پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
سالار ئەربیل
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
عەبدولکەریم غازی باڵەکی
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
سەنگەر سمکۆ گەردی
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بەختیاری ئاسایش
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
سەید ئاراس رواندزی
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
نیشتمان مستەفا ناوپردانی
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
شێروان ئەحمەد
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
هێرۆ بەرزنجی
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
زوبێر باڵەک
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
حەمەی شەهید ڕێباز
22-11-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  526,920
وێنە
  111,925
پەرتووک PDF
  20,520
فایلی پەیوەندیدار
  106,656
ڤیدیۆ
  1,591
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,967
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,948
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,254
عربي - Arabic 
31,700
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,727
فارسی - Farsi 
11,132
English - English 
7,777
Türkçe - Turkish 
3,681
Deutsch - German 
1,807
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,159
ژیاننامە 
26,624
پەرتووکخانە 
25,931
کورتەباس 
18,892
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,981
پەند 
13,753
شوێنەکان 
12,018
شەهیدان 
11,928
کۆمەڵکوژی 
10,932
هۆنراوە 
10,487
بەڵگەنامەکان 
8,380
وێنە و پێناس 
7,418
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,491
ڤیدیۆ 
1,487
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
824
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
فەرمانگەکان  
739
شوێنەوار و کۆنینە 
636
گیانلەبەرانی کوردستان 
343
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
یارییە کوردەوارییەکان 
83
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
ئیدیۆم 
31
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
327
PDF 
32,084
MP4 
2,650
IMG 
205,480
∑   تێکڕا 
240,541
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
ئەمین حەمید ڕەزا دەلۆیی
شەهیدان
ژینا ئەمینی
کورتەباس
دامەزرێنەری کوردیپێدیا: ئێم...
ژیاننامە
سروە شیری
پەرتووکخانە
لە ئەمەریکاوە؛ بینین، مەعری...
درۆ وەک بەشێکی سەرەکی لە مێژووی پارسەکان
بەهۆی کوردیپێدیاوە دەزانیت؛ کێ، کێیە! کوێ، کوێیە! چی، چییە!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

درۆ وەک بەشێکی سەرەکی لە مێژووی پارسەکان

درۆ وەک بەشێکی سەرەکی لە مێژووی پارسەکان
ناونیشان: درۆ وەک بەشێکی سەرەکی لە مێژووی پارسەکان
بابەت: وتار
نووسینی: کەمال گەرووسە
$درۆ وەک بەشێکی سەرەکی مێژووی پارسەکان$
بەردەنووسراوەیەکی 2500 ساڵە کە بە هێڵی پوازی (بزماری) لێی هەلکەندراوە، لە بینای ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە شاری نیویۆرک لە چوارچێوەکی شوشە دا پارێزراوە. دەڵێن ئەوەی لەو سواڵەتە وەردێنە شکڵە هەڵقەندراوە یەکەمین بەڵگەنامەی مافی مرۆڤە. بەڵام پسپۆڕان دەڵێن نووسراوەی سەر ئەو سواڵەتە باسی ئەشکەنجەی دوژمنانی ئەو دیکتاتۆڕەی تێدا نووسراوە کە بەردەکە بە ویستی ئەو نووسراوە.
محەمەد ڕەزا شای پەهلەوی ساڵی 1971ی زایینی گەڵاڵەی جێژنیکی گەورەی داڕشت بۆ ڕێزگرتن لە یادی 2500 ساڵ شایەتی لە ئێران. ئەو جێژنە گەورەترین جێژنی لەو بابەتە لە دنیادا بوو.
شا بۆ ئەو جێژنە پەنجا خێوەتی زەبەلاحی لە ناو کەلاوەکانی پێرس پۆلیسدا هەڵدابوو. میوانە داوەت کراوەکان بۆ ئەو جێژنە 69 سەرۆک و شای تاجداری وڵاتان بوون. بیست هەزار لیتر شەڕاب بە گۆشتی قەرقاوڵ و باشترین خاویار و هێلکەی کوڵاوەوە خورایەوە.
لە گەرمەی جێژنەکەدا شا چووە سەر گۆڕی کۆرشی دووەم کە 600 ساڵ پێش لە دایک بوونی مەسیح زیاتر لە 5 ملیۆن کیلۆمەتری چوار گۆشە زەوی وڵاتانی دوای شەڕێکی درێژخایەن و خوێناوی داگیر کردبوو.
ئەو کات ئەو ڕەخنەیە لە شا گیرا کە بۆچی 100 ملیۆن دۆڵاری بۆ جێژن و یادی شایانی ڕابردووی فارس خەرج کردووە. لە وەڵامدا شا بە تووڕەیی گوتبووی: ئەی نان و چەوەندەرم دابا بە میوانەکانم؟
خومەیینی کە ئەو کات لە ئێران دوور خرابۆوە ڕایگەیاند جینایاتی شایەکانی ئێران لە مێژوودا لاپەڕەی پەڕتووکە مێژووییەکانیان ڕەش هەڵگێڕاوە.
بەڵام شا باشتری لێدەزانی. ئەو وتی کۆرش کەسێکی تایبەت بووە ئەو ئەسڵ زادە، ئەویندار و ڕەوتار دۆستانە بووە. شا وتی کۆرش یەکەم کەس بووە حەقی دەربڕینی ڕای جیاوازی جێگیر کردووە. ئەوەش شێوازێکی کۆنی دەربڕینە بۆ ڕێزگرتن لە مافەکانی مرۆڤ.
پەهلەوی کارێکی کرد کە ئەو خوێندنەوەیەی ئەو لە مێژوو بگاتە ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان. ڕۆژی 14ی ئۆکتۆبری 1971 ڕاست لە گەرمەی بەڕێوەچوونی جێژنی دووهەزار و پێنج سەد ساڵە، خوشکە دووانەکەی شا چووە بینای ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان و کۆپییەکی لەو سواڵەتە بێچم وەردێنەییە کە بە هێڵی پوازیی لەسەری هەڵکەنراوە، دا بە “ ماهاترای سیتوو یوتانت” کە ئەو کات سەرۆکی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان بوو. ناوبراو سپاسی خوشکی شای کرد بۆ ئەو دیارییە مێژووییە و وەک یەکەم بەردەنووسراوەی مێژوویی سەبارەت بە مافی مرۆڤ لە قەڵەمی دا و لە بینای ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان ڕێک لە تەنیشت کۆپی یەکەمین ڕێککەوتنی ئاشتی لە مێژوودا داینا.
دواتر سەرۆکی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان هاتە سەر ئەو بڕوایە کە کۆرش ئاشتی خواز بووە و خاوەنی ئاوەزێک بووە کە ڕێز لە شارستانییەتەکانی دیکە بگرێ. سەرۆکی ڕێکخراوی ناوبراو ئەو لۆلەپە قوڕینەی لە شوشەیەک گرتووە و تا ئەمڕۆش لە شوێنێکی ئەو بینایە دەپارێزرێ.
ئەو سواڵەتە شکاوەی بە هێڵی پوازیی لەسەری نووسراوە، پۆزی زۆری پێوە لێدرا و قسەی عەنتیکەی لەسەر کرا، بەڵام لە کۆتایی دا ئاشکرا بوو کە هەموو ئەو حەکایەتە، چاڵەدرۆیە و ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان کەوتووەتە نێوەڕاستی.
ئاسۆڕی ناسی ئاڵمانی “ هانس پیتێر شاودیگ “ دەڵێ منیش ناچار بووم لێکۆڵینەوە لەسەر سواڵەتەی کۆرش بکەم تابزانم ئەو باوەڕی بە یەکسانی و مافەکانی مرۆڤ هەبووە؟ بەڵام تێگەیشتم کە لە سواڵەتەکە نووسراوە ژێردەستەکانم دەبێ قاچەکانم ماچ بکەن!
کۆرش بەرپرسی شەڕێکی سی ساڵە بووە کە بووەتە هۆی ئەوەی چەندین ملیۆن کەس خەرج و پیتاکی ئەو شەڕەی بۆ دابین بکەن و هەرکەس خۆی بواردبێ لووت و گوێیان بڕیوە. هەرکەس لە ناوچەی ژێر دەسەڵاتی کۆرش دا سزای کوشتنی بۆ دەرچووبا تا ملان لە گڵیان دەگرت و لەبەر سوورەتاو دەبوو بمرێ.
ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان زۆر بە سانایی باوەڕ بەو درۆ مێژووییە دەکەن بێ ئەوەی لێی بکۆڵنەوە؟
ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان هەڵەیەکی گەورەی کردووە.
پسپۆڕی مێژووی هونەر، کلاوس گالاس، لە ڕێی فستیواڵێکی هاوبەشی ئاڵمانی- ئێرانی کە لە هاوینی داهاتوو لە وەیمار بەڕێوە دەچێ سرنجی ڕای گشتی بۆ ئەو بابەتە ڕاکێشاوە. ئەو لە کاتی کارکردن بۆ فستیوالەکە لە لێکەوتەکانی قسە بێ بنەماکانی محەمەد ڕەزا شا سەبارەت بە کۆرش و کەسایەتی ڕاستەقینەی کۆرش تێگەیشتووە..
لەگەڵ ئەوەی ڕۆژنامەی شپیگێل حەولی داوە لێدوانێک لە بەرپرسانی ڕێکخراوی ناوبراو وەرگرن بەڵام وەڵامیان نەداونەوە. ڕاستییەکەی ئەوەیە دەفتەری ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە وییەن هێشتا پێداگرە لەسەر ئەوەی ئەو سواڵەتە ڕۆژهەڵاتییەی بە هێڵی پوازیی لەسەری نووسراوە، یەکەمین بەڵگەیە سەبارەت بە مافەکانی مرۆڤ.
پاشلەرزەکانی ئەو درۆیە کارەسات بار بوون. تەنانەت لە پەڕتووکی قوتابخانەکانی ئەڵمانیا دا کۆرش وەک ڕچەشکێنی سیاسەتی مرۆڤ دۆستی پێناسە دەکرێ. هەر بە گوێرەی ئەو وەرگێڕانە ساختەوە، دەگوترێ کۆرش مافی پەنابەری و دابین کردنی مووچەشی بۆ دیلەکانی دەستەبەر کردووە.
کۆیلەداری دەبێ لە هەموو جیهان بنەبڕ بکرێ و هەر وڵاتێک ئازادە هەڵبژێرێ لەژێر دەستی ئێمەدا بژی یان سەربەخۆ بێ، ئەوەش بەشێکی دیکەی وەرگێڕدراوی نووسراوەی سەر سواڵەتی گۆرینە.
تەنانەت شیرنی عیبادی براوەی خەڵاتی ئاشتیی نۆبێلی ساڵی دووهەزار و سێ، کەوتە داوی ئەو درۆیە و وتی من ئێرانیم و لە وەچەی کۆرشم ئەو کۆرشەی لە لووتکەی دەسەڵاتداری خۆیدا ئیزنی دا خەڵک هەڵبژێرێ لەژێر فەرمانڕەوایی ئەودا بژین یان سەربەخۆ بن، ئەو خۆ سەپێن نەبوو.
پسپۆڕان ئێستا سەریان سووڕماوە لەو نموونەی وا بە هەڵەی دا بردوون.
ئەوەی ڕوونە ئەوەیە ئەو کەسایەتییەی لە ناوەڕاستی ئەو درۆیەدا وەستاوە کەسێکە کە زۆر بنەمای ڕۆژهەڵاتی کەونارای هەڵتەکاند کە هیچ دەسەڵاتدارێکی پێش خۆی نەیکردبوو. ئەو هەروەک لێکۆڵەری ئاڵمانی دەڵێ هەڵکەوتەی نیزامیی بووە و لە هیندەوە تا سنوورەکانی میسری خستبووە ژیر ڕکێفی خۆی و وڵاتێکی نوێی دامەزراند. لە لووتکەی دەسەڵاتیدا بەسەر وڵاتێکی تەژی لە خۆشگوزەرانیدا حوکمی دەکرد.
بەڵام دەسپێکی ژیانی زۆر جێی شانازی نەبوو، ئەو کوڕی شایەکی منداڵکارەی خەڵکی باشووری ڕۆژاوای ئێران بوو کە ساڵی 559ی پێش زایین لەسەر تەختی خونکاری دانیشت.
تەنانەت لە سەردەمانی دەسەڵاتی ڕۆم و یۆنان دا شتی سەیر و سەمەرەیان بۆ هەڵدەبەست کە یەک لەوان ئەوە بوو کە کۆرش لە چۆلەوانی گەورە بووە و دێڵە سەگێک شیری داوەتێ و گەورەی کردووە. هیچ وێنەیەکی سەردەمی خۆشی نییە ئەو کۆرشە.
دراوسێکانی زۆر زوو هەستیان بە ناجسنی و لێبڕاوەیی ئەو پیاوە کرد. دوای داگیرکردنی ئیلامی هاوسنووری ساڵی 550ی پێش زایین لەشکری بەرەو وڵاتی مادەکان دەنگ دا و بەهۆی بوونی عەرابەی تیژرەو و سەربازی زرێ مسوار توانی ئەوێش داگیربکات.


دوای ئەوەی ئاسیای بچووکی داگیر کرد کە یۆنانی لە کۆمەڵگەی بچووک بچووک تێدا دەژیان و تا قەراغ دەریای ئێژەیان بەدەستەوە بوو و زۆر بە تێروتەسەلی دەژیان ئەوانی کردنە کۆیلەی خۆی. ئەوەش بەڵگەیەکی دەگمەنە کە لەو بارەوە نووسرابێ.
ئەو ژێنراڵە دوای تەواو بوونی شەڕەکانی لە ماڵەکەی خۆی لە پاسارگاد دەحەسایەوە کە بە باغی تێراو دەوری درابوو و بە بەهەشت ناوبانگی دەرکردبوو و حەرەمسەرایەکی یەگجار ئاوەدانی هەبوو.
بەڵام کۆرش لە کۆشکەکەیدا حەجمانی نەبوو، سەرلەنوێ گەڕایەوە بۆ بەرەکانی شەڕ و ئەم جارە بەرەو ڕۆژهەڵات لەشکری دەڕێیە کرد و چووە ئەفغانستان. ئەو لە تەمەنی 71 ساڵی لە ئۆزبەکستان لە شەڕێکدا ڕمبێکی وە ڕانی کەوت و سێ ڕۆژ دواتر مرد.
کورش لە شەڕ دا بە ورە و لە سیاسەتی بەڕێوەبەریی وڵات دا بلیمەت بوو..
ئەو سیاسەتی گێزەر و گۆپاڵی دەزانی و پیاوی کردەوە بوو. بەڵام ئەو مرۆڤ دۆست نەبوو.
بەشێک لە یۆنانییەکان پێشوازییان لەو داگیرکەرە کرد، هێرۆدۆت و ئاسکیلۆس کە دوای مردنی کۆرش ژیاون ئەویان بە دلۆڤان ناوبردووە. هەروەها ئەو جوولەکانەی ڕاگوێزرابوون و سەردەمی کۆرش ئیزنی گەڕانەوە بۆ سەر ماڵ و مڵکی خۆیان پێدرا تاریفی کۆرش دەکەن.
بەڵام مێژووی نوێ هەموو ئەو شتانە ڕەت دەکاتەوە کە سەردەمی کۆن دراونە پاڵ کۆرش و دەڵێن ئەو دەسەڵاتدارێکی شەڕانی و سپای ئەویش وەک زۆری دیکەی پێش خۆی خەڵکیان تاڵان کردووە وشوێنە پیرۆزەکانیان کاول کردووە و شەڕکەرەکانیشیان دوور خستوونەوە.
تەنیا محەمەد ڕەزا شا کە بۆخۆی لە دەیەی شەستی زایینی سەدەی پێشوو کێشەی لەگەڵ بەشێک لە خەڵکەکەی هەبوو، توانی داهێنەری ئەو بۆچوونە بێت کە ئاکاری کۆرش پێچەوانە نیشان بدا و بڵێ کۆرش پارێزەری مافەکانی مرۆڤ بووە. سەرەڕای بوونی ساواک و ئەشکەنجە بە ناوبانگەکانی، بەرهەڵستکار لە هەموو شوێنیێکی وەڵات هەر هەبوون.گرووپە مارکسیستییەکان بۆمبیان دادەناوە و ئاخوندەکانیش خەڵکیان دژی ڕژێم هان دەدا.
وەک کاردانەوەیەک محەمەد ڕەزا شاش وەک هاوشانە کۆنەکەی کۆرش خۆی وەک باوکی میللەت ڕاگەیاند..
ئیمپراتۆڕیی مێژوویی ئێمە بەو ڕاگەیەنراوە بەناوبانگەی کۆرش سەبارەت بە مافەکانی مرۆڤ دەستی پێ کردووە و لە مێژووی مرۆڤایەتیش دا وێنەی نەبووە.
شتێک نکۆڵی لێ ناکرێ ئەویش ئەوەیە کە لەو سواڵەتە وەردێنەییە دا باسی خەیانەتی سیاسی نووسراوە. ساڵی 539ی پێش زایین کاتێک ئەو نووسراوە هەڵقەندراوە کۆرش لە جەنگەی هێرش بردنە سەر دەسەڵاتی بابل دا بووە کە سنووری دەسەڵاتەکەی دەگەیشتە فەلەستین.بابلی پایتەخت برجێکی بڵیندی 91 میتری تێدا بوو و ناوەندی زانست و فەرهەنگ بوو.ئەو ئیمپڕاتۆڕییە زۆر پڕ چەکیش بووە.


سەرەڕای ئەوەش کۆرش بڕیاری دابوو هێرش بەرێتە سەر ئەو ئیمپڕاتۆڕییە و وەک دەسپێک گەمارۆی شاری ئۆپیس لە تەنیشت دیجلەی دا و شارەکەی گرت و دیلەکانی هەموو کوشتن و بەرەو بابل وەڕێکەوت..
شای بابل نەبوونیدی 80 ساڵە لە پشت دیوارێکی درێژی 18 کیلۆمیتری بە سپاکەیەوە خۆی بۆ بەرگری لە شارەکەی حازر کردبوو.
ڕێک لەو کاتەدا ڕێبەرانی دینی ماردووک کە بێ دەسەڵات کرابوون، خەیانەتیان لە وڵاتەکەیان کرد و دەروازەکانی شاریان بە نهێنی بەڕووی لەشکری کۆرش دا کردەوە و دوژمنیان هێنایە ناو شار. نەبوونید دوورخرایەوە و کوڕەکەشی کوژرا.
کاتێک خۆبەدەستەوەدانی بابلیەکان کۆتایی هات کۆرش داوای ڕزگار کردنی ئەو دیلە فارسانەی کرد کە لە شەڕەکانی پێشوودا گیرابوون و هەروەها ئەو پەیکەرە ئاڵتوونیانەی لێیان بە تاڵان چووبوو.
ئەوە ئەو کارەیە کە ناویان لێناوە هەڵگیرانی کۆیلەداری، بەڵام لە ڕاستیدا ئەو هەر خەڵکەکەی خۆی کە کۆیلەکرابوون ڕزگار کرد.
ڕێبەرە ئایینەکان بۆ دەست خۆشانەی ئەو خەیانەتەی لە نیشتمانی خۆیان کرد پارە و کەلوپەلیان درایە. لە وەڵام دا ئەوانیش بە شان و شکۆی کۆرشیان هەڵکوت و ئەویان وەک کەسێکی گەورە و لایەنگری حەق کە هەموو دنیای لە بەڵا و نەهامەتی ڕزگار کردووە ناساند.
دوای ئەوەی شاری بابل بە تەواوی هێوڕ بووە وە کۆرش هاتە ناو شار، فەرشی قامیشیان بۆ ڕاخست و بە ناو دەروازە شینەکانی عەشتار دا بە سواری تێپەڕی. دواتر هەروەک لە نۆزدەیەم ڕستەی سواڵەتەکەی کۆرش دا سەبارەت بە مافەکانی مرۆڤ نووسراوە، ئیزنی بە خەڵک دا بێن و قاچەکانی ماچ بکەن!

هیچ بەڵگەیەک کە نیشانەی چاکسازی ئەخلاقی بسەلمێنێ لەو نووسینە پوازییەی سەرسواڵەتەکەی کۆرش نابیندرێ.'' شاودیگی'' ئاسۆڕی ناس بەوە دەڵێ: پێدا هەڵگوتنێکی بریقەدار.
بەڵام ئەفسانەی ئاشتی پەروەریی کۆرش لە دایک ببوو، ئەویش لە سایەی سەری فێڵبازی پیاوانی ئایینی بابل و دواتر دانانی ئەو سواڵەتە لە ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان کە ئەوەندەی دیکە زەق کرایەوە.
مەلاکانی ئێرانیش لەو گەمەی کۆرش دەرباز نەبوون، لە ناوەڕاستی مانگی ژوئەن مۆزەی بریتانیا لە لەندەن ڕایگەیاند کە پلانی هەیە ئەو سواڵەتە نووسراوە بەنرخە بە ئەمانەت بداتە تاران، ئەو سواڵەتە شانازی نەتەوەیی فارسەکانە.
پارلەمانی ئەڵمانیا ئەم ڕۆژانە داواکارییەکی پێگەیشتووە کە لە بینای پارلەمان پێشانگایەک بۆ ئەو سواڵەتە بکاتەوە.
دانانی پێشانگاکە ڕەت کرایەوە، بەڵام دەگەڵ ئەوەش شێواندنی مێژوو درێژەی هەیە.
بەم پێدا هەڵگوتنە شەرمهێنەرەی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان ناوبانگێکی لەبن نەهاتووی داوەتێ.
بە گوێرەی پەندێکی کۆنی ڕۆژهەڵاتی ''بەردێک شێت لە بیری باوێت بە سەدان ئاقڵ دەرنایەتەوە''.
ئەو خەتەی پێی لەسەر ئەو سواڵەتە نووسراوە، زیاتر وەک پواز دەچێ تا بزمار.

https://www.spiegel.de/international/world/falling-for-ancient-propaganda-un-treasure-honors-persian-despot-a-566027.html
[1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە 4,457 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] تۆڕی کۆمەڵایەتی | کوردیی ناوەڕاست | فەیسبووکی کەمال گەروسە
فایلی پەیوەندیدار: 1
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 1
1. ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 25-11-2021
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
ڕۆژی دەرچوون: 25-11-2021 (3 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: بەڵگەنامەیی
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: چاپکراو
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
خاوەنی ئەم بابەتە بەسوپاسەوە، مافی بڵاوکردنەوەیی بە کوردیپێدیا بەخشیوە! یان بابەتەکە کۆنە، یاخود بابەتەکە موڵکی گشتییە.
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( سەریاس ئەحمەد )ەوە لە: 25-11-2021 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 25-11-2021 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( سەریاس ئەحمەد )ەوە لە: 22-07-2023 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 4,457 جار بینراوە
فایلی پەیوەستکراو - ڤێرشن
جۆر ڤێرشن ناوی تۆمارکار
فایلی وێنە 1.0.167 KB 25-11-2021 سەریاس ئەحمەدس.ئـ.
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
وێنە و پێناس
چەند نەوەیەکی شاعیری کورد پیرەمێرد
پەرتووکخانە
ڕەهەندی ڕەخنەی کۆمەڵایەتی لە پەندی پێشینانی کوردیدا؛ بە نموونە (پەندی پێشینان)ی شێخ محەمەدی خاڵ
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
کورتەباس
هەستگۆڕکێ لە شیعرەکانی عەبدوڵڵا پەشێو دا
کورتەباس
هەستگۆڕکێ لە شیعرەکانی عەبدوڵڵا پەشێو دا
کورتەباس
نۆستالژیا لە شیعرەکانی فەرەیدون بەرزنجییدا
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
وێنە و پێناس
سەرۆک کەرتەکانی تایبەت بە سەرژمێری گشتى دانیشتووانی ئێراق لە شارى هەولێر ساڵی 1965
ژیاننامە
ڕەوشێ قاسم حسێن
وێنە و پێناس
ناو بازاڕی شاری هەولێر ساڵی 1963
پەرتووکخانە
تاقیکردنەوەی کیمیایی
کورتەباس
سزای لەسێدارەدانی دوو بەندکراوی کورد لە بەندیخانەی قزڵحساری کەرەج جێبەجێ کرا
ژیاننامە
بەختیاری ئاسایش
ژیاننامە
سەید ئاراس رواندزی
ژیاننامە
سالار ئەربیل
وێنە و پێناس
شەهید یونس دوتازایی لەگەڵ مەسعود بارزانی ساڵی 1989
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
ژیاننامە
سەنگەر سمکۆ گەردی
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
کورتەباس
جوانی ئافرەت وەک سەرچاوەی چێژ و خۆشی لە شیعرەکانی قوبادی جەلیزادە دا
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
ژیاننامە
حەسیبە نادر مەسیفی
کورتەباس
دامەزرێنەری کوردیپێدیا: ئێمە زانیاری نافرۆشین
ژیاننامە
سروە شیری
پەرتووکخانە
لە ئەمەریکاوە؛ بینین، مەعریفە، شیکردنەوە - بەشی یەکەم
ژیاننامە
عەبدولکەریم غازی باڵەکی
ژیاننامە
هێرۆ بەرزنجی
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
نیشتمان مستەفا ناوپردانی
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
چەند خانمێکی گەڕەکی کانێسکان لە سلێمانی ساڵی 1976
کورتەباس
جوانی ئافرەت وەک سەرچاوەی چێژ و خۆشی لە شیعرەکانی قوبادی جەلیزادە دا
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
ئەمین حەمید ڕەزا دەلۆیی
09-05-2022
سروشت بەکر
ئەمین حەمید ڕەزا دەلۆیی
شەهیدان
ژینا ئەمینی
17-09-2022
شەنە بەکر
ژینا ئەمینی
کورتەباس
دامەزرێنەری کوردیپێدیا: ئێمە زانیاری نافرۆشین
21-11-2024
کشمیر کەریم
دامەزرێنەری کوردیپێدیا: ئێمە زانیاری نافرۆشین
ژیاننامە
سروە شیری
21-11-2024
سروشت بەکر
سروە شیری
پەرتووکخانە
لە ئەمەریکاوە؛ بینین، مەعریفە، شیکردنەوە - بەشی یەکەم
22-11-2024
هەژار کامەلا
لە ئەمەریکاوە؛ بینین، مەعریفە، شیکردنەوە - بەشی یەکەم
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
سالار ئەربیل
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
عەبدولکەریم غازی باڵەکی
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
سەنگەر سمکۆ گەردی
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بەختیاری ئاسایش
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
سەید ئاراس رواندزی
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
نیشتمان مستەفا ناوپردانی
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
شێروان ئەحمەد
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
هێرۆ بەرزنجی
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
زوبێر باڵەک
22-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
حەمەی شەهید ڕێباز
22-11-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  526,920
وێنە
  111,925
پەرتووک PDF
  20,520
فایلی پەیوەندیدار
  106,656
ڤیدیۆ
  1,591
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,967
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,948
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,254
عربي - Arabic 
31,700
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,727
فارسی - Farsi 
11,132
English - English 
7,777
Türkçe - Turkish 
3,681
Deutsch - German 
1,807
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,159
ژیاننامە 
26,624
پەرتووکخانە 
25,931
کورتەباس 
18,892
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,981
پەند 
13,753
شوێنەکان 
12,018
شەهیدان 
11,928
کۆمەڵکوژی 
10,932
هۆنراوە 
10,487
بەڵگەنامەکان 
8,380
وێنە و پێناس 
7,418
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,491
ڤیدیۆ 
1,487
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
824
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
فەرمانگەکان  
739
شوێنەوار و کۆنینە 
636
گیانلەبەرانی کوردستان 
343
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
یارییە کوردەوارییەکان 
83
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
ئیدیۆم 
31
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
327
PDF 
32,084
MP4 
2,650
IMG 
205,480
∑   تێکڕا 
240,541
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
وێنە و پێناس
چەند نەوەیەکی شاعیری کورد پیرەمێرد
پەرتووکخانە
ڕەهەندی ڕەخنەی کۆمەڵایەتی لە پەندی پێشینانی کوردیدا؛ بە نموونە (پەندی پێشینان)ی شێخ محەمەدی خاڵ
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
کورتەباس
هەستگۆڕکێ لە شیعرەکانی عەبدوڵڵا پەشێو دا
کورتەباس
هەستگۆڕکێ لە شیعرەکانی عەبدوڵڵا پەشێو دا
کورتەباس
نۆستالژیا لە شیعرەکانی فەرەیدون بەرزنجییدا
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
وێنە و پێناس
سەرۆک کەرتەکانی تایبەت بە سەرژمێری گشتى دانیشتووانی ئێراق لە شارى هەولێر ساڵی 1965
ژیاننامە
ڕەوشێ قاسم حسێن
وێنە و پێناس
ناو بازاڕی شاری هەولێر ساڵی 1963
پەرتووکخانە
تاقیکردنەوەی کیمیایی
کورتەباس
سزای لەسێدارەدانی دوو بەندکراوی کورد لە بەندیخانەی قزڵحساری کەرەج جێبەجێ کرا
ژیاننامە
بەختیاری ئاسایش
ژیاننامە
سەید ئاراس رواندزی
ژیاننامە
سالار ئەربیل
وێنە و پێناس
شەهید یونس دوتازایی لەگەڵ مەسعود بارزانی ساڵی 1989
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
ژیاننامە
سەنگەر سمکۆ گەردی
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
کورتەباس
جوانی ئافرەت وەک سەرچاوەی چێژ و خۆشی لە شیعرەکانی قوبادی جەلیزادە دا
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
ژیاننامە
حەسیبە نادر مەسیفی
کورتەباس
دامەزرێنەری کوردیپێدیا: ئێمە زانیاری نافرۆشین
ژیاننامە
سروە شیری
پەرتووکخانە
لە ئەمەریکاوە؛ بینین، مەعریفە، شیکردنەوە - بەشی یەکەم
ژیاننامە
عەبدولکەریم غازی باڵەکی
ژیاننامە
هێرۆ بەرزنجی
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
نیشتمان مستەفا ناوپردانی
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
چەند خانمێکی گەڕەکی کانێسکان لە سلێمانی ساڵی 1976
کورتەباس
جوانی ئافرەت وەک سەرچاوەی چێژ و خۆشی لە شیعرەکانی قوبادی جەلیزادە دا
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 4.062 چرکە!