نویسەر و ئەدیبە ویژداندارەکۍ
ئینە تەنیا نزیک بە حافتێویا کە داواکاریەکەو ئێژا حەمەو حەمە سەعیدئ وەزیروو ڕۊشنویری ئامانبەر و دریان بە لایەنە وەرپەرسەکاو هەرېمی. چی حەفتەنە فرە ئەدیب و قەڵەم بە دەسێ و فەرهەنگ دۆسێ، سۆران زوانێما دیێ کە هەرکام بە وینگەو وېشا نویسێ و بابەتێشا سەرو ئی هەرمانە ئێژێ پېشکەش کەردێ. دلێ ئی جەمێنە کەسانېوی نائەدیبێ و بۍ ئەدەبێ، ئامێ و بە ویری تەسک و مەژگی خەرەفیاوە ئانە کە دەمشانە ئاما نویسشا. تاکو یاگێو یاوا کە یۊ چانیشا نویسەو کتېبی بە زوانی هۆرامیش، بە کارەسات نیارە. من وەختێو ئا کۊمێنتەمە واناوە، تەنیا گرەوەم ئێ پەی ئا خەڵکیە کە ئەدیبەکېش ئانێنێ، بەڵام چۆلایچۆ، مایێ وەشحاڵیەنە بەشێوی فرە چا جەمێ کەسانېو بێنێ، کە دنیا وینیشا و وژدانی ئەدەبیشا وست هەرمانە و ئانەشا نویس کە ئەدیبێوی ڕاستەقینە مشیۊ بنویسۆش. وەختێو کەسېو دەس پەی قەڵەمی بەرۆ و وېش بە نویسەر و ئەدیت مزانۆ، مشیۊ وېش چا ویرە تەسکا ڕنیەبۊرە و دلێ چاڵەو وێ پەرەسی و شوێنیستی و ڕاسیستیەنە بەر ئامابۆ. یۊ چا نویسەرە عالا کە ئەلحەق کریۆ بە ئەدیبێوی وەرپەرس و ساحێب ویژدان حەسابش کەری کاکە (ڕېبوار حەمە تۆفێق). ئانەیچە بابەتەکەش کە یاگێ سەرنجێن:
بەڵێ بۆ شێوەى هۆرامیش
سەيرە! کەسانێک هەن قسە لەسەر ئەوه دەکەن با‌ ڕېگە نەدرێت هۆرامى بخرێتە پرۆگرامى خوێندنەوە! لەوەش سەيرتر ئەوەيە لەناو ئه و لەشکرە پيادانەدا سوارانێکى زمانەوانيش وەک ئەوان بير دەکەنەوە و شمشێريان جارێکى تر بۆسەر گيانى هۆرامييەکان بەرز کردووەتەوە! وەک ئەم شێوە دەوڵەمەندەى زمانى کوردى لە سکى زمانى دايکێکى ترەوە هاتبێت! ئايا ئەوانەى وەها بير دەکەنەوە چ جياوازييەکيان لەگەڵ ئه و دوژمنانەدا هەيە کە ساڵانێکى زۆر نەياندەهێشت منداڵى کورد بە زمانى خوێن و خاکى خۆى بخوێنێت! هيچ جياواز نيين... مەگەر بەشێکى زۆرى ئه و شانازييەى بە بەرى مێژووى زمان و ئەدەبى کورديدا کراوە، لە شێوەى هۆرامييەوە سەرچاوەى نەگرتووە! ئاوڕ لە هەموو شانامەى کوردى بدەنەوە، چۆن توشى شۆک نابن کە هەر هەمووى بە‌م‌ شێوەيە نووسراوە! بڕواننە دەقى سەرەنجام و زۆربەى تێکستە ئاينييەکان، ئايا هەموويان بە ئاوى ئەم شێوەزارە دەستنوێژيان نەشتووە‌! مەگەر هەيە لە ئێوە باوەڕى بەوە نەبێت کە کاکەيى و هاوارى کوردى ڕەسەن نەبن! نەخێر گوێ لە گەنجينەى ئەدەبى زارەکى و فۆلکلۆرى هۆرامان بگرن، هەتا خوا ئارەزوو بکات دەدرەوشێتەوە و دەوڵەمەندييەکەى کۆتايى نايەت! ئەى کاروانى مێژووى کۆنترين دەقى ئەدەبى کوردى بۆ ناڵێيت، خۆ لە ‌لاى شاعيرانى ئەم خۆشکەلامانەدا دەيان بارى دەق و تێکستى نايابيان دەبينرێت! سەرنج لە ژمارى موريدان و مەنسوبانى تەريقەتى نەقشبەندى و شێخانى بيارە بدەن. مێژووى ميرنشينى ئەردەڵانەکەى مەستوورە بخوێننەوە و بزانن چۆن سنوورى جوگرافياى ئەم دەسەڵاتە پەڕيوەتەوە بۆ دوورترين شوێن کە ڕەنگە تاکە هۆرامييەکيشى لێ نيشتەجێ نەبووبێت‌! لە پەڕجووى ئه و هەستە تێبگەن کە واى لە مەولەوى کرد واز لە شێوەزارەکەى خۆى بهێنێت و بە هۆرامى بنووسێت، بڕۆنە ژاوەر و گاوەرو لەوێوە سەيرێکى خۆتان بکەنەوە! نەک هەر سەرزەنشتى ئه و هەڵوێستەتان دەکەن کە لە دژى داواکارييەکەى وەزيرى ڕۊشنبيرى دەرتان بڕيوە، بگرە بە هەموو ئه و نووسينانەشدا دەچنەوە کە تاوەکو ئێستا غەدرتان لە چەند پيت و دەنگێکى شێوەى هۆراميدا کردووە کە ناتوانن گۆى بکەن يان هەستتان پێيان نەکردووە وەک دەنگى بزرۆکەى (i) کە به (ێ) سەرى پان دەکەنەوە! هێماى (ى) و (ێ) ‌ هەر‌وەها (و) و (ۆ) ‌ کە لە بنەڕەتدا (˚) يان لەسەره، ئێوە نايناسنەوه. ئەى نێر و مێ کە لاى هۆرامى هەيە و لاى ئێوە جياوازييان نييە، يان هاتنى دوو پيتى بزوێن بەسەر يەکەوە وەک (پێه) (نێا) .
ڕەزا بەهمەنی.[1]