شارۆچکەی دووبز کەوتۆتە ڕۆژئاوای شاری کەرکووک و نزیکەی 30کم لە کەرکووکەوە دوورە و 40کم لە شاری هەولێرەوە دوورە، ناوچەیەکی بەپیتی کشتوکاڵی و سامانی سروشتیی وەک پترۆل و ڕوبار و..هتد هەیە، 90% دانیشتوانەکەی کوردن و ئەوانیتر عەرەب و تورکمان و فەلەن، لە هەموو سەردەمێکدا دوایین پێگەی بەعەرەبکردن بووە، هەر بۆیە بەعسیەکان زوو ناوە ڕەسەنە کوردیەکەیان گۆڕی و کردیان بە(دبس)، ئەو کات ئەم شارۆچکەیە وەک سەربازگەیەکی گەورە وابوو، ئازادی و کوردبوون یەکێ لە تاوانە گەورەکان بوو، لە ڕاپەڕینی بەهاری 91یش تاکە شارۆچکەی کەرکووک بوو ئازاد نەکرا لەبەر هەڵکەوتووی شوێنی جوگرافیەکەی و بوون و کۆکردنەوەی هێزێکی سەربازی زۆر لەو ناوچەیە، لە پرۆسەی ئازادی عێراقدا ئەم شارۆچکەیەش وەکو هەموو ناوچە ژێردەستەکانی تری کوردستان ئازادکرا لەلایەن هێزی پێشمەرگەی کوردستانەوە، لە کەمترین ماوەدا ئەم ناوچەیە گەشایەوە و توانی تەکانێکی گەورە بدات بۆ پێشکەوتن و زیندوو کردنەوەی سەرخان و ژێرخانی، لەم بە هەوڵ و کۆششی پارتە سیاسیەکان و ئیدارەی ناوچەکە پاشماوەکانی تەعریب سڕانەوە و دەست کرا بە گەڕاندنەوەی موڵکی هاوڵاتیان و مافە زەوت کراوەکانیان، لەلایەکی ترەوە بۆ پێشگرتن لە پەرتەوازەبوونی ئامانجە ستراتیژیەکانی تاکی کورد لەو دەڤەرە سەنتەری ڕۆشنبیری ماڵی کورد دامەزرا و دواتریش مانگنامەیەکی سیاسی و ڕۆشنبیری گشتی سەربەخۆ بەنێوی(ئەمڕۆی دووبز) بڵاوکرایەوە بەهەردوو زمانی کوردی و عەرەبی کە خاوەنی ئیمتیازەکەی(فوئاد ساڵەیی) و سەرنووسەرەکەی(شێرزاد عومەر) بوو کە نزیکەی 35 ژمارەی لێ دەرچوو، هاوکات ئەم ناوچەیەش وەکو هەموو ناوچەکانی تر بەدوور نەبووە لەکاری تێکدەرانە و تیرۆریستی، بەڵام بە ماندووبوون و شەونخوونی و کۆششی دەزگا ئەمنیەکانی قەزاکە توانراوە تا ڕادەیەکی زۆر باش ئەمن و ئاسایش لەو دەڤەرە بەرقەرار بکرێت، لەپێناو ئاگاداربوون و زانینی بارودۆخی ئەو قەزایە بە پێویستمان زانی ئەم ڕاپۆرتە مەیدانییە ئامادە بکەین و بەدواداچوون بۆ چەندین پرسی گرنگ بکەین بەو هیوای توانیبێتمان ئەنجامێک بۆ پرسە سەرەکیەکان بە دەست بهێنین:
دووبز لە چ پێکهاتەیەک پێکهاتووە..؟
هادی غەزائی قائیمقامی قەزای دووبز
ـ- سەبارەت بە پێکهاتەکانی قەزای دووبز وادیارە قەزای دووبز پێکاتەکی گەلێک ئالۆزی هەیە، دەتوانین بڵێین عێراقێکی بچووکە ئەویش بریتیە لە دوو نەتەوەی سەرەکی کە بریتین لە کوردو عەرەب، ئێمە لە سەردەمی ڕژێمی بەعسدا زیانێکی زۆرمان پێگەیشت، کە بوە هۆی زیاد بوونی ڕێژەی عەرەبەکان بە شێوەیەکی گشتی ئەگەر چەند نمونەیەک بهێنینەوە، ئێمە بە سێ قۆناغ تێپەڕین کە یەکەمیان لە ساڵی 1963 کە زۆربەی گوندەکانیان وێران کردین و کەوتنە بەر شاڵاوی گواستنەوە، پاشان قۆناغی دووەم ساڵی 1975 توانیان چەند بڕیارێک دەربکەن کە زیانێکی زۆری هەبوو ئەوانیش بڕیاری 369 و 449 بوو کە دێهاتی تریان گواستنەوە ئینجا قۆناغی سێیەم کە ساڵی 1987 کە پێی دەوترا قۆناغی چواری ئەنفال و هەموو ئەو گوندانەی مابونەوە تووشی گواستنەوە هاتن، زۆر بە داخەوە دوای ئەمە پشتێنەکی ئەمنیان لەناو دووبز دروست کرد کە توانیان سەدان خێزانی عەرەب لە خواروی عیراق بهێن و لە ناو دووبز نیشتەجێیان بکەن، کە کاریگەریەکی زۆری کردەسەر ڕێژەی دانیشتوانی دووبز، خۆشبەختانە ئێمە بە هاوکاری حکومەتی هەرێمی کوردستان و بە یارمەتی حزبە سیاسیەکان ئەو خێزانانەی کە دەربەدەر کرابوون کە ئاوارە کرابوون توانیمان کە بیانگەرێنینەوە و توانیمان چەند دێیەک ئاوەدان بکەینەوە، کارەکانمان دەتوانم بەم شێوەیە ڕونبکەمەوە یەکەمیان لە ناو شاری دووبز کە بریتیە لە 23 هەزار کەس ڕێژەی کورد 60% بەڵام ئەگەر سەیری دەوروبەرری دووبز بکەین، کە بریتیە لە 64 گوند ڕێژەی عەرەب زیاترە، بەڵام بەگوێرە فۆرمی خۆراک دەتوانین بڵێین کە ڕێژەی کورد زیاتر لە هەموو قەزای دووبزدا.
لە ڕووی خزمەتگوزاریەوە لە 2003 تاکو ئێستا چیتان کردوە.؟
- وادیارە تاکو 2003 دووبز شارێکی ویران بوو ناو دووبز کاولکاری بوو گوندەکان تەنها گۆرستانەکانیان ئاوەدان بوون. ئێمە توانیمان بە سایەی حکومەتی هەرێمی کوردستان زۆربەی دێهاتەکان ئاوەدان بکەینەوە چ لە تۆری کارەبا، چ لە بیناکردنی چەند خانوویەک لەلایەن حزبە سیاسیەکانەوە، سەبارەت بە ڕێگاو بان و قوتابخانە و توانیمان ئەو گوندانە ئاوەدان بکەینەوە، لە لایەکی ترەوە ئێمە شتێکمان هەیە، لە ناو ئەنجومەنی پارێزگای کەرکووک کە ئێمە پەیوەندی دارین بەوانەوە، کەمێک پارە بەناوی بوژانەوەی دەدرێت کە بەداخەوە بڕی پارەکە زۆر کەمە چونکە پشتیان بە سەرژمێری دانیشتوان بەستووە، لە ساڵی 1957 ز کە ئەم ساڵە دووبز گوندێک بووە سەر بە قەزای ئاڵتون کۆپری و دوای بوو بە ناحیەو ئینجا بوو بە قەزا، بڕی ئەو پارەی کە دەدرێت بە قەزای دووبز سێ ملیارو دووسەد ملیۆن دینارە کە دەتوانم بلێم بەشی هیچ شتێکمان ناکات، ئێمە لە بارەی خزمەتگوزاریەوە پێویستمان بە زۆر شتە وەکو ئاوو ئاوەڕۆ و تۆڕی کارەباو قوتابخانە، جگە لەمانەش چەند خزمەتگوزاری تر دەربارەی جوانکردنی سیمای شار.