Bibliothèque Bibliothèque
Rechercher

Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!


Search Options





Recherche avancée      Clavier


Rechercher
Recherche avancée
Bibliothèque
Noms Kurdes
Chronologie des événements
Sources
Histoire
Collections de l'utilisateur
Activités
Rechercher Aide?
Publication
Video
Classifications
Élément aléatoire!
Envoyer
Envoyer l'article
Envoyer l'image
Survey
Vos commentaires
Contactez
Quel type d'information devons-nous!
Normes
Conditions d'utilisation
Point qualité
Outils
À propos
Kurdipedia Archivists
Articles de nous!
Ajouter Kurdipedia à votre site Web
Ajouter / Supprimer Email
Statistiques des visiteurs
Les statistiques de l'article
Polices Converter
Calendriers Converter
Vérification orthographique
Langues et dialectes des pages
Clavier
Liens utiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Langues
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Mon compte
Connexion
L'adhésion!
Vous avez oublié votre mot de passe!
Rechercher Envoyer Outils Langues Mon compte
Recherche avancée
Bibliothèque
Noms Kurdes
Chronologie des événements
Sources
Histoire
Collections de l'utilisateur
Activités
Rechercher Aide?
Publication
Video
Classifications
Élément aléatoire!
Envoyer l'article
Envoyer l'image
Survey
Vos commentaires
Contactez
Quel type d'information devons-nous!
Normes
Conditions d'utilisation
Point qualité
À propos
Kurdipedia Archivists
Articles de nous!
Ajouter Kurdipedia à votre site Web
Ajouter / Supprimer Email
Statistiques des visiteurs
Les statistiques de l'article
Polices Converter
Calendriers Converter
Vérification orthographique
Langues et dialectes des pages
Clavier
Liens utiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Connexion
L'adhésion!
Vous avez oublié votre mot de passe!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 À propos
 Élément aléatoire!
 Conditions d'utilisation
 Kurdipedia Archivists
 Vos commentaires
 Collections de l'utilisateur
 Chronologie des événements
 Activités - Kurdipedia
 Aide
Nouvel élément
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
09-09-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biographie
Auguste de Jaba
29-06-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d\'Orhan Pamuk
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
L\'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Libérer la vie : la révolution de la femme
20-10-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Temps et espaces de la violence interne: revisiter les conflits kurdes en Turquie à l\'échelle locale
07-09-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
La révolution kurde. Le PKK et la fabrique d\'une utopie
05-09-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Osman Sebrî (Apo): Analyse Bio-bibliographique
24-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Quelles Frontières Pour Le Moyen-Orient ? - II
24-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Statistiques
Articles 523,701
Images 105,970
Livres 19,729
Fichiers associés 98,906
Video 1,422
Bibliothèque
L'Arménie dans le folklore ...
Bibliothèque
Documents du VIème Congres ...
Bibliothèque
Les Kurdes d'Irak
Bibliothèque
L' Homme Debout
Bibliothèque
Documents du VIIème Congres...
Dîroka şanoya Kurdî – beşa 3yem
Groupe: Articles | Articles langue: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Classement point
Excellente
Très bon
Moyenne
Mauvais
Mauvais
Ajouter à mes collections
Donnez votre avis sur ce produit!
Histoire des Articles
Metadata
RSS
Recherche dans Google pour les images liées à l'élément sélectionné!
Recherche dans Google pour l'élément sélectionné!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Dîroka Şanoya Kurdî

Dîroka Şanoya Kurdî
Dîroka #Şanoya Kurdî# – beşa 3yem

Başûr û Iraq (1)
Digel bi fermînasîna Başûrê Kuridstanê wek herêmek Kurdî û vegera rewşenbîr û kesayetiyên navdar ên Kurdî ji Stenbolê ve bo Kurdistanê di dehikên 1930an de (piştî qedexekirina ziman û çanda Kurdî li Tirkiyê), şamoya Kurdî bi tekezîkirin li ser Kurdiya Navendî (Soranî), bibû bi bestênek guncaw bo geşepêdanê. Bi vî rengî Ehmedê Xace behsa wê dike, “Komeleya Lawanê Kurdî” ku di sala 1921an de li bajarê Hewlêrê hatibû avakirin, di heman salê de şanoya “Selahedîn Eyûbî” bi rê ve bir. (Pirbal, 2001: 70)
Ev şanoye ku ji şanoya “Telsm” ya berhemên “Waltêr Sikat” (1825an) hatibû wergirtin, bi pênûsa “Necîb El-hedad” ê Lubnanî dubare hatibû nivîsîn û ji aliyê “Daniyal Qesab” yê (1913-2000) nîgarkêşê navdar ê Kurd ku ji Cihûyên Hewlêrê bû, derhênerî bo hatibû kirin; Daniyal Qesab digel nîgar û dîzayna ser şanoya “Xûyê” û li çend şanoyên dinê de jî beşdarî kiribû (Pirbal, 2006: 96–7). Di Kurdistanê de wekî şûnên din ên Rojhilata Navîn, dihate çavnihêrîkirin ku kêmîneyên ne mislman roleke girîng di qonaxên destpêkî yên şanoyê de hebin. Yek ji mînakên beşdarbûna wan, lîstina wek lîstikvaneke navzayend e ku ji ber pirsgirêkên civakî ku li ser ekterên jin hebûn, bi baş dernekevt. Mînaka destpêkî ya ekterên ne misilman ku di rola jinan de dileyîstin ya şanoya Selahedîn a sala 1930 li Hewlêrê bû. (Pirbal, 2001: 73)
Wêne: Ehmed Xwace
Wêne: Daniyal Qesab
Bi taybetî di encama hewlên mamosteyên xwendevar de, zehmetiyek zêdetir kete ser wan. Dema ku ev koma zilamên ciwan di damezraweyên perwerdeyî yên Bexda û Mûsilê de navnivîsî kirin û li wir tevlî şano û ekterê bûn, bi şano û dramayê re rû bi rû bûn. Di berdewamiya dehika 1920an de ev mamosteyên derhêner hewl didan hin şanoyên taybet bi xwendevarbûn pêşkêş bikin û bi xwe jî digel xwendekarên xwe wekî ekter rol dilîstin, ev şêwaze di çalakiya hunerî de ku rêyek bû ji bo komkirina pere û dahatê, awayek bû ji bo hevkarîkirin bi xwendekarnên destkurt. Şanonameyên “Îlm û Cehl” (1926) û “Nîron” (1927an) zêdetir ji şanonameyên Erebî hatibûne wergirtin.
Dildarî û Peymanperwerî (1933an), ji nivîsa helbestvan “Hawrê” (1915- 1979), ji yekem hewlên nivîsîna şanoya Kurdî li Başûrê Kurdistanê bû. Di sala 1934an de Pîremêrd (1867-1950), ku navdartirîn kesayetiyê edebî yê wê serdema Başûrê Kurdistanê bû, yekem şanonameya çapkirî ya Kurdî ango Mem û Zîn nivîsî. Ev şanonameye di sala 1935an de ji aliyê xwendekarên “Komeleya Zanistê ya Kurdistanê” ve çûye ser şanoyê û eva destpêka şanoya cuda ya Kurdî li bajarê Silêmaniyê bû. Pîremêrd berdewam ji folklor û dîroka navçeyê sûd werdigirt û eva bingehek bû bo şanonameyên dinê yên wekî “Mehmûd Axayê Şêwekel” (1936) û “Şerîf Hemewend” (1936).
Wêne: Pîremêr
Di dawiya dehikên 1940an de, komonîzm û nasyonalîzmê wekî îdolojiyên serdest ên bibandor di şanoya Kurdî de serî hilda. Ji bo endamên partiyên siyasî, şano wekî emrazek girîng bû bo belavkirina bîrokeya partiyên wan û her bi wê sedemê piştgirî û handeriya şanoyan dikir û heta dest avêtin bi afirandin û beşdarîkirin di şano û şanonamenivîsî de. Piraniya wan şanoyane ku dihatine pêşkêşkirin hilgirê peyamek siyasî û şoreşêrane bûn.
”Kaweyê Hesinkar” yek ji van mînakên bijarte yên vê çalakiyê bû. Ev çîroke di salên 1940an de di festîvalên Newrozê yên Koyê de bi berdewamî dihate lidarxistin (Hamadbag, 2007). Di sala 1941ê de ev şanonameye ji aliyê helbestvanên wek Osman Ewnî (1914-1992) û Rostem Hewazî (1913-1999) ku endamên “Koma Şanoya Neteweyî ya Koyê” bûn, hatiye nivîsandin. Ev kome ku di sala 1952an de bi awayekî fermî hate avakirin, di kazînoyekê de rahênana şanoyê dikirin û her li wir jî şano pêşkêş dikirin; Ji ber vê sedemê, ew bi navê “Koma Şanoya Ciwanên Gazînoya Seîd Mela Ehmed” dihatine naskirin. (Hamadbag, 2007).
Wêne: Ebdulla Goran
Cejnên newroza sala 1984ê ji xweştirîn û germtirîn cejnên newrozan bûn, ew jî ji ber wê ku Komonîstan (Hizb El-tehar El-wetenî) û Partiya Demokrat a Kurdistanê (KDP) çendîn bernameyên taybet ên wekî şanoya “Kaweyê Hesinkar” darêtibûn û ji aliyê herdu partiyan ve hate pêşkêşkirin. (Pirbal, 2001: 88–9). Yek ji wan xwendekaran Celal Talibanî bû ku paşê bû bi serkireyê serhildana Kurd û serokê Komara Iraqê. Di wê şanonameyê de Celal Talibanî rola Kaweyê Heninkar di berhema “Kaweyê Hesinkar” de lîst ku ji aliyê Partiya Demokrat a Kurdistanê ve hatibû amadekirin. (Hamadbag, 2007: 34)
Wêne: Celal Talebanî
Dewleta wê serdemê piştî wê ku ji bo wê xuya bû ku ev hunere çi şiyanek heye û bangeşeyê bo bîroke û hesteke radîkal dike, her zû dest avêt bi serkutkirina şano û şanogeriyê. Di Gulana sala 1948an de, bo yekem car pêşandana şanoya Kurdî hate rawestandin û beşdarên şanoyê ji aliyê hêzên dewletê ve hatine girtin. Ev şanoye li jêr navê “Têkoşîna Rencberan” vebêja çîroka komek mirovên qata karker bû ku li dijî desthilatdariya padîşahî rawestabûn (Barzanji, 2007: 61). Zexta dewletê rê li ber berdewamiya têkiliya şano û siyasetmedaran negirt; Nadadperweraneya civakî bûbû bi naveroka rêze şanoyên dinê ku di dehika 1950an de çûne ser şanoyê, şanoyên wek “Kilolan” (1952), “Brûske û Şîrîn” (1954), “Elî Efendî” (1958). Li Koyê, di Çile 1963an de, “Koma Şanoya Neteweyî ya Koyê” li dijî hilbijartinên parlemana Iraqê serhildanek li dar xist (Hamadbag, 2007: 37).
Di dehika 1950ê de hejmareke zêde ji şanoyên Ewropî li ser zimanê Erebî hatine wergêrankirin û bandor li şanoya Kurdî kir. Ew şanonameyane bi piranî henekên civakî bûn û pêk hatibûn ji “Cenabê Mufetîş” (1954) û “Oteyl” (1956) ji berhema “Nîkolayê Gogol”, “Bazirganê Vînîsiya” (1956) ji berhema “Şikspiyêr” û “Pîsê Terpîr” (1956) ji bermeha “Moliyêz”. Dahata û destkeftên van şano û nimayişane wekî her carê, di navbera xwendekarên malbatên kêmdahat û destkurt de dihate parvekirin.
[1]
Cet article a été écrit en (Kurmancî - Kurdîy Serû) langue, cliquez sur l'icône pour ouvrir l'élément dans la langue originale!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Cet article a été lu fois 77
HashTag
Sources
[1] | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://kurdshop.net/ - 06-05-2024
Les éléments liés: 12
Groupe: Articles
Articles langue: Kurmancî - Kurdîy Serû
Publication date: 04-02-2023 (1 Année)
Livre: Artistique
Livre: Théâtre
Province: Kurdistan
Publication Type: Born-digital
Type de document: Langue originale
Technical Metadata
Point qualité: 99%
99%
Ajouté par ( ئاراس حسۆ ) sur 06-05-2024
Cet article a été examiné et publié par ( سارا ک ) sur 07-05-2024
Cet article a récemment mis à jour par ( سارا ک ) sur: 07-05-2024
URL
Cet article selon Kurdipedia de Normes n'est pas encore finalisé!
Cet article a été lu fois 77
Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!
Articles
Insurrection urbaine dans l’espace kurde et Écologie sociale
Bibliothèque
Libérer la vie : la révolution de la femme
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d'Orhan Pamuk
Bibliothèque
L'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
Biographie
Hamit Bozarslan
Articles
Province de Bitlis (1908-1915)
Articles
Les Kurdes en Irak : une communauté linguistique qui protège son identité nationale
Articles
La Question kurde au Moyen-Orient: entre dynamiques régionales et reprises en main nationales
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
Articles
Les Kurdes et la construction d’une contre-mémoire du génocide arménien
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs

Actual
Bibliothèque
L\'Arménie dans le folklore Kurde
17-02-2014
هاوڕێ باخەوان
L\'Arménie dans le folklore Kurde
Bibliothèque
Documents du VIème Congres du PDK-I
28-01-2014
هاوڕێ باخەوان
Documents du VIème Congres du PDK-I
Bibliothèque
Les Kurdes d\'Irak
11-04-2014
هاوڕێ باخەوان
Les Kurdes d\'Irak
Bibliothèque
L\' Homme Debout
14-10-2016
هاوڕێ باخەوان
L\' Homme Debout
Bibliothèque
Documents du VIIème Congres du PDK-I
31-08-2017
هاوڕێ باخەوان
Documents du VIIème Congres du PDK-I
Nouvel élément
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
09-09-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biographie
Auguste de Jaba
29-06-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d\'Orhan Pamuk
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
L\'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Libérer la vie : la révolution de la femme
20-10-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Temps et espaces de la violence interne: revisiter les conflits kurdes en Turquie à l\'échelle locale
07-09-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
La révolution kurde. Le PKK et la fabrique d\'une utopie
05-09-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Osman Sebrî (Apo): Analyse Bio-bibliographique
24-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Quelles Frontières Pour Le Moyen-Orient ? - II
24-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Statistiques
Articles 523,701
Images 105,970
Livres 19,729
Fichiers associés 98,906
Video 1,422
Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!
Articles
Insurrection urbaine dans l’espace kurde et Écologie sociale
Bibliothèque
Libérer la vie : la révolution de la femme
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d'Orhan Pamuk
Bibliothèque
L'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
Biographie
Hamit Bozarslan
Articles
Province de Bitlis (1908-1915)
Articles
Les Kurdes en Irak : une communauté linguistique qui protège son identité nationale
Articles
La Question kurde au Moyen-Orient: entre dynamiques régionales et reprises en main nationales
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
Articles
Les Kurdes et la construction d’une contre-mémoire du génocide arménien
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
Folders
Bibliothèque - Province - Kurdistan Sud Bibliothèque - Province - Ouest Kurdistan Bibliothèque - Province - À l'extérieur Articles - Province - Kurdistan Bibliothèque - Province - France Articles - Province - France Bibliothèque - Type de document - Langue originale Articles - Type de document - Langue originale Bibliothèque - Villes - Hasaka Articles - Livre - Femmes

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Contactez | CSS3 | HTML5

| Page temps de génération: 0.39 seconde(s)!