پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
حسێن کەمال نیا
09-10-2024
شادی ئاکۆیی
وێنە و پێناس
وێنەی خانووەکانی دەوروبەری قەڵای هەولێر
07-10-2024
زریان سەرچناری
ژیاننامە
لانە ڕزگار کەمال
07-10-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بازیان یونس محێدین
07-10-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
تەنز لەڕۆژنامەنووسیی باشووری کوردستاندا ( 1920-1950)
07-10-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
شیعری بۆنە لە ئەدەبی کوردیدا (کرمانجی ناوەڕاست ) (1914-1945ز)
07-10-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
سەنگ و بەهای بیر لە یەکگرتنی ناولێنراو بە ناولێنەرەوە لەزمانی کوردیدا
07-10-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
یاخیبوون لەشیعری کوردیدا (1970-1991) کرمانجی ناوەڕاست
07-10-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ڕووناکیە زۆر ڕووناکەکە
06-10-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
شوێنەکان
مەلا زیاد
06-10-2024
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  536,821
وێنە
  110,268
پەرتووک PDF
  20,293
فایلی پەیوەندیدار
  104,205
ڤیدیۆ
  1,558
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
303,967
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,153
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,052
عربي - Arabic 
30,942
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,384
فارسی - Farsi 
10,017
English - English 
7,583
Türkçe - Turkish 
3,669
Deutsch - German 
1,731
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
125,982
ژیاننامە 
25,820
پەرتووکخانە 
25,702
کورتەباس 
18,376
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,819
پەند و ئیدیۆم 
13,645
شوێنەکان 
12,000
شەهیدان 
11,893
کۆمەڵکوژی 
10,907
هۆنراوە 
10,395
بەڵگەنامەکان 
8,348
وێنە و پێناس 
7,364
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,387
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
ڤیدیۆ 
1,456
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
822
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
762
شوێنەوار و کۆنینە 
637
فەرمانگەکان  
276
گیانلەبەرانی کوردستان 
274
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
27
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
31,432
MP4 
2,558
IMG 
201,832
∑   تێکڕا 
236,145
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
کاکەی فەلاح
ژیاننامە
محەمەد عارف
ژیاننامە
مەهاباد قەرەداغی
ژیاننامە
یەحیا ئەفەندیی وێنەگر
ژیاننامە
مەولانا زادە ڕەفعەت بەگ
تاريخ يزيدية عفرين وجبل سمعان في ضوء الروايات الشفهية والمصادر التاريخية
کوردیپێدیا، گەورەترین پڕۆژەی بەئەرشیڤکردنی زانیارییەکانمانە..
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي - Arabic
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

تاريخ يزيدية عفرين وجبل سمعان في ضوء الروايات الشفهية والمصادر التاريخية

تاريخ يزيدية عفرين وجبل سمعان في ضوء الروايات الشفهية والمصادر التاريخية
تاريخ يزيدية عفرين وجبل سمعان في ضوء الروايات الشفهية والمصادر التاريخية
دراساتٌ في الجغرافيا والأثنوغرافيا الشرقيتين
كتلة جبل سمعان ويزيدية سوريا – الجزء الثاني
تأليف: الأب هنري لامنس
الترجمة عن الفرنسية: الدكتور عبد الجليل العبود
بحسب إحدى سالنامات(دليل سنوي) ولاية حلب لعام 1319 هجري و1902 ميلادي, يبلغ سكان قضاء جبل سمعان 26149 نسمة بالضبط: 11596 رجلاً, و14553 امرأةً, كلهم مسلمون. ويؤكد أحدث إحصاء أُجري في عام 1324 هجري على أنَّ مجموع سكان الجبل قد انخفض إلى 25001 نسمة. أمَّا من الناحية الدينيَّة فلم يحصل أي تعديل. نقرأ في الصفحة 367: ” أهالي قضاء عموما إسلام” .

وفي تلخيصه للوضع الاِثني والطائفيّ لمدينة حلب, يتحدّث ” الدليل السنوي ” سالنامه ” الرسمي عن المجموعات المسيحيّة واليهوديّة وحتى الأجنبيّة متناسياً مرةً أخرى التطرُّق لمن يُسمَّونَ أحياناً ب “المنشقين عن الإسلام الرسميّ”. فهو يهمل الدروز والنصيريين, ولا ذكر لهم لا في المسح العام, ولا في الجداول التي تقدِّمها السناجق(السنجق وحدة إدارية أصغر من الولاية و أكبر من القضاء – مدارات كرد). بالنسبة للنُّصيرين, يبلغ عددهم بالآلاف في ولاية أنطاكية وحدَها, حيث يمثّلون الشريحة العظمى من السكان غير المسيحيين, ويأوي جبل العلاء شرقيّ معرة النعمان بعض المجموعات الدرزية قليلة العدد, ويبدو أنَّ مُحرِّر الدليل قد انحاز لعواطفه عندما أصرَّ على دمج جميع الشرائح الطائفيّة التي لا تدين لا للمسيح ولا لموسى تحت مظلة الإسلام, وفي الحقيقة, يبقى الوضع الدينيّ والإثنيّ لجبل سمعان أكثر تعقيداً ممّا تُظهره السجلات التركيّة الرسميّة.
من بين هؤلاء السُّكَّان الذين يقطنون الكتلة الجبليّة, نخصُّ بالذكر الطائفة اليزيدية الغريبة, يدَّعي يزيدية جبل سمعان أنَّ أصلهم من جبل سنجار في بلاد الرافدين , وهو المركز الأساسيّ لنشأتهم, ولا شيء يمنع من تصديق هذا القول, لكنْ يمكن أيضاً أنْ يكونوا قد اعتنقوا اليزيدية عن طريق المبشرين القادمين من وراءِ الفرات كما هو الحال بالنسبة للنصيريين.
وعن سؤالنا حول تاريخ استيطانهم في سوريا, أجابنا الأكثر انفتاحاً من بينهم وهم القره باش, سكان قرية عرشقيبار: “من قديم الزمان”, وهو الرد المعتاد على هذا النوع من الأسئلة في هذا الشرق المحافظ, والمعادي بطبعه للتقاليد الخاصة. مع ذلك يجب تسليط الضوء على هذه الخصوصيات. لسوء الحظ, لا تشير الوثائق العربيّة المكتوبة إطلاقاً إلى يزيدية سوريا.
يرى الأب دو فونكليير أنّ هذه القبائل اجتازت الفرات في وقت كانت تحتشد الأمم بمختلف عاداتها وطباعها وأصولها لتتقاسم بقايا الامبراطورية السلجوقيّة المزدهرة, وقد يكون هذا التاريخ قديماً بعض الشيء, ونعتقد أنّه يتعين علينا تحديد هجرة اليزيديين بعد الحرب الصليبية. مؤرّخو هذه الأخيرة مِمَنْ عرفوا الدروز والإسماعيليين والنصيريين لم يُظهِرُوا شكّاً في وجود اليزيديين, مع ذلك امتلك الفرنجة عدداً من المنازل في المنطقة التي تقطنها الآن هذه الطوائف.
لقد اقترحنا أعلاه تحديد الهجرة النهائيّة لسكان جبل سمعان القدامى بعد الحروب التي أنهت الدويلات اللاتينيّة في سوريا, ففي القرن الرابع عشر الميلاديّ, يَذكُرُ مؤلف كتاب تعريف المصطلح الصرفيّ (في الصفحة 180) ( ربما يشير المؤلف إلى كتاب التعريف بالمصطلح الشريف لفضل الله العمري 1301- 1349م ، مدارات كرد ) جبل سمعان بين الأقضية التابعة ل حلب, يعني أنّه كان ما يزال مأهولاً آنذاك, وكذلك الفيلسوف ابن العبري كان على علمٍ تام بوجود اليزيديين في سوريا. إذ كان يربطهم بالمانويين المطرودين من بلاد فارس والذين لجأوا إلى سوريا وفيها ربما سكنوا الأديرة المهجورة. إضافةً إلى أنّ الرجال والنساء منهم يرتدون الملابس السوداء, وكلها تفاصيل تنطبق تماماً على اليزيديين. لكن ما من دليل في بلاد فارس يسمح بوضع هذه الهجرة في عهد جستينيان الأول . فقط يشير ابن العبريّ إلى نفي المانويين من بلاد فارس وانتشارهم في البلدان المجاورة. فيما يخص اليزيديين, الروابط عشوائية والوقائع تبدو لنا مسبقة التواريخ: أصل الطائفة وأنقاض الأديرة السورية هي لاحقة للإسلام. ومن نصّ ابن العبريّ لم نعلم سوى استيطانهم في سوريا في حقبة سابقة لتلك التي كان يُكتَبُ فيها هذا المفريان اليعقوبي الشهير. وما يُؤخَذ عليه أنه لم يُجِدْ في خلق الحقيقة المادية التي يمكن ملاحظتها بسهولة من رجلٍ مثله شديد الانتباه كان يعيش في شمال سوريا. لقد اكتفى فقط بربط المسألة بنفي مانويين في عهد الامبراطور جستينيان الأول.
إذاً نحن نحدد في القرن الثالث عشر الميلادي أول وصول للمستوطنين اليزيديين إلى جبل سمعان, والذي ربما كان سببه اضطهاد عنيف أو إحدى الصراعات الأهلية التي ذَكر عنها التاريخ الأمثلة العديدة.

لهذه الجماعة, صديقة الغموض والمقدر لها بالعزلة بسبب ضعفها العددي ومعتقداتها الخاصة قدّم جبل سمعان أرضه غير المأهولة ومدنه الميتة وموقعه النائي البعيد عن المراكز الكبرى والطرق السالكة. بعد عبورهم نهر الفرات لجأوا إلى هضبة مهجورة لا أحد ينازعهم ملكيتها. وعدم اهتمام الكتَّاب المسلمين بهذه الطوائف الشاذة دينياً يُفسِّر ندرة وتكتم المصادر العربية بشأنها في تلك الحقبة. لكنَّ الوضعَ اختلف في القرن السادس عشر الميلادي مع قدوم البعثات و إنشاء المستعمرات الأوربية في حلب. منذ ذلك الحين كَثُرَ الحديث عن وجود اليزيديين في جبل سمعان, ولا مجال بعد للاعتقاد أنَّهم حديثو العهد على هذه الأرض.
تنقسم يزيدية سوريا في الوقت الحالي إلى قبيلتين أساسيتين: الشروانلي والقره باش. حسب ما أوردته مذكرات الأب دو فونكليير, القره باش هي قبيلة لاوية قلية العدد. أفرادها يرتدون دوماً ملابس قاتمة (ومنه أُطلق عليهم اسم قره باش, يعني الرؤوس السوداء), ولا يتزوجون إلا من بعضهم بعضاً خوفاً من أنْ يفقدوا أصالتهم, ويعيشون حياةً تقشفية بكل المعايير, فهم ينامون على الأرض دون فراش, ويطلقون شعرهم ولحاهم, ويمتنعون نهائياً عن الاستحمام الذي يُعَدُّ أعظم حاجة وأعظم متعة بالنسبة للشرقيين. لا يُسمَحُ لهم بذبح أي حيوان كان, وعندما يريدون ذبح خاروف أو دجاجة يلجؤون إلى شخص غريب ليس من ملتهم ليقوم بذلك.
وهناك من الشعب من يحترمهم كثيراً, فيحتفظ بقطع قديمة من ثيابهم السوداء تقديساً لهم, وأعظم قَسَمْ يمكن لليزيدي أن ينطق به هو أن يقْسُم بهذا الثوب الأسود, أو برأس من نال شرف ارتدائه. كما يُعَدُّ البكاء على موت من ارتدى الملابس السوداء جريمة كبيرة, بل هذا اليوم ينبغي إشهاره بإعداد الولائم وإقامة الاحتفالات. هذه المعلومات نفسها سمعتها أيضاً في حلب من مالكي قرى يزيدية قديمة و هم أولى الناس بمعرفة تقاليد أفراد الطائفة. وعلى الرغم من الإجماع حول المعلومات الواردة, فنحن لا نستطيع ضمان صحتها التامة, وخلال الأيام الأربعة التي قضيناها بين اليزيدية, كل ما استطعنا ملاحظته هو لون ثيابهم الأسود , وميلهم لتجنُّب ارتداء الألوان الصارخة, مع عدم الامتناع تماماً عن ارتداء اللون الأبيض.
وخلال إقامتنا في عرشقيبار عند أحد أهم وجهاء القره باش لاحظنا وجود نضد كبير من الأفرشة والأغطية لم يجد صاحب المنزل أو حتى نحن أي حرج من استخدامها. وخلال عبورنا قرى ومضارب الشروانلي لم نشهد أنَّ هؤلاء قد أبدوا احتراماً خاصاً لأبناء دينهم من القره باش. فلدى وصولنا إليهم كانوا يعاملون دليلنا رشو وهو كرديّ سنيّ من القره باش على قدم المساواة مع بغَّالنا المسيحيّ.
يسكن الشروانليون الهضاب العليا والأودية في جبل سمعان, أما القره باش فهم يسكنون سهل جومه والسفوح المطلة عليه. ومن الناحية الإدارية يتبعون كلُّهم لقضائي جبل سمعان وكلس. وفي هذه الأخيرة يشغلون على وجه الخصوص مديرية جومه.[1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 1,294 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | medaratkurd.com
فایلی پەیوەندیدار: 1
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 14
1. ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 29-11-2019
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 29-11-2019 (5 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
پۆلێنی ناوەڕۆک: ڕانانی پەرتووک
جۆری دۆکومێنت: وەرگێڕدراو
زمان - شێوەزار: عەرەبی
شار و شارۆچکەکان: عەفرین
وڵات - هەرێم: ڕۆژاوای کوردستان
وەرگێڕدراو لە زمانی: فەڕەنسی
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕاپەر عوسمان عوزێری )ەوە لە: 06-05-2022 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 06-05-2022 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 18-05-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 1,294 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
حسێن کەمال نیا
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
بازیان یونس محێدین
وێنە و پێناس
چەند کەسایەتییەکی کورد لە کۆلێژی یاسا لە بەغدا ساڵی 1973
کورتەباس
تێنێسی ویڵیەمز: چاوپێکەوتنێکی سەرنجڕاکێش لە 7 خولەکدا، 1981
وێنە و پێناس
دوو خوێندکاری شاری سلێمانی لە ڕۆمانیا ساڵانی حەفتاکانی سەدەی بیستەم
ژیاننامە
مامۆستا عومەر عەلی
کورتەباس
جەژنی جەمای کوردانی ئێزدی لە لالش ساڵی 2024
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
وێنە و پێناس
خولی بەخێوکردنی هەنگ ساڵی 2001 ڕێنمایی کشتوکاڵی شارباژێڕ
پەرتووکخانە
ڕووناکیە زۆر ڕووناکەکە
پەرتووکخانە
یاخیبوون لەشیعری کوردیدا (1970-1991) کرمانجی ناوەڕاست
وێنە و پێناس
چەند گەنجێکی گوندی باناڵێ ساڵی 1986
ژیاننامە
لەنیا دارا
وێنە و پێناس
وێنەی خانووەکانی دەوروبەری قەڵای هەولێر
پەرتووکخانە
سەنگ و بەهای بیر لە یەکگرتنی ناولێنراو بە ناولێنەرەوە لەزمانی کوردیدا
کورتەباس
چیرۆکی هەوڵی تیرۆرکردنی مەلا مستەفا بارزانی؛ '50 بۆمب نەیانتوانی سەرۆکی کوردان بکوژن'
پەرتووکخانە
شیعری بۆنە لە ئەدەبی کوردیدا (کرمانجی ناوەڕاست ) (1914-1945ز)
ژیاننامە
ئەژین ئەحمەد ڕەشید
ژیاننامە
بارین ئیدریس
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
کورتەباس
بیرمەندێکی عێراقی: تاوەکو پرسی کورد و فەڵەستین چارەسەر نەکرێت ناوچەکە سەقامگیر نابێت
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
سوپای ئیسرائیل: ژنێکی ئێزدی لە غەززە ڕزگارکرا و نێردرایەوە ئێراق
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
ژیاننامە
عەقید شاڵاو مەحمود
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
ژیاننامە
ڤەژین دیوالی بەرواری
پەرتووکخانە
تەنز لەڕۆژنامەنووسیی باشووری کوردستاندا ( 1920-1950)
ژیاننامە
لانە ڕزگار کەمال
ژیاننامە
تالیب محەمەد ئەمین

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
کاکەی فەلاح
07-11-2008
هاوڕێ باخەوان
کاکەی فەلاح
ژیاننامە
محەمەد عارف
09-10-2009
هاوڕێ باخەوان
محەمەد عارف
ژیاننامە
مەهاباد قەرەداغی
30-10-2009
هاوڕێ باخەوان
مەهاباد قەرەداغی
ژیاننامە
یەحیا ئەفەندیی وێنەگر
12-05-2022
زریان سەرچناری
یەحیا ئەفەندیی وێنەگر
ژیاننامە
مەولانا زادە ڕەفعەت بەگ
16-05-2022
سەریاس ئەحمەد
مەولانا زادە ڕەفعەت بەگ
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
حسێن کەمال نیا
09-10-2024
شادی ئاکۆیی
وێنە و پێناس
وێنەی خانووەکانی دەوروبەری قەڵای هەولێر
07-10-2024
زریان سەرچناری
ژیاننامە
لانە ڕزگار کەمال
07-10-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بازیان یونس محێدین
07-10-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
تەنز لەڕۆژنامەنووسیی باشووری کوردستاندا ( 1920-1950)
07-10-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
شیعری بۆنە لە ئەدەبی کوردیدا (کرمانجی ناوەڕاست ) (1914-1945ز)
07-10-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
سەنگ و بەهای بیر لە یەکگرتنی ناولێنراو بە ناولێنەرەوە لەزمانی کوردیدا
07-10-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
یاخیبوون لەشیعری کوردیدا (1970-1991) کرمانجی ناوەڕاست
07-10-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ڕووناکیە زۆر ڕووناکەکە
06-10-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
شوێنەکان
مەلا زیاد
06-10-2024
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  536,821
وێنە
  110,268
پەرتووک PDF
  20,293
فایلی پەیوەندیدار
  104,205
ڤیدیۆ
  1,558
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
303,967
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,153
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,052
عربي - Arabic 
30,942
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,384
فارسی - Farsi 
10,017
English - English 
7,583
Türkçe - Turkish 
3,669
Deutsch - German 
1,731
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
125,982
ژیاننامە 
25,820
پەرتووکخانە 
25,702
کورتەباس 
18,376
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,819
پەند و ئیدیۆم 
13,645
شوێنەکان 
12,000
شەهیدان 
11,893
کۆمەڵکوژی 
10,907
هۆنراوە 
10,395
بەڵگەنامەکان 
8,348
وێنە و پێناس 
7,364
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,387
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
ڤیدیۆ 
1,456
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
822
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
762
شوێنەوار و کۆنینە 
637
فەرمانگەکان  
276
گیانلەبەرانی کوردستان 
274
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
27
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
31,432
MP4 
2,558
IMG 
201,832
∑   تێکڕا 
236,145
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
حسێن کەمال نیا
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
بازیان یونس محێدین
وێنە و پێناس
چەند کەسایەتییەکی کورد لە کۆلێژی یاسا لە بەغدا ساڵی 1973
کورتەباس
تێنێسی ویڵیەمز: چاوپێکەوتنێکی سەرنجڕاکێش لە 7 خولەکدا، 1981
وێنە و پێناس
دوو خوێندکاری شاری سلێمانی لە ڕۆمانیا ساڵانی حەفتاکانی سەدەی بیستەم
ژیاننامە
مامۆستا عومەر عەلی
کورتەباس
جەژنی جەمای کوردانی ئێزدی لە لالش ساڵی 2024
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
وێنە و پێناس
خولی بەخێوکردنی هەنگ ساڵی 2001 ڕێنمایی کشتوکاڵی شارباژێڕ
پەرتووکخانە
ڕووناکیە زۆر ڕووناکەکە
پەرتووکخانە
یاخیبوون لەشیعری کوردیدا (1970-1991) کرمانجی ناوەڕاست
وێنە و پێناس
چەند گەنجێکی گوندی باناڵێ ساڵی 1986
ژیاننامە
لەنیا دارا
وێنە و پێناس
وێنەی خانووەکانی دەوروبەری قەڵای هەولێر
پەرتووکخانە
سەنگ و بەهای بیر لە یەکگرتنی ناولێنراو بە ناولێنەرەوە لەزمانی کوردیدا
کورتەباس
چیرۆکی هەوڵی تیرۆرکردنی مەلا مستەفا بارزانی؛ '50 بۆمب نەیانتوانی سەرۆکی کوردان بکوژن'
پەرتووکخانە
شیعری بۆنە لە ئەدەبی کوردیدا (کرمانجی ناوەڕاست ) (1914-1945ز)
ژیاننامە
ئەژین ئەحمەد ڕەشید
ژیاننامە
بارین ئیدریس
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
کورتەباس
بیرمەندێکی عێراقی: تاوەکو پرسی کورد و فەڵەستین چارەسەر نەکرێت ناوچەکە سەقامگیر نابێت
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
سوپای ئیسرائیل: ژنێکی ئێزدی لە غەززە ڕزگارکرا و نێردرایەوە ئێراق
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
ژیاننامە
عەقید شاڵاو مەحمود
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
ژیاننامە
ڤەژین دیوالی بەرواری
پەرتووکخانە
تەنز لەڕۆژنامەنووسیی باشووری کوردستاندا ( 1920-1950)
ژیاننامە
لانە ڕزگار کەمال
ژیاننامە
تالیب محەمەد ئەمین

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.92
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.469 چرکە!