ناڕەزایی فراوان لە ئێران لە 15ی تشرینی دووەمەوە لەبەرامبەر گرانکردنی نرخی بەنزین دەستیپێکرد. چالاکوانان داوای باشکردنی دۆخی گوزەرانیان دەکرد کە گەندەڵی، بێکاری و هەژاری هەموو وڵاتی گرتووەتەوە. بە پێی زانیاریەکان خۆپیشاندان لە 500 جێگە، لە 120 شار و 28 پارێزگا، بە تایبەتی لە پارێزگاکانی ئەسفەهان، تاران و تەبرێز ئەنجامدەدرێن کە لە مێژووی سی ساڵی ڕابردوودا بێوێنە بووە.
هێزە ئەمنیەکان بە شێوەیەکی دڕندانە و لە ڕێگەی توندوتیژیەوە وڵامی خۆپیشاندەرانیان دایەوە. بە پێی ئامارێک کە لە 2ی کانونی یەکەمی 2019 بڵاوکراوەتەوە، 208 کەس لە لایەن هێزەکانی ڕژێمەوە کوژراون. هەندێک سەرچاوەی تر ئاماژە بەوەدەکەن، ژمارەی قوڕبانیان زیاترە.
ئەم ناڕەزاییە لەکاتێکدایە کە فشاری بەرپرسانی ڕژێمی ئێران بەرامبەر کۆمەڵگا زیادیکردووە و کۆمەلگای مەدەنی ئێران سەرکوت کراوە. ساڵی ڕابردوو بەرپرسانی ئێران ژمارەیەکی زۆری چالاکی ژینگە، مافی ژنان، کۆمەڵگای مەدەنی، بە تایبەتی نوێنەرانی ڕێکخراوەکانی کرێکاری و مامۆستایانیان بە شێوەیەکی نەیاسایی دەستگیرکرد. ئەمەش لە کاتێکدایە کە زۆر جار بەرپرسانی ڕژێم بە هۆی کردەوەکانیان و فشاری سەر کۆمەڵگا دەبنە جێگەی ڕەخنەی کۆمەڵگای نێودەوڵەتی و لە خۆپیشاندانەکاندا هێزەکانی ئەمنی تەقەی ڕاستەوخۆ لە خۆپیشاندەران دەکەن و جگە لە کوژراوەکان بە سەدان کەس بریندار کراون.
بەرپرسانی ئێران دەڵێن 'زیاتر لە 7 هەزار کەس دەستگیرکراون'. دەوڵەت هوشیاریەکی توندی بە هاوڵاتیان داوە و ژمارەکەی زۆری خەڵکی ناڕەزایی بانگهێشتی ئیتلاعات کراون و لێکۆلینەوەیان لەگەڵدا کراوە.
لە لایەکی دیکەوە بە بڕیاری شورای ئاسایشی وڵات لە 16 تا 26ی مانگی تشرینی دووەم تۆرەکانی ئەنتەرنێت ڕاگیران و 95% هاوڵاتیان لە بەکارهێنانی ئەنتەرنێت بێبەش بوون. ئەمەش کاریگەری لەسەر بڵاوبوونەوەی چۆنیەتی دۆخی ئێران دانا و کۆمەڵگای نێودەوڵەتی ئاگاداری ڕووداوەکانی ناوخۆی ئێران نەدەبوو.
لەگەڵ دەستپێکردنی ناڕەزایی کۆمەڵگا، ڕۆژ بە ڕۆژ ئاستی توندوتیژی، دەستگیرکردن و کوشتنی هاوڵاتیان زیادتر دەبێت و بە تایبەت کە خامنەیی ڕێبەری ئێران گلۆپی سەوزی بۆ سەرکوتکردنی خۆپیشاندەران داگیرساند.
لە دۆخێکی بەم شێوەیەی پڕ لە مەترسیداردا، ئێمە ئەنجومەن و ڕێکخراوەکانی کۆمەلگای مەدەنی و مافی مرۆڤ کە ئەم بەیاننامەیەمان ئیمزاکردووە داوا لە دەوڵەتی ئێران دەکەین:
بە زودترین کات خۆپیشاندەر و چالاکوانان کە بە هۆی خۆپیشاندانەکانەوە دەستگیرکراون، ئازاد بکرێن. ڕێز لە ئەنجامدانی گردبوونەوەی ئاشتیانە و چالاکی ئازادانە لە چوارچێوەی یاساکانی نەتەوە یەکگرتووەکان و میساقی مافی مرۆڤ و ڕاگەیەنراوەکانی مافەکانی مرۆڤ و ڕەشنووی 22/6 و 27/5 و 31 و 27ی ئەنجومەنی مافی مرۆڤی نەتەوە یەکگرتووەکان بگیرێت.
بە زودترین کات سەرکوتکردنی بیڕەحمانەی خۆپیشاندەران ڕابگیرێت کە هێزەکانی ئەمنی بەرامبەر خۆپیشاندەران جێبەجێ دەکەن.
داوا دەکەین ئەو کەسانەی دەستیان لە کوشتنی خۆپیشاندەراندا هەیە، بە شێوەیەکی دادپەروەرانە و ئاشکرا دادگایی و سزا بدرێن.
پێویستە هەموو هاوڵاتیەک دەستی بە ئەنتەرنێت بگات و ڕێگە بۆ پەیوەندی لەنێوان خەڵکی ئێران و دەرەوە بدرێت و ئاستەنگیەکانی بەردەم گەڕانی ئازاد بە ناو ئەنتەرنێتدا هەڵبگیرێت.
ناوی ئەم ڕێکخراوانەی کە ئیمزایان لە ژێر ئەم بەیاننامەیەدا کردووە ئەمانەیە:
1- کنشگران داوطلب
2- CIVICUS : World Alliance for Citizen Participation
3- بنیاد عبدالرحمن برومند برای حقوق بشر در ایران
4- Gulf Centre for Human Rights (GCHR)
5- The World Movement for Democracy
6- Cultura Democratica AC (Argentina)
7- Centro para la Apertura y el Desarrollo de América Latina (CADAL)
8-کمپین حقوق بشر در ایران
9- World Youth Movement For Democracy
10- مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران
11- Kurdistan Human Rights-Geneva (KMMK-G)
12- Kazakhstan International Bureau for Human Rights and Rule of Law
13- Andalus Institute for Tolerance and anti-Violence Studies (Egypt and the MENA region)
14- بنیاد سیامک پورزند
15- کانون مدافعان حقوق بشر
16- اتحاد برای ایران
17- مرکز اسناد حقوق بشر ایران
18- Women’s Learning Partnership
19- Freedom House
20- Asia Democracy Network (ADN)
21- Ensemble Contre la Peine de Mort (ECPM)
22- سازمان حقوق بشر ایران
23- You for Democracy (Tbilisi-based NGO)
24- عرصه سوم
25- شبکه حقوق بشر کردستان
26- World Organisation Against Torture (OMCT)
27- گروه حقوق بشر بلوچستان
28- کمپین فعالین بلوچ
29- Legal Resources Centre from Moldova
30- Metro Center For Journalists Rights & Advocacy (Iraqi Kurdistan Region)
31- Educational Society for Malopolska (MTO) (Poland)
32- ایمپکت ایران
33- Pan African Human Rights Defenders Network
34- DefendDefenders (East & Horn of Africa Human Rights DefendersProject)
35- بنیاد ژوپیآ
36- موسسه توانا
37- همه حقوق بشر برای همه در ایران
38- انجمن دفاع از حقوق بشری آذربایجانیها در ایران
39- Hromadske Radio (Ukraine)
40- Human Rights Watch
41- SURSUM CORDA Association (“Hearts Up”-Poland)
42- Boris Nemstov Foundation for Freedom (Russia)
43- (Czech Republic) 2000Forum
44- 20Article Network
45- Minority Rights Group International (MRG)
46- Free Russia Foundation[1]