ناڤ: حاجی تۆفیق بەگ
ناسناڤ: پیرەمێرد
ناڤێ بابێ: مەحموود ئاغا
ساڵا ژ دایکبوونێ: 1867ز
ڕۆژا مرنێ: #19-06-1950#
جهێ ژ دایکبوونێ: ل تاخا #گوێژە#یا باژارێ سلێمانیێ
جهێ مرنێ: #سلێمانی#
$ژیاننامە$
پیرەمێرد ئان حاجی تۆفیق بەگ کو ناڤێ وی یێ تەواو تۆفیق کوڕێ مەحموود ئاغایێ کوڕێ هەمزەئاغایێ مەسرەفە، ل ساڵا 1867ز ل تاخا گوێژەیا باژارێ سلێمانیێ ژدایکبوویە. پیرەمێرد؛ هەلبەستڤان، ڕۆژنامەڤانێ ناڤدارێ کورد بوو، ژدایکبوویێ باژارێ سلێمانیێ یە و هەر ل وی باژاری ژی فێری زانستێن ئایینی و خواندن و نڤیسینێ بوویە. پیرەمێرد ژی وەک گەلەک ژ هەلبەستڤانێن دی، وەکە #حاجی قادری کۆیی#، #نالی#، #مەحوی#، #مەولەوی# و زێوەر بۆ فێربوونا زانستی مزگەفت ب مزگەفت، باژار ب باژار گەڕیایە و ل هەر جهەکێ ژی ماوەیەکێ ئاکنجی بوویە. پشتی کو ل بەشەک زێدە ژ مزگەفتێن سلێمانیێ گەڕیایە، ڤێجا بەرا خوە دایە ڕۆژهەلاتێ کوردستانێ بۆ گەڕیان و سەردانا مزگەوفتێن باژارێ #بانە#. پاشی شێخ مستەفایێ نەقیب و شێخ سەعیدێ حەفید ل ساڵا 1898 وی دبەنە ستەمبۆلێ، ل ڤێرێ ل کۆلیژا یاسایێ دخوینیت و ل چەند دەزگەهێن دەولەتا عوسمانی یا وی سەردەمی ب پلەیێن جودا دهێتە دامەزراندن. ل پاش شۆڕەشا #شێخ سەعید پیران# ل ساڵا 1925 و تێکچووینا ڕەوشێ، ڤەدگەریتە سلێمانیێ و حەتا ئەخیرا ژیانا خوە هەر ل وی باژاری دمینیت و مژوولی کارێن ڕۆژنامەڤانیێ دبیت. پیرەمێردی گەلەک بەرهەمێن وێژەیی هەنە و گەلەک ژی خزمەتدا ڕۆژنامەگەرییا کوردی کرییە. هندەک ژ وان ڕۆژنامەیێن کو وی تێدا خزمەت و خەبات کری، ڕۆژنامەیا ڕەسملی کاتب و ڕۆژنامەیا کورد تەعاون و ترقی غزەتەسی و هەروەها ڕۆژنامەیا ژین و گۆڤارا ژینە. پیرەمێردی حەتا داوی هەناسەیا ژیانا خوە مژیلی نڤێسین و کارێ ڕۆژنامەڤانیێ بوو، حەتا ل 19ێ حوزەیرانا 1950 بەرامبەری 4ێ ڕەمەزانا 1369ێ کۆچی، ل باژارێ سلێمانیێ، ل تەمەنێ 83 ساڵیێدا ژ بەر نەخۆشیا شەکرێ و هەروەسا نەخۆشیا گورچیسکان کۆچا داوی دکەت. ل سەر داخوازیا وی ل گردێ مامەیارە کو جهێ بەرێ یێ جەژنا نەورۆزێ بوو، دهێتە ڤەشارتن.
$ژیانا هونەری و کارکرن$
کارکرن ل حکومەتێدا:
پیرەمێردی چەندین جاران پلە و پایە ل ناڤ حکوومەتێدا وەرگرتینە، هندەک ژ وان پۆستان ژ وانا پێک تێن:
- ل ئەیلوولا 1909 بوویە قائیمەقامێ جۆلەمێرگێ.
- ل نیسانا 1912 بوویە قائیمەقامێ قەرەمورسلێ.
- ل شوباتا 1915 بوویە قائیمەقامێ بالاوایێ.
- ل ئەیلوولا 1916 بوویە قائیمەقامێ بیت الشباب.
- ل مارتا 1917دا بوویە قائیمەقامێ گموش کۆی، هەر ل وی ساڵێدا چوویە ئیتەپازاری (دورگەهەک خوەش و ناڤدارا ترکیایە)
- ل نیسانا 1918 بوویە پارێزگارێ باژارێ ئاماسیایێ ل ترکیا و حەتا ساڵا 1923 ل ڤێرێ مایە.
$پەڕتووک و بەرهەمێن وی یێ چاپکری$
- دیوانا مەولەوی (ئەسڵ و ڕۆح)، ساڵا 1935 ل چاپخانەیا خوە ل دوو بەرگاندا چاپ کرینە.
- چیرۆکا مەم و زین
- دوانزە سوارەی مەریوان، 1935
- پەڕتووکا پەندی پێشینان، 1936
- چیرۆکا محمود ئاغای شێوەکەل، 1942
- گاڵتەوگەپ ساڵا 1947، پێک تێت ژ هندەک ڕوویدانێن خوەشێن کوردەواری، کو هەم تەنزن و هەم وەک پەند جهێ بایەخێ نە.
- دیوانا مەولانا خالیدی نەقشبەندی – کو ب شێوازێ زنجیرە ل ڕۆژنامەیا خوەدا بەلاڤ دکر.
- هەلبەستێن وەلی دێوانە و بێسارانی، ئەوێن دەست وی کەتبن، ژ هەورامیێ ڤە وەرگێڕاینە سەر دەڤۆکا سلێمانێی.
- هۆزانێن گەلەک ژ هەلبەستڤانێن ھەورامان و زەنگەنەی ب دەڤۆکا سلێمانیێ بەلاڤ کرینە وەک: شەفیع، مەلا وەلەدخان، مەجزوب، فخرالعلما، مەلای جەباری، عەبدوڵلابەگێ زەنگەنە و ھتد.
- زنجیرە وتارەک دەربارێ مێژوویا میرنشینا بابان و هۆز و عەشیرێن جاف و گەلەک ڕوویدانێن دیرۆکیێن گرنگ.
پەڕتووکێن وی وەرگێڕایی سەر زمانێ کوردی:
- گەشتی ھۆنەرمەندێک لە جیھاندا
- ڕۆمانی کەمانجەژەن، 1942، ل ترکیایێ کرییە کوردی.
- پەندەکانی پیرەمێرد
- کاکەی فەلاح (پشتی وەرگرتنا ئیزنا مالباتا پیرەمێردی، هندەک ژ وان پەڕتووکان دیسا هاتنە چاپ کرن). [1]