ب سروشتێ خویێ بالکێش و ڕەنگا ورەنگ د هەر جوار وەرزان دا ب ڕەنگێ سپی یێ بەفرێ ل زفستانێ و کەسکێ ڤەبوی کولیلک و گولێن هەمە ڕەنگ یێ داروبارو گیای ل بهارێ و کەسکێ تێکەل دگەل زەراتیا بەهینا گیایێ ل دێمی ل هاڤینێ و بەلگێن زەر یێت داروباری و بایێ پایزێ کومەلگەها قەدش وەک باژێرکەکێ ڕەنکا و ڕەنگ و زور جوان دیار دکەتە ڤە ل بەروژێ چیایێ مەتینی بەرامبەر چیایێ گارەی، دناڤبەرا هەردوو هاڤینگەهێن ب ناف و دەنگ ل دەڤەرا بەهدینان سیلاڤ وا ئینشکێ دا، کومەلگەها قەدش ئێکە ژ کومەلگەهێن سەر ب قەزا ئامێدیێ ڤە د کەفیتە باکورێ ڕوژئاڤا سەنتەرێ قەزایێ (باژێرێ ئامێدیێ) و ب دویراتیا (10) کم و ل باکورێ ناحیا سەرسنکێ ب دویراتیا (6) کم ل ژێریا کومەلگەهێ ئاقارەکێ بەرفرە و پری هەمی جورێن داروباری و ب تایبەت سێڤ هەیە و بەرسینگێ گوندێ یێ بەردایە و دیمەنەکێ دلڤەکەرە، کومەلگەها قەدش وەک چەندین کومەلگەهێن دی ژبو مەرەمێن سیاسی ژلایێ ڕژێما بەعس ڤە ل سالا 1977 هاتیە دروست کرن پشتی دەسپێکرنا کاڤلەکرنا گوندێن سنوری یێن دەڤەرێ و ب دویراتیا پتر ژ (20) کم ژ سنورا، ل بەرێ دناڤبەرا (40-50) خانیان ل گوندێ قەدش هەبون بەلێ پشتی ئاڤاکرنا کومەلگەهێ ب تەنشتا گوندی ڤە و ل لایێ ڕوژهەلاتێ و ب تایبەت پشتی سەرهەلدانا پیروز و بەر قەرار بونا ئاشتیێ و باوەری و بەرفرەهیێ و باش بونا بوارێ ئابوری یێ خەلکێ و ڤەگەریانا خەلکێ دەربەدەر بویە ئیران و تورکیا ژبەر زورداریا ڕژێما گور بگور، ئەڤرو قەدش گەلەک مەزن بویە ل لایێ باکوری گەهشتیە گوندێ ئیسفکا و نوکە بەرەف بن چیایێ مەتینی دچیت و ژلایێ ڕوژهەلاتێ ڤە نێزیکێ گوندێ دێرینتە بویە و دیسان ژ هەردوو لایێن باشور و ڕوژئاڤا ژی ڤە بەرفرەهی دبیت، و ئەفرو ژ چەندین تاخا پێک دهێت وەک شەهیدان، گوند، ئیسفکا، کومەلگە، ڕێکانی، بنی گوندی..... و خەلکەک ژ دەڤەرو هوزو گوندێن جودا جودا لێ ئاکنجی بوینە وەک (بەرواری، نێروەی، ڕێکانی، بەرگارەیی، صبنە، ئەرەدنی،........) و وەکی یا دیار دەمێ جهەک بوش دبیت جور و ژێدەرێن ژیانێ ژی زور دبن لەوما دێ بینین ژیارا خەلکێ کومەلگەها قەدش ل سەر چەندین ژێدەرایە وەک موچە (فەرمانبەر و پێشمەرگە) بەرهەمێن چاندنێ و گیانداران (جوتیار)، کەرتێ تایبەت (دکاندار، پالە، شوفێر،.....) و هەر چەندە ئەڤرو بوارێ ئابوری یێ خەلکێ کومەلگەهێ بگشتی یێ باشە، بەلێ ل دەمێ دوور پێچا ئابوری ل سەر عیراقێ ژیار گەلەک ب زەحمەت کەفت بو و دبیت ژ گەلەک جهێن دی خرابتر بو ژ بەرکو قەدش جهەکێ سنوری نەبو ژبو بازرکانی و قاچاغیێ و پروژێن مەزن لێ نەبون بو کاری وەک باژێرا، و جهێن بەرفرە بو چاندنێ نەبون وەک دەشتێ و زێدەباری کێماسیێ ئاڤا چاندنێ، ل دویف ئامارا (2006) ێ هژمارا ئاکنجیێن کومەلگەها قەدش (5160) کەسن ل سەر (1032) خێزانان دابەش دبن و (1007) خانی لێ هەنە، و ئاریشا ئاکنجیبونێ وەک هەمی پارچێن دی یێن کوردستانێ و عیراقێ یا لێ هەی، ژ ئەگەرێ هاریکاری و پیتەدانا حکومەتا هەرێما کوردستانێ ب سەروکاتیا بەرێز (نێجیرفان بارزانی) چەندین پروژێن خزمەتگوزاری هاتینە جێ بەجێ کرن وەک ئاڤاکرنا قوتابخانا و کولانا بیرێن ئیرتیوازی...و دیسان چەندین دی د قوناغێن ب چهئینانێ دانە وەک نەخوشخانێ و پروژێ ئاڤا ڤەخوارنێ و نوکە ل قەدش سێ قوتابخانێن سەرەتایێ هەنە و ئێکا دواناوەدیا و ئێکا نافنجی، و بنگەهەکێ ساخلەمیێ، شیرەتکاریا چاندنێ، بنگەهێ پولیسان، بەیتەرە، باژێرڤانیا کو هەمی ژلایێ حکومەتێ ڤە دهێنە ب ڕێڤەبرن، ل بەرێ دا ژێدەرێ ئاڤا ڤەخوارنێ کانیا گوندی بو بەلێ پشتی پشکنین و تاقیکرن ل سەر ئاڤا وی هاتینە کرن دیار بو کو ئەوە ئەگەرێ وان ئێشێن بەلاف بو ل قەدش وەک (زەرک، ثیفوئید، زک چون....) لەوما حکومەتا هەرێمێ چەندین بیر کولان و ئاڤا کانیێ بو چاندنێ هێلا و ئەو ئێشا گەلەک کێم بون و هندەک نەمان، هەژی گوتنێ یە کو قەدش وەک هەر پارچەکا دی یا کوردستانێ ژ بشکداریکرنێ دبزافا ڕزگاری خوازا گەلێ مەدا یابێ بار نەبو و ب هەمی شێوا ب گەنجان وەک پێشمەرگە و ب خوینا دەهان کەسان و ب پشتەڤانیا شورەشا ب ئاهێن خوارنێ، پێزانین، پارە، چەکی کریە، و گەلەک نەخوشی ب سەری هاتینە وەک خانی سوتن و تالان کرن و دەربەدەری شکەفتا بوینە هەستێ کوردایەتی گەلەک یێ لێ بەلاڤ و موکومە لەوما ل سالێن (هەشتیان دا) گەنچێن قەدش خوپێشاندانەک دژی ڕژێما بەعس کرو هێزێن لەشکەرێ بەعسیا و دەزگەهێن پولیس و ئاسایش (امن) ب گولەبارانکرن و قوتانێ ژێک جودا کرن.