زمانی دایکی، زمانی یەکەم یان زمانی دایک (بە L1 ناسراوە واتا first language (L1))، ئەو زمانەیە کە مرۆڤ لە لەدایکبوونەوە یان لە ماوەی گرینگی منداڵیدا (2 تا 12 ساڵی) مامەڵەی لەگەڵ کردووە. لە ھەندێک وڵاتدا دەستەواژەی زمانی دایک ئاماژەیە بۆ زمانی ئیتنیکی ئەو مرۆڤەیە نەک زمانی یەکەمی (واتە ئەو زمانەی پێی گەورە بووە). ھەندێک جار زاراوەی زمانی دایک بەکاردێت، یان ئەو زمانەی کە مرۆڤ لە منداڵیدا فێری بووە (بەزۆری لە دایک و باوکییەوە). ئەو منداڵانەی لە ماڵە دوو زمانەکاندا گەورە دەبن، بەپێی ئەم پێناسەیە دەتوانن زیاتر لە زمانی دایک یان زمانی زگماکییان ھەبێت. زمانی یەکەمی منداڵ بەشێکە لە ناسنامەی کەسی و کۆمەڵایەتی و کولتووری ئەو منداڵە.
کاریگەرییەکی دیکەی زمانی یەکەم ئەوەیە کە ڕەنگدانەوە و فێربوونی نەخشە کۆمەڵایەتییە سەرکەوتووەکان دەھێنێتە ناو نواندن و قسەکردنەوە.
ھەروەھا بە پلەی یەکەم بەرپرسیارە لە جیاکردنەوەی لێھاتوویی زمانەوانی لە نوێنەرایەتیدا. لەکاتێکدا ھەندێک دەڵێن شتێک نییە بە ناوی «قسەکەری ڕەسەن»یان «قسەکەری زگماکی»، گرنگە لە زاراوەی بنەڕەتی تێبگەین و تێبگەین کە قسەکەرێکی «ناڕەسەن» بوون واتای چییە، و کاریگەرییەکانی دەتوانێت لەسەر ژیانی مرۆڤ ھەبێت. توێژینەوەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە لەکاتێکدا کەسێک کە قسەکەرێکی زمانی دایک نییە، ڕەنگە دوای نزیکەی دوو ساڵ لە نوقمبوون، پەرە بە ڕواندنەوە لە زمانێکی ئامانجدا بدات، بەڵام دەتوانێت لەنێوان پێنج بۆ حەوت ساڵدا بخایەنێت تا ئەو منداڵە لە ھەمان ئاستی کارکردندا بێت وەک ھاوتاکانیان کە بە زمانی دایک قسە دەکەن. لە 17ی تشرینی دووەمی 1999، یوونێسکۆ 21ی شوباتی وەک ڕۆژی جیھانی زمانی دایک دەستنیشان کرد. [1]
تێبینی: کوردیپێدیا بەهیوایە تەواوی وشە و دەستەواژە کوردییەکانی هەموو شێوەزمانەکان بە پێناسی ڕێزمانییان و خستنە ڕستەیانەوە کۆبکاتەوە و وێنەی پێویستیش بۆ زۆریان پەیدابکات، تکایە یارمەتیی کوردیپێدیا بدە...
ئەم بابەتە 3,773 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!