بەهۆی ئاساییبوونەوەی دۆخی ئابووری و سیاسیی کوردستان، خواست لەسەر دامەزراندنی کارگە زیاد بووە. ساڵی 2019، 147 مۆڵەت بۆ دامەزراندنی کارگە وەرگیراوە و 153 کارگەی تازەش دامەزراون.
بەپێی ئاماری بەڕێوەبەرایەتی گشتیی پلان و بەدواداچوون لە #وەزارەتی بازرگانی# و پیشەسازی هەرێمی کوردستان، ژمارەی کارگە دامەزراوەکان لە هەرێمی کوردستان لە ساڵی 2019 گەیشتووەتە 4.258 کارگە (2656 کارگە لە #هەولێر#، 1.072 کارگە لە سلێمانی و 530 کارگەش لە #دهۆک#) کە نزیکەی 40.755 هەلی کاریان دابین کردووە، بەراورد بە ساڵی 2018 ژمارەی کارگەکان نزیکەی 3.7% گەشەی کردووە، هەلی کاریش نزیکەی 4.6% زیاد بووە.
هەر بەپێی هەمان ئامار ساڵی 2019، 153 کارگە دامەزراون (133 کارگە لە هەولێر، 14 کارگە لە سلێمانی و شەش کارگەش لە دهۆک). ئه و 153 کارگەیە دەرفەتی کاریان بۆ 1809 کەس دابین کردووە.
مستەفا زوبێر، بەڕێوەبەری هونەری و سەرپەشتیاری کارگەکان لە بەڕێوەبەرایەتی گشتیی گەشەپێدانی پیشەسازی بە (رووداو)ی گوت: بەهۆی ئاساییبوونەوەی باری ئابووری و ئاسایشی هەرێمی کوردستان، لە ساڵی 2019 بەراورد لەگەڵ سێ ساڵی پێشتر ژمارەی کارگە دامەزراوەکان بەشێوەیەکی بەرچاو زیاد بووە، تەنانەت لە ساڵی ڕابردوو بەراورد لەگەڵ ساڵی 2018 گەشەی دامەزراندنی کارگان 61% زیاد بووە.
دامەزراندنی ئەم کارگانە بووەتە هۆی پشتبەستنی زیاتر بە بەرهەمی خۆماڵی، بەتایبەت لە پێویستییەکانی بیناسازی، پاککەرەوە، پلاستیک و زۆر بەرهەمی دیکە کە ئێستا زیاد لە پێویست هەن و تەنانەت بەشێکیشی لێ هەناردەی شارەکانی عێراق دەکرێت.
ئه و 153 کارگەیەی ساڵی ڕابردوو دامەزراون، بریتین لە 45 کارگەی خۆراک، 28 کارگەی پلاستیکی، 21 کارگەی مۆبیلیات، 20 کارگەی کیمیایی، 17 کارگەی سلیلۆزی، 12 کارگەی بیناسازی، 7 کارگەی فلزی، 2 کارگەی ڕستن و چنین، یەک کارگەی خزمەتگوزاری.
مستەفا زوبێر، دەڵێت: خواستی بازاڕ ڕۆڵی سەرەکی بینیوە لە ئاراستەکردنی کەرتی تایبەت بۆ جۆری کارگەکان، بۆ نموونە بەهۆی زۆریی خواست لە ماوەی پێنج ساڵی ڕابردوو، هەمیشە دامەزراندنی کارگەی خۆراک لە پلەی یەکەم بووە، دوای ئەویش کارگەی پاککەرەوە کە لەمەی دووەمیان هەنگاوێکی باشمان بڕیوە و بەرهەم هەناردەی عێراق و سووریا و وڵاتانی دیکە دەکەین.
مستەفا زوبێر دەڵێت بەنیازن ئەمساڵ زیاتر کارئاسانی بۆ ئه و بازرگان و سەمایەدارانە بکەن کە دەیانەوێ له و سێکتەرانەی تاوەکو ئێستا وەکو پێویست گەشەیان پێنەدراوە، کاربکەن.
جگە لە دامەزراندنی ئه و 153 کارگەیە، ساڵی ڕابردوو مۆڵەتی دامەزراندنی 147 کارگەش وەرگیراوە (85 مۆڵەت لە هەولێر، 50 مۆڵەت لە #سلێمانی# و 12 مۆڵەتیش لە دهۆک) کە لەچاو ساڵی 2018 ژمارەی مۆڵەتوەرگرتن بە ڕێژەی 93% زیاد بووە.
مستەفا زوبێر دەڵێت: دوای هەڵگرتنی بازگەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و شارەکانی عێراق، هەروەها جێبەجێکردنی یاسای ژمارە 20ی عێراق لە هەرێمی کوردستان کە ئیمتیاز و هاندان و بەخشین لە باج و ڕسومات لەکاتی دامەزراندنی کارگە و پاراستنی بەرهەمەکەی تێدایە، خواستی دامەزراندنی کارگە زیاتر بووە.
لە پارێزگای سلێمانی 1.072 کارگە هەن. ساڵی ڕابردووش 14 کارگەی تازە بە سەرمایەی ملیارێک و 896 ملیۆن دۆلار دامەزراون. مۆڵەتیش دراوە بە کەرتی تایبەت بۆ دامەزراندنی 50 کارگەی دیکە.
محەمەد جەبار، بەڕێوەبەری گەشەپێدانی پیشەسازی لە پارێزگای سلێمانی، دەڵێت: لە سلێمانیش هاوشێوەی هەولێر خواست لەسەر دامەزراندنی کارگەی تازە هەیە، بەڵام کێشەی سەرەکی ئێمە لەوەدایە لە ناوچە پیشەسازییەکانمان شوێن بۆ دامەزراندنی کارگە نەماوە. ئه و زەوییانەش کە بۆ ناوچەی پیشەسازی لە ناوەندی شار و قەزا و ناحیەکان تەرخان کراون، هیچیان خزمەتگوزارییان نییە، بۆیە سەرمایەداران و وەبەرهێنەران ناچارن زەوی لە شوێنی گونجاو بکڕنەوە کە زۆر جار کێشەی بەناوکردنیان بۆ دروست دەبێت، چونکە زۆربەی زەوییەکان کشتوکاڵین و بۆ گۆڕینی ناونیشانەکانیان بۆ پیشەسازی، ڕێکاری کارگێڕیی زۆری دەوێت.
محەمەد جەبار دەڵێت نزیکەی 600 دۆنم زەوی لە سنووری پارێزگای سلێمانی بۆ ناوچەی پیشەسازی جیاکراوەتەوە، چەند ساڵێکە هەوڵدەدەن خزمەتگوزاریی بۆ دابین بکەن، بەڵام بەهۆی قەیرانی دارایی نەیانتوانیوە ئەمە بکەن.
ئه و پێیوایە ئەگەر گرفتی گەیاندنی خزمەتگوزاری بۆ ناوچەی پیشەسازی چارەسەر ببێ، ئەوە ژمارەیەکی زۆری وەبەرهێنەر و سەرمایەدار ئامادەن سەرمایەکانیان لە دامەزراندنی کارگە بخەنەگەڕ.
بەڕێوەبەری گەشەپێدانی پیشەسازی لە پارێزگای سلێمانی دەڵێت لە چەند ساڵی ڕابردوودا خواست لەسەر بەرهەمی خۆماڵی لە ناوخۆ زۆر بووە، بۆیە خواست بۆ دامەزراندنی کارگەش زیاد بووە.
پارێزگای دهۆک لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان کەمترین کارگەی لێ دامەزراوە. کۆی گشتیی کارگە دامەزراوەکانی ئه و پارێزگایە تەنیا 530 کارگەیە کە دەکاتە 12.44%ی تێکڕای کارگە دامەزراوەکانی کوردستان. لە کارگە دامەزراوەکان و مۆڵەتدراوەکانی ساڵی ڕابردووش، کەمترین ژمارەی بەر ئه و پارێزگایە کەوتووە، بەجۆرێک لەکۆی 153 کارگە تەنیا 6 کارگە و لە کۆی 147 مۆڵەت، تەنیا 12 مۆڵەت له و پارێزگایە وەرگیراوە.
نازدار عەبدولقادر، بەڕێوەبەری گەشەپێدانی پیشەسازی لە پارێزگای دهۆک دەڵێت: کێشەی سەرەکیی دهۆک کەمیی زەویی پیشەسازییە بۆ دامەزراندنی کارگە، چونکە پارێزگای دهۆک ناوچەیەکی شاخاوییە و زەویی تەختی کەمە.
نازدار عەبدولقادر ئاماژەی بەوەدا کە ئەوان لە مانگی ئاداری ساڵی ڕابردووە کار بە یاسای ژمارە 20ی عێراق دەکەن، ئەم یاسایە ڕێگە بە وەبەرهێن دەدات لەسەر هەر زەوییەکی گونجاو کارگە دروست بکات به و مەرجەی ڕەزامەندیی ژینگە و تەندروستی بۆ وەربگرێ، ، بەڵام نازدار عەبدولقادر دەڵێت لە جێبەجێکردنی یاساکەدا گرفتیان بۆ دروست بووە، چونکە یاساکانی وەزارەتی کشتوکاڵ ناکۆکن لەگەڵ ئه و یاسایە و ڕێگە بە دامەزراندنی کارگەی پیشەسازی نادەن لەسەر زەویی کشتوکاڵی.
گوتیشی: ئێمە دڵنیاین ئەگەر حکومەت و پەرلەمان یاسا و ڕێنماییەکانی کشتوکاڵ هەموار بکەنەوە، لە داهاتوودا ژمارەیەکی زۆر کارگەی نوێ لە دهۆکیش دادەمەزرێن، چونکە خواستێکی زۆر بۆ دامەزراندنی کارگە هەیە.[1]
#21-01-2020#