غوڵام ڕەزا ڕەشید یاسمی شاعیر، نووسەر و وەرگێڕی کوردی #کرماشان#ی. غوڵام ڕەزا ڕەشید یاسمی لە #20-11-1896# لە گاوارەی سەر بە داڵاهۆی کرماشان لەدایک بوو.
خەڵکی گاوارە لە عەشیرەتی گۆران و سەر بە ڕێبازگەییارسانن، کە لە ئایینە کۆنەکانی کوردستانە و پەڕتووکە پیرۆزەکانیان بە زمانی کوردییە. محەمەد وەلیخانی گۆرانی باوکی، وێنەگەر و خۆشنووس بوو. یاسمی، خوێندنی سەرەتایی لە کرماشان و خوێندنی ناوەندی لەخوێندنگەی سێن لووییی تاران دوایی پێ هێنا و هەر لەو تەمەنەدا بوو کە دەستی دایە هۆندنەوەی شیعر. کە خوێندنەکەی تەواوکرد، مەکۆی زانیارانی دامەزراند کە پاشان بە هاوڕێیەتیی محەمەد تەقی بەهار ناسراو بە ملک الشعرا گۆڕا بە ئەنجوومەنی زانکۆ. هاوکات لەگەڵ نووسین و لێکۆڵینەوە، خۆی فێری زمانی عەرەبی، ئینگلیزی و فەڕەنسی کرد و هەروەها لە لای مێژووناسی بەناوبانگی ئاڵمانی هرتسفلد 1879-1948زمانی پەهلەوی فێر بوو. ساڵی 1933 بوو بە مامۆستای فێرگەی باڵا و زانکۆی ئەدەبیاتی زانستگای تاران و بە دوای ئەوەدا بوو بە ئەندامی کۆڕی زانیاریی ئێران. ساڵی 1943 سەفەری هیندی کرد و لە 1945 چووە فەڕەنسا و دوو ساڵ لەوێ مایەوە. یاسمی تا دوایی تەمەن هەر بە مامۆستایەتیی زانستگای تاران مایەوە.
هۆنراوەکانی ڕەشیدی یاسمی لەنێوان شێوازی کۆن و نوێدا بەیناوبەینن و ڕەخنەگرانی ئەدەب لە ڕێزەی مەلیکوشوعەرای بەهار و ئیرەج میرزا و پەروین ئیعتیسامیی دادەنێن.
دیوانی هۆنراوەکانی ڕەشیدی یاسمی بە زمانی فارسییە. لە دیوانەکەدا پارچەیەکی موستەزاد هەیە بە ناویپروانە و گل، کە مێژووی 1295ی بە ژێرەوەیە و دەگەڕێتەوە بۆ تەمەنی بیست ساڵانەی یاسەمی، واتە 98 ساڵ لەمەوبەر، و ئاوا دەست پێدەکا:
بە گل گفت پروانە ای در چمن / کەبا من بگوی
کە دادە ترا و ندادە بە من / چنین ڕنگ و بوی
ئەو، باوکی سیامەک یاسەمی دەرهێنەری ناوداری فیلمی سینەمایی گنج قارون و شاپوور یاسمی هونەرمەندی سینەمایە.
=KTML_Bold=نووسینەکانی ڕەشید یاسەمی:=KTML_End=
احوال ابن یمین، 1304
اندرزنامە اسدی طوسی (ڕاستکردنەوە) ، 1304
سلامان و ابسال جامی (ڕاستکردنەوە) ، 1306
نصایح فردوسی، 1306
مقدمە بر دوبیتیهای باباطاهر عریان، 1306
قانون اخلاق، 1307
دیوان هاتف اصفهانی (ڕاستکردنەوە) ، 1307
تاریخ ملل و نحل، 1315
آیین نگارش، 1316
کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او
ادبیات معاصر (ذیل بر ترجمە جلد چهارم تاریخ ادبی ایران ادوارد براون) ، 1316
دیوان مسعود سعد سلمان (ڕاستکردنەوە) ، 1318
اشعار گزیدە فرخی سیستانی، 1319
تاریخ مختصر ایران
دیوان اشعار، 1336
وەرگێڕەکان
هەروەها ئەم پەڕتووکانەشی لە ئینگلیسی و فەڕەنسی و پەهلەوییەوە کردە فارسی:
تاریخ قرن هیجدهم، انقلاب کبیر فرانسە وامپراتوری ناپلئون، آلبر مالە و ژول ایزاک، 1310[لە فەرەنسییەوە]
تاریخ ادبیات ایران، ادوارد براون، جلدچهارم از صفویە تا عصر حاضر 1316[لە ئینگلیزییەوە]
ایران در زمان ساسانیان، کریستنسن، 1317[لەفەرەنسییەوە]
آثار ایران[لە فەرەنسییەوە]
از قصرشیرین بە طوس[لە فەرەنسییەوە]
چنگیز خان، هارولد لمب، 1313
تاریخچە نادرشاه، مینورسکی، 1313[لەئینگلیزییەوە]
ڕمان شاگرد (دیسیپل) از پل بورژه[لە فەرەنسییەوە]
ڕمان کنت دو مونتگمری[لە فەرەنسییەوە]
فلیسی، کنتس دو سگور
کتاب دوستی، امیل فاگە
مقام ایران در تاریخ اسلام[لەئینگلیزییەوە]
آیین دوستیابی، دیل کارنگی، 1320
نصایح اپیکتتوس حکیم[لە فەرەنسییەوە]
تئاتر انوش (بە هۆنراوە)
اندرز اوشنرداناک [لە پەهلەوییەوە]
اندرز آذربادمهراسپندان [لەپەهلەوییەوە]
ارداویراف نامە [لە پەهلەوییەوە]
جگە لەمانە، کۆمەڵێک وتاری گران و سەنگینی لە بوارەکانی: وێژەیی، دیرۆکی، فەلسەفی و ڕەخنەیی هەیە کە لەپەخش و بلاڤۆکەکانی وەک: نوبهار، ارمغان، آینده، تعلیم و تربیت، یغما، مهر و گۆڤارەکانی تردا چاپ کراون.
دیوانی هۆنراوەکانی محەمەد باقر میرزا خوسرەوی کرماشانیی باپیری دایکی، هەر لەسەر ئەرک و تێکۆشانی یاسەمی ئامادە و چاپ کراوە. بە ماوەی 3 ساڵ، لە 1322-1324 [1943-1945] گۆڤارێکی بە ناوی نامە ی فرهنگستان بڵاو کردەوە.
غوڵام ڕەزا ڕەشید یاسمی، لە #02-03-1949# لە زانستگای تاران، لە کاتی وتارداندا تووشی سەکتەی مێشک بوو، بەڵام چارەی کرا و سێ ساڵ پاشان، لە #09-05- 1951# لە تاران کۆچی دوایی کرد و لە گۆڕستانی زەهیروددەولەی تەجریش بەخاک سپێراوە.[1]