لانە عەزیز حەمە
لەسەرەتای بونی مرۆڤەوە، جیاوازی جێندەری لە نیو تاکەکانیشدا سەری هەڵداوە، ئەگەر لەڕوی فیزیۆلۆژیەوە بڕوانینە بەهای هەردوو ڕەگەزی نێرو مێ، ئەوا بێگومان دەتوانین ئەو تێبینیەبکەین کە مێیینە کەینونەیەکی جیاوازترە لە ڕەگەزی بەرانبەری، ئەم جیاوازیەش وای کردووە کە مێینە بەجۆرێکی سیستماتیکی و بەدرێژایی مێژوو هەر لە کۆمۆنەی سەرەتاییەوە ژن وەکو ڕەگەزێکی جەستە شەهوانی و نەرمونیان دەچەوسێنرێتەوەو زوڵمی لێدەکرێت، جگە لەوی هەمیشە وەکو خۆشیەکانی پیاوان سەیری کراوەو چێژی لێبینراوە. ئەمە وای کردووە هەمیشە ئەم کەینونە سروشتیە لەسنوورێکی داخرودا قەتیس بکرێت، پاش ئەوەی کە کۆی بیرمەندو فەیلەسوفەکان تەفسیری جیەانیان کردووە زۆرێکیش لەوانە لەڕێگای تیۆریاکانیانەوە هەوڵی گۆڕینی جیهانیان داوە بۆ وڵا نانی ئەو جیاوازیانەی لە نیوان ڕەگەزەکاندا هەبووە. بەڵام لە ڕەوتی زنجیری قۆناغەکانی ژیاندا مێژوو نەیتوانیوە شێوە یەکسانیەک لەلاپەڕەکانیدا تۆمربکات لەنێوان ڕەگەزەکاندا.
ژن لەدیدی کۆمەڵگەی کوردیدا
مێژووی گەلی کورد دوورو نزیکی مێژووی ململانێ و خەباتی ڕزگاری بووە، واتا ژنی کورد دووجار لەم دۆخەدا چەوساوەبوون، سەرەڕای ئەو قوربانیە زۆرەی ڕووبەڕووی ژنی کورد بوەتەوە هاوکات شانبەشانی پیاوانیش لەخەباتی ڕزکاری نیشتیمانیدا درێغیان نەکردووە هەروەکو چۆن هەمیشە هاوکارو پاڵپشتی پیاوبون.
بەڵام کاتێک کلتورو کومەڵگە دەکەوێتە ژێر هەژموونی داگیرکاری و سەپاندنی کلتوری بێگانەوە بەتایبەت هەژمن و ئایدیای ئایینی. ژنان زیاتر باجی ئەو چەواندنەوەو داگیرکاریە دەدەن ئایین بۆ هەموو گەانی جیهان ڕزگاری و سەرفرازی بووە. بەداخەوە بۆ گەلی ئێمەو بەتایبەتیش ژان نەهامەتی و ماڵوێرانی و کۆیلەکردنی ژنان بووە بەکەنیزەکردنی ژنان بووە. ئایین لەکۆمەڵگەی ئێمەدا بەرگری پێشکەوتن و ئازدی بوە بەگشتی.[1]