Bibliothèque Bibliothèque
Rechercher

Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!


Search Options





Recherche avancée      Clavier


Rechercher
Recherche avancée
Bibliothèque
Noms Kurdes
Chronologie des événements
Sources
Histoire
Collections de l'utilisateur
Activités
Rechercher Aide?
Publication
Video
Classifications
Élément aléatoire!
Envoyer
Envoyer l'article
Envoyer l'image
Survey
Vos commentaires
Contactez
Quel type d'information devons-nous!
Normes
Conditions d'utilisation
Point qualité
Outils
À propos
Kurdipedia Archivists
Articles de nous!
Ajouter Kurdipedia à votre site Web
Ajouter / Supprimer Email
Statistiques des visiteurs
Les statistiques de l'article
Polices Converter
Calendriers Converter
Vérification orthographique
Langues et dialectes des pages
Clavier
Liens utiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Langues
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Mon compte
Connexion
L'adhésion!
Vous avez oublié votre mot de passe!
Rechercher Envoyer Outils Langues Mon compte
Recherche avancée
Bibliothèque
Noms Kurdes
Chronologie des événements
Sources
Histoire
Collections de l'utilisateur
Activités
Rechercher Aide?
Publication
Video
Classifications
Élément aléatoire!
Envoyer l'article
Envoyer l'image
Survey
Vos commentaires
Contactez
Quel type d'information devons-nous!
Normes
Conditions d'utilisation
Point qualité
À propos
Kurdipedia Archivists
Articles de nous!
Ajouter Kurdipedia à votre site Web
Ajouter / Supprimer Email
Statistiques des visiteurs
Les statistiques de l'article
Polices Converter
Calendriers Converter
Vérification orthographique
Langues et dialectes des pages
Clavier
Liens utiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Connexion
L'adhésion!
Vous avez oublié votre mot de passe!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 À propos
 Élément aléatoire!
 Conditions d'utilisation
 Kurdipedia Archivists
 Vos commentaires
 Collections de l'utilisateur
 Chronologie des événements
 Activités - Kurdipedia
 Aide
Nouvel élément
Lieux
Erzurum
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
Lieux
Piranchahr
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ciwan Haco
06-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Tara Jaff
06-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ayşe Şan
04-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ziriab
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ibn Khallikân
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Statistiques
Articles
  537,073
Images
  109,693
Livres
  20,246
Fichiers associés
  103,931
Video
  1,535
Langue
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,764
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,947
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,998
عربي - Arabic 
30,673
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,081
فارسی - Farsi 
9,731
English - English 
7,554
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,686
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Groupe
Français
Bibliothèque 
256
Articles 
38
Biographie 
24
Publications 
18
Lieux 
5
Documents 
4
Martyrs 
2
Partis et Organisations 
1
Le dépôt de fichiers
MP3 
324
PDF 
31,323
MP4 
2,531
IMG 
201,063
∑   Totale 
235,241
Recherche de contenu
Biographie
Ziriab
Biographie
Ayşe Şan
Biographie
Ahmet Kaya
Biographie
Tara Jaff
Biographie
Ciwan Haco
میرنشینی ئەردەڵان، بەتەمەنترین دەسەڵاتی کوردی
Groupe: Articles | Articles langue: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Classement point
Excellente
Très bon
Moyenne
Mauvais
Mauvais
Ajouter à mes collections
Donnez votre avis sur ce produit!
Histoire des Articles
Metadata
RSS
Recherche dans Google pour les images liées à l'élément sélectionné!
Recherche dans Google pour l'élément sélectionné!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

میرنشینی ئەردەڵان، بەتەمەنترین دەسەڵاتی کوردی

میرنشینی ئەردەڵان، بەتەمەنترین دەسەڵاتی کوردی
میرنشینی ئەردەڵان، بەتەمەنترین دەسەڵاتی کوردی

لە سەروبەندی قۆناغی مێژووی نوێی کورددا، میرنشینی ئەردەڵان بە یەکەمین دەسەڵاتی کوردی دادەنرێت. بەپێی زۆرێک لە سەرچاوە مێژووییەکان، دەسەڵاتی میرنشینی ئەردەڵان بۆ نێوان ساڵەکانی 1169-1862ی زایینی دەگەڕێتەوە. هەر بەپێی ئەم مێژووە، لە هەردوو قۆناغی مێژووی سەدەکانی ناوەڕاست و مێژووی نوێدا، میرنشینی ئەردەڵان بەتەمەنترین دەسەڵاتی کوردی بووە. لەو ماوەیەشدا نزیکەی 58 کەس لە ئەندامانی بنەماڵەی ئەردەڵانییەکان، گەیشتنە دەسەڵات و ڕۆڵی مێژووییی خۆیان گێڕا.
سەبارەت بە مێژووی دەرکەوتنی بنەماڵەی ئەردەڵانییەکان و دامەزرێنەری میرنشینەکە (بابا ئەردەڵان)، بۆچوونی جیاواز هەن. مەئمون بەگی کوڕی بیگەبەگ (1496-1538)، یازدەمین میری میرنشینی ئەردەڵان، ئاماژەی بەوە داوە کە بابا ئەردەڵان دامەزرێنەری میرنشینەکە نەبووە، بەڵکوو پێش ئەو چەندین ئەندامی بنەماڵەکەیان گەیشتوونەتە دەسەڵات، بەڵام بابا ئەردەڵان ئەو کەسە بووە کە لە کۆتایی سەدەکانی ناوەڕاستدا، بنەماڵەکەیانی گەیاندووەتە دەسەڵاتێکی خۆجێیی سیاسی.
لەمبارەوە #محەمەد ئەمین زەکی بەگ# ، بابا ئەردەڵانی بە دامەزرێنەری حکوومەتی ئەردەڵان ناو بردووە. ئاماژەشی بەوە داوە کە دوای ئەوەی لە سەردەمی دەسەڵاتی چەنگیز خاندا دەستی بەسەر ناوچەکانی #شارەزوور# و ئەردەڵاندا گرتووە و بووە بە ملکەچی چەنگیزخان، لەسەر فەرمانی ئەو وەک دەسەڵاتداری ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی خۆی ماوەتەوە.

لەلایەکی دیکەوە ئەگەر مێژووی ئەم بنەماڵە و میرنشینی ئەردەڵان بۆ سەردەمانێکی دوورتر یان نزیکتر بگێڕینەوە، هیچ لەو ڕاستییە ناگۆڕن کە کەسایەتییەک بە ناوی بابا ئەردەڵان، کە بووەتە نازناوی خۆی و بنەماڵەکەی لە مێژوودا، هەبووە و دامەزرێنەری میرنشینەکە بووە. هەروەها ئەو کەسایەتییە لە سەردەمی ساسانییەکان و دواتر عەباسییەکاندا نەبووە، چونکە سەرچاوە ڕەسەنەکان، باسیان لە بوونی کەسێک بە ناوی بابا ئەردەڵان نەکردووە. بۆیە ئەو کەسایەتییەی بە ناوی بابا ئەردەڵان کەوتە نێو ناوان، لە ڕاستیدا ناوی خەسرۆ خان بووە و لە دەوروبەری ساڵی 1169 فەرمانڕەوایەتیی ناوچەکانی شارەزوور و هەورامانی کردووە. دیارە ئەوەش کە یارمەتیی دەرکەوتنی ئەو کەسایەتییەی داوە تا فەرمانڕەوایەتیی ناوچەکانی هەورامان و شارەزوور بکات، گرێدراوبوونی ئەو ناوچانە بووە بە دەوڵەتی ئەییووبی لە میسر و شام لەنێوان ساڵانی 1146-1190 کە لەلایەن سوڵتان سەڵاحەدینی ئەیووبییەوە بەڕێوە دەبرا.
هەر بۆیە لە ماوەی دەسەڵاتدارێتیی ئەیووبییەکان لەو ناوچانە، بوار بۆ دەرکەوتنی بابا ئەردەڵان و بنەماڵەکەی ڕەخسا، تاکوو دەسەڵاتێکی نیمچەسەربەخۆ لە دەوڵەتی ئەیووبی و گرێدراو پێوەی، بەڕێوە ببەن. لە ماوەی ئەم دەسەڵاتەشدا قەڵای زەڵمی لە ناوچەی هەورامان درووستکرد و کردی بە پایتەختی دەسەڵاتەکەی و تا ئەو کاتەی لە ساڵی 1208 کۆچی دوایی کرد، دەستی بەسەر ناوچەی شارەزووردا گرت و فەرمانڕەوایەتیی میرنشینی ئەردەڵانی کرد.
دوای خۆیشی، کوڕەکەی بە ناوی کڵۆڵ جێی گرتەوە و لەنێوان ساڵانی 1208-1231 فەرمانڕەوایی گرتە دەست. لە سەردەمی ئەویشدا میرنشینەکە دەسەڵاتی گەیشتە #سەقز#، زەرین کەمەر، گەڕووس، سیاکێو و تەنانەت قەڵای #هەولێر#یش.

لە سەردەمی ئەم میرەشدا شاڵاوی بنەماڵەی مەغۆل گەیشتە کوردستان و ناوچەی ئەردەڵان. ئەم میرە سیاسەتی خۆی گرتە بەر و بۆ ئەوەی ناوچەی ژێر دەسەڵاتی لە تاڵان و وێرانکاری بپارێزێت. هەر بۆیە لە دەسەڵاتداری مەغۆل نزیک بووەوە و متمانەی ئەوان بۆ هێرش نەکردنە سەر ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی بەدەست هێنا.
کاتێکیش کڵۆڵ کۆچی دواییی کرد، کوڕەکەی بە ناوی خدر جێی گرتەوە و لەنێوان ساڵەکانی 1231-1264دا فەرمانڕەوایەتیی کرد. ئەویش بە یەکێک لە میرە بەخشندە و لێهاتووەکان بەناوبانگە و دەگوترێت کە لە سەردەمی ئەودا ئارامی و ئاساییش دەستی بەسەر ناوچەکەدا گرتووە.
دوای خدر، ئەلیاسی کوڕی جێی گرتەوە و لەنێوان ساڵەکانی 1264-1310دا فەرمانڕاوەیەتیی کرد. ئەویش وەک باوکی کەسێکی بەخشندە و دادپەروەر بووە.
دوای ئەلیاس، کوڕەکەی بە ناوی خدری دووەم جێی گرتەوە (1310-1345). ئەو لە ماوەی دەسەڵاتدارێتیی خۆیدا دەستی بەسەر ناوچەکانی #کۆیە# ، #هەریر# ، هەولێر، #ڕواندز# و #ئامێدی# لە باشووری کوردستاندا گرت.
هەڵۆ خانیش یەکێکی تر بوو لە میرە بەتواناکانی ئەم میرنشینە کە قەڵای زەڵمی لە ناوچەی هەورامان کردە پایتەختی میرنشینەکەی. دوای ئەو، خان ئەحمەد خانی کوڕی جێی گرتەوە و ساڵی 1634 پایتەختی خۆی بۆ #سنە# گواستەوە.
لە ئەنجامی پەیماننامەی زەهاو (1639) هێزی ئەم میرنشینە بەرەو کزی چوو.
قەڵاکانی حەسەن‌ ئاوا، پلەکان و قەڵای #مەریوان#، لە شاکارەکانی میرەکانی میرنشینی ئەرەڵانن.[1]

سەرچاوەکان:
چەردەیەک لە مێژووی کورد، دکتۆر کەیوان ئازاد ئەنوەر، #سلێمانی#، 2021
میرنشینە کوردییەکانی ڕۆژهەڵات، #نەوشیروان مستەفا# ئەمین، سلێمانی، 2006ه

Cet article a été écrit en (کوردیی ناوەڕاست) langue, cliquez sur l'icône pour ouvrir l'élément dans la langue originale!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Cet article a été lu fois 284
Donnez votre avis sur ce produit!
HashTag
Sources
[1] | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی کوردشۆپ - 22-07-2023
Fichiers associés: 4
Les éléments liés: 5
Groupe: Articles
Publication date: 22-07-2023 (1 Année)
Livre: Histoire
Princedom: Erdelan
Publication Type: Born-digital
Type de document: Langue originale
Technical Metadata
Point qualité: 99%
99%
Ajouté par ( زریان عەلی ) sur 22-02-2024
Cet article a été examiné et publié par ( زریان سەرچناری ) sur 23-02-2024
Cet article a récemment mis à jour par ( زریان عەلی ) sur: 23-02-2024
Titre de l'article
Cet article selon Kurdipedia de Normes n'est pas encore finalisé!
Cet article a été lu fois 284
Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!
Biographie
Hamit Bozarslan
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d'Orhan Pamuk
Bibliothèque
Confédéralisme démocratique
Articles
Insurrection urbaine dans l’espace kurde et Écologie sociale
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
Articles
Province de Bitlis (1908-1915)
Articles
Les Kurdes et la construction d’une contre-mémoire du génocide arménien
Bibliothèque
L'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
Articles
Les Kurdes en Irak : une communauté linguistique qui protège son identité nationale
Articles
La Question kurde au Moyen-Orient: entre dynamiques régionales et reprises en main nationales

Actual
Biographie
Ziriab
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Ziriab
Biographie
Ayşe Şan
04-09-2024
شادی ئاکۆیی
Ayşe Şan
Biographie
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Ahmet Kaya
Biographie
Tara Jaff
06-09-2024
شادی ئاکۆیی
Tara Jaff
Biographie
Ciwan Haco
06-09-2024
شادی ئاکۆیی
Ciwan Haco
Nouvel élément
Lieux
Erzurum
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
Lieux
Piranchahr
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ciwan Haco
06-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Tara Jaff
06-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ayşe Şan
04-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ziriab
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Ibn Khallikân
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biographie
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Statistiques
Articles
  537,073
Images
  109,693
Livres
  20,246
Fichiers associés
  103,931
Video
  1,535
Langue
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,764
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,947
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,998
عربي - Arabic 
30,673
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,081
فارسی - Farsi 
9,731
English - English 
7,554
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,686
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Groupe
Français
Bibliothèque 
256
Articles 
38
Biographie 
24
Publications 
18
Lieux 
5
Documents 
4
Martyrs 
2
Partis et Organisations 
1
Le dépôt de fichiers
MP3 
324
PDF 
31,323
MP4 
2,531
IMG 
201,063
∑   Totale 
235,241
Recherche de contenu
Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!
Biographie
Hamit Bozarslan
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d'Orhan Pamuk
Bibliothèque
Confédéralisme démocratique
Articles
Insurrection urbaine dans l’espace kurde et Écologie sociale
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
Articles
Province de Bitlis (1908-1915)
Articles
Les Kurdes et la construction d’une contre-mémoire du génocide arménien
Bibliothèque
L'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
Articles
Les Kurdes en Irak : une communauté linguistique qui protège son identité nationale
Articles
La Question kurde au Moyen-Orient: entre dynamiques régionales et reprises en main nationales

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| Contactez | CSS3 | HTML5

| Page temps de génération: 0.39 seconde(s)!