پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
سەفین مامۆستا ئەنوەر شوکری
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
هەستیاری شەهید کەمال کوردی
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بێستون حاجی کەریم
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بێستون عوسمان بێسەری
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
کەوسەر قادر
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بورهان عەبدولڕەحمان 2
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
دڵشاد مستەفا (ڕازاوە)
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
هەردی شەهید قادر
26-11-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ڕاپۆرتى بەرهەمى بەروبوومى هاوينە لە هەرێمى کوردستان 2012-2013
25-11-2024
هەژار کامەلا
ژیاننامە
سۆنیا تاریق ئەحمەد
25-11-2024
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  527,343
وێنە
  112,137
پەرتووک PDF
  20,589
فایلی پەیوەندیدار
  106,879
ڤیدیۆ
  1,596
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
290,177
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,812
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,274
عربي - Arabic 
31,932
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,655
فارسی - Farsi 
11,171
English - English 
7,786
Türkçe - Turkish 
3,684
Deutsch - German 
1,807
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,159
ژیاننامە 
26,643
پەرتووکخانە 
25,993
کورتەباس 
18,927
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,009
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,018
شەهیدان 
11,928
کۆمەڵکوژی 
10,919
هۆنراوە 
10,494
بەڵگەنامەکان 
8,402
وێنە و پێناس 
7,417
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,491
ڤیدیۆ 
1,492
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
824
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
فەرمانگەکان  
764
شوێنەوار و کۆنینە 
636
گیانلەبەرانی کوردستان 
343
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
یارییە کوردەوارییەکان 
83
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
ئیدیۆم 
51
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
327
PDF 
32,158
MP4 
2,660
IMG 
205,841
∑   تێکڕا 
240,986
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
کاروان عەبدوڵڵا تۆفیق (کارو...
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنام...
تاراوگە
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنام...
یادنامە
ژیاننامە
مەلا حوسێن عەبدوڵڵازادە
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
Хейран-ханум Думбули
زانیارییەکانی کوردیپێدیا لە هەموو کات و شوێنێکەوەیە و بۆ هەموو کات و شوێنێکیشە!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: Pусский - Russian
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp1
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

Хейран-ханум Думбули

Хейран-ханум Думбули
Хейран-ханум Думбули
Армянский просветитель XIX века Хачатур Абовян писал, что каждая курдянка в душе поэт. Действительно фольклор курдского народа своим богатством красок и разнообразием, в первую очередь, обязана именно курдской женщине, которая находила нужное время и нужные слова, чтобы в песнях выразить свою горе и радость, любовь и печаль, но при этом в них вкладывала сколько чувств и душевной щедрости, что каждая произнесенная ею слова, как жемчуг, украшающее лебединое девичье шею, или же узоры на ковре, превращались в подлинное искусство. Эти скромные народные творцы, по большинству своем неграмотные, из поколения в поколение, тысячелетиями, передавали из уст в уста сочиненные ими и полюбившееся им другие песни. Из людской памяти стирались большинства их имена, но их переживания, материализованные в песни, становились достоянием широких масс и невидимыми нитями объединяли свой народ.
Но, среди них попадались и грамотные, которые в письменной форме оставляли после себя плоды своего творчество, например, известный курдский историк XIX в. Мах Шараф-ханум Курдистани.
Кроме нее и другие курдские женщины оставляли после себя богатое творческое наследие. Большинство из этих письменных рукописей или терялись, или уничтожались, или же переписывались на чужие имена. А там, где это было не возможно, в большинстве случаев их принадлежность к курдскому народу бралось под сомнения, и их выдавали за представителей, соседними с курдами, народов. Среди них такие яркие имена, как двоюродная сестра Низами Гянджави Масхати-ханум Гянджави (XII в.), дочь Мехдикули хана, внучка Карабахского хана Ибрагимхалил хана Хуршидбану Натаван (1832 – 1897 гг.) и Хейран-ханум Думбули (ок. 1758-1838гг.).
В результате проводимых исследовательских работ, как пишет Е. Васильева, имена курдских авторов, историографов и поэтов одно за другим возвращались из забвения(1-5).
В общем списке курдских поэтесс, по праву, должна занимать свое достойное место и одна из талантливых дочерей курдского народа Хейран-ханум Думбули.
Первая письменная короткая информация о Хейран-ханум содержится в книге Данишмандани – Азербайджан Иранского литературоведа Мухаммеда Тербиати, которая вышла в свет накануне Второй мировой войны.
Хейран-ханум родилась ок. 1758г., предположительно в г. Нахичеване в Северном Азербайджане, долго жила там. Еще в начале русско-иранской войны (1826-1827 гг.), когда иранская армия отступала, Хейран-ханум Думбули переселилась в Тебриз, где она в одном из своих стихотворений упоминает о страшной чуме 1827 г. в г. Тебризе. В настоящее время известны ее три рукописи, которые хранятся в Баку, Тегеране и Тбилиси. Свой поэтический дар испытывала в жанре газель, мухаммас и рубаи (любовная лирика). Ее творчество находилось под сильным влиянием курдского поэта Мухаммеда Физули. Она воспевала чистую, нежную и безответную любовь и оставила после себя Диван (рукопись поэтических собраний), состоящая из 4500 бейтов-двустиший. По богатому лексикону можно судить о степени ее грамотности и высокой образованности.
Косвенно становиться ясным, что она имела какое-то отношение к семье видного государственного и военного деятеля Ирана Аббаса Мирзы (1789-1833), сына Иранского Шаха Фатали шаха Гаджара (1766-1834). Предполагается, что она вышла замуж за кого-то из ближайших соратников Аббаса Мирзы, которого она очень любила. И эта любовь какое-то время была взаимной. Но, потом ее муж, из-за меркантильных соображений, берет в жены другую и покидает ее. Потом ее, против воли, выдали замуж за другого, которого она так и до конца жизни не смогла любить, в ностальгическом горе тоскуя и оплакивая прежнюю свою любовь.
Хейран-ханум умерла в 1838 г. и похоронена в г. Тебризе. Она прожила почти 80 лет, сумев до конца жизни сохранить свой поэтический дар.
В 1961 г. в Республике Азербайджан был издан Диван ее стихотворений, в переводе с персидского языка. Естественно, в Азербайджане считают ее своей народной поэтессой, а ее этническую принадлежность указывают как азербайджанка (турчанка). В Азербайджанской Советской Энциклопедии, посвященной Хейран-ханум Думбули статье сказано, что Азербайджанская поэтесса, родилась в конце XVIII века в семье Кенгерлинских ханов(2). Общеизвестно, что кенгерли известное азербайджано-тюркское племя, которое осело в Нахичевани.
В действительности, она была дочерью Керим-хана Думбули(3-40). В курдском языке ее имя Heyran означает Очарование.
В одной из своих газелей она пишет:
Спросишь, какова рода несчастный Хейран ,
Она, передай всему миру, одна из слуг Али[1].
Хотя и выпала на ее долю город Нахичевань,
Но, если быть точным, ее племя – Думбули (4-56).
Ее ближайшие родственники жили в Хое, Урмии, Мараге, Тебризе и Нахичевани. И это не удивительно, так как Хойское ханство охватывала области Хой, Салмас, Аваджык, Котур, Аланд, Чалдыран, Чорс, Каракоюнлу, Сокманабад, Даргах и др., граничила с ханствами Тебриз, Урмия, Маку, Нахичевань и Османской Турцией и была под контролем курдского племени Думбули. Город Хой был известен с VI века как г. Хувей. Средневековым арабским источникам племя думбули была известна, как ад-дабибала (5-79). С XVI века, при Иранских шахах из династии Сефевидов (1501-1736), основу Хойского ханства положили наследственные правители Хоя из племени Думбули. Известный курдский историк Шараф-хан Бидлиси в своем известном труде Шараф-наме посвятил целую главу этому курдскому племени.
Как он сообщает, «ашират думбули следовали езидской вере, но впоследствии их эмиры и часть аширатов отказались от той ереси и обратились на путь людей сунны и общины (6-362), то есть, приняли ислам. «Под сунной и общиной» Шараф-хан Бидлиси подразумевал соответственно «суннизм» и «шиизм» в исламе. А часть племени продолжали исповедовать езидизм.
Султан Мухаммед передал пост эмира думбули Султан Али-беку и пожаловал ему округ Сулейман-сарай и половину округа Хой, соединив их воедино. Резиденцией он себе избрал Шарур. После его смерти предводителем племени стал его сын Назар-бек (6, 357-362).
При Сефевидах, по сообщению Эвлия Челеби, уже существовавла Эмиратства Думбули (3-63).
Турецкие султаны и Иранские шахи использовали любую малейшую повод, чтобы натравливать курдских эмиров друг на друга. Турецкий Султан наградил золотым мечом главу племени Махмуди Гасан-бека, убившего в 1552 г. Гаджи-бека Думбули(3-80). В годы правления Шаха Тахмасиба I (1513- 1576), из-за малейшего подозрения о том, что племя Думбули приближается с османами, были казнены свыше 400 человек из этого племени и 30 человек шахских царедворцев из этого жи племени (6-76, 313; 3-84).
Наибольшего могущества Хойское ханство достигло при Ахмед-хане Думбули (1736-1786 гг.). Ахмед-хан, создав союз с Карабахским ханством, сумел подчинить себе Ереванское и Нахичеванское ханства. Прекратил свое существование во время правления сына Ахмед-хана Гусейнкули-хане (1786-1813 гг.).
В это же время в Тебризе правил другой представитель этого племени Наджафкули-хан Думбули. Его сын Абд ур-Раззаг (1762/3,Хой-1828,Тебриз) был известным историком. Его перу принадлежат исторические труды Меасир-и Султанийа (Султанские памятники) и История племени Думбули. Он также оставил после себя поэтический сборник, которых писал под псевдонимом Мафтун.
Из этого рода вышли видные полководцы, государственные деятели и многие представители интеллигенции[2].
В ХIX в. часть племени думбули жили в области Битлис (7-24) и находилось в подчинении эмиратства Бохтан (7-28). Петр Лерх пишет о племени думбули, живущих на юге Диарбакыра и на севере от Хоя в уезде Сокманабад (8-71,96). Среди курдских племен Ирана источник указывает и на племя думбули (9-631).
Представители курдского племени думбули продолжают ныне жить и в восточной (иранской), и северной (турецкой) части Курдистана.
Таким образом, мы сегодня можем говорить о курдском племени думбули, столетиями контролирующими Хойское ханство, в политческие границы которой входил и г. Нахичевань, где долго жила и писала курдянка Хейран-ханум, дочь Керим-хана Думбули. Выше сказанное дает веское основание, чтобы вновь восстановленные страницы курдской истории выписать имя одной из ее талантливейших дочерей – Хейран-ханум Керим-хан Думбули.
Добро пожаловать в свой дом, Хейран-ханум!
[1]Али — четвертый арабский халиф (656-661), зять и двоюродной брать Мухаммеда. Хейрна-ханум намекает на то, что она придерживается шиитского толка в исламе.
[2]Среди близких друзей Низами Гянджави был Имад (Имадеддин или Имамеддовла) из Хоя, который жил в XII веке и был один из видных людей своего времени. Правнука казненного Шахом Тахмасибом I Джафарбека – Фатали-хана Хойского, в 1803-1804 гг. захватившего Азербайджан во главе русской армии генерал Цицианов в своем рапорте в Петербург отмечал как Хана Хойского. Один из известных представителей племени думбули, Джафаркули-хан Хойский (Думбули) после поражения в войне с иранским шахом, Фатх-Али шахом Каджаром (1766-1834), со своим 20 тысячным войском укрылся в районе Учкилса (нынешний Эчмиадзин в Републике Армения). Джафаркулу-хан в период русско-иранских войн 1803-1806 гг., воевал на стороне России против Ирана и был награжден императором Александром I орденом Андрея Первозванного и золотым пером, украшен­ный бриллиантами. В 1807 г. он был назначен на долж­ность правителя Шекинского ханства в северном Азер­байджане и удостоен звания генерал-лейтенанта. После его смерти в 1810г. Шекинским ханством правил его сын Исмаил-хан (1810 -1819 гг.). Со смертью Исмаил-хана Шекинское ханство было ликвидировано. Дру­гим видным представите­лем этого рода был внук Джафаркулу-хана, сын гене­рал-лейтенанта Искандер-хана Фатх-Али-хан Хойский (25 ноября 1875г., Шеки — 19 июня 1920 г., Тбилиси). Фатх-Али-хан учился в клас­сической Гянджинской гим­назии и в 1897 г. окончил юридический факультет Московского университета. Был коллежским секрета­рем и старшим коллежским секретарем Елизаветопольской окружной прокуратуры (26.08.1897-16.07.1899 гг.). Потом был назначен в Ку­таисскую Окружную проку­ратуру, в Зугдиди, Сухуми, а с 22 апреля 1903 г. – в Екатеринодар (ныне г.Крас­нодар) на должность судебного следователя первого участка Екатеринодарского судебного округа. 11 сен­тября 1904 г. ему было при­своено звание коллежского ассесора, а 25 октября 1904 г. он был назначен на долж­ность заместителя прокуро­ра Екатеринодарского ок­ружного суда и выполнял свои обязанности вплоть до своего избрания депу­татом II-й Государствен­ной Думы 20 февраля 1907 г. После роспуска Государ­ственной думы 3 июня 1907 г. он возвратился в Елизаветополь (г. Гянджа в Республике Азербайджан) и восстановился в судеб­ных органах, затем переехал в г. Баку. После револю­ции 1917 г. Фатх-Али-хан был избран членом вновь созданного в Баку Времен­ного Исполнительного Ко­митета Национального Со­вета Мусульман. После объявления 28 апреля 1918 г. Азербайджанской Демок­ратической Республики бес­партийному Фатх-Али-хану Хойскому было поручено формирование первого не­зависимого правительства. Он занимал посты Председателя Совета Министров и Министра внутренних дел. Под его руководством, в со­ответствии с решением На­ционального Совета Азер­байджана от 17 июня 1918 г., был сформирован второй правительственный каби­нет. После правительствен­ного переворота 28 апреля 1920 г. он вместе с семьей переехал в г. Тифлис, где и был убит 19 июня того же года. Фатх-Али-хан Хойс­кий, вместе с такими ярки­ми представителями курдс­кого народа, как Чингиз Илдырым, генерал Хосров-бек Султанов и др., сыграли важную роль не только в политической жизни Азер­байджана, но и всем Закав­казье.Мы рассказали только о представителях одной се­мьи из курдского племени думбули. Но, несмотря на то, что абсолютное боль­шинство курдских семей сумели сохранить до наших дней свое этническое само­сознание, еще немало вид­ных сынов и дочерей курд­ского народа считаются представителями иных на­родностей.
Литература:
1. Васильева Е.И. Юго – Восточный Курдистан в XVII – начале XIX вв. Очерки истории эмиратов Арделан и Бабан. М., 1991.
2. Энциклопедия Советского Азербайджан(АСЕ).Ф-Ш.Х том, Баку,1987 г.(на азербайджанском языке).
3. Шамси М.И. Книга Шараф-хана Бидлиси “Шараф-наме” как источник изучения истории курдского народа. Баку, 1972 (на азербайджанском языке).
4. Херан Ханум. Избранные произведения. Баку, 1961 (на азербайджанском языке).
5. Поладян А. Курды в VII – X веках (по арабским источникам).Ереван, 1987 г.
6. Шараф-хан ибн Шамсаддин Бидлиси. “Шараф-наме”.1 том. М. 1967.
7. Celile Celil. XIX yüzeıl Osmanlı imparatorlugunda kürtler. Ankara, 1992 (на турецком языке).
8. Лерх П. В.. Исследования об Иранских курдах и их предках, северных халдеях. Книга 1. Спб., 1856.
9. Современный Иран. Справочник. М., 1957.
Источник: Лятиф Маммад. Хейран-ханум Думбули. Журнал Голос Женщин/Denge Jinan. Москва. 2002. Апрель-июнь. С. 12-16.

Лятиф Маммад [1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە بەزمانی (Pусский) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Этот пункт был написан в (Pусский) языке, нажмите на значок , чтобы открыть элемент на языке оригинала!
ئەم بابەتە 1,759 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | Pусский | kurdist.ru
فایلی پەیوەندیدار: 1
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 1
1. ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 12-02-2008
زمانی بابەت: Pусский
ڕۆژی دەرچوون: 12-02-2008 (16 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: کلتوور / فۆلکلۆر
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
زمان - شێوەزار: ڕووسی
شار و شارۆچکەکان: یەریڤان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕاپەر عوسمان عوزێری )ەوە لە: 20-01-2022 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 20-01-2022 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 20-01-2022 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 1,759 جار بینراوە
فایلی پەیوەستکراو - ڤێرشن
جۆر ڤێرشن ناوی تۆمارکار
فایلی وێنە 1.0.129 KB 20-01-2022 ڕاپەر عوسمان عوزێریڕ.ع.ع.
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
کورتەباس
ڕۆمانێکی بەختیار عەلی لە نێو 100 باشترین پەرتووکی سەدەی 21دایە
کورتەباس
خۆشاوى پێنجوێن
وێنە و پێناس
چەند خانمێکی گەڕەکی کانێسکان لە سلێمانی ساڵی 1976
ژیاننامە
سەفین مامۆستا ئەنوەر شوکری
ژیاننامە
نێرگز عەزیز بابا
ژیاننامە
سۆنیا تاریق ئەحمەد
ژیاننامە
بورهان عەبدولڕەحمان 2
وێنە و پێناس
چەند نەوەیەکی شاعیری کورد پیرەمێرد
پەرتووکخانە
ڕوپێوى ئامارى چاندراوى زستانە لە هەرێمى کوردستان 2011-2012
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
پەرتووکخانە
توێژینەوەیەک لەبارەی: ڕوانگەی ئیسرائیل بەرامبەر کورد چەندە ستراتیجیە چەندە تاکتیکیە؟
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
وێنە و پێناس
سەرۆک کەرتەکانی تایبەت بە سەرژمێری گشتى دانیشتووانی ئێراق لە شارى هەولێر ساڵی 1965
کورتەباس
بە وێنە.. نۆژەنکردنەوەی قەڵای هەولیر بەردەوامە
ژیاننامە
بێستون عوسمان بێسەری
پەرتووکخانە
ڕِاپۆرتى کشتوکاڵى بەروبوومەکانى هاوینە وەرزى چاندنى 2013
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
ژیاننامە
سافیە ئاکداغ
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
پەرتووکخانە
ڕووپێوى رووبەرە چاندراوەکانى بەروبوومى زستانە لە هەرێمى کوردستان 2012-2013
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
ژیاننامە
بێستون حاجی کەریم
کورتەباس
مۆزەخانەی ورمییە گەوهەرە مێژووییەکانی لە ئامێز گرتووە
پەرتووکخانە
ڕاپۆرتى بەرهەمى بەروبوومى هاوينە لە هەرێمى کوردستان 2012-2013
وێنە و پێناس
ناو بازاڕی شاری هەولێر ساڵی 1963
ژیاننامە
دڵشاد مستەفا (ڕازاوە)
ژیاننامە
هەستیاری شەهید کەمال کوردی
وێنە و پێناس
شەهید یونس دوتازایی لەگەڵ مەسعود بارزانی ساڵی 1989
کورتەباس
تەونکردن لە کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
ژیاننامە
کەوسەر قادر

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
کاروان عەبدوڵڵا تۆفیق (کاروانی جیهاز)
27-11-2015
هاوڕێ باخەوان
کاروان عەبدوڵڵا تۆفیق (کاروانی جیهاز)
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
تاراوگە
02-06-2018
هاوڕێ باخەوان
تاراوگە
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
یادنامە
16-12-2021
هاوڕێ باخەوان
یادنامە
ژیاننامە
مەلا حوسێن عەبدوڵڵازادە
29-06-2022
شەرارە شەمامی
مەلا حوسێن عەبدوڵڵازادە
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
08-11-2024
هاوڕێ باخەوان
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
سەفین مامۆستا ئەنوەر شوکری
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
هەستیاری شەهید کەمال کوردی
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بێستون حاجی کەریم
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بێستون عوسمان بێسەری
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
کەوسەر قادر
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بورهان عەبدولڕەحمان 2
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
دڵشاد مستەفا (ڕازاوە)
26-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
هەردی شەهید قادر
26-11-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ڕاپۆرتى بەرهەمى بەروبوومى هاوينە لە هەرێمى کوردستان 2012-2013
25-11-2024
هەژار کامەلا
ژیاننامە
سۆنیا تاریق ئەحمەد
25-11-2024
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  527,343
وێنە
  112,137
پەرتووک PDF
  20,589
فایلی پەیوەندیدار
  106,879
ڤیدیۆ
  1,596
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
290,177
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,812
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,274
عربي - Arabic 
31,932
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,655
فارسی - Farsi 
11,171
English - English 
7,786
Türkçe - Turkish 
3,684
Deutsch - German 
1,807
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,159
ژیاننامە 
26,643
پەرتووکخانە 
25,993
کورتەباس 
18,927
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,009
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,018
شەهیدان 
11,928
کۆمەڵکوژی 
10,919
هۆنراوە 
10,494
بەڵگەنامەکان 
8,402
وێنە و پێناس 
7,417
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,491
ڤیدیۆ 
1,492
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
824
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
فەرمانگەکان  
764
شوێنەوار و کۆنینە 
636
گیانلەبەرانی کوردستان 
343
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
یارییە کوردەوارییەکان 
83
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
ئیدیۆم 
51
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
327
PDF 
32,158
MP4 
2,660
IMG 
205,841
∑   تێکڕا 
240,986
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
کورتەباس
ڕۆمانێکی بەختیار عەلی لە نێو 100 باشترین پەرتووکی سەدەی 21دایە
کورتەباس
خۆشاوى پێنجوێن
وێنە و پێناس
چەند خانمێکی گەڕەکی کانێسکان لە سلێمانی ساڵی 1976
ژیاننامە
سەفین مامۆستا ئەنوەر شوکری
ژیاننامە
نێرگز عەزیز بابا
ژیاننامە
سۆنیا تاریق ئەحمەد
ژیاننامە
بورهان عەبدولڕەحمان 2
وێنە و پێناس
چەند نەوەیەکی شاعیری کورد پیرەمێرد
پەرتووکخانە
ڕوپێوى ئامارى چاندراوى زستانە لە هەرێمى کوردستان 2011-2012
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
پەرتووکخانە
توێژینەوەیەک لەبارەی: ڕوانگەی ئیسرائیل بەرامبەر کورد چەندە ستراتیجیە چەندە تاکتیکیە؟
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
وێنە و پێناس
سەرۆک کەرتەکانی تایبەت بە سەرژمێری گشتى دانیشتووانی ئێراق لە شارى هەولێر ساڵی 1965
کورتەباس
بە وێنە.. نۆژەنکردنەوەی قەڵای هەولیر بەردەوامە
ژیاننامە
بێستون عوسمان بێسەری
پەرتووکخانە
ڕِاپۆرتى کشتوکاڵى بەروبوومەکانى هاوینە وەرزى چاندنى 2013
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
ژیاننامە
سافیە ئاکداغ
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
پەرتووکخانە
ڕووپێوى رووبەرە چاندراوەکانى بەروبوومى زستانە لە هەرێمى کوردستان 2012-2013
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
ژیاننامە
بێستون حاجی کەریم
کورتەباس
مۆزەخانەی ورمییە گەوهەرە مێژووییەکانی لە ئامێز گرتووە
پەرتووکخانە
ڕاپۆرتى بەرهەمى بەروبوومى هاوينە لە هەرێمى کوردستان 2012-2013
وێنە و پێناس
ناو بازاڕی شاری هەولێر ساڵی 1963
ژیاننامە
دڵشاد مستەفا (ڕازاوە)
ژیاننامە
هەستیاری شەهید کەمال کوردی
وێنە و پێناس
شەهید یونس دوتازایی لەگەڵ مەسعود بارزانی ساڵی 1989
کورتەباس
تەونکردن لە کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
ژیاننامە
کەوسەر قادر

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.781 چرکە!