ژنیان کردە کێخوا ساڵی حەوت جاریان بزن بڕییەوە
کچ تا شوو نەکات پێی ناوترێت (ژن) وەک چۆن خراپیش بەکوڕی بێ ژن دەوترێت (پیاو) ، کۆمەڵگەی کوردی لەگەڵ ئەوەی لە کۆمەڵگەی ڕۆژهەڵاتی یە پیاوسالاری تێیدا زاڵە هەرچەندیشە وتویەتی (ژن هەسانی مێردیە) بەڵام هەر لەهەناوی کۆمەڵگەدا جارجارە وا بیردەکاتەوە کەژن لە ڕووی بیرکردنەوە-وە بیری کورتە بۆیە زۆرجار ئیدیۆمی له و شێوەیە بەسەر زاری میللەتدا هاتووە، لە گەورەترین یەکەی نیشتەجێبونی کوردانی کرمانج و ڕەمەکی دوای دەوارنشین ئاوایی و دێ و گوندە، سەرداری گوندیش ناوی (کێخوا-ئەنجومەن-ڕیش سپی..تاد) ە، ئەم کێخوایە کاروباری گوند دەبات بەڕێوە و میواندۆستی و ڕێزگرتنی خەڵکی لایدە-غەریبە-دێوەرە-فەرمانداری میری و....تاد لە ئەستۆی کێخوا دایە بۆ نان پێدان و ڕێنوێنی و پێشوازی و ڕاییکردنی کارەکانی و ئامانجی سەفەرەکەی، ئینجا ئەگەر ئەمە بەدەست ژنان بێت ئەوا کەموکورتی تێ دەکەوێت وەک له و ئیدیۆمەی کوردان هاتووە بزن خۆی ئاژەڵێکی بێ تەنگ وتوشە (لاواز) ە تەنها لەماوەیەکی کورتی نێوان کۆتایی بەهار و سەرەتایی هاوین دوای ئەوەی مەڕ دەبڕدرێتەوە بزنەکانیش دەدرێنە بەر (جەو) و دەبڕدرێنەوە بۆ ئەوەی گەرمای هاوین (گەڕ) و گولیان نەکات و بڕستیان لێ نەبڕێت، ئەگەر لەپایز و سەرەتای زستان ببڕدرێتەوە ئەوا سەرما کلکی ڕەق دەکات و دەیکوژێت چونکە موی بزن وەک خوری مەڕ نی یە بۆ گەرمی و پاراستنی ئاژەڵەکە لە گەرما و سەرما، ئینجا ئەگەر بزن ساڵی زیاتر لە جارێک بڕدرایەوە زیان بە بزنە دەکەوێت و خاوەنەکەشی زیانمەند دەبێت، بۆیە بەتەوسەوە لە ئیدیۆمی کوردەواریدا وتراوە (ژنیان کردە کێخوا ساڵی حەوت جاریان بزن بڕییەوە) واتە ژن نەفام و نەزانە.