ناونیشان: بەکارهێنانی تەکنیکەکانی سیستەمی هەستکردن لە دوورەوەم لە بواری کشتوکاڵ
ئامادەکردن و وەرگێڕان: فازڵ عەباس
لەم کاتەی ئێستادا تەکنیکەکانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە بەکاردەهێنرێت لەبوارەکانی کشتوکاڵ، ژینگەیی، جیۆلۆجی و هایدرۆجیۆلۆجی و هایدرۆلۆجی و پلاندانانی شار و شارستانی و پێشبینیی کردنی کارەساتە سرووشتیەکان.
وە سیستەمی هەستکردن لە دورەوە لەبواری کشتوکاڵ یەکێکە لە بەرنامە گرنگەکان ئەم تەکنیکە نوێیه وەکو گۆڕینی ڕوپۆشی ڕوەکی و بەکارهێنانی زەوی و ڕوپۆشی زەوی و جۆراوجۆرکردنی سامانی کشتوکاڵی.
دەبێت ئاماژە بەوە بکرێت کە تەکنیکەکانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە بەدیلی هیچ تەکنیکێک یان ڕێگایەکی لاسایی نیە لە لێکۆڵینەوەی دەرامەتە کشتوکاڵییەکان بەڵکو ئەوە ئامرازی پشتیوانی و هۆکارێکی تەواوکەرە لە کەرتی کشتوکاڵ و کەرتەکانی تر جێبەجێ دەکرێت بۆ گەیشتن بە شێوەیەکی خێرا وکاریگەر لەسەر ئەنجامەکان کەیارمەتی پلاندانەران وبڕیاربەدەستەکان دەدات لەسەر دانانی پلانی گەشەپێدانی جێگیری بەردەوام.
$بەرنامەکانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە لەبواری کشتوکاڵ:$
تەکنیکەکانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە لەبواری جۆراوجۆر بەکاردەهێنرێت گرنگترینیان:-
$بەکارهێنانی زەوییەکان$
بەکارهێنانی زەوییەکان بەو کردارانە دەناسرێت کە مرۆڤ جێبەجێ دەکات لەسەر زەوییەکان و سیستەمی ژینگەیی بۆ گەیشتن بەسودەکانی ژیان بەبێ گوێدانە هۆکارەکانی ئەم کردارە کەدەبێتە هۆی گۆڕان یان تێکچوونی ئەم سیستەمە وە ئەم چەمکەش کورت نابێتەوە لەسەر بەکارهێنانە کشتەکاڵییەکان و بەڵکو هەموو وەسیلەکان و شێوازەکان و ڕێگاکانی بەکارهێنانی زەوی دەگرێتەوە جا بەڕێگەی تایبەت بێت یان گشتی.
پێویستی گەیشتن بە زانیارییەکان و داتاکانی بەکارهێنانی زەوییەکان بۆ شیکردنەوە و لێکۆڵینەوەی کردارە کشتوکاڵی و شارستانی وکێشە ژینگەییەکان بۆ باشترکردنی بژێوی مرۆڤ بە پێویستییەکی گرنگی پلاندانەران ویاسادانەران و بڕیار بەدەستان دادەنرێت بۆ دانانی سیاسەتی بەکارهێنانی باشتر و پلانی وەبەرهێنان کەخزمەتی ئابووری و گەشەپێدان دەکات. وە دەبێت ئاماژە بەوە بکرێت کە بەکارهێنانی زەوییەکان دەکرێت گۆڕانکاری بەسەردا بێت بەپێی کات و لەئەنجامی هۆکاری زۆر وەکو گواستنەوەی خاوەندارییەتی و پێشکەوتنی کۆمەڵگە وئارەزوە تایبەتەکان و پێداویستییە گشتییەکان وفراوانبونی دانیشتوان.لەبەر ئەمەش نوێکردنەوەی لێکۆڵینەوەکان و نەخشەکانی بەکارهێنانی زەوییەکان و دروستکردنی بانکی زانیاری بەکارهێنانی زەوییەکان کەیارمەتی پیشاندان و بەراورد وچاودێری و دیاریکردنی گۆڕانە جۆراوجۆرەکان دەکات کەلەسەر بەکارهێنانی زەوییەکان ڕودەدات.
$پۆلێنکردنی خاک$
تەکنیکەکانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە یارمەتیمان دەدات لە لێکۆڵینەوەی خاک ودانانی نەخشەی خاک کاتێک هەستەوەری هەڵگیراو لەخۆدەگرێت لەسەر تەختە دەستکردەکانی تیشکی کارۆموگناتیسی هەڵگەڕاوە لەسەر ڕووی خاکەکە لەناو مەودای فراوانی جیاواز وچەندێتی وکوالێتی ئەم تیشکە لەسەر تایبەتمەندییە فیزیایی و کیمیاییەکانی ناو خاکەکە واستاوە، هەروەها دەبێت ئاماژەش بەلایەنی ئابووری بکرێت بۆ بەکارهێنانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە لە پۆلێنکردنی خاکدا کاتێک یارمەتی ئەم تەکنیکانە دەدات بۆ دابینکردنی هەوڵ وکات وپارە لەپێناو ئامادەکردنی نەخشەی خاک.
$چاودێریکردنی بەبیابانبوون و خراپبوونی زەوییەکان$
خراپبوونی زەوی بەپێی ڕێکەوتننامەی نەتەوە یەکگرتووەکان دەناسرێت بە ڕووبەڕووبوونەوەی بەبیابانبوون و کەمکردنەوەی کاریگەرییەکانی وشکەساڵی کەلە ناوچە وشک و نیمچە وشک و نیمچە شێدارەکان ڕوودەدات، لەدابەزین ونەمانی بەرهەم و جۆراوجۆریەتی بەرهەمی زیندەگی زەوییە باراناوی و ئاودێرییەکان ولەوەڕگاکان ودارستانەکان ئەنجامی بەکارهێنانی زەوییەکان، یان ئەنجامی پرۆسەیەک یان کۆمەڵێک پرۆسە لەچالاکییە مرۆییەکان وکرداری وشکەساڵی بەشداری دەکات لەخێراترکردنی کردارەکانی خراپبوون یان لەناوچوونی زەوی.
وە تەکنیکەکانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە بەکاردەهێنرێت بۆ چاودێریکردنی جوڵەی تەپۆڵکە لمینەکان وخشانی بیابانەکان وچاودێریکردن و هەڵسەنگاندنی بیابانەکان وخراپبوونی زەوییەکان و ئامادەکردنی نەخشەکەی بەئامانجی دیاریکردنی هۆکارەکانی و مەودای بڵاوبوونەوەی و پێوانەکردنی توندییەکەی وتیشک خستنە سەر مەترسییەکانی.
وە دەبێت ئاماژەش بەوە بکەین کە بەکارهێنانی تەکنیکەکانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە لەچاودێریکردنی کردارەکانی بەبیابانبوون و خراپبوونی زەوییەکان گرنگییەکی زۆری هەیە کاتێک وێنە ئاسمانییەکان و تەواو جێگیرەکان بەردەست دەخات بۆ زەوییە خراپ وبەبیابانبووەکان، هەروەها یارمەتی دەدات لە چاودێری گۆڕانکارییە خێراییەکان لەسەر ناوچە دورەدەست وناتەواوەکان کە گەیشتن پێی ئەستەمە وکات کەمە وهەوڵیش کەمە.
$لێکۆڵینەوەی دارستانەکان$
دارستانەکان سیستەمێکی ژینگەیی تاک و سەرچاوەیەکی ئابووری سروشتی گرنگە. لەبەر ئەمەش دەبێت چاودێری بکرێت و زانیاری ورد و نوێی لەسەر کۆبکرێتەوە بەشێوەیەک بەکارهێنانی تەکنیکەکانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە بەکاردەهێنرێت لە ئامادەکردنی نەخشەی دارستانەکان نوێکردنەوەی وپۆلێنکردنی دارستانەکان ودیاریکردنی جۆری ڕوەکەکان وچاودێریکردنی گۆڕانە خێراکان و هەڵسەنگاندنی زیانەکان تووشبوون بە مێرووەکان وسوتان ودیاریکردنی زیانەکان و بەتایبەت لەناوچە چیاییەکان کەگەیشتن پێی ئەستەمە.هەروەها ئەم تەکنیکانە بەکاردەهێنرێت بۆ خەمڵاندنی قەبارەی تەختەکان کەدەکرێت بەدەست بهێنرێت لەدارستانەکان وئەمەش یەکخستنی داتای هەستەوەرەکان و کاری مەیدانی.هەروەها ئەو تەکنیکانە زانیاری داواکراو دەدەن بە بەڕێوەبەرایەتی دارستانەکان و هەروەها بەپسپۆڕانی دارستانەکان لەسەر جۆری دارەکان وڕووبەرەکەی وکردارەکانی خراپبوون وزیادەڕۆیی کە ڕوو دەدەن لەسەر ڕووی دارستانەکان وئەمەش بەشیکردنەوەی وێنە ئاسمانییەکان لەکات و ساتی جیاوازدا بەئامانجی دووبارە بایەخدان پێی وچاککردنی بارودۆخی گشتی وپێشکەش کردنی پێداویستییە گونجاوەکان بۆ گەیشتن بە سیاسەتی گونجاو لەئیدارەو وەبەرهێنانەکان.
$چاودێریکردنی بەروبوومی کشتوکاڵی$
تەکنیکەکانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە بەکاردەهێنرێت بۆ هەژمارکردنی ڕووبەری بەروبوومەکان وخەمڵاندنی بارودۆخی گشتی بەرووبومەکان وخەمڵاندنی بەرهەمەکەی وچاودێریکردنی مەترسیە سروشتییەکان وەکو لافاوەکان و گەردەلوولەکان و ئافات نەخۆشییە کشتوکاڵییەکان و گرتنە بەری ڕێوشوێنی پاراستن یان چارەسەرکردن لەکاتی گونجاو وپاشان پلان دانان بۆ بازاڕەکەی وبەپشت بەستن بە زانیاری ڕاست و دروست لەپێناو گەیشتن بە گەڕانەوەی ئابووری کە زۆرترین قازانج بەدی دەهێنێت و کەیارمەتی پشتگیری پلانی گەشەپێدان و ئابووری نیشتیمانی بەدیهێنانی یەکخستنی ئابووری لەنێوان وڵاتاندا. بەشێوەیەک وێنە ئاسمانییەکان تایبەتمەندن بەگشتگیری کەبە هۆکارێکی گرنگ یارمەتیدەر دادەنرێت لە ژماردنی ڕووبەری بەروبوومەکان بەڕوبەرێکی فراوان کەوا لەروبوومەکان دەکات تایبەتمەندبن بە ئاسان بم بەدوبارەبوونەوەی کات ودەکرێت پشت بەم تایبەتمەندیە جیاکەرەوەیە ببەسترێت لەنێوان بەروبوومە جیاوازەکان لەسەر بنەمای چاندنی وقۆناغەکانی گەشەسەندنی.
$چاودێریکردنی ناوچە ئاودێرەکان$
تەکنیکەکانی هەستکردن لە دورەوە دادەنرێن بە تەکنیکە نوێییەکان لەچاودێریکردنی ناوچە ئاودێرەکان ودیاریکردنی کێشەکانی هەڵبژاردنی باشترین زەوییەکان و سیستەمی ئاودێری کاتێک ڕوودەدەن لەسەر خاک لەم ناوچە گۆڕاوە جیاوازەکان بەهۆی گۆڕانی تایبەتمەندییە کیمیایی و فیزیاییەکانی خاک وەکو توانەوە و ڕەواندن وسوێری وشکان..هتد. بەشێوەیەک دەبێت چاودێری ئەم گۆڕانکارییانە بکرێت بەبەکارهێنانی تەکنیکەکانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە و ئەمەش بەپشت بەستن بەخاسیەتەکانی خاک.
$چاودێریکردنی ڕووپۆشی ڕووەکی سروشتی$
تەکنیکەکانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە بەکاردەهێنرێت بۆ چاودێریکردنی ڕووپۆشی ڕووەکی ودیاریکردنی جۆری ڕووەکەکان وخەمڵاندنی بارودۆخی وپلەی خراپبوونی و لێکۆڵینەوە لە گۆڕانکارییە خێراکان کە ڕوو دەدەن و کاردەکاتە سەر وشکی و چالاکی مرۆیی بەئامانجی دووبارە چاککردنەوەی وپارێزگاریکردن لێی.
$بەڕێوەبردنی لەوەڕگاکان$
سیستەمی لەوەڕگا بەشێوەیەکی گشتی ڕووبەڕووی مەترسی لەناوچوون دەبێتەوە لەئەنجامی خراپ بەکارهێنانی وەدەست درێژییە بەردەوامەکان بزیە دەبێت چاودێری بکرێت وبپارێزرێت ودووبارە چاکبکرێتەوە بۆ گەڕانەوەی هاوسەنگییە ژینگەییەکەی و دواتر وەبەرهێنانی تێدابکرێت بەشێوەیەکی نموونەیی وبۆ هێنانەدی ئەمەش دەبێت تەکنیکەکانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە بەکاربهێنرێت بۆ چاودێریکردنی ناوچە لەوەڕگاکان وبەڕێوەبردنی و لێکۆڵینەوەی بارودۆخی تایبەتی لەناوچە وشک و نیمچە وشکەکان ودانانی نەخشەی هەڵسەنگاندنی ژینگەیی بۆناوچە لەوەڕگاکان کەیارمەتیدەرە لەگەیشتن بە زانیاری لەسەر شێوەکانی زەوی وخاک وپۆلە ڕوەکەکان و بارودۆخی هایدرۆلۆجی وەهەروەها ئەم تەکنیکانە بۆ چاودێریکردنی خولی وەرزی وساڵانەی ناوچە لەوەڕگاکان بەکاردەهێنرێت و هەڵسەنگاندنی گۆڕانە خێراکان لەسەر ئەم ناوچانە.
$دیاریکردنی ڕێژی ماددەی ئەندامی لە خاکدا$
بەکارهێنانی سیستەمی هەستکردن لە دورەوە لە دیاریکردنی ڕێژەی ماددەی ئەندامی لە خاکدا لەم ماوەیەی دواییدا دەرکەوت وەئەمەش بەبەکارهێنانی وێنە ئاسمانییەکان وکارە مەیدانی یەکان بەکارهێنانی ئامێری پێوانەکردنی تایبەت بۆ پێوانەکردنی چڕی ڕووناکی لەسەر نموونەکانی خاک و بەراورد کردنی لەگەڵ وێنە ئاسمانییەکان وەئەم ڕێگەیەش هەوڵ وکات وتێچوونی زۆری پێویستە بۆ شیکردنەوەی کیمیاییەکەی ولەگەڵ ووردیە بەرزەکەی وئەمەش لەڕێگا نوێییەکانە بۆخێراکردنی کارو گەیشتن بە ئەنجامدانی خێرا لەماددەی ئەندامی خاک و لەسەر ڕووبەرە گەورەکان.[1]

⚠️ تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!