ئایا چیٛوێوە هەن بەنامیٛ فەلسەفەی ئیسلامیۆ؟!
بەشۍ هەشتەمە(کۊتا)
نویستەی: #ئیبراهیم میکە عەلی#
چاخەکا دلیٛڕاسەینە تا وەختێ فەلسەفە ئایینیانە بیٛ و بابەتە ئایینییەکیٛچ فەلسەفییٛ بیٛنیٛ، حیچکامشا وەڵیٛ نەگنیٛنیٛ، وەلێم دمای سەردەمو ڕێنیسانسیۆ وەڵیٛکەوتەیێوە وەرچەم ڕووەشدا هەم ویارو فەلسەفەینە و هەم ویارو بابەتە ئایینییەکایچەنە، یوٛ جە هوٛکارەکاش ئانەبیٛ هەکە ئی دووە ویار و بابەتە، بنەڕەتۆ جیێ کریێوە جە یوٛترینی، چا سەردەمە بەدما ئیتر نە فەلسەفە گەرەکشبیٛ ئیلاهیاتیی بوٛ و نە ئیلاهیات گەرەکشبیٛ فەلسەفیی بوٛ.
وەلێم ئیٛمە دنیاو ئیسلامینە، نە فەلسەفەنە وەڵیٛ کەوتیمیٛ و نە ئیلاهیات و بابەتە ئایینییەکایچەنە، چوونکوم پاما سەرو ئانەی گیٛرتەرە هەکە ئەشوٛم ئی دووە ویارەیە پیٛوەرە تیٛکەڵیٛ بکەرمیٛ، فەلسەفەما ئیلاهیاتیی بیٛ و ئیلاهیاتیچما فەلسەفیی بیٛ، نەتیجەنە ئینەش چەنە خیٛزیا هەکە ئیسە وینمیٛ فەلسەفەی ئیسلامیی قسێوەش پەنە نەمەنیٛنە پەی واتەی بشیوٛ.
قسیٛ کوٛتاییەم هەکە گەرەکما بواچونەش ئانیٛنە، وەختێ سیفەتو ئیسلامیی بیەی مدٚەیمیٛ تەمو فەلسەفەیرە، موسڵمانیٛ بارەو ئا فەلسەفەیۆ دەمارگیرییشا پەی حاسڵ مبوٛ و مەژگشاو ویرشا وەرانوەرو فەلسەفەی تەریوە وزارە، چوونکوم تەنیا پانەی هەکە نامیٛ فەلسەفێوەما نیا فەلسەفێوە ئیسلامی، ئیتر گردو فەلسەفەکا تەری با بە فەلسەفەی نا ئیسلامی، ئیتر موسڵمانیٛ پەنەشا هەراسانیٛ مبا.
وەشڵەی حەر چەنی مامەڵەما کەرد چەنیو ڕیازیاتی و فیزیای و کیمیای حەر پاسەیچ مامەڵەما بکەردایە چەنیو فەلسەفەی، حەر چەنی ڕیازیاتی ئیسلامی و فیزیای ئیسلامی و کیمیای ئیسلامیما نیا، فەلسەفەی ئیسلامیچما نەبیێ و ئاندٚە پاما سەرو ئیسلامیی بیەی فەلسەفەیچ نەگیٛرتەبیێرە.
وەشڵەی ڕاما دێ ڕشتەو فەلسەفەی جیا بیێ جە ڕشتەو بابەتە ئایینییەکا و هەریوٛشا ویارو ویٛشانە و ئاراستەو وېشانە جوڵیێنیٛ، چوونکوم وەختێ تیٛکەڵیٛ کریێ، تیٛکەڵێوە عەجایب و ناماقوڵشا چەنە دروسیا هەکە چندٚان ساڵیٛن هەوڵیٛ مدٚوٛ چارەسەرو ویٛش بکەروٛ و ویٛش بی بایسو وەڵیٛ نەکەوتەی ویٛش و حیچ وەڵیٛکەوتەیێوە وەرچەمش نەکەردەن.
شمە چیٛش ماچدیٛ چی بارۆ، ئایا باوڕتا پاسەنە فەلسەفە چیٛوێن و ئایینیچ چیٛوێوە تەر و ئەشوٛم هەریوٛ ویارو ویٛشانە هەرمانە بکەرا و حەقشا نەبوٛ سەرو یوٛترینیوە و فەلسەفە نەبوٛ چیٛرو کاریگەریی هیچ ئایینێوەنە؟ یام چەپەوانە باوڕتا پاسەنە هەکە فەلسەفە متاووٛ ئیسلامیی بوٛنە.[1]