale
07-09-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
La révolution kurde. Le PKK et la fabrique d\'une utopie
05-09-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Osman Sebrî (Apo): Analyse Bio-bibliographique
24-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Quelles Frontières Pour Le Moyen-Orient ? - II
24-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Statistiques
Articles 521,323
Images 105,405
Livres 19,625
Fichiers associés 98,356
Video 1,419
Bibliothèque
L'Arménie dans le folklore ...
Bibliothèque
Documents du VIème Congres ...
Bibliothèque
Les Kurdes d'Irak
Bibliothèque
L' Homme Debout
Bibliothèque
Documents du VIIème Congres...
MESTÛRE – SERÊ HÊJAYÎ TAC BÛ
Groupe: Articles | Articles langue: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Classement point
Excellente
Très bon
Moyenne
Mauvais
Mauvais
Ajouter à mes collections
Donnez votre avis sur ce produit!
Histoire des Articles
Metadata
RSS
Recherche dans Google pour les images liées à l'élément sélectionné!
Recherche dans Google pour l'élément sélectionné!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

MESTÛRE – SERÊ HÊJAYÎ TAC BÛ

MESTÛRE – SERÊ HÊJAYÎ TAC BÛ
MESTÛRE – SERÊ HÊJAYÎ TAC BÛ
TOSINÊ REŞÎD
Di dîroka xwe ya hezarsalan de gelê kurd gelek mîrgeh ava kirine, ku hinek ji wan hema bêjî serbixwe bûn. Di wan mîrgehan de jîyana çandeyî geş bûye.
Nîveka sedsalîya XIX ye yekemîn li Kurdistanê hê jî çend mîrgrhên kurda jîyana xwe didomandin. Ew rast e serbixwe nîn bûn, lê bandûra mêtropolan jî ser wan zêde nîn bû. Mîrgehên Botan û Bahdînan, Soran, Baban, Erdelan, ji wan mîrgehan bûn. Seva wê dewranê ji alîyê bi pêş ve çûna dîroknûsîyê û poêzîyayê, bi taybetî mîrgehên Erdelan û Baban berbiçav bûn.
Li almanêxên poêzîyayê, yên wê dewranê, em rastî navên helbestavanên ji mîrgeha Erdelan; Mîrze Mûrtaza Afsar Kurdistanî, Asadalah beg Emîrî Sinê Erdelanî, Ekber beg Kurdistanî, Husên Qulî xan Senendecî û gelekên mayîn tên. Wê dewranê li serbajarê mîrgeha Baban, bajarê Silêmanîyê şayîrên wek Ebdurehman beg Selîm, Mistefa beg Kurdî û Mele Hîzra Nalî berhemên xwe disêwirandin.
Di cêrga van navan de şaîr û dîroknûsa xwedîya talanta mezin Mah Şeref xanim Kurdistanî, ku bi navê şayîrtîyê Mestûre hatibû nas kirinê, cîhê xwe, yê hêja digre.
Mestûre sala 1805 an, li serbajarê mîrgeha Erdelan, bajarê Senendecê ji dayîk bûye. Wê demê Amanalah xanê mezin welîyê Kurdistanê bû.
Di tamarên Mestûrê de xwîna du malbetên Erdelanê ye zor dikşîya; ji alîyê dê de xwîna wezîrên bi nislet, ji alîyê bavê de xwîna malbeta Qadîya. Malxalanê Mestûrê di şerkarîya ji bo mîrtîyê, roleke êgin dilîstin, lê malbavanê wê xwe dûrî karê usan digirtin.
Bavê Mestûrê, Ebdûl Hesen beg, mirovekî seva dewrana xwe gelekî xwendî, xwe ji karê mîrgehê dûr digirt. Wî bêtir guh dida karê perwerdeya zarên xwe, bi taybetî keça xwe ye nuxurî, Mestûrê. Ew bi keça xwe serbilind bû.
Torinaya kurda ye li Rojhilata Kurdistanê, di pirsa perwerde kirina keçan de çav dida Tehranê. Sitîya kurd gerek baş bikaribûya bistrê, govendê bigre û hespê bajo. Lê Ebdûl Hesen beg berî gişkî guh dida perwerda întêlêktûal. Wî hizkirina ber bi xwendinê, ku bal Mestûrê ji zikmakî hebû, hê geş dikir.
Rûpêlên dîroka Kurdistanê ye bi mêrxasî û comerdî ve tijî, lêgênd, evsene û stranên di der heqê mêranîya kal û bavan de, bandûreke mezin ser Mestûrê dihêlin. Lê dîroka Kurdistanê ji bo Mestûrê tenê rûpêlên pirtûkê dîroknûsa nîn bûn, Ebdûl Hesen beg keça xwe ye hizkirî gund û bajar, çîya û banîyên Kurdistanê digerand, kela û birc, koçk, sera û xasbaxçên mîrên kurda nîşanî wê dikirin, yê ku dijminê kurdaye sedsalan, hukumdarên Îranê û Romê wêran kiribûn.
Van seyran û dîdeman bi malûmatîyên dîroknûsan re tevayî, bal keça dilsoz daxweza bi pêş ve birina wî karî dîyar kirin, wekî bi xwe pênûsê hilde, çi ku pêşîya nîvîşkan hiştîye, temam bike, dîroka Kurdistana Erdelanê tam bike. Lê ew ê wî karî tenê piştî mêr kirinê dest pê bike.
Mestûre dawîya sala 1826 an mêr dike. Berî mêrkirina wê, welîyê Erdelanêyî xort, Xosro xan Banî Erdelan ê kurê Emanalah xanê Mezin, li malbeta Qadîya tê xezevê. Bav û kalkê Mestûrê davêje girtîgehê, wan bi 30 hezar tûmanî ceza dike û Mestûrê dibe herêma xwe. Bi vê zewacê qey bêjî welî û malbeta Qadîya li hev tên.
Mestûre ne jina Xosro xane tenê, ne jî ya yekemîn bû. Jina Xosro xane yekemîn Husnî Cihan bû, keça Fath Elî şah.
Rast e, ji Mestûrê re zar nebûn, lê ew di mêrkirina xwe de ne bêbext bû. Çawan bi xwe dinvîse, Xosro xan gelekî ew hiz dikir û kivş kiribû wezîra Enderûnê, bi gilîkî mayîn, seroka para jina. Heta mirina xanê bêwext jî Mestûre ma jina hizkirî. Û ew bi wê hizkirinê bextewer bû:
Ji çira dîyar bûna te, xanîyê dilê min ronîye vê şevê,
Ji xweşî, şabûna min heta melek jî şa dibin, vê şevê,
Ji bejn û rûyê qelemkêş, ez dîsan wek hercar serxweşim,
Bejna min sipingdar wek nêrgiz xwe bawrim dîsan vê şevê…
Pey mirina mêr re, sala 1835 an, ew kûl û derdên xwe bi gelek êlêgîya tîne ziman.
Di der heqê jîyana xwe, ya piştî mirina mêr heta çûyîna Silêmanîyê, sala 1846 an, Mestûre di dîroka xwe de tu tiştî nanvîse. Lê di der heqê rewşa wê, ya wan salan de, em ji helbestên wê pê dihesin. Di helbesteke xwe de ew dinvîse:
Li padşatîya aqilbendîyê ça serok, ez im, jin, hatime bijartin,
Ji bera jinaye bindest, vê dewrê kes tune tayê min.
Serê me, yê hêjayî tac e, em bin çarşevê vedişêrin,
Çi fêde ji wê, ku bextê min, ez awa nuxsan kirim.
Bi destûra Xwedê dilovan, ji min re dikeve bêjim,
Kubarîya evê demê me, rûspîtîya dewranê ez im…
Sala 1846 an artêşa şahê Îranê davêje ser mîrgeha Erdelan, Riza Qulî xan ê welî, kurê Xosro xanî ji Husnî Cihan xanimê, hêsîr dikin û bi xwe re dibin Tehranê. Mestûre jî bi hezaran kesên Senendecê ve koçber dibe, berê xwe dide serbajarê mîrgeha Baban, Silêmanîyê.
Kurmetê wê, Husên Qulî xan, ku usan jî tîê wê, birê Xosro xan bû, wê dibe mala xwe. Germayîk di navbera Husên Qulî xan û Mestûrê de hebû û ew mêvandarî hinekî xemên Mestûrê sivik dike. Lê ew xweşî jî dirêj dom nake, zûtirkê Husên Qulî xan giran nexweş dikeve û ji dinîya ronik koç dike. Piştî vê bûyarê em cara yekemîn di berhema Mestûrê, ya dîrokî de, rastî gazina tên: “Bi Husên Qulî xan ra jîyana me şa bû, lê ev xweşîya me ne bi dilê felekê bû, ji ber ku piştî demekê, 4 ê zî-l-hîca, sala 1263 hicrê, (13 Noyabirê sala 1847 an) Husên Qulî xan ê torin nexweş ket û piştî rojekê lezande buhuştê. Mirina wî dil û cegerên min sotin, çavên min tijî hêstir kirin.
Ez, Mestûre, ji wî delalîyê xwe dûr bi tenê me. Du, sê rojin can û bedena min ji nexweşîyê di nav agir da ne. Ka bi xwestina Xwedê wê çi bibe?”
Piştî vê nivîsarê, çend rojan şûn de, Kanûna sala 1847 an, di çil û du salîya xwe de, ji welat, bajarê hizkirî, ji xwîşk û bira, dost û pismaman dûr, Mestûre jî serê xwe datîne. Ew jina bi nav û deng li goristana Girdî Seywan, nêzîkî serbajarê mîrgeha Baban, Silêmanîyê, spartne axa Kurdistanê.
Kurdnasa rûs Yêvgênîya Vasîlyêva, ya ku berhema Mestûrê ye ser dîroka Erdelanê wergerandîye rûsî û bi pêşgotineke hêja çap kirîye, di gotareke xwe de seva Mestûrê dinvîse, wekî berî Mestûrê û dewrana wê li Rojhilata Nêzîk û Navîn ne di nav ereban de, ne di nav farisan de, ne di nav tirkan de û ne jî di nav ermenîyan de helbestvan û dîroknûsên jine tayê wê tune bûne. Lê zanekî farsayî bi nav û deng, ku dema Mestûrê jîye, Mestûrê nav dike ‘jineke wê demêye here bi nav û deng’.
Dîroknûsên wê dewranê usan jî seva xweşikî û bedewîya Mestûrê dinvîsin.
Yahîya Merîfet, di pêşgotina dîwana şiîrên Mestûrê de dinvîse, wekî dîyar bûna şayîreke usan, di wê demê de, ya ewqas mezin, xwedîya talanta zor, ewqas zane, dikare bê dîtin çawan sêreke gerdûnî.
Çawan me li jor got, Mestûrê xen ji şiîra usan jî bi dîrokê ve mijûl bûye û pey xwe “Dîroka Erdelanê” ya giranbiha hiştîye. Dîroknasê Îranê Nasir Azadpûr wê berhema Mestûrê sala 1946 an li Tehranê çap dike.
Kurdnasa rûs, Yêvgênîya Vasîlêva jî wê berhema Mestûrê sala 1990 î bi wergera rûsî li Mosko çap dike.
Navê şayîr û dîroknûsa kurde nîveka sadsalîya XIX yekemîn, Mah Şeref xanim Kurdistanî, Mestûrê, di dîroka çanda gelê me de cîhê xwe, yê hêja girtîye û mîrata wê li pey xwe hiştîye, hê jî benda lêkolînên zanîyarîye fireh e.[1]
Cet article a été écrit en (Kurmancî - Kurdîy Serû) langue, cliquez sur l'icône pour ouvrir l'élément dans la langue originale!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Cet article a été lu fois 1,465
HashTag
Sources
[1] | کوردیی ناوەڕاست | kurd.riataza.com
Fichiers associés: 2
Les éléments liés: 5
Groupe: Articles
Articles langue: Kurmancî - Kurdîy Serû
Livre: Culture
Province: Arménie
Type de document: Langue originale
Villes: Yerevan
Technical Metadata
Point qualité: 99%
99%
Ajouté par ( ڕاپەر عوسمان عوزێری ) sur 26-01-2022
Cet article a été examiné et publié par ( زریان سەرچناری ) sur 26-01-2022
Cet article a récemment mis à jour par ( زریان سەرچناری ) sur: 26-01-2022
URL
Cet article selon Kurdipedia de Normes n'est pas encore finalisé!
Cet article a été lu fois 1,465
Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!
Bibliothèque
L'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d'Orhan Pamuk
Articles
Les Kurdes en Irak : une communauté linguistique qui protège son identité nationale
Bibliothèque
Libérer la vie : la révolution de la femme
Articles
La Question kurde au Moyen-Orient: entre dynamiques régionales et reprises en main nationales
Articles
Insurrection urbaine dans l’espace kurde et Écologie sociale
Biographie
Hamit Bozarslan
Articles
Province de Bitlis (1908-1915)
Articles
Les Kurdes et la construction d’une contre-mémoire du génocide arménien
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)

Actual
Bibliothèque
L\'Arménie dans le folklore Kurde
17-02-2014
هاوڕێ باخەوان
L\'Arménie dans le folklore Kurde
Bibliothèque
Documents du VIème Congres du PDK-I
28-01-2014
هاوڕێ باخەوان
Documents du VIème Congres du PDK-I
Bibliothèque
Les Kurdes d\'Irak
11-04-2014
هاوڕێ باخەوان
Les Kurdes d\'Irak
Bibliothèque
L\' Homme Debout
14-10-2016
هاوڕێ باخەوان
L\' Homme Debout
Bibliothèque
Documents du VIIème Congres du PDK-I
31-08-2017
هاوڕێ باخەوان
Documents du VIIème Congres du PDK-I
Nouvel élément
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
09-09-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biographie
Auguste de Jaba
29-06-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d\'Orhan Pamuk
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
L\'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Libérer la vie : la révolution de la femme
20-10-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Temps et espaces de la violence interne: revisiter les conflits kurdes en Turquie à l\'échelle locale
07-09-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
La révolution kurde. Le PKK et la fabrique d\'une utopie
05-09-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Osman Sebrî (Apo): Analyse Bio-bibliographique
24-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Quelles Frontières Pour Le Moyen-Orient ? - II
24-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Statistiques
Articles 521,323
Images 105,405
Livres 19,625
Fichiers associés 98,356
Video 1,419
Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!
Bibliothèque
L'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d'Orhan Pamuk
Articles
Les Kurdes en Irak : une communauté linguistique qui protège son identité nationale
Bibliothèque
Libérer la vie : la révolution de la femme
Articles
La Question kurde au Moyen-Orient: entre dynamiques régionales et reprises en main nationales
Articles
Insurrection urbaine dans l’espace kurde et Écologie sociale
Biographie
Hamit Bozarslan
Articles
Province de Bitlis (1908-1915)
Articles
Les Kurdes et la construction d’une contre-mémoire du génocide arménien
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
Folders
Bibliothèque - Province - À l'extérieur Bibliothèque - Livre - Al-Anfal & Halabja Bibliothèque - Dialect - Française Bibliothèque - PDF - Oui Bibliothèque - Livre - Enquête Bibliothèque - Livre - Histoire Bibliothèque - Type de document - Langue originale Bibliothèque - Publication Type - Scanned Document Bibliothèque - Province - France Bibliothèque - PDF - Non

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Contactez | CSS3 | HTML5

| Page temps de génération: 0.391 seconde(s)!