بەهۆی نالەباری و نەبوونی خزمەتگوزاریی ناوچە ئازادکراوەکانی ژێر دەسەڵاتی #داعش#، تا دێت ژمارەی ئەو ئاوارانە زیاد دەبن، کە بەرەو ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی هێزی پێشمەرگە و #هەرێمی کوردستان# ئاوارە دەبن. بەو هۆیەشەوە بە بەردەوامی ژمارەی ئاوارەکانی نیشتەجێی هەرێمی کوردستانن زیاد دەبێ. لەم ڕاپۆرتەدا تیشک دەخەینە سەر هۆکاری زیادبوونی ژمارەی ئاوارەکان لە هەرێمی کوردستان و ئەو خزمەتگوزارییانەی پێشکەشیان دەکرێت.
ڕزگار عوبێد، سەرپەرشتیاری کەمپەکانی زۆمی حەسەن شام، لەبارەی ژمارەی کەمپەکان و چۆنیەتیی ئیش و کارەکانیان بۆ (باس) گوتی: ”زۆمی حەسەن شام، بریتییە لە 5 کەمپ، نزیکەی 15 هەزار خێزان و زیاتر لە 77 هەزار کەس تێیدا نیشتەجێ کراون. کە سەرجەمیان خەڵکی مووسڵ و دەروبەری مووسڵن. وەک چاوەڕێمان دەکرد دوای ئازادکردنی مووسڵ خەڵکانێکی زۆر بگەڕێنەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆیان، بەڵام بەداخەوە پێشبینییەکان پێچەوانە بوون. ڕۆژانە هاتن و چوون بەردەوامە، ڕۆژانە ژمارەی ئەو خێزانانەی دەگەڕێنەوە لەنێوان 30 بۆ 40 خێزان دەبێ، ژمارەی ئەو خێزانانەی ڕوو لە هەرێمی کوردستان دەکەن لەنێوان 100 بۆ 150 خێزان دەبێت“.
ڕزگار عوبێد ئاماژەشی بۆ ئەوە کرد، کە ئەو کەسانەی دەگەڕێنەوە مووسڵ، خاوەن کارن، یان فەرمانبەری حکوومەتن، یان ماڵەکانیان وەکوو خۆی ماونەتەوە و هیچیان بەسەر نەهاتووە، ئەوانەیش کە تا ئێستا ماونەتەوە، یاخود بەردەوام ڕوو لەو کەمپانە دەکەن، ئەو کەسانەن کە بەتەواوی ماڵەکانیان وێران بووە و نەبوونی خزمەتگوزارییەکانیش لە شارەکەیاندا هۆکارێکی ترە.
گوتیشی: ”بۆ ئیدارەدانی کەمپەکان زیاتر لە 150 کارمەندمان هەیە، کە بەشێوەی گرووپ لە ماوەی 24 سەعاتدا کارەکانیان دابەش کراوە، بۆ ئەوەی هیچ حاڵەتێکی نەخوازراو ڕوو نەدات، زۆر بەباشی ئیش و کارەکانمان جێبەجێ دەبن. هەر بۆیەش ئەوەی جێی شانازییە بۆ ئێمە، بە گوتەی ڕێکخراوە بیانییەکان ئەو کەمپانەی کە لەلایەن دەزگای خێرخوازیی بارزانییەوە سەرپەرشتی دەکرێن، سەرکەوتووترین کەمپن لەسەر ئاستی عێراقدا“.
سەرپەرشتیاری کەمپەکان ئەوەشی ڕوون کردەوە، کە لە سەرجەم کەمپەکاندا قوتابخانە و بنکەی تەندروستی هەیە، بەڵام بەهۆی دووریی شوێنی جوگرافیی کەمپەکانمانەوە لە شاری هەولێر، گەورەترین کێشەمان لایەنی تەندروستی بووە، کەمیی ئامبۆڵانیسش یەکێکە لە گرفتەکانمان، چەندین جاریش داوامان کردووە نەخۆشخانەیەکی گەورە دروست بکرێت تا ساڵەی لەدایکبوون و نەشتەرگەریشی تێدا بێت، بەڵام تا ئێستا نەکراوە.
سەبارەت بەوەی کە دەزگای خێرخوازیی بارزانی، وەک چۆن ڕۆڵێکی بەرچاوی هەبووە لە کاتی هاتنی ئەو ئاوارانە، لە کاتی گەڕانەوەشدا چ خزمەتگوزارییەکیان پێشکەش دەکات، ڕزگار عوبێد گوتی: ”ئەو خێزانانەی کە دەگەڕێنەوە، جگە لەو خیوەتەکەیان کە دوای ئەوان خێزانێکی تری لێ نیشتەجێ دەکرێت، هەموو کەلوپەلەکانی تر لەگەڵ خۆیان دەبەن“.
سەرپەرشتیاری کەمپەکان ڕاشی گەیاند، کە ڕێکخراوی دەزگای خێرخوازیی بارزانی، لەناو شاری مووسڵدا لە هەفتەدا 3 ڕۆژ، لە هەر ڕۆژێکدا هاوکاری بەسەر 1000 لەو خێزانانە دابەش دەکات کە گەڕاونەتەوە و بەنیازیشن لە ماوەیەکی نزیکدا تیمەکانیان بەشێوەیەکی فراوانتر خزمەت بکەن، بۆ ئەوەی جارێکی تر ئاوارە نەبنەوە و بتوانن بمێننەوە.
گوتیشی: ”بەهۆی تێکەڵاویمان لەگەڵیاندا، لەکاتی سەردانیکردنیان بۆ ئیدارەی کەمپەکان، پێمان دەڵێن خۆزگە ئێمەش بمانتوانیبوایە بە دەنگدانمان بە (بەڵێ) بەشداریمان لە ڕیفراندۆمی سەربەخۆیی کوردستان بکردبا“.
شۆڕش محەمەد، کارمەندێکی کارگێڕی کەمپی (حەسەن شام)ە. وەک خۆی باسی کرد، جگە لە کارەکانی خۆی، زۆر جار وەک مامۆستایەکی خۆبەخشیش وانەی ئینگلیزی بە قوتابییەکانی کەمپەکە دەڵێتەوە. گوتیشی: ”هەست بە دڵخۆشی دەکەم کاتێک وانە بە 370 منداڵان دەڵێمەوە، چونکە بەشێک لەو منداڵانە بێ دایک و باوکن، کە ژمارەیان 6 منداڵە و پێویستیان بە نازێکی زۆر هەیە. بۆیە تەحەمولکردن لەگەڵیان زۆر تایبەتە“.
ئاماژەشی بۆ ئەوەکرد، کە لەگەڵ مامۆستا هاوڕێکانی، وانەکانی ئینگلیزی و عەرەبی و بیرکاری و وێنەکێشان و مۆسیقا فێری قوتابییەکان دەکەن و زۆر جاریش وانەی تایبەت بە هۆشیارکردنەوەیان فێر دەکەن، چونکە بەشێک لەو مندڵانە دووچاری بارودۆخێکی خراپی دەروونی بوونەتەوە، باسی لەوەش کرد: ”زۆر لە قوتابییەکان نزیک دەبینەوە و نازی زۆریان پێ دەدەین، بۆ ئەوەی ئەو بۆشاییە دەروونییەی هەیانە پڕ بکەینەوە، بۆیە زۆر جار بە دایە و بابە بانگمان دەکەن“.
مەحمود کازم، یەکێکە لەو شوفێرانەی کە لەگەڵ هاوپیشەکانی لەبەردەم دەرگای سەرەکیی کەمپەکە چاوەڕێیە، هەر کە مالێک بڕیاری دا بگەڕێتەوە مووسڵ، ئەوان بە نۆرە لەبەرامبەر کرێی گواستنەوەی هەر ماڵێک بۆ مووسڵ بڕی 50 هەزار دینار وەردەگرن. مەحمود باسی لەوەش کرد بەهۆی زۆر هاتوچۆکردنیان بۆ مووسڵ، ئەو جۆرە ژیانەیان پێ ئاساییە و هیچ مەترسییەک نابینن. ئەو شوفێرە ئەوەشی خستە ڕوو، کە بەشێک لەو ئاوارانەی دەگەڕێنەوە، بەهۆی وێرانبوونی ماڵەکانیان، خانوو بە کرێ دەگرن، یاخود دەچنە ناو بینایەی قوتابخانەکانەوە.
دەنیس ڕووتۆڤیتس، سەرۆکی ڕێکخراوی خێرخوازیی Edinburgh Direct Aidی بەریتانییە، لە کاتی سەردانمان بۆ کەمپەکان، ئەوان بەنیازی کردنەوەی پڕۆژەیەک کە بریتی بوو لە کردنەوەی سەنتەرێکی تایبەت بۆ مندلانی بێ دایک و باوک، هاتبوونە نێو کەمپەکانەوە. سەبارەت بە کردنەوەی پرۆژەکەیان، لە لێدوانێکی تایبەتیدا بۆ هەفتەنامەی (باس) ئاماژەی بۆ ئەوە کرد: ”لە سەرەتای مانگی تەمووزدا، بۆ یەکەم جار سەردانی هەرێمی کوردستانمان کردووە و هەر زوو بە هاوئاهەنگیی لەگەڵ دەزگای خێرخوازیی بارزانی، پلانی ئەم پرۆژەمان داڕشتووە. لە کاتی گەڕانەوەمان بۆ شاری ئێدینبرگی بەریتانیا، ڕێکخراوەکەمان دەستی کردووە بە بانگەوازیی کۆکردنەوەی کۆمەک بۆ پڕۆژەکە و لە ماوەیەکی کەمدا کەلوپەلی پێویست و بەشێک لە خەرجیی پرۆژەکە دەستەبەر کرا و گەیاندمانە کوردستان“.
خاوەنی ڕێکخراوە خێرخوازییەکە جەختی کردەوە، کە بۆ ئەوان ئەم پرۆژەیە کارێکی ناوازە بوو، چونکە کەسانی سوودمەند ئه و منداڵانەن کە قوربانیی دەستی تیرۆرن و لە ئەنجامی شەڕەکان دایک و باوک، یان یەکێکیان لەدەست داوە.
رووتۆڤیتس، ڕاشی گەیاند ڕێکخراوەکەی هیواخوازە لە داهاتوو بتوانێت کۆمەکی زیاتر دەستەبەر بکات و بیگەیەنێتە ئاوارە و پەنابەرەکانی نیشتەجێی هەرێمی کوردستان.
لای خۆشییەوە ئاوات ئەحمەد، بەرپرسی پەیوەندییەکانی دەزگای خێرخوازیی بارزانی، کە هاوکات لە کاتی کردنەوەی سەنتەری ئازیزان لە کەمپی حەسەن شام ئامادەبوو، لە بارەی پڕۆژەکەوە گوتی: ”دەمانەوێت ئەو منداڵانەی بێ دایک و باوکن، لەڕێی ئەو سەنتەرەوە بتوانن چاکسازی و پەروەردەیەکی باشیان بکەین، چونکە ئەوان لەژێر فکرە و سیاسەتی تیرۆرستیی داعشدا پەروەردە کراون، بۆیە ئەگەر نەتوانین گۆڕانکارییان تێدا دروست بکەین، ئەوا لە داهاتوودا مەترسییەکی گەورە لەسەر کۆمەڵگەی عێراقی دروست دەکەن. بۆیە بە ئەرکمان زانیوە کە شوێنێکی تایبەت و جیاوازتر بۆ ئەو منداڵانە دروست بکەین کە بێ دایک و باوکن“.
ئاوات ئەحمەد، خۆشحاڵیی خۆیشی دەربڕی بە ناردنی کۆمەکی دارایی لەلایەن ئەو ڕێکخراوە خێرخوازییەی بەریتانیا. گوتیشی: ”ئێمەش وەکوو دەزگای خێرخوازیی بارزانی، مەبلەغێکی ترمان خستە سەر، بۆ ئەوەی بتوانین پڕۆژەیەکی باشتر ئەنجام بدەین“.
سەبارەت بە ئامادەبوونی خاوەنی ڕێکخراوە بەریتانییەکە بۆ کردنەوەی ئەو پڕۆژەیە، گوتی: ”بۆ شارەزابوونیان لە کارە مرۆییەکانمان و ئەو کارەساتەی کە لەناوچەکەدا هەیە، پێمان باش بوو خۆیان بێن بۆ کردنەوەی پڕۆژەکە، چونکە لە کاتی گەڕانەوەیاندا دەتوانن زیاتر قەناعەت بە خەڵکانی خێرخوازی وڵاتەکەیان بێنن، کە ناوچەکە پێویستیی بە هاوکاریی مرۆیی زیاتر هەیە“.
ئەوەی جێگای خۆشحاڵی بوو، کونسوڵی بەریتانیا بۆ کردنەوەی پڕۆژەکە ئامادە بوو، بەڵێنی ئەوەشی دا لە ماوەیەکی نزیک پڕۆژەی باشتر ئەنجام بدەن.
سەبارەت بە فراوانبوونی سنووری کارکردنی دەزگاکەیان جگە لە هەرێمی کوردستان، بەرپرسی پەیوەندییەکانی دەزگای خێرخوازیی بارزانی گوتی: ”دەزگای خێرخوازیی بارزانی، ڕێکخراوێکی نێودەوڵەتییە، لەبەرئەوەی ئێستا لە ویلایەتی تاکساس لە شاری داڵاس، مۆڵەتی کارکردنمان وەرگرتووە، ئەوەش بەو مانایە دێت بۆ کۆکردنەوەی کۆمەک بۆ هەرێمی کوردستان و ناوچەکانی تر دەتوانێت لەوێش کار بکات. جگە لەوەش، دەزگای خێرخوازیی بارزانی ئەندامە لە ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان. لەوەشدا دەسەڵاتی ئەوەمان پێ دراوە بەشداریی چەندان کۆڕ و کۆبوونەوە و سیمینار بکەین. نەک تەنیا لە بواری هاوکاریی مرۆیی و خۆراک، بەڵکوو لە بواری مافەکانی مرۆڤ و مافی کەمەنەتەوەییەکان. بۆیەش لە بەرنامەماندایە لە ماوەیەکی نزیکدا سەبارەت بە باسکردن لە ئازار و گرفت و مەینەتییەکانی ئەو کەسانەی کەوتوونەتە ژێر فشاری داعش، لە ئاستێکی باڵادا، بە بەشداریی نوێنەری سەرجەم پێکهاتە ئایینیی و نەتەوەییەکان، سیمینارێک ئەنجام بدەین. بۆ ئەوەی جگە لەو هاوکارییە مرۆییەی کە دەیکەین، لە داهاتوودا دەزگای خێرخوازیی بارزانی ببێتە پارێزەرێکی باش بۆ بەرجەستەکردنی مافەکانی پێکهاتە نەتەوەیی و ئایینییەکان لە هەرێمی کوردستان“.[1]
01-09-2017