پەڕتووکخانە پەڕتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان

جۆری گەڕان





گەڕان

گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەڕتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
بیروڕاکانتان
ڕاپرسی
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
هاوکارانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەڕتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
بیروڕاکانتان
ڕاپرسی
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
هاوکارانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2023
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 هاوکارانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان
 یارمەتی
بابەتی نوێ
سێ کچە خوێندکاری کوردی شاری سلێمانی لە زانکۆی بەغدا لە ساڵی 1974دا
شوێن: #بەغدا#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1974
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: سێ کچە خوێندکاری کوردی شاری #سلێمانی# لە زانکۆی بەغدا لە ساڵی 1974دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
سێ کچە خوێندکاری کوردی شاری سلێمانی لە زانکۆی بەغدا لە ساڵی 1974دا
حەمەدەمین فەقێ حەسەن دەرگەلەیی و خێزان و منداڵەکانی لە وڵاتی یەکێتی سۆڤیەتی جاران
شوێن: یەکێتی سۆڤیەت
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: پەنجاکانی سەدەی بیستەم
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: حەمەدەمین فەقێ حەسەن #دەرگەلە# یی و خێزان و منداڵەکانی لە پەنجاکانی سەدەی بیستەم لە وڵاتی یەکێتی سۆڤیەتی جاران.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە. [1]
حەمەدەمین فەقێ حەسەن دەرگەلەیی و خێزان و منداڵەکانی لە وڵاتی یەکێتی سۆڤیەتی جاران
دیمەنێکی شارۆچکەی گەڵاڵە لە ساڵی 1979دا
شوێن: #گەڵاڵە#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1979
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: دیمەنێکی شارۆچکەی گەڵاڵە لە ساڵی 1979دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە. [1]
دیمەنێکی شارۆچکەی گەڵاڵە لە ساڵی 1979دا
هەڵپەڕکێی پێشمەرگە و خەڵکی باڵەکایەتی لە ساڵی 1974دا
شوێن: #باڵەکایەتی#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1974
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: هەڵپەڕکێی پێشمەرگە و خەڵکی باڵەکایەتی لە ساڵی 1974دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە. [1]
هەڵپەڕکێی پێشمەرگە و خەڵکی باڵەکایەتی لە ساڵی 1974دا
شێخ محەمەد ئاغای وەڵاشی و چەکدارانی لە ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1914دا
شوێن: #باڵەکایەتی#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1914
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: شێخ محەمەد ئاغای وەڵاشی و چەکدارانی لە ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1914دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە. [1]
شێخ محەمەد ئاغای وەڵاشی و چەکدارانی لە ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1914دا
مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی قەسرێ لە ساڵی 1974دا
شوێن: #قەسرێ#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1974
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی قەسرێ لە ساڵی 1974دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی قەسرێ لە ساڵی 1974دا
ئاهەنگی ساڵیادی ڕێکەوتنامەی یازدەی ئازاری 1970 لە قوتابخانەی گەڵاڵە
شوێن: #گەڵاڵە#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە:#11-03-1971#
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: ئاهەنگی ساڵیادی ڕێکەوتنامەی یازدەی ئازاری 1970 لە قوتابخانەی گەڵاڵە، هەندێک لە کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: وەهاب ئاغای جوندیان، پشتیوان وەهاب ئاغا، لەتیف شاڵی، شەهید سەید عەبدوڵڵای بۆڵی، شەهید بێجان شکاک، شەهید فرەنسۆ هەریری، محەمەد عەزیز، شەوکەت عەقراوی، #مەحمود عوسمان#، دڵدار مەلا ئەحمەد حەداد دەرگەلەیی، کوردۆ گەڵاڵی، جەوهەر هیرانی.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
ئاهەنگی ساڵیادی ڕێکەوتنامەی یازدەی ئازاری 1970 لە قوتابخانەی گەڵاڵە
مەلا مستەفا بارزانی و مام جەلال تاڵەبانی
شوێن: گەڵاڵە
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: شەستەکانی سەدەی بیستەم
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: لەڕاستەوە: #مەلا مستەفا بارزانی#، #مام جەلال#
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
مەلا مستەفا بارزانی و مام جەلال تاڵەبانی
خەڵکی گوندی شیرکاوەی باڵەکایەتی پەڕژینی گۆڕستانی گوندەکەیان دەکەن
شوێن: گوندی شیرکاوە
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە:#21-03-1982#
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: خەڵکی گوندی شیرکاوەی #باڵەکایەتی# پەڕژینی گۆڕستانی گوندەکەیان دەکەن.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
خەڵکی گوندی شیرکاوەی باڵەکایەتی پەڕژینی گۆڕستانی گوندەکەیان دەکەن
بەرپرسانی شۆڕشی ئەیلول و کەسایەتییەکانی ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1966دا
شوێن: گوندی زینۆی #خەلان#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: #01-08-1966#
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: هەندێ لە بەرپرسانی شۆڕشی ئەیلول و کەسایەتییەکانی ناوچەی #باڵەکایەتی#.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
بەرپرسانی شۆڕشی ئەیلول و کەسایەتییەکانی ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1966دا
دکتۆر خورشید دزەیی لە نەخۆشخانەی شۆڕشی ئەیلول لە کاتی چارەسەرکردنی نەخۆشدا
شوێن: گوندی کەوەرتەی #چۆمان#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1975
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: نەخۆشخانەی شۆڕش چارەسەرکردنی نەخۆشێک، لەلایەن دکتۆر خورشید دزەیی لە نەخۆشخانەی شۆڕش لە گوندی کەوەرتەی شارۆچکەی چۆمانی باڵەکایەتی.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
دکتۆر خورشید دزەیی لە نەخۆشخانەی شۆڕشی ئەیلول لە کاتی چارەسەرکردنی نەخۆشدا
ڕیش سپی و کەسایەتییەکانی گوندی دارسەلامی باڵەکایەتی لە ساڵی 1992دا
شوێن: گوندی دار سەلامی #باڵەکایەتی#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1992
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: ڕیش سپی و کەسایەتییەکانی گوندی دارسەلامی باڵەکایەتی، لە ڕاستەوە: مەلا مستەفای دارسەلامی و حاجی محەمەد شێخ حسێنی دارسەلامی و شێخ حەسەن شێخ مستەفا خۆشکانی.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
ڕیش سپی و کەسایەتییەکانی گوندی دارسەلامی باڵەکایەتی لە ساڵی 1992دا
فەرمانبەرانی فەرمانگەی بەیتەرەی گەڵاڵە لە ساڵی 1980دا
شوێن: #گەڵاڵە#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: #27-05-1980#
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: فەرمانبەرانی فەرمانگەی بەیتەرەی گەڵاڵە، لە ڕاستەوە: جەناب برایم ئاغا، دکتۆر دلاوەر عادل کۆیی، جەمال عەزیز فەقێ، جەوهەر ئەحمەد.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
فەرمانبەرانی فەرمانگەی بەیتەرەی گەڵاڵە لە ساڵی 1980دا
سەرلقی بەتالیۆنی هێزی باڵەک و چەند کادرێکی پارتی دیموکراتی کوردستان
شوێن: گوندی ڕۆستێی #چۆمان#
ڕۆژیان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1972
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: لە چەپەوە: عەبدولباقی ڕۆستایی سەرلقی لە بەتالیۆنی هێزی باڵەک، حسێن میر سادق ڕۆستێ بەرپرسی ڕێکخراوی #پارتی دیموکراتی کوردستان#، مەلا عەزیز ناوبەرگەی لێپرسراوی ناوچە، حاجی حسێن ڕۆستی کێخوا - موختاری گوند.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
سەرلقی بەتالیۆنی هێزی باڵەک و چەند کادرێکی پارتی دیموکراتی کوردستان
مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی ناوپردان لەسەردەمی شۆڕشی ئەیلولدا
شوێن: #ناوپردان#
ساڵی گیرانی وێنەکە: 1971
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: مامۆستایان و قوتابییانی قوتابخانەی ناوپردان لەسەردەمی شۆڕشی ئەیلولدا، ئەو قوتابخانەیەی یەکەم دانیشتنی ڕێکەوتنامەی 11ی ئازاری 1970ی نێوان سەرکردایەتی شۆڕشی ئەیلول و حکومەتی ئێراقی لێ ئەنجام درا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی ناوپردان لەسەردەمی شۆڕشی ئەیلولدا
فەرماندەی هەرێمی نۆی باڵەکی حزبی سۆسیال دیموکراتی کوردستان - حسک و چەند پێشمەرگەیەک
شوێن: گوندی ناوەندەی #باڵەکایەتی#
ساڵی گیرانی وێنەکە: 1980
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: فەرماندەی هەرێمی نۆی باڵەکی #حزبی سۆسیال دیموکراتی کوردستان - حسک# و چەند پێشمەرگەیەک لە ڕاستەوە: شەهید وەسمان گەلەژێری، ئەنوەر ناوەندەیی فەرماندەی هەڕیمی نۆی باڵەک، حاجی مسلیح ناوەندەیی، ئەحمەد عومەر گوندە ژۆری، دانیشتووەکە: دکتۆر زرار گەلەژێری.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
فەرماندەی هەرێمی نۆی باڵەکی حزبی سۆسیال دیموکراتی کوردستان - حسک و چەند پێشمەرگەیەک
پێشمەرگەکانی کەرتی (شێوەزور) ی هەرێمی (9) نۆی حزبیی سۆسیالیستی کوردستان
شوێن: گوندەژۆر#باڵەکایەتی#
ساڵی گیرانی وێنەکە: 1982
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: پێشمەرگەکانی کەرتی (شێوەزور) ی هەرێمی (9) نۆی #حزبی سۆسیال دیموکراتی کوردستان - حسک# لەسەر گۆڕی شەهید وەسمان گەلەژێری لەلای ڕاستەوە: ئەحمەد عومەر گوندەژۆری، حسێن حسک، حاجی مسلیح ناوەندەیی، محەمەد حاجی خدر دێلزی، حەکیم عەلی مەلا دەربەندی، ئەحمەد عەوڵا دۆڵە بۆنی، شەهید خالید عەبدوڵڵا بەرزە.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
پێشمەرگەکانی کەرتی (شێوەزور) ی هەرێمی (9) نۆی حزبیی سۆسیالیستی کوردستان
گەنجانی باڵەکایەتی و چۆمان لە ئاهەنگێکی شۆڕشی ئەیلولدا
شوێن: #باڵەکایەتی#
ساڵی گیرانی وێنەکە: 1968
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: گەنجانی باڵەکایەتی و چۆمان لە ئاهەنگێکی شۆڕشی ئەیلولدا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
گەنجانی باڵەکایەتی و چۆمان لە ئاهەنگێکی شۆڕشی ئەیلولدا
ڕاماڵینی تارماییەکان
ناونیشانی پەڕتووک: ڕاماڵینی تارماییەکان؛ حەقیقەت لەنێوان ئێمە و ئەواندا
ناوی نووسەر: مەریوان ئەحمەد کوردی (Mariwan Ahmed Kurdy)
شوێنی چاپ: هەولێر
ساڵ: 2023
چاپ: یەکەم
پێشەکی پەڕتووک:
ئەدۆنیسی شاعیری بەناوبانگ لە وەڵامی پرسیارێکدا دەڵێت: (مرۆڤ لەناو خۆیدا و بەسەر خۆیدا شۆڕش نەکات، ھەرگیز ناتوانێ ئەو شۆڕشە بۆ جیھانی دەرەوەی خۆی بگوێزێتەوە) . مرۆڤ بەردەوام پێویستی بە نوێبوونەوەیە، مرۆڤ و دەوربەری، مرۆڤ و گیانلەبەرەکانی دیکە، درەختەکان، دۆڵ و چیا و گردەکان، بەردەوام پێویستیان بە گۆڕانکارییە. وەرزەکان و گۆڕانەکانیان هەر ئەوەمان پێ دەڵێن. مرۆڤ لە سەروو هەموو ئەوانەوە، وێڵە بە دوای گۆڕاندا، بە دوای شتی نوێ و تازەدا.
کورد دەڵێ: (گۆزەی تازە ئاوی خۆشە) . ئینگلیز دەڵێ: (Novelty gives pleasure) (تازەگەری چێژ دەبەخشێت) .
عەرەبیش دەڵێت: (لکل جدید لذة) هەموو تازەگەرییەک چێژێکی هەیە) . مرۆڤ هەر لە بنەڕەتدا بە دوای تازەگەریدا وێڵە، لە هەموو شتێکدا...!؟ بەڵێ لە هەموو شتێکدا.
ئایینیش وەکوو گرنگرترین سەرووت و یاسا و بنەما و بابەت کە ڕەگ و ڕیشەی بەسەر تەواوی سێکتەرەکانی ژیاندا گرتووە و بەریەککەوتنی هەیە لەگەڵ دار و نەدارمان، زەحمەترین شتە کە بەردەوام پێویستی بە توێژینەوە و خوێندنەوە و تێڕامان و تێفکرین و دیدگای نوێ هەیە. بۆ ئەوەی بتوانین هاوتەریب لەگەڵ گۆڕانە جیهانییەکاندا ژیان بکەین و جێنەمێنین، بۆ ئەوەی بتوانین خۆمان بخەینەوە پاڵ ڕەوتی پێشکەوتن و شارستانییەتی نوێ، پێویستە دەست لەسەر گەورەترین و گرنگترین و هەستیارترین پرس دابنێین، کە دەستی بەسەر هەموو شتێکدا گرتووە و نە شارەزایانە لەلایەن پیاوانی خودا و نوێنەرانیی ئایین بەکار دەهێنرێت. محەمەد ماغوتی شاعیری سووری لە شیعرێکیدا دەڵێت: (کێشەی ئێمە لەگەڵ خودا نییە، کێشەی ئێمە لەگەڵ ئەوانەیە بەناوی خوداوە قسە دەکەن.
لە دونیای ئیسلامدا ئەمە پرسێکی هەنووکەیی نییە، لێ لە ئێستادا یەکێکە لە گەرمترین و گرنگترین پرسەکان، پرسی خوداپەرستیی و ئایینداری، حوکمڕانیی و خەلافەت، و بەهەشت و دۆزەخ، و مەرگ و سەربڕین.
عەبدولرەزاق جوبرانی نووسەری بوونگەرای ئێراقی لە یەکێک لە پەڕتووکەکانیدا دەڵێت: پێغەمبەر بۆ ئەوە نەهات بیلال بکات بە کۆیلە، بۆ ئەوە هات بیلال ئازاد بکا و بیکا بە سەردار.
ئێستا کاتی ئەوەیە ئێمە مانا ببەخشینەوە بە شتەکان، بە خودا، بە ئایین، مەرگ، قیامەت، بەهەشت، دۆزەخ، ژیان، دینداری، نوێژ، ڕۆژوو و تەواوی سەروەتە ئایینییەکانی دیکە.
ئەدۆنیس پێی وایە: (مانا بوونی نییە، گەڕانی بەردەوام ھەیە بەدوای ئەوەدا ناومانناوە مانا، ئەگەر مانایەکی تەواو ھەبووایە، دنیا کۆتایی ھاتبوو) . ئیشی ئێمەی مرۆڤ گەڕانە بە دوای ڕاستی و مانادارەکان، مانای ژیانی ئێمەی مرۆڤ ئەوەی لە دەوروبەرماندا هەن، وەک: خودا و هەزاران ئایین، مزگەوت و کڵێسا وپەرستگا و پەیڕەوەکانی، مەلا و شێخ و عالم و سەید و کاهین و سۆفی و دەروێشەکان. بەڵێ گەڕانە بەدوای قورئان و تەوڕات و ئینجیل و ئاڤێستا وسوحووف و ئایەتەکانی. بەلایەنی کەم کاری ئێمە دەرخستنی ڕاستییەکانە. دەستپێکی ئەمەش گومانە، گومان لە هەموو شت، لە خۆمان، لە خودا و ئایین و پێغەمبەرانی، لە ئاسمان و فریشتە و بەهەشت و جەهەنەمەکانی، لە ئەمرم و حوکم و سەربڕینەکانی. ئیمام غەزالی دەڵێت: ئەوەی گومان نەکات بیرناکاتەوە و ئەوەی بیرنەکاتەوە نابینێت و ئەوەی نەبینێت لە کوێری و تاریکیدا دەمێنێتەوە. گومان پلەی یەکەمی دڵنیاییە.

ئەفڵاتوون پێی وایە: (دەستپێکی مەعریفە گومانە) . گومانکردن دەستپێکی گەریدە بوونی مرۆڤە ئەنجامی گەریدەیش دەرخستنی ڕاستییەکانە‌ ، لەوێوە ڕاستییەکان دەردەکەوێ کە گومان سەر دەردێنێ، ئەوەی ڕاستییەکان لە ناو دەبات، گومان نییە، بەڵکوو دڵنیاییە‌. ئەوەی ڕاستییەکان و ڕاستەقینە دادەپۆشێ دڵنیایی و باورە‌، نەوەکو گومان و دەرخستنی ڕاستییەکان.
وەهەروەها فەیلەسوفی بەناوبانگی ئەڵمانی (ئیمانویل کات) دەڵێت: هەموو زانینیکمان لە هەستەوە دەست پێدەکات و دەچێتە سەر تێگەیشتن و بە ژیری کۆتایی دێت و هیچ شتێک لە لۆژیک بەرزتر نییە.
لەم سۆنگەیەوە، ئەم پەڕتووکەی بەردەستتە، دەستپێکی ئەم مەعریفەیەیە، سەرەتا و داڵانی گومانکردنە، دەروازەیەکە بۆ گومانگەرایی و دەرخستنی ڕاستییەکان، بێ گوێدانە ئەوەی ئاخۆ‌ دەرەنجامی داننان بە ڕاستییەکان و دیدگای نوێ بۆ خودا و پەیامەکەی چی دەبێت. بەڵی درووستە، بە درێژایی مێژوو ئەوانەی ویستوویانە پەردە لەسەر تارمایی و تاریکیییەکان ڕاماڵن، کپ و قڕ کراون و بە جۆرێک لە جۆرەکان لەنێو براون و کوژراون . زۆر دوور نەڕۆین، لە کورستان و بەتایبەتیش لە شاری هەولێر فتوای کوشتنیان بۆ (عبدالخالق معروف) دەرکرد کە سەێکی بیرفرەوان و نوێگەری بوو ئامانجی گەشەکردنی بیر و هزری مرۆڤەکانبوو ، تا لە بەردەم ماڵەکەیدا لەخوێنیان گەوزاند تاکە تاوانی ئەو کەسە دەرخستنی ڕاستییەکان بوو، و لە میسڕ چیان بەسەر (نەسر حامد ئەبو زێد) نەهێنا، چەند ڕۆژێک بەر لە ئێستا لەناو جەرگەی وڵاتی پێشکەوتن و جیهانگیریدا سەلمان ڕووشدی لەسەر پەڕتووکێک کە سێ دەیە پێش ئێستا نووسیویەتی خەڵتانی خوێن نەکرا...!
هەر بۆیە منیش خەریکی دەرخستنی ڕاستییەکانم لە ڕێگەی ئەم وتارانەی لەکتیبێکدا کۆمکردۆتەوە‌، من باش دەزانم دەست بردن بۆ پیرۆزییەکان و قسەکردن لەسەریان کارێکی ترسناکە، بەڵام دەرخستنی ڕاستییەکان و ڕامالینی تارمایەکان بۆ من لە بەرژەوەندیی خۆم و ژیان و گیانمەوە گرنگترە.
[1]
ڕاماڵینی تارماییەکان
ڕێنماییەکانی ژیان
ناونیشانی پەڕتووک: رێنماییەکانی ژیان (إرشادات الحياة)
ناوی وەرگێڕ: مەریوان ئەحمەد کوردی (Mariwan Ahmed Kurdy)
بڵاوکار: خانەی موکریانی بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە
ساڵ: 2020
چاپ: یەکەم [1]
ڕێنماییەکانی ژیان
ئامار
بابەت 456,858
وێنە 93,599
پەڕتووک PDF 16,750
فایلی پەیوەندیدار 77,636
ڤیدیۆ 835
میوانی ئامادە 3
ئەمڕۆ 4,438
ڕاپرسی
   ڕاپرسی دەربارەی ڕێکخراوی کوردیپێدیا و ماڵپەڕەکەی!
بۆ پێشخستنی کارەکانی ڕێکخراوەکەمان و باشترکردنی ماڵپەڕەکەمان تکایە وەڵامی پرسیارەکانی ئەم ڕاپرسییەمان بدەرەوە..
زۆر سوپاس بۆ هاوکاریتان!
   ڕاپرسی دەربارەی ڕێکخراوی کوردیپێدیا و ماڵپەڕەکەی!
ژیاننامە
زێڕۆ عەبدوڵڵا مەرگەیی
ژیاننامە
توانا حەمە نوری
ژیاننامە
تاهیر عەبدوڵڵا عوسمان
ژیاننامە
حسێن مەلا تەیمەس
ژیاننامە
حسێن ئارسان
Die Blume der Transformation blüht in Kurdistan
بەرهەمەکانتان بە ڕێنووسێکی پوخت بۆ کوردیپێدیا بنێرن. ئێمە بۆتان ئەرشیڤ دەکەین و بۆ هەتاهەتا لە فەوتان دەیپارێزین!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: Deutsch
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Die Blume der Transformation © Ashish Kothari

Die Blume der Transformation © Ashish Kothari
Das, was die kurdische Gesellschaft zu erreichen versucht, kann als eine im Entstehen begriffene Nowtopia bezeichnet werden“ – Der Soziologe Ashish Kothari über Alternativen für Gerechtigkeit und Nachhaltigkeit in einem vom Krieg gezeichneten Gebiet
Stellt euch folgendes Szenario vor: Drohnen werfen Bomben auf euch ab, die zweitgrößte Armee der NATO rückt euch zu Leibe, mehrere hundert Jahre ethnischer Verfolgung haben versucht, eure Identität auszulöschen, eine militante und religiös faschistische Organisation tötet eure Männer und entführt eure Frauen und Kinder, um sie zu versklaven. Doch inmitten all dessen organisiert ihr Bildungscamps zu Frauenbefreiung, ökologischem Leben und Demokratie. Und ihr versucht eure Gemeinschaften zu mobilisieren, um diese Ideale zu praktizieren. Klingt wie ein Fantasy-Film? In der Tat - nur ist es sehr real, sehr bodenständig, und es passiert genau jetzt.

Willkommen in einem der am wenigsten bekannten und verstandenen Kriegsgebiete der Welt, das auch eine der am wenigsten bekannten und geschätzten Initiativen für ein gerechtes, nachhaltiges und gleichberechtigtes Leben ist. Es handelt sich um Kurdistan, ein großes Gebiet, das von Kurd:innen zusammen mit vielen anderen ethnischen Gruppen (Armenier:innen, Ezid:innen, Araber:innen, Christ:innen) bewohnt wird und welches grenzübergreifend in den Gebieten der heutigen Türkei, des Irak, Syriens und des Iran liegt. Seit den 1970er Jahren haben sich die Kurd:innen der Verfolgung und den Massakern durch die Regime der Nationalstaaten, in denen sie leben, widersetzt und hunderte ihrer Siedlungen organisiert, um ihre eigene Version von Freiheit und Demokratie zu praktizieren.

Im März 2022 schrieb ich über die Blume der Transformation, die die folgenden fünf Blütenblätter umfasst und Teil eines Rahmenprogramms für radikale Alternativen ist, die sich aus Basisinitiativen in Indien und anderswo ergeben (siehe Abbildung unten):

Ökologische Integrität und Widerstandsfähigkeit, einschließlich der Erhaltung der Natur und der natürlichen Vielfalt, der Aufrechterhaltung ökologischer Funktionen, der Achtung ökologischer Grenzen (lokal bis global) und einer ökologischen Ethik in allen menschlichen Handlungen.
Soziales Wohlergehen und Gerechtigkeit, einschließlich eines erfüllten Lebens (physisch, sozial, kulturell und spirituell), Gleichheit zwischen Gemeinschaften und Individuen, gemeinschaftliche und ethnische Harmonie und Beseitigung von Hierarchien und Spaltungen aufgrund von Glaube, Geschlecht, Kaste, Klasse, ethnischer Zugehörigkeit, Befähigung und anderen derartigen Merkmalen.
Direkte und delegierte Demokratie, mit Entscheidungsfindung beginnenden in Räumen, die jeder Person eine sinnvolle Beteiligung ermöglicht, und von dort aufbauend zu größeren Verwaltungsebenen führt, geprägt durch nach unten rechenschaftspflichtige Institutionen; und all dies unter Berücksichtigung der Bedürfnisse und Rechte der derzeit Ausgegrenzten.
Wirtschaftsdemokratie, in der lokale Gemeinschaften und Einzelpersonen die Kontrolle über die Produktionsmittel, den Vertrieb, den Austausch und die Märkte haben, basierend auf dem Prinzip der Lokalisierung der Grundbedürfnisse und des darauf aufbauenden Handels; zentral hierfür ist die Ablösung des Privateigentums durch Commons.
Kulturelle Vielfalt und Wissensdemokratie mit mehreren koexistierenden Wissenssystemen in den Commons, Respekt für eine Vielfalt von Lebensweisen, Ideen und Ideologien sowie Ermutigung zu Kreativität und Innovation.

Die Blume blüht in der kurdischen Erde

Jeder der oben genannten Bereiche kann durch Basisinitiativen in Kurdistan veranschaulicht werden. Ausführliche Informationen und mehr Dimensionen, als ich hier behandeln kann, finden sich auf verschiedenen Websites wie beispielsweise von der Akademie der Demokratischen Moderne.

Radikale Demokratie

Die kurdische Freiheitsbewegung hat versucht, die vollständige regionale Autonomie von den Nationalstaaten, in denen sie gelegen sind, und die direkte, radikale Demokratie oder den demokratischen Konföderalismus für die Kommunen und Siedlungen, die in diesen Regionen verortet sind, durchzusetzen.

Mit Blick auf die Erfahrungen des russischen Staates und vieler anderer Länder, in denen revolutionäre Parteien an die Macht kamen, aber bei der Schaffung einer wirklich demokratischen Gesellschaft scheiterten, ging die kurdische Freiheitsbewegung rasch von einer Ideologie der Forderung nach einem sozialistischen kurdischen „Staat“ zu einer radikalen, in den Menschen und Kommunen verankerten Politik über. Diese Ideologie der radikalen Demokratie wurde vom primären Ideologen der Bewegung, Abdullah Öcalan, ein Gründungsmitglied und Vorsitzender der Arbeiterpartei Kurdistans (Partiya Karkêren Kurdistanê, PKK) von 1978, propagiert. Als unersättlicher und scharfsinniger Leser der Geschichte von Bewegungen in der ganzen Welt kam Öcalan zu dem Schluss, dass wahre Freiheit darin besteht, dass die Menschen politische Akteure im wahrsten Sinne des Wortes sind und sich nicht von Politiker:innen und Bürokrat:innen beherrschen lassen. 1999 wurde Öcalan von NATO-Mächten in Absprache mit dem türkischen Staat entführt und ist seitdem unter schockierender Verletzung des Völkerrechts und der Menschenrechte auf einer Insel inhaftiert (meist in Einzelhaft). Dennoch ist es ihm gelungen, der kurdischen Gesellschaft einige der radikalsten Gedanken darüber zu vermitteln, was Freiheit bedeutet, insbesondere die Notwendigkeit der Frauenbefreiung (auf die ich weiter unten zurückkommen werde), und der Welt eine erstaunlich produktive Reihe revolutionärer Gedanken und Vorschläge zu unterbreiten.

Öcalans Vorstellungen von Politik, Macht und Demokratie können auf den ersten Blick verwirrend komplex sein. Er befürwortet die demokratische Moderne anstelle der kapitalistischen Moderne; letztere versklavt seiner Meinung nach weiterhin die Menschheit und den Rest der Natur, während erstere zu echter Freiheit für beide führen kann. Er ist sich bewusst, dass der Begriff „Moderne“ umstritten ist, da er seit einigen Jahrhunderten das kolonisierende Projekt der westlichen Industrienationen ist, das Tausende von traditionellen Lebens- und Wissensformen auslöscht. Aber er benutzt ihn, um zu verdeutlichen, dass die Bewegung für eine Politik, die den Menschen in den Mittelpunkt stellt, sowohl zeitgenössisch als auch historisch ist. Sie wendet sich gegen die homogenisierenden Tendenzen der kapitalistischen Moderne und respektiert Prozesse, die pluralistisch, nicht-deterministisch, offen für Alternativen, multikulturell, ökologisch und feministisch sind. Ausgehend von dieser grundlegenden Ideologie plädiert er für die Notwendigkeit einer demokratischen Nation, in der die Völker, die sich als Teil einer Nation (nicht gleichzusetzen mit dem Nationalstaat, sondern eher als ein gemeinsames demokratisches Bewusstsein auf der Grundlage des Prinzips „Einheit in Vielfalt“) verstehen, mit ihrem eigenen freien Willen und ihren eigenen ethnischen, religiösen und anderen Identitäten voll in die Entscheidungsfindung einbezogen sind. Solche Völker und Nationen können einen demokratischen Konföderalismus praktizieren, bei dem sich selbstverwaltete Kommunen zu größeren Regionen zusammenschließen, ohne die Autonomie jeder dieser Kommunen zu opfern. Auf diese Weise bewegt man sich auf eine demokratische Gesellschaft oder einen demokratischen Sozialismus zu (der sich, wie Öcalan zu betonen pflegt, stark vom Staatssozialismus unterscheidet, wie er in Russland, China und anderen Ländern umgesetzt wird, da diese sehr stark auf der Zentralisierung der Macht in den Händen des Nationalstaates beruhen).

Die kurdische Gesellschaft ist in Rojava (dem Teil Kurdistans, der zu Syrien gehört) am weitesten fortgeschritten, und auch in der Region Bakur (die derzeit von der Türkei besetzt ist) wurden bedeutende Fortschritte erzielt, bis es in den letzten Jahren durch wiederholte Angriffe des türkischen Staates zu großen Rückschlägen kam.

Sowohl die demokratische Moderne als auch der Konföderalismus beruhen auf einem differenzierten Verständnis von Macht und Politik. In den von Öcalan verwendeten türkischen Originalwörtern gibt es eine klare Unterscheidung zwischen iktidarci yönetim (Macht über andere) und demokratik yönetim (demokratische Politik oder Macht, sich selbst zu regieren - oder was Hannah Arendt als „Macht mit“ bezeichnete). Politik ist die „Kunst der Freiheit“, und deshalb ist es notwendig, dass jede:r politisiert wird; und dass die Politik auf dem moralischen Leben basiert, d. h. auf den Bräuchen und Regeln, die die Gesellschaft für die Führung des täglichen Lebens aufstellt, sowie auf „Respekt und Engagement für die Gemeinschaft und das gemeinschaftliche Leben“.

In vielerlei Hinsicht ähneln die kurdischen Versuche, eine demokratische Gesellschaft zu schaffen, anderen Kämpfen um Autonomie und Selbstbestimmung, wie dem der Zapatistas in Mexiko und indigener Völker in verschiedenen Teilen der Welt.

Soziokulturelle Gerechtigkeit und Gleichheit

Im Mittelpunkt der kurdischen Bewegung steht die Befreiung der Frauen aus der jahrtausendelangen Versklavung durch verschiedene Formen von Patriarchat und Männlichkeit. Öcalan zufolge ist der Staat eine Manifestation des Patriarchats, und die Familie ist ein „kleiner Staat des Mannes“, so dass die Freiheit der Frauen von der kleinsten bis zur größten Einheit der Gesellschaft reichen muss.

Angesichts des starken patriarchalen Pfeilers innerhalb der kurdischen (und anderer benachbarter ethnischer) Gemeinschaften in der Region war dies einer der schwierigsten Kämpfe für die Bewegung. Angefangen mit kleinen rebellischen Handlungen von Einzelpersonen oder Gruppen von Frauen, angespornt durch ihre zunehmende Beteiligung an der Rebellion gegen den Nationalstaat, auch als bewaffnete Guerillas (mehr dazu weiter unten), und lautstark befürwortet von Öcalan, wurde die Säule des Patriarchats (oder der Männlichkeit) systematisch untergraben. Dazu beigetragen haben auch die von der Bewegung aufgestellten Regeln und Normen, wie z.B. die Besetzung jeder staatlichen, wirtschaftlichen und soziokulturellen Einrichtung mit einer Frau und einem Mann als Ko-Vorsitzende. Am wichtigsten war vielleicht die Förderung von Jineolojî, der „Wissenschaft der Frauen“, eine Idee, die ursprünglich von Öcalan vorgeschlagen wurde, dann aber von vielen anderen in der Frauenbewegung durch eine Reihe von Jineolojî-Akademien und andere Aktivitäten zu einer ausgefeilten, tiefgründigen Sozialwissenschaft und Lebens-/Verständnis-/Seinsweise entwickelt wurde.[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (Deutsch) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Dieser Artikel wurde in (Deutsch) Sprache geschrieben wurde, klicken Sie auf das Symbol , um die Artikel in der Originalsprache zu öffnen!
ئەم بابەتە 443 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | anfdeutsch.com
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 3
پۆل: کورتەباس
زمانی بابەت: Deutsch
ڕۆژی دەرچوون: 16-09-2022 (1 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: کلتوور / فۆلکلۆر
پۆلێنی ناوەڕۆک: دۆزی کورد
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: ئەڵمانی
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هەژار کامەلا )ەوە لە: 17-09-2022 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 17-09-2022 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 17-09-2022 باشترکراوە
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 443 جار بینراوە

ڕۆژەڤ
زێڕۆ عەبدوڵڵا مەرگەیی
ئەندامی سەرکردایەتی پێشووی کۆمەڵەی ڕەنجدەرانی کوردستان، سەرکردەی پێشمەرگەی دیاری یەکێتی و پێشمەرگەی شۆڕشی ئەیلول و پێشمەرگەی مەفرەزە سەرەتاییەکان.
لەسەر دەمی خەباتیدا لە ناوچەکانی مەرگە و بناری قەندیل و باڵەکایەتی فەرماندەی هێزی مەرگە و پاشان فەرماندەی هەرێمی پارێزگاریی و دواتر فەرماندەی هەرێمی 7 ی ئەو کات بووە.
لە سەرەتای هەشتاکانەوە تا کاتی ئەنفالەکان ئەندامی مەکتەبی عەسکەریی هێزی پێشمەرگەی (ی.ن.ک) بووە لە چەندین نەبەردییدا فەرماندە و پێشمەرگەی بوێر و چاونەترس بوە.
زێڕۆ عەبدوڵڵا مەرگەیی
توانا حەمە نوری
وەرزشکار و یاریزانی پێشووی تۆپی پێ لە یانەی چوارباخی سلێمانی. ڕۆژی 10-06-2020 بە جەڵتەی دڵ کۆچی دوایی کرد.[1]
توانا حەمە نوری
تاهیر عەبدوڵڵا عوسمان
ناو: تاهیر
نازناو: مامۆستا تاهیر
ناوی باوک: عەبدوڵڵا عوسمان
ڕۆژی لەدایکبوون: 01-07-1940
ڕۆژی کۆچی دوایی: 10-06-2018
شوێنی لەدایکبوون: هەولێر
شوێنی کۆچی دوایی: هەولێر
ژیاننامە
مامۆستا تاهیر عەبدوڵڵا عوسمان لە01-07-1940 لە شاری قەڵاو منارە لە هەولێر لە دایکبووە، لە خانەوادەیەک کە بە (بناء) واتا وەستای بینا ناسراون. خاوەن 3 برا و 3 خوشک بووە.
وەستا خدر بەنا و وەستا کەریم بەنا و وەستا تۆفیق بەنا. خوشکەکانی بەناوی مەلیحە و هاجەر و نەجیبە، کە هەموویان کۆچی دواییان کردووە و تاهیر عەبدوڵڵا بچو
تاهیر عەبدوڵڵا عوسمان
حسێن مەلا تەیمەس
ناو: حسێن
نازناو: حسۆ مەلا
ناوی باوک: مەلا تەیمەس
ساڵی لەدایکبوون:1920
ڕۆژی کۆچی دوایی: 11-06-2011
شوێنی لەدایکبوون: گوندی قازی
شوێنی کۆچی دوایی: گوندی ڤازی
ژیاننامە
حسۆ مەلا ساڵی 1920 لە گوندی ڤاژی سەربە شارەدێی پیران لە شارۆچکەی مێرگەسۆر لە پارێزگای هەولێر لەدایکبووە، لە یەکێتی سۆڤێت خوێندوویەتی و بڕوانامەی پەیمانگا لە بەشی کشتوکاڵ وەرگرتووە، هەر لە یەکێتی سۆڤێت ژیانی هاوسەری لەگەڵ ئەمشیری سەید جەلیلوف پێکهێناوە. حسۆ مەلا زمانەکانی کوردی، فارسی و ڕووسی زانیوە‌، لە ڕێکەوتی 11ى حوزەیرانی
حسێن مەلا تەیمەس
حسێن ئارسان
ناو: حسێن
نازناو: حسێن ئارسان
ساڵی لەدایکبوون: 1978
شوێنی لەدایکبوون: ئزمیر
ڕۆژی کۆچی دوایی: 10-06-2023
شوێنی کۆچی دوایی: سلێمانی
ژیاننامە
حسێن ئارسان، ئەو ئەندامەی میزۆپۆتامیا کە لە ڕۆژی 09-06-2023 تەقەی لێکرا، پەنابەری سیاسیی باکووری کوردستانە و  ساڵانێکە لە شاری سلێمانی دەژی، ناوی تەواوی حسێن ئاراسانە و لە ساڵی 1978 لە ئیزمیر لە دایکبووە و خەڵکی شاری ماردین بووە. [1]
لە 09-06-2023 لە هەولێکی تیرۆرکردندا لە بەردەم نووسینگەی رێکخراوی کرێکارانی میزۆپۆتامیا، لە شاری سلێمانی دەستڕێژی گوللە
حسێن ئارسان
بابەتی نوێ
سێ کچە خوێندکاری کوردی شاری سلێمانی لە زانکۆی بەغدا لە ساڵی 1974دا
شوێن: #بەغدا#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1974
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: سێ کچە خوێندکاری کوردی شاری #سلێمانی# لە زانکۆی بەغدا لە ساڵی 1974دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
سێ کچە خوێندکاری کوردی شاری سلێمانی لە زانکۆی بەغدا لە ساڵی 1974دا
حەمەدەمین فەقێ حەسەن دەرگەلەیی و خێزان و منداڵەکانی لە وڵاتی یەکێتی سۆڤیەتی جاران
شوێن: یەکێتی سۆڤیەت
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: پەنجاکانی سەدەی بیستەم
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: حەمەدەمین فەقێ حەسەن #دەرگەلە# یی و خێزان و منداڵەکانی لە پەنجاکانی سەدەی بیستەم لە وڵاتی یەکێتی سۆڤیەتی جاران.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە. [1]
حەمەدەمین فەقێ حەسەن دەرگەلەیی و خێزان و منداڵەکانی لە وڵاتی یەکێتی سۆڤیەتی جاران
دیمەنێکی شارۆچکەی گەڵاڵە لە ساڵی 1979دا
شوێن: #گەڵاڵە#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1979
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: دیمەنێکی شارۆچکەی گەڵاڵە لە ساڵی 1979دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە. [1]
دیمەنێکی شارۆچکەی گەڵاڵە لە ساڵی 1979دا
هەڵپەڕکێی پێشمەرگە و خەڵکی باڵەکایەتی لە ساڵی 1974دا
شوێن: #باڵەکایەتی#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1974
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: هەڵپەڕکێی پێشمەرگە و خەڵکی باڵەکایەتی لە ساڵی 1974دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە. [1]
هەڵپەڕکێی پێشمەرگە و خەڵکی باڵەکایەتی لە ساڵی 1974دا
شێخ محەمەد ئاغای وەڵاشی و چەکدارانی لە ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1914دا
شوێن: #باڵەکایەتی#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1914
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: شێخ محەمەد ئاغای وەڵاشی و چەکدارانی لە ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1914دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە. [1]
شێخ محەمەد ئاغای وەڵاشی و چەکدارانی لە ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1914دا
مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی قەسرێ لە ساڵی 1974دا
شوێن: #قەسرێ#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1974
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی قەسرێ لە ساڵی 1974دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی قەسرێ لە ساڵی 1974دا
ئاهەنگی ساڵیادی ڕێکەوتنامەی یازدەی ئازاری 1970 لە قوتابخانەی گەڵاڵە
شوێن: #گەڵاڵە#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە:#11-03-1971#
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: ئاهەنگی ساڵیادی ڕێکەوتنامەی یازدەی ئازاری 1970 لە قوتابخانەی گەڵاڵە، هەندێک لە کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: وەهاب ئاغای جوندیان، پشتیوان وەهاب ئاغا، لەتیف شاڵی، شەهید سەید عەبدوڵڵای بۆڵی، شەهید بێجان شکاک، شەهید فرەنسۆ هەریری، محەمەد عەزیز، شەوکەت عەقراوی، #مەحمود عوسمان#، دڵدار مەلا ئەحمەد حەداد دەرگەلەیی، کوردۆ گەڵاڵی، جەوهەر هیرانی.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
ئاهەنگی ساڵیادی ڕێکەوتنامەی یازدەی ئازاری 1970 لە قوتابخانەی گەڵاڵە
مەلا مستەفا بارزانی و مام جەلال تاڵەبانی
شوێن: گەڵاڵە
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: شەستەکانی سەدەی بیستەم
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: لەڕاستەوە: #مەلا مستەفا بارزانی#، #مام جەلال#
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
مەلا مستەفا بارزانی و مام جەلال تاڵەبانی
خەڵکی گوندی شیرکاوەی باڵەکایەتی پەڕژینی گۆڕستانی گوندەکەیان دەکەن
شوێن: گوندی شیرکاوە
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە:#21-03-1982#
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: خەڵکی گوندی شیرکاوەی #باڵەکایەتی# پەڕژینی گۆڕستانی گوندەکەیان دەکەن.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
خەڵکی گوندی شیرکاوەی باڵەکایەتی پەڕژینی گۆڕستانی گوندەکەیان دەکەن
بەرپرسانی شۆڕشی ئەیلول و کەسایەتییەکانی ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1966دا
شوێن: گوندی زینۆی #خەلان#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: #01-08-1966#
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: هەندێ لە بەرپرسانی شۆڕشی ئەیلول و کەسایەتییەکانی ناوچەی #باڵەکایەتی#.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
بەرپرسانی شۆڕشی ئەیلول و کەسایەتییەکانی ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1966دا
دکتۆر خورشید دزەیی لە نەخۆشخانەی شۆڕشی ئەیلول لە کاتی چارەسەرکردنی نەخۆشدا
شوێن: گوندی کەوەرتەی #چۆمان#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1975
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: نەخۆشخانەی شۆڕش چارەسەرکردنی نەخۆشێک، لەلایەن دکتۆر خورشید دزەیی لە نەخۆشخانەی شۆڕش لە گوندی کەوەرتەی شارۆچکەی چۆمانی باڵەکایەتی.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
دکتۆر خورشید دزەیی لە نەخۆشخانەی شۆڕشی ئەیلول لە کاتی چارەسەرکردنی نەخۆشدا
ڕیش سپی و کەسایەتییەکانی گوندی دارسەلامی باڵەکایەتی لە ساڵی 1992دا
شوێن: گوندی دار سەلامی #باڵەکایەتی#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1992
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: ڕیش سپی و کەسایەتییەکانی گوندی دارسەلامی باڵەکایەتی، لە ڕاستەوە: مەلا مستەفای دارسەلامی و حاجی محەمەد شێخ حسێنی دارسەلامی و شێخ حەسەن شێخ مستەفا خۆشکانی.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
ڕیش سپی و کەسایەتییەکانی گوندی دارسەلامی باڵەکایەتی لە ساڵی 1992دا
فەرمانبەرانی فەرمانگەی بەیتەرەی گەڵاڵە لە ساڵی 1980دا
شوێن: #گەڵاڵە#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: #27-05-1980#
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: فەرمانبەرانی فەرمانگەی بەیتەرەی گەڵاڵە، لە ڕاستەوە: جەناب برایم ئاغا، دکتۆر دلاوەر عادل کۆیی، جەمال عەزیز فەقێ، جەوهەر ئەحمەد.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
فەرمانبەرانی فەرمانگەی بەیتەرەی گەڵاڵە لە ساڵی 1980دا
سەرلقی بەتالیۆنی هێزی باڵەک و چەند کادرێکی پارتی دیموکراتی کوردستان
شوێن: گوندی ڕۆستێی #چۆمان#
ڕۆژیان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1972
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: لە چەپەوە: عەبدولباقی ڕۆستایی سەرلقی لە بەتالیۆنی هێزی باڵەک، حسێن میر سادق ڕۆستێ بەرپرسی ڕێکخراوی #پارتی دیموکراتی کوردستان#، مەلا عەزیز ناوبەرگەی لێپرسراوی ناوچە، حاجی حسێن ڕۆستی کێخوا - موختاری گوند.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
سەرلقی بەتالیۆنی هێزی باڵەک و چەند کادرێکی پارتی دیموکراتی کوردستان
مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی ناوپردان لەسەردەمی شۆڕشی ئەیلولدا
شوێن: #ناوپردان#
ساڵی گیرانی وێنەکە: 1971
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: مامۆستایان و قوتابییانی قوتابخانەی ناوپردان لەسەردەمی شۆڕشی ئەیلولدا، ئەو قوتابخانەیەی یەکەم دانیشتنی ڕێکەوتنامەی 11ی ئازاری 1970ی نێوان سەرکردایەتی شۆڕشی ئەیلول و حکومەتی ئێراقی لێ ئەنجام درا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1]
مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی ناوپردان لەسەردەمی شۆڕشی ئەیلولدا
فەرماندەی هەرێمی نۆی باڵەکی حزبی سۆسیال دیموکراتی کوردستان - حسک و چەند پێشمەرگەیەک
شوێن: گوندی ناوەندەی #باڵەکایەتی#
ساڵی گیرانی وێنەکە: 1980
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: فەرماندەی هەرێمی نۆی باڵەکی #حزبی سۆسیال دیموکراتی کوردستان - حسک# و چەند پێشمەرگەیەک لە ڕاستەوە: شەهید وەسمان گەلەژێری، ئەنوەر ناوەندەیی فەرماندەی هەڕیمی نۆی باڵەک، حاجی مسلیح ناوەندەیی، ئەحمەد عومەر گوندە ژۆری، دانیشتووەکە: دکتۆر زرار گەلەژێری.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
فەرماندەی هەرێمی نۆی باڵەکی حزبی سۆسیال دیموکراتی کوردستان - حسک و چەند پێشمەرگەیەک
پێشمەرگەکانی کەرتی (شێوەزور) ی هەرێمی (9) نۆی حزبیی سۆسیالیستی کوردستان
شوێن: گوندەژۆر#باڵەکایەتی#
ساڵی گیرانی وێنەکە: 1982
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: پێشمەرگەکانی کەرتی (شێوەزور) ی هەرێمی (9) نۆی #حزبی سۆسیال دیموکراتی کوردستان - حسک# لەسەر گۆڕی شەهید وەسمان گەلەژێری لەلای ڕاستەوە: ئەحمەد عومەر گوندەژۆری، حسێن حسک، حاجی مسلیح ناوەندەیی، محەمەد حاجی خدر دێلزی، حەکیم عەلی مەلا دەربەندی، ئەحمەد عەوڵا دۆڵە بۆنی، شەهید خالید عەبدوڵڵا بەرزە.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
پێشمەرگەکانی کەرتی (شێوەزور) ی هەرێمی (9) نۆی حزبیی سۆسیالیستی کوردستان
گەنجانی باڵەکایەتی و چۆمان لە ئاهەنگێکی شۆڕشی ئەیلولدا
شوێن: #باڵەکایەتی#
ساڵی گیرانی وێنەکە: 1968
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: گەنجانی باڵەکایەتی و چۆمان لە ئاهەنگێکی شۆڕشی ئەیلولدا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1]
گەنجانی باڵەکایەتی و چۆمان لە ئاهەنگێکی شۆڕشی ئەیلولدا
ڕاماڵینی تارماییەکان
ناونیشانی پەڕتووک: ڕاماڵینی تارماییەکان؛ حەقیقەت لەنێوان ئێمە و ئەواندا
ناوی نووسەر: مەریوان ئەحمەد کوردی (Mariwan Ahmed Kurdy)
شوێنی چاپ: هەولێر
ساڵ: 2023
چاپ: یەکەم
پێشەکی پەڕتووک:
ئەدۆنیسی شاعیری بەناوبانگ لە وەڵامی پرسیارێکدا دەڵێت: (مرۆڤ لەناو خۆیدا و بەسەر خۆیدا شۆڕش نەکات، ھەرگیز ناتوانێ ئەو شۆڕشە بۆ جیھانی دەرەوەی خۆی بگوێزێتەوە) . مرۆڤ بەردەوام پێویستی بە نوێبوونەوەیە، مرۆڤ و دەوربەری، مرۆڤ و گیانلەبەرەکانی دیکە، درەختەکان، دۆڵ و چیا و گردەکان، بەردەوام پێویستیان بە گۆڕانکارییە. وەرزەکان و گۆڕانەکانیان هەر ئەوەمان پێ دەڵێن. مرۆڤ لە سەروو هەموو ئەوانەوە، وێڵە بە دوای گۆڕاندا، بە دوای شتی نوێ و تازەدا.
کورد دەڵێ: (گۆزەی تازە ئاوی خۆشە) . ئینگلیز دەڵێ: (Novelty gives pleasure) (تازەگەری چێژ دەبەخشێت) .
عەرەبیش دەڵێت: (لکل جدید لذة) هەموو تازەگەرییەک چێژێکی هەیە) . مرۆڤ هەر لە بنەڕەتدا بە دوای تازەگەریدا وێڵە، لە هەموو شتێکدا...!؟ بەڵێ لە هەموو شتێکدا.
ئایینیش وەکوو گرنگرترین سەرووت و یاسا و بنەما و بابەت کە ڕەگ و ڕیشەی بەسەر تەواوی سێکتەرەکانی ژیاندا گرتووە و بەریەککەوتنی هەیە لەگەڵ دار و نەدارمان، زەحمەترین شتە کە بەردەوام پێویستی بە توێژینەوە و خوێندنەوە و تێڕامان و تێفکرین و دیدگای نوێ هەیە. بۆ ئەوەی بتوانین هاوتەریب لەگەڵ گۆڕانە جیهانییەکاندا ژیان بکەین و جێنەمێنین، بۆ ئەوەی بتوانین خۆمان بخەینەوە پاڵ ڕەوتی پێشکەوتن و شارستانییەتی نوێ، پێویستە دەست لەسەر گەورەترین و گرنگترین و هەستیارترین پرس دابنێین، کە دەستی بەسەر هەموو شتێکدا گرتووە و نە شارەزایانە لەلایەن پیاوانی خودا و نوێنەرانیی ئایین بەکار دەهێنرێت. محەمەد ماغوتی شاعیری سووری لە شیعرێکیدا دەڵێت: (کێشەی ئێمە لەگەڵ خودا نییە، کێشەی ئێمە لەگەڵ ئەوانەیە بەناوی خوداوە قسە دەکەن.
لە دونیای ئیسلامدا ئەمە پرسێکی هەنووکەیی نییە، لێ لە ئێستادا یەکێکە لە گەرمترین و گرنگترین پرسەکان، پرسی خوداپەرستیی و ئایینداری، حوکمڕانیی و خەلافەت، و بەهەشت و دۆزەخ، و مەرگ و سەربڕین.
عەبدولرەزاق جوبرانی نووسەری بوونگەرای ئێراقی لە یەکێک لە پەڕتووکەکانیدا دەڵێت: پێغەمبەر بۆ ئەوە نەهات بیلال بکات بە کۆیلە، بۆ ئەوە هات بیلال ئازاد بکا و بیکا بە سەردار.
ئێستا کاتی ئەوەیە ئێمە مانا ببەخشینەوە بە شتەکان، بە خودا، بە ئایین، مەرگ، قیامەت، بەهەشت، دۆزەخ، ژیان، دینداری، نوێژ، ڕۆژوو و تەواوی سەروەتە ئایینییەکانی دیکە.
ئەدۆنیس پێی وایە: (مانا بوونی نییە، گەڕانی بەردەوام ھەیە بەدوای ئەوەدا ناومانناوە مانا، ئەگەر مانایەکی تەواو ھەبووایە، دنیا کۆتایی ھاتبوو) . ئیشی ئێمەی مرۆڤ گەڕانە بە دوای ڕاستی و مانادارەکان، مانای ژیانی ئێمەی مرۆڤ ئەوەی لە دەوروبەرماندا هەن، وەک: خودا و هەزاران ئایین، مزگەوت و کڵێسا وپەرستگا و پەیڕەوەکانی، مەلا و شێخ و عالم و سەید و کاهین و سۆفی و دەروێشەکان. بەڵێ گەڕانە بەدوای قورئان و تەوڕات و ئینجیل و ئاڤێستا وسوحووف و ئایەتەکانی. بەلایەنی کەم کاری ئێمە دەرخستنی ڕاستییەکانە. دەستپێکی ئەمەش گومانە، گومان لە هەموو شت، لە خۆمان، لە خودا و ئایین و پێغەمبەرانی، لە ئاسمان و فریشتە و بەهەشت و جەهەنەمەکانی، لە ئەمرم و حوکم و سەربڕینەکانی. ئیمام غەزالی دەڵێت: ئەوەی گومان نەکات بیرناکاتەوە و ئەوەی بیرنەکاتەوە نابینێت و ئەوەی نەبینێت لە کوێری و تاریکیدا دەمێنێتەوە. گومان پلەی یەکەمی دڵنیاییە.

ئەفڵاتوون پێی وایە: (دەستپێکی مەعریفە گومانە) . گومانکردن دەستپێکی گەریدە بوونی مرۆڤە ئەنجامی گەریدەیش دەرخستنی ڕاستییەکانە‌ ، لەوێوە ڕاستییەکان دەردەکەوێ کە گومان سەر دەردێنێ، ئەوەی ڕاستییەکان لە ناو دەبات، گومان نییە، بەڵکوو دڵنیاییە‌. ئەوەی ڕاستییەکان و ڕاستەقینە دادەپۆشێ دڵنیایی و باورە‌، نەوەکو گومان و دەرخستنی ڕاستییەکان.
وەهەروەها فەیلەسوفی بەناوبانگی ئەڵمانی (ئیمانویل کات) دەڵێت: هەموو زانینیکمان لە هەستەوە دەست پێدەکات و دەچێتە سەر تێگەیشتن و بە ژیری کۆتایی دێت و هیچ شتێک لە لۆژیک بەرزتر نییە.
لەم سۆنگەیەوە، ئەم پەڕتووکەی بەردەستتە، دەستپێکی ئەم مەعریفەیەیە، سەرەتا و داڵانی گومانکردنە، دەروازەیەکە بۆ گومانگەرایی و دەرخستنی ڕاستییەکان، بێ گوێدانە ئەوەی ئاخۆ‌ دەرەنجامی داننان بە ڕاستییەکان و دیدگای نوێ بۆ خودا و پەیامەکەی چی دەبێت. بەڵی درووستە، بە درێژایی مێژوو ئەوانەی ویستوویانە پەردە لەسەر تارمایی و تاریکیییەکان ڕاماڵن، کپ و قڕ کراون و بە جۆرێک لە جۆرەکان لەنێو براون و کوژراون . زۆر دوور نەڕۆین، لە کورستان و بەتایبەتیش لە شاری هەولێر فتوای کوشتنیان بۆ (عبدالخالق معروف) دەرکرد کە سەێکی بیرفرەوان و نوێگەری بوو ئامانجی گەشەکردنی بیر و هزری مرۆڤەکانبوو ، تا لە بەردەم ماڵەکەیدا لەخوێنیان گەوزاند تاکە تاوانی ئەو کەسە دەرخستنی ڕاستییەکان بوو، و لە میسڕ چیان بەسەر (نەسر حامد ئەبو زێد) نەهێنا، چەند ڕۆژێک بەر لە ئێستا لەناو جەرگەی وڵاتی پێشکەوتن و جیهانگیریدا سەلمان ڕووشدی لەسەر پەڕتووکێک کە سێ دەیە پێش ئێستا نووسیویەتی خەڵتانی خوێن نەکرا...!
هەر بۆیە منیش خەریکی دەرخستنی ڕاستییەکانم لە ڕێگەی ئەم وتارانەی لەکتیبێکدا کۆمکردۆتەوە‌، من باش دەزانم دەست بردن بۆ پیرۆزییەکان و قسەکردن لەسەریان کارێکی ترسناکە، بەڵام دەرخستنی ڕاستییەکان و ڕامالینی تارمایەکان بۆ من لە بەرژەوەندیی خۆم و ژیان و گیانمەوە گرنگترە.
[1]
ڕاماڵینی تارماییەکان
ڕێنماییەکانی ژیان
ناونیشانی پەڕتووک: رێنماییەکانی ژیان (إرشادات الحياة)
ناوی وەرگێڕ: مەریوان ئەحمەد کوردی (Mariwan Ahmed Kurdy)
بڵاوکار: خانەی موکریانی بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە
ساڵ: 2020
چاپ: یەکەم [1]
ڕێنماییەکانی ژیان
ئامار
بابەت 456,858
وێنە 93,599
پەڕتووک PDF 16,750
فایلی پەیوەندیدار 77,636
ڤیدیۆ 835
میوانی ئامادە 3
ئەمڕۆ 4,438
ڕاپرسی
   ڕاپرسی دەربارەی ڕێکخراوی کوردیپێدیا و ماڵپەڕەکەی!
بۆ پێشخستنی کارەکانی ڕێکخراوەکەمان و باشترکردنی ماڵپەڕەکەمان تکایە وەڵامی پرسیارەکانی ئەم ڕاپرسییەمان بدەرەوە..
زۆر سوپاس بۆ هاوکاریتان!
   ڕاپرسی دەربارەی ڕێکخراوی کوردیپێدیا و ماڵپەڕەکەی!

Kurdipedia.org (2008 - 2023) version: 14.58
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 1.11 چرکە!