Bibliothèque Bibliothèque
Rechercher

Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!


Search Options





Recherche avancée      Clavier


Rechercher
Recherche avancée
Bibliothèque
Noms Kurdes
Chronologie des événements
Sources
Histoire
Collections de l'utilisateur
Activités
Rechercher Aide?
Publication
Video
Classifications
Élément aléatoire!
Envoyer
Envoyer l'article
Envoyer l'image
Survey
Vos commentaires
Contactez
Quel type d'information devons-nous!
Normes
Conditions d'utilisation
Point qualité
Outils
À propos
Kurdipedia Archivists
Articles de nous!
Ajouter Kurdipedia à votre site Web
Ajouter / Supprimer Email
Statistiques des visiteurs
Les statistiques de l'article
Polices Converter
Calendriers Converter
Vérification orthographique
Langues et dialectes des pages
Clavier
Liens utiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Langues
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Mon compte
Connexion
L'adhésion!
Vous avez oublié votre mot de passe!
Rechercher Envoyer Outils Langues Mon compte
Recherche avancée
Bibliothèque
Noms Kurdes
Chronologie des événements
Sources
Histoire
Collections de l'utilisateur
Activités
Rechercher Aide?
Publication
Video
Classifications
Élément aléatoire!
Envoyer l'article
Envoyer l'image
Survey
Vos commentaires
Contactez
Quel type d'information devons-nous!
Normes
Conditions d'utilisation
Point qualité
À propos
Kurdipedia Archivists
Articles de nous!
Ajouter Kurdipedia à votre site Web
Ajouter / Supprimer Email
Statistiques des visiteurs
Les statistiques de l'article
Polices Converter
Calendriers Converter
Vérification orthographique
Langues et dialectes des pages
Clavier
Liens utiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Connexion
L'adhésion!
Vous avez oublié votre mot de passe!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 À propos
 Élément aléatoire!
 Conditions d'utilisation
 Kurdipedia Archivists
 Vos commentaires
 Collections de l'utilisateur
 Chronologie des événements
 Activités - Kurdipedia
 Aide
Nouvel élément
Lieux
Erzurum
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
Lieux
Piranchahr
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ciwan Haco
06-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Tara Jaff
06-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ayşe Şan
04-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ziriab
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ibn Khallikân
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Statistiques
Articles
  536,909
Images
  109,450
Livres
  20,222
Fichiers associés
  103,691
Video
  1,531
Langue
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,433
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,760
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,977
عربي - Arabic 
30,360
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,924
فارسی - Farsi 
9,609
English - English 
7,552
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,647
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Groupe
Français
Bibliothèque 
256
Articles 
38
Biographie 
24
Publications 
18
Lieux 
5
Documents 
4
Martyrs 
2
Partis et Organisations 
1
Le dépôt de fichiers
MP3 
324
PDF 
31,275
MP4 
2,522
IMG 
200,602
∑   Totale 
234,723
Recherche de contenu
Biographie
Ziriab
Biographie
Ayşe Şan
Biographie
Ahmet Kaya
Biographie
Tara Jaff
Biographie
Ciwan Haco
Xeletiya Tê Spartin Ziman
Groupe: Articles | Articles langue: Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Classement point
Excellente
Très bon
Moyenne
Mauvais
Mauvais
Ajouter à mes collections
Donnez votre avis sur ce produit!
Histoire des Articles
Metadata
RSS
Recherche dans Google pour les images liées à l'élément sélectionné!
Recherche dans Google pour l'élément sélectionné!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
کرمانجی0
هەورامی0
لوڕی0
لەکی0
Zazakî0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Français0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Catalana0
Cebuano0
Čeština0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Lietuvių0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
балгарская0
қазақ0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ترکمانی0
हिन्दी0
ქართველი0
中国的0
日本人0

Xeletiya Tê Spartin Ziman

Xeletiya Tê Spartin Ziman
=KTML_Bold=Xeletiya Tê Spartin Ziman=KTML_End=
Yaşar Eroglû

Min gelek caran bi riya weşanê li ser paşgira ‘van’ û bikaranîna wê ya şaş dîtinên xwe anîn ziman. Lê bikaranîna şaş hê jî berdewam e û ez ê careke din li ser mijarê û bi hin aliyên wê yên nîqaşê rawestim.
Paşgira ‘van’ weke paşgirên din peyvçêker e. Bi serê xwe wateya wê nîn e lê dema li paş navdêrekê tê danîn navdêreke nû pêk tîne û wateyeke din li heyîna gotinên kurdî zêde dike û gencîneya kurdî berfireh dike.
Ziman hêmayeke zindî ye. Lê zêde dibe, tê dizê, diguhere, vediguhere, hin hêma jê tên jibîrkirin, wate diguherînin, transforme dibin û hwd. Bingeha van yekan serdem, hewceyî, zemînê bikaranînê û pêciriya (qabiliyet) ziman e. Guherîn û veguherîna ziman li ser vî zemînî pêk tê. Yên ku di qada zimanî de serê xwe diêşînin vê rastiyê baş dizanin. Divê her guherîn û hewceyiyên nû bi mantiq û xwezaya ziman re lihevkirî bin. Jixwe ne lihevkirî bin weke organên bedenê yên protez li bedenê weke organên resen rûnanên. Xav in, weke reş û spî lihevnekirî dimînin.
Asîmîlasyon û niştecihbûna li bajaran ku bi tirkî re rû bi rû mane, di vî warî de jî gelek bandor li ser mantiq û têgihîştina kurdî kiriye. Vê bazara şêlî rê daye ku gelek kes li ser zimanê kurdî şiyar bibin û berê xwe bidin zimanê xwe. Heta vê derê kêfxweşî ye. Lê bûye sedem ku ew ne bi zanetî be jî araste bibin ser mantiqê li bajaran û bandora asîmîlasyona heyî û xeletiyên xwe weke rastî bispêrine zimanê kurdî-kurmancî.
Pirî caran bikaranîna paşgira ‘van’ bi mantiqê kurdî-kurmancî re nelihevkirî ye, xelet e. Paşgira ‘van’ diçe paş kîjan peyvê wateya berevanî, payîn û lêxwedîderketinê pêk tîne. Rewşên wê yên awarte jî hene, lê giranî mantiqê sazkirina peyva ku nû hatiye dariştin wiha ye. Weke mînak; şivan, gavan, berxvan, golikvan, dergevan, baxçevan, bêrîvan, nêçîrvan û hwd. Hin peyvên awarteyên vê wateyê jî hene, weke; bilûrvan, şervan, dilovan. Ev peyvên li dawiyê, ji wateya berevanî, payîn û lêxwedîderketinê zêdetir pêkanîna nasnameya resen a peyvê (bilûr, şer, dil) tîne ziman. Çi awarte, çi ne awarte peyvên me li jor amaje kirin reseniya bikaranîna paşgira ‘van’ê didin xuyakirin. Yanî eger em bikevin şik û gumana bikaranîna paşgira ‘van’ê em dikarin wateya lê barbûyî ya di van peyvan de çareseriyê derxin. Şaneya rehik (kök hücre) a di vê mijarê de em serî lê bidin, ev peyv in.
Salên ku zimanê tirkî kete jiyana kurdan û kurd bi hebûn û zimanê xwe hesiyan û vir ve di qada bikaranîna zimanê me de xeletî û tewşî jî zêde bûn. Em dibînin ku her diçe peyvên wiha zêde dibin; guhdarvan, sitiranvan, kameravan, siyasetvan, berxwedanvan, rojnamevan, xwendevan, helbestvan û hwd. Bi rastî mantiqê van peyvên dariştî tewş in, eleqeya wan bi mantiqê kurman cî re nîn e. Ev yek dîtina me li jor diyar kir ku ziman zindî ye û diguhere re eleqeya wê nîn e, çûna ber bi xirabûnê nîşanî me dide.
Gelo ji ber çi? Em yek bi yek amaje bikin, ji ber çi ye:
Peyva guhdar jixwe heye û mebesta ku peyva ‘guhdarvan’ dihebîne lê bar e. Guh+dar= guhdar yanî kesê guh didê, bala xwe dide ser gotinê, bi gotina tirkî ‘dinleyici’. Ji bo ku peyveke sosyetîk bi kar bînin ‘van’ekî pê ve dikin. Jixwe navê guhdar hem têrê dike hem bi ruhê kurdî re ye. Em navlêkirinên weke sitiranvan, kameravan, siyasetvan, berxwedanvan, rojnamevan, xwendevan, helbestvan bidine aliyekî navên wan ên bi mantiq û ruhê kurdî re lihevhatî hene: sitiranbêj, kamerakêş, siyasetmedar, berxwedêr, rojnameger, xwende-xwîner, helbestkar. Navê ‘xwendevan’ weke ‘guhdarvan’ pir ecêb e. Wateya xwende ev e; kesê ku xwendin û nivîsandinê dizane, tiştekî dixwîne. Yên ku navê xwendevan bi kar tînin ‘van’ekî pê ve dikin di rastiya xwe de dibe kesê ku berevaniya yên xwendinê pêk tînîn. Bi gotina tirkî dibe ‘okurcu-yazarcı’. Heman rastî ji bo ‘guhdarvan’ jî derbas dibe; yê ku bervaniya yên guhdariyê dikin. Bi gotina tirkî ‘dinleyicilik işi yapan, dinleyenci’ . Gelo hewce ye ku ew qas êş û janê bi ziman bidine kişandan. Yanî ecêbiyeke ji ecêbiyan re bêjê rê bide min, dora min e. Haya bikarhênerên van navan nîn e ku kuştina zimanê xwe bi destên xwe dikin. Tu gotineke din hewce nîn e.
Gelek kesan bi gencîneyeke peyvan a teng paşgira ‘van’weke şûrekî ko dane destên xwe li her navekî kurdî ve dizeliqînin, haya wan ne ji ziman heye, ne jî ji mantiq û ruhê kurdî.
Hûn bi baldarî lê mêze bikin hûn ê bibînin ku stranbêjî, kamerakêşî, siyasetmedarî, rojnamegerî, helbestkarî û gelek navên ku paşê paşgira ‘van’ lê hatiyne zêdekirin karên weke gavan, şivan, dergevan û hwd. bi berevanî û lêxwedîderketinê ve bên pênasekirin nîn in. Pîşe ne, pêciriyeke (qabiliyet) taybet dixwazin, ne ji rêzê ne. Paşgira ‘van’ lê nayê û bi ruh û mantiqê kurdî rûnanê.
Dema em lêhûrbûnî li ser van têgehan disekinin, em dibînin ku piraniya wan pîşeyên ji bo erdnîgariya kurdan an nû ne yan jî daboriya wan ne pir kevn e. Jixwe ev xeletî bi piranî çavkaniya xwe ji vê yekê digirin. Gava hewceyiyên nû derdikevin pêş, bikarhênerên wan têgehan li ser mantiq û ruhê kurdiya wan ranawestin, berê xwe didine hêsaniyê. Hêsanî jî dibe xeletî.
Rewş dilê mirov disoje. Kurdî bi destên kurdan tê xirakirin. Ên ku xira dikin giraniya wan, hay ji xirakirinê nîn in. Lê yên ji xwe re dibêjin zimanzan û xwedî xebat in serê xwe ji rastnivîs û rêzimanê ranakin, xwedî li pirsgirêkên zimanê xwe dernakevin, ji dûr ve lê temaşe dikin. Yek jî ji peywira wan ew e ku bi her amûrên pêkan, van pirsgirêkan rave bikin û bi metodên zimannasiyê hişmendiya zimanê rasttir ê ku dikare bê bikaranîn bixin rojeva kurdan.
Aqubet serê kurdî be ku ew roj bên.
[1]

Cet article a été écrit en (Kurmancî) langue, cliquez sur l'icône pour ouvrir l'élément dans la langue originale!
Ev babet bi zimana (Kurmancî) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Cet article a été lu fois 1,470
Donnez votre avis sur ce produit!
HashTag
Les éléments liés: 50
1. Dates et événements 27-07-2023
2. Bibliothèque Ziman u Jiyan
4. Bibliothèque ziman û babet
6. Bibliothèque Ziman û Çalakiya Rastiyê
15. Articles ZIMAN Û ÇANDE
19. Articles Ziman û Mirovayetî
20. Articles ZIMAN Û NETEWE
29. Articles Ziman / Netew / Welat
35. Articles Ziman û Nasname
36. Articles Ziman û siyaset
39. Articles Bê ziman em kêm in
Groupe: Articles
Articles langue: Kurmancî
Publication date: 27-07-2023 (1 Année)
Province: Kurdistan
Publication Type: Born-digital
Type de document: Langue originale
Technical Metadata
Point qualité: 99%
99%
Ajouté par ( ئاراس حسۆ ) sur 17-08-2023
Cet article a été examiné et publié par ( سارا ک ) sur 18-08-2023
Cet article a récemment mis à jour par ( سارا ک ) sur: 17-08-2023
Titre de l'article
Cet article selon Kurdipedia de Normes n'est pas encore finalisé!
Cet article a été lu fois 1,470
Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!
Articles
Province de Bitlis (1908-1915)
Bibliothèque
L'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
Articles
Les Kurdes et la construction d’une contre-mémoire du génocide arménien
Articles
Les Kurdes en Irak : une communauté linguistique qui protège son identité nationale
Articles
La Question kurde au Moyen-Orient: entre dynamiques régionales et reprises en main nationales
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
Biographie
Hamit Bozarslan
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d'Orhan Pamuk
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
Articles
Insurrection urbaine dans l’espace kurde et Écologie sociale
Bibliothèque
Confédéralisme démocratique

Actual
Biographie
Ziriab
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Ziriab
Biographie
Ayşe Şan
04-09-2024
شادی ئاکۆیی
Ayşe Şan
Biographie
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Ahmet Kaya
Biographie
Tara Jaff
06-09-2024
شادی ئاکۆیی
Tara Jaff
Biographie
Ciwan Haco
06-09-2024
شادی ئاکۆیی
Ciwan Haco
Nouvel élément
Lieux
Erzurum
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
Lieux
Piranchahr
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ciwan Haco
06-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Tara Jaff
06-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ayşe Şan
04-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ziriab
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ibn Khallikân
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Statistiques
Articles
  536,909
Images
  109,450
Livres
  20,222
Fichiers associés
  103,691
Video
  1,531
Langue
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,433
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,760
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,977
عربي - Arabic 
30,360
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,924
فارسی - Farsi 
9,609
English - English 
7,552
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,647
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Groupe
Français
Bibliothèque 
256
Articles 
38
Biographie 
24
Publications 
18
Lieux 
5
Documents 
4
Martyrs 
2
Partis et Organisations 
1
Le dépôt de fichiers
MP3 
324
PDF 
31,275
MP4 
2,522
IMG 
200,602
∑   Totale 
234,723
Recherche de contenu
Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!
Articles
Province de Bitlis (1908-1915)
Bibliothèque
L'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
Articles
Les Kurdes et la construction d’une contre-mémoire du génocide arménien
Articles
Les Kurdes en Irak : une communauté linguistique qui protège son identité nationale
Articles
La Question kurde au Moyen-Orient: entre dynamiques régionales et reprises en main nationales
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
Biographie
Hamit Bozarslan
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d'Orhan Pamuk
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
Articles
Insurrection urbaine dans l’espace kurde et Écologie sociale
Bibliothèque
Confédéralisme démocratique

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| Contactez | CSS3 | HTML5

| Page temps de génération: 0.328 seconde(s)!