پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
Heżar (پۆڵەندی)
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
جەلال باڵان
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
14-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
دیمانەی ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا لە کەناڵی ئاریەن تیڤی لەسەر کار و چالاکییەکانی ڕێکخراوی کوردیپێدیا
14-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
14-08-2024
هەژار کامەلا
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
بارزان شاسوار
13-08-2024
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  531,192
وێنە
  107,594
پەرتووک PDF
  20,020
فایلی پەیوەندیدار
  101,113
ڤیدیۆ
  1,471
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
303,337
Kurmancî - Kurdîy Serû 
89,004
هەورامی 
65,850
عربي 
29,389
کرمانجی - کوردیی سەروو 
17,084
فارسی 
8,994
English 
7,423
Türkçe 
3,612
لوڕی 
1,691
Deutsch 
1,492
Pусский 
1,134
Française 
336
Nederlands 
130
Zazakî 
90
Svenska 
63
Հայերեն 
50
Español 
45
Italiano 
44
لەکی 
37
Azərbaycanca 
24
日本人 
20
中国的 
16
Ελληνική 
14
Norsk 
14
עברית 
14
Fins 
12
Polski 
7
Esperanto 
5
Ozbek 
4
Português 
3
Тоҷикӣ 
3
Hrvatski 
2
Srpski 
2
Kiswahili سَوَاحِلي 
2
ქართველი 
2
Cebuano 
1
ترکمانی 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,245
پەرتووکخانە 
25,376
ژیاننامە 
24,807
کورتەباس 
17,331
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,561
پەند و ئیدیۆم 
12,751
شوێنەکان 
11,706
شەهیدان 
11,568
کۆمەڵکوژی 
10,888
هۆنراوە 
10,233
بەڵگەنامەکان 
8,327
وێنە و پێناس 
7,322
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
2,078
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,449
ڤیدیۆ 
1,372
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
728
شوێنەوار و کۆنینە 
633
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
30,562
MP4 
2,395
IMG 
196,679
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
حەسەن گەرمیانی
ژیاننامە
فەخرەدین تاهیر
ژیاننامە
محەمەد ڕەشید فەتاح
ژیاننامە
ئەحمەد زەردەشت
هۆنراوە
زارا محەمەدی
سامانی کانزایی لە هەرێمی کوردستاندا
بەهۆی کوردیپێدیاوە دەزانیت هەر ڕۆژێکی ڕۆژژمێرەکەمان چیی تیادا ڕوویداوە!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Cebuano0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ქართველი0
中国的0
日本人0
دکتۆر بێوار خەنسی*

پوختەیەکی مێژوویی سامانە سرووشتییەکان لە جیهاندا
هەر لە دێرزەمانەوە پیشەی سەرەکیی ئادەمیزاد ڕاو و گەڕان بووە بە دوای ئاودا، ئەو ئامرازانەی کە لە ڕاویشدا بەکاریهێناون هەر لە سرووشتەوە وەریگرتوون، بە گوێرەی پێویستییەکانی ڕۆژانەی خۆی بووە، کۆنترینیشیان بەرد بووە، هەر بۆیە چاخی یەکەم بە چاخی بەردین ناوبراوە. ئەو چاخە نزیکەی 7000 ساڵ بەرکار بووە، لەو ماوەیەدا هەندێ کاڵا لە قوڕ بەرهەم هاتووە، بۆیە دەبینین چەندین کەلوپەل و قاپ و قاچاخی لە قووڕدرووستکراو لەژێر زەویدا دۆزراونەتەوە کە مێژووەکانیان بۆ هەزاران ساڵ بەر لە زایین دەگەڕێتەوە. دواتر قۆناخی دۆزینەوەی کانزای بەدوادا هات، ئەمەش یارمەتیی ئادەمیزادی دا کە پەرە بە کەلوپەل و درووستکردنی چەک بدات کە پێشتر لە چاخی بەردین بە شێوەی سادە و لە بەرد درووستکراو بەکاری دەهێنان. دیارە کانزای ئاسن یەکەمین کانزا بووە کە مرۆڤ پێی ئاشنا بووە، چونکە بە شێوەیەکی پاک و لە شێوەی نەیزەک لە ئاسمانەوە دەکەوتە خوارەوە، دواتر زۆر لە گەلانی کۆن و ئیمپراتۆرییەکان هەندێ کانزای خاویان بەکارهێنا، وەکوو خاوی زێڕ و مس و بەردی جوانیی و ڕەنگکردن.
سامانە سرووشتییەکان
سامانە سرووشتییەکان بریتییە لەو سەرچاوە و دیاردە سرووشتییانەی کە مرۆڤ دەستی تێیاندا نییە، بەڵام لە ژیانیدا پشتی پێیان دەبەستێت و دەکەوێتە ژێر کاریگەرییان و کاریگەریی بەسەریانەوە هەیە، ئەو سامانە سرووشتییانە بنەمای ماددی پڕۆسە جیاجیاکانی بەرهەمهێنان پێکدەهێنن کە بۆ کۆمەڵگەی مرۆڤایەتی زۆر گرنگن، تەنانەت لەپێناو چاککردنی ئاستی دارایی و گوزەرانی مرۆڤ.
هەر لە کۆنەوە ئادەمیزاد بەتایبەتیش لە کوردستان کاری لە بەکارهێنانی ئەو سەرچاوە سرووشتییانەدا کردووە، وردەوردە بۆ دابینکردنی خۆراک و درووستکردنی خانووبەرەو پەرەپێدانی ژیانی سوودی لێ وەرگرتوون. ئەم بەکارهێنانە بە تێپەڕبوونی کات گەیشتۆتە ئەو ئاستەی کە ئەمڕۆ دەیبینین هەر لە تێکدان و بەهەدەردانی ئەو سەرچاوە سرووشتییانە تا دەگاتە پیسکردن و لەناوبردن.
ڕۆڵی جیۆلۆجیا لە بواری بەکانزاکردندا
زەویناسی، یاخود جیۆلۆجیا توانیویەتی دۆخ و شوێنی بوونی ئەو کانزایانە دیاری بکات، بۆ ئەم مەبەستە چەندین بیردۆزی سەبارەت بە سەرهەڵدان و پەیدابوونیان و ڕێگاکانی دۆزینەوەو بەکارهێنانیان داناوە، ئەمەش بووە هۆی کارئاسانی بۆ دۆزینەوەی شوێنەکانی ئەو کانزایانە، هەر ئەمەش یارمەتیی مرۆڤی دا تا بتوانێت ئەوکاتە بەتایبەتیش لەسەردەمی ئیمپراتۆرییە کۆنەکاندا بە کانزای زیاتر ئاشنا بێت، وەک: (زێڕ، مس، نیکل و کڕوم، قوڕقوشم، فۆسفات، کانزاکانی تایبەت بە بیناسازی و بەردەکانی جوانی) .
پۆلێنکردنی سامانە سرووشتییەکان
بەشێوەیەکی گشتی سامانە سرووشتییەکان بۆ سێ گرووپی سەرەکی دابەش دەکرێن:
1. کەرەستەکانی وزە (ماددە پترۆڵییەکان، وەک پترۆلی شل و غازی سرووشتی) و کانزا ڕەقەکانی وزە (خەڵووز، کاربۆن، ماددە کاربۆنییەکان، ماددە زەیتییەکان، بیابانە چەو، یۆرانیۆم، سۆریۆم) .
2. کەرەستە کانزاییەکان: ئاسنینەکان وەک ( ئاسن، مەنگەنیز، تیتانیۆم، کرۆمیۆم، نیکل، کۆبالت...تاد) ، نائاسنینەکان وەک: (مس، قوڕقوشم، زەنک، تۆتیا، زرنیخ، ..تاد) ، کانزا گرانبەهاکان: ( پلاتین، زێڕ، زیو) .
3. کەرەستە ناکانزاییەکان: وەکوو ( فۆسفات، گۆگرد، خوێ، پۆتاسیۆم، باریۆم، کوارتز، خۆڵ، بەردەکانی وەک ( کرنیت، سەربنتین) و بەردە گرانبەهاکان ( زوممەرد، پیرۆزە. تاد)
بەکارهێنانی کانزا خاوەکان لە کوردستان
مرۆڤی کۆن لە دێرزەمانەوە لە زۆر شوێنی کوردستاندا ژیاوە، بەتایبەتیش لە ئەشکەوتە سرووشتییەکانی وەک ئەشکەوتی شانەدەر و بێستون و هەزارمێرد، مرۆڤی ئەو کاتە ئاگری بۆ خۆگەرمکردنەوەو ڕووناکی و چێشت لێنان و خۆپاراستن لە ئاژەڵی دڕندە بەکارهێناوە، دواتر قۆناخی جێگیربوونی سەرەتایی بەدواداهات کە ئەو کاتە مرۆڤ هەر پشتی بە ڕاو و کشتوکاڵی سەرەتایی و بەخێوکردنی ئاژەڵ دەبەست لە گوندی ( چەرمۆ) . ڕۆشنبیریی ئەو کاتەی مرۆڤ بریتی بوو لە شارەزایی وەرگرتن لە گۆڕانکارییەکانی سرووشت و سوودوەرگرتن لە درووستکردنی کەلوپەلی سەرەتایی ئاسان و پەرەپێدانی ئەو ئامرازانەی کە پێویستی پێیان بووە.
گرنگترین کانەبەردە کۆنەکان لە کوردستان
شوێنەوارو کانەکانی سامانە سرووشتییەکان لە کوردستان بریتیین لە کانەبەردی درووستکردنی ئاشە ئاوییەکان (کانەبەردی گارە) ، نەوتی خاو و قیر و خەڵووزی بەردین و خوێ، دەرهێنانی ئاسنەخاو لە چیاکانی کوردستان کە بە شێوەیەکی گشتی لە درووستکردنی ئامێرەکانی کشتوکاڵی و چەک بەکارهێنراون. پاشماوەی ئەو ئاسنەخاوانەو دۆزینەوەی ئامێرو کەرەستەکان کە لەو خاوانە درووستکراون لە چەندین شوێنەواری کوردستان بوونیان هەیە (تەل جۆمەل و قەزای شێخان) کە مێژووی هەندێکیان بۆ هەزاران ساڵ دەگەڕێتەوە، وێڕای هەندێ کانی بەردەهەسان لە (چیای زاوا) ی پارێزگای دهۆک بۆ درووستکردنی ئامراز و کەلوپەلی تیژ لە بەردەهەسان، هەروەها بۆ درووستکردنی پەیکەرو مۆرو شکاری جوانیی بەکارهێنراوە، زۆر لەو کەلوپەلە کۆنانەی کە لە بەردەهەسان درووستکراون، لە ئێستادا لە موزەخانە شوێنەوارییەکانی کوردستان دانراون، دەیان نموونەش هەن دەربارەی چۆنیەتی بەکارهێنانی سامانە سرووشتییەکان لە کوردستاندا کە لێرەدا بواری باسکردنیان نییە.
قۆناخی داهاتووی بەکارهێنانی کانزاکان لە کوردستاندا
بەم دواییە وەزارەتی سامانە سرووشتییەکان داوەتنامەیەکی ئاراستەی کۆمپانیا بیانییەکانی بواری بەکانزاکردن کردووە بۆ وەبەرهێنانی کانزاکان لە کوردستان، حەوت بلۆکی دۆزینەوەشیان بۆ دەستنیشان کراوە، تاکو گەڕان و کنەی بۆ بکەن و کانزا خاوەکان دەربهێنن وەکوو (ئاسن، نیکل، مس، کڕوم، قوڕقوشم، زەنک، زیو و تاد) ، ئەو حەوت بلۆکەش دەکەونە سەر سنووری هەرێمی کوردستان لەگەڵ تورکیا و ئێران بە درێژایی زیاتر لە 500 کیلۆمەتر.
دوو لەو بلۆکانە دەکەونە پارێزگای دهۆک کە بریتین لە بلۆکی زاخۆ و ئامێدی، دوو بلۆکی دیکەش لە هەولێرن و سێ بلۆکیش دەکەونە پارێزگای سلێمانی، زانیاریی گشتیش دەربارەی تایبەتمەندیی جیۆلۆجیی پەیوەست بە کانزاکانی هەر یەک لەو بلۆکانەش بڵاوکراونەتەوە.
دەستپێشخەرییەکەی وەزارەتی سامانە سرووشتییەکان هەنگاوێکی گرنکە لە بواری وەبەرهێنانی سەرچاوە کانزاییەکان بە مەبەستی پەرەپێدانی ئابووریی هەرێم و ڕەنگدانەوەی ئەرێنییانە بۆ سەر گشت کایەکانی ژیان لە کوردستاندا.
دیارترین پێوانەکانی پەرەپێدانی سەرچاوە کانزاییەکان لە هەرێمی کوردستاندا
1. پێویستە سەرچاوە سرووشتییەکان زۆر بە وریاییەوە ئیدارە بکرێن و ڕۆڵی حکومەتی هەرێمیش لەو بوارەدا دیاری بکرێت، وەک ئەو دروشمە ئەڵمانییەی کە دەڵێت: (لەسەر دەوڵەت پێویستە بەپێی توانا دەستێوەردان کەم بکاتەوە و بە پێی پێویستیش دەستێوەردان زیاد بکات)
2. بتوانرێت هاوسەنگییەک لەنێوان هێزی سەرمایەو هێزی کار لە کوردستان بهێنرێتە ئاراوە.
3. چۆنێتیی خۆپاراستن لە مەترسیی ئابووری لە بواری بەکانزاکردن، هەروەها بتوانرێت ئاشتیی کۆمەڵایەتی بهێنرێتەدی.
4. بەڕێوەبردنی سەرچاوە کانزاییەکان بە شێوەیەک بێت کە سوودو خزمەتگوزارییە کۆمەڵایەتی و ئابوورییەکان مسۆگەر بکرێن.
دیارترین پێوانەکانی نەخشەکێشانی سیاسەتی بەکانزاکردن
1. پڕۆژەکانی بەکانزاکردن چەندین سەرکێشیی گەورەی دارایی لەگەڵدا دەبێت، هەر لە توێژینەوەی جیۆلۆجی تا دەگاتە دەرهێنانی کەرەستە خاوەکان کە بۆ قۆناخی درووستکردن و بەبازاڕکردن ئامادەدەکرێت.
2. شارەزابوونی تەواوو چاک دەربارەی کەرەستە خاوەکان و سامانە کانزاییەکان کە لە هەرێمی کوردستاندا هەن، تاکو چاکترینیان هەڵبژێردرێت کە بەکەڵکی بەکارهێنانی ئابووری بێت بەپێی ئەولەویاتێکی دیاریکراو.
3. بەکانزاکردن یەکێکە لەو پیشەسازییانەی کە ناتوانرێت لە هیچ سەرچاوەیەکی جیهانییەوە شارەزایی تەواوی دەربارە بگوازرێتەوە، چونکە هیچ هەلومەرجێکی وەک یەک بوونی نییە، یان خەسڵەتە سرووشتی و کیمیایی و ژینگەییەکان لە هیچ ماددەیەکی خاودا وەکوو یەک نین، هەر کانێک دۆخێکی تایبەت بە خۆی هەیە، ئەمەش پێویستیی بە پەرەپێدانی شارەزایی خۆماڵی و سوودوەرگرتن هەیە لە پەرەپێدانی زانستی و پراکتیکی لە تەکنەلۆجیاو کەلوپەلەکانی بەکانزاکردن بۆ چارەسەرکردنی کێشە ناوخۆییەکانی ئەو ماددە خاوانە.
4. بەکارهێنانی ڕێکوپێکی سەرچاوە کانزاییەکان و بەهەدەرنەدانیان، لەگەڵ هەڵسەنگاندنی ئاستی کاریگەریی چالاکیی بەکانزاکردن بۆ سەر پیسبوونی ژینگە.
5. ڕوونکردنەوەی پەیوەندیی لەنێوان تێکڕایی گەشەی ئابووری و یەدەگی ئەو کانزا خاوانەی کە لە ئێستادا، هەروەها لە ئاییندەدا دەستەبەردەکرێن.
لەمپەر و تەگەرەکانی بەردەم پڕۆژەی وەبەرهێنانی کانزاکان لە هەرێمی کوردستاندا
هەندێ فاکتەری سرووشتی و یاسایی و ئەمنی و پراکتیکی هەن کە پێویستە کار بۆ چارەسەرکردن و ڕەخساندنی زەمینەی گونجاو بکرێت لە هەموو بوارەکانی پەیوەست بە دەرهێنانی کانزاکان لەو حەوت بلۆکەی دۆزینەوەدا بەر لە واژۆکردنی گرێبەستەکان لەگەڵ کۆمپانیا بیانییەکان (وەک دەستەبەرییەک لە دووبارەنەبوونەوەی هەندێ هەڵە لە بواری نەوت و غاز و کاریگەرییان بۆ سەر کایەکانی ژیان لە هەرێمدا) ، دیارە گرێبەستەکانی نەوت لەگەڵ کۆمپانیاکان بەر لە دامەزراندنی دامەزراوە دەستوورییەکانی بەڕێوەبردنی کەرتی نەوت واژۆکراون.
1. ئەو حەوت شوێنانەی دۆزینەوە دەکەونە سەر تەواوی سنووری هەرێمی کوردستان لەگەڵ هەر یەک لە تورکیا ( 377 کیلۆمەتر) و نزیکەی125 کیلۆمەتر لەگەڵ ئێراندا، ئەو ناوچەیەش لە ڕووی جیۆلۆجییەوە بەشێکی سەرەکیی پێکدەهێنێت کە بریتییە لە پێکهاتەیەکی جیۆلۆجی و جیۆمۆرفۆجی و بەرزی و نزمیی دژوار، هاوکات ئاوو هەوایەکی ساردی هەیە لە وەرزی زستاندا کە بە ئاسانی ناتوانرێت کاری تێدا بکرێت.
2. زۆربەی ئەو حەوت شوێنانە خەڵکیان تێدا ناژی بەهۆی بارودۆخی ئەمنی ( تۆپبارانی گوندەکان لەلایەن هێزەکانی ئێران و تورکیاوە) ، بەتایبەتیش لەم ماوەیەی دواییدا، کە لە ئێستادا نزیکەی 650 گوند لە دانیشتووانەکەیان چۆڵکراون لەبەر نەبوونی بنەماکانی نیشتەجێبوون و گوزەران و گواستنەوەو هاتوچۆ و بەگشتیش هۆکارەکانی ژیانی گوندنشینان.
3. تا ئێستا یاسای بەکانزاکردن و کانەکان یان یاسای کانزاکان بوونی نییە، تاکو بکرێتە بنەما لە دیاریکردنی چوارچێوەی کارکردنی کۆمپانیا بیانییەکان لە بواری پشکنین و کنە و دۆزینەوە و دەرهێنان و پیشەسازیی کانزایی لە کوردستان. شایانی باسە وەزارەتی سامانە سرووشتییەکان بەر لە 4 ساڵ (پڕۆژەی یاسای کانزاکان) ی پێشکەش پەرلەمانی کوردستان کردبوو، بەڵام ڕەزامەندیی لەسەر نەدرا.
4. نەبوونی یاسای کانزاکان لە کوردستان لە ڕووی دەستوورییەوە دەبێتە تەگەرە لە بەردەم دامەزراندنی کۆمپانیای کوردستان بۆ کانزاکان کە ڕاستەوخۆ لە ڕووی دەستوورییەوە دەبێتە بەرپرس لە پڕۆسەکانی چالاکیی بەکانزاکردن لە هەرێمی کوردستاندا، بە هەماهەنگی و کاری هاوبەش لەگەڵ کۆمپانیا بیانییەکان لە بواری کەرتی بەکانزاکردندا.
5. نەبوونی زانیاریی وردی زانستی و پراکتیکی دەربارەی جۆرو شوێن و سوودی ئابووری و قەبارەکانی یەدەگی کانزا خاوەکان، سەرەڕای کەمیی شارەزایی و نەبوونی پسپۆڕ لە بواری بەکانزاکردن لە کوردستاندا.
چارەسەرو پێشنیارەکان:
1. دەرکردنی یاسای کانزاکان و دامەزراندنی (کۆمپانیای کوردستان بۆ کانزاکان) پێش هەر گرێبەستێک لەگەڵ کۆمپانیا بیانییەکان لە بواری وەبەرهێنانی کانزاکان لەو حەوت بلۆکەی کوردستاندا.
2. پەسندکردنی کۆمپانیا ئێرانی و تورکییەکان کە لەم بوارەدا کاربکەن بە مەرجێک ئاسایش و سەقامگیریی بۆ ناوچەکانی سەر سنووری هەرێم لەگەڵ ئەو دوو دەوڵەتەدا بگێڕنەوە، بەتایبەتیش لە چوارچێوەی سنووری ئەو حەوت بلۆکەدا.
3. دامەزراندنی پەیمانگە، یان زانکۆی سامانە سرووشتییەکان لە کوردستان بە مەبەستی پێگەیاندنی سەرکردە و شارەزایان و فەراهەمکردنی زانیاریی زانستی و پراکتیکی لەسەر کانزاکان لە کوردستان و بەتایبەتیش هەر لەو حەوت شوێنەدا.
4. بە پەسند دەزانرێت کە گرنگیی بە سامانەکانی دیکەی سرووشتی بدرێت لە هەرێمی کوردستان (بەرد، خوێ) چونکە ئەمە لەگەڵ هەنگاوەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان یەکدەگرێتەوە تایبەت بە هەمەجۆرکردنی سەرچاوە و ڕێژگەکانی ئابووریی هەرێم لەڕێی بایەخدان بە پیشەسازی، لەوانەش سامانە سرووشتییەکان و کشتوکاڵ و گەشتوگوزارو توانای مرۆیی و بەڕێوەبردنێکی درووست و ساغڵەم.

* ڕاوێژکاری وزە لە ئاژانسی پاراستنی کوردستان.[1]
ئەم بابەتە 830 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | /www.gulanmedia.com
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 5
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
ڕۆژی دەرچوون: 06-07-2016 (8 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئابووری
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: چاپکراو
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
وڵات - هەرێم: باشووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 84%
84%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هەژار کامەلا )ەوە لە: 12-01-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 15-01-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 12-01-2023 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 830 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
کورتەباس
سەرهەڵدانی بیروباوەڕی شورات و ئەو هۆیانەی بوونە هۆی هاتنە کایەوەی-بەشی چوارەم
ژیاننامە
ئاواز حەمەعەلی
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
کورتەباس
ناو و نازناو و ناو و ناتۆرە و ناودەرکردن و ساناکردنی ناو لەناو زمان و لە لای گەلی ئێمەدا
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
ژیاننامە
باخان سەرحەد عەبدولڕەحمان
پەرتووکخانە
ژیان و خەبات-فاتیح ئارش؛ بەشی دووەم
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
کورتەباس
بەبۆنەی یادی سی و پێنج ساڵەی کۆچ کردنی مێژوونووسی گەورەی کورد مامۆستا ئەمین زەکی بەگەوە
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
تینا سۆران
ژیاننامە
مەليحە ساڵح عەباس
شوێنەوار و کۆنینە
مزگەوتی گەورەی ئامەد
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای سەردار
ژیاننامە
نوور یوسف
ژیاننامە
بارزان شاسوار
ژیاننامە
شادیار شۆڕش
وێنە و پێناس
گوندی سەرگەڵوو ساڵی 1975
کورتەباس
لێکۆڵینەوەی مێژوویی لە رۆژنامەگەری کوردی دا
ژیاننامە
جەلال باڵان
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەندێناوە لە مەخموور ساڵی 1979
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی سێیەمی قوتابخانەی بارزان لە سلێمانی ساڵی 1960
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای زەرزوان
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
باخچەی تەما لە ئامەد 2024
کورتەباس
کورتە هەڵسەنگاندنێکی پرۆگرامی خوێندنی رێزمانی کوردی لە قۆناغەکانی ناوەندی و ئامادەیی دا
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
وێنە و پێناس
ئیبراهیم ئەحمەد و فەرهاد پیرباڵ ساڵی 1990
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
حەسەن گەرمیانی
30-10-2009
هاوڕێ باخەوان
حەسەن گەرمیانی
ژیاننامە
فەخرەدین تاهیر
03-11-2009
هاوڕێ باخەوان
فەخرەدین تاهیر
ژیاننامە
محەمەد ڕەشید فەتاح
19-03-2013
بەناز جۆڵا
محەمەد ڕەشید فەتاح
ژیاننامە
ئەحمەد زەردەشت
03-09-2021
هاوڕێ باخەوان
ئەحمەد زەردەشت
هۆنراوە
زارا محەمەدی
08-01-2022
زریان عەلی
زارا محەمەدی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
Heżar (پۆڵەندی)
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
جەلال باڵان
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
14-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
دیمانەی ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا لە کەناڵی ئاریەن تیڤی لەسەر کار و چالاکییەکانی ڕێکخراوی کوردیپێدیا
14-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
14-08-2024
هەژار کامەلا
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
بارزان شاسوار
13-08-2024
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  531,192
وێنە
  107,594
پەرتووک PDF
  20,020
فایلی پەیوەندیدار
  101,113
ڤیدیۆ
  1,471
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
303,337
Kurmancî - Kurdîy Serû 
89,004
هەورامی 
65,850
عربي 
29,389
کرمانجی - کوردیی سەروو 
17,084
فارسی 
8,994
English 
7,423
Türkçe 
3,612
لوڕی 
1,691
Deutsch 
1,492
Pусский 
1,134
Française 
336
Nederlands 
130
Zazakî 
90
Svenska 
63
Հայերեն 
50
Español 
45
Italiano 
44
لەکی 
37
Azərbaycanca 
24
日本人 
20
中国的 
16
Ελληνική 
14
Norsk 
14
עברית 
14
Fins 
12
Polski 
7
Esperanto 
5
Ozbek 
4
Português 
3
Тоҷикӣ 
3
Hrvatski 
2
Srpski 
2
Kiswahili سَوَاحِلي 
2
ქართველი 
2
Cebuano 
1
ترکمانی 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,245
پەرتووکخانە 
25,376
ژیاننامە 
24,807
کورتەباس 
17,331
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,561
پەند و ئیدیۆم 
12,751
شوێنەکان 
11,706
شەهیدان 
11,568
کۆمەڵکوژی 
10,888
هۆنراوە 
10,233
بەڵگەنامەکان 
8,327
وێنە و پێناس 
7,322
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
2,078
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,449
ڤیدیۆ 
1,372
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
728
شوێنەوار و کۆنینە 
633
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
30,562
MP4 
2,395
IMG 
196,679
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
کورتەباس
سەرهەڵدانی بیروباوەڕی شورات و ئەو هۆیانەی بوونە هۆی هاتنە کایەوەی-بەشی چوارەم
ژیاننامە
ئاواز حەمەعەلی
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
کورتەباس
ناو و نازناو و ناو و ناتۆرە و ناودەرکردن و ساناکردنی ناو لەناو زمان و لە لای گەلی ئێمەدا
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
ژیاننامە
باخان سەرحەد عەبدولڕەحمان
پەرتووکخانە
ژیان و خەبات-فاتیح ئارش؛ بەشی دووەم
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
کورتەباس
بەبۆنەی یادی سی و پێنج ساڵەی کۆچ کردنی مێژوونووسی گەورەی کورد مامۆستا ئەمین زەکی بەگەوە
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
تینا سۆران
ژیاننامە
مەليحە ساڵح عەباس
شوێنەوار و کۆنینە
مزگەوتی گەورەی ئامەد
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای سەردار
ژیاننامە
نوور یوسف
ژیاننامە
بارزان شاسوار
ژیاننامە
شادیار شۆڕش
وێنە و پێناس
گوندی سەرگەڵوو ساڵی 1975
کورتەباس
لێکۆڵینەوەی مێژوویی لە رۆژنامەگەری کوردی دا
ژیاننامە
جەلال باڵان
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەندێناوە لە مەخموور ساڵی 1979
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی سێیەمی قوتابخانەی بارزان لە سلێمانی ساڵی 1960
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای زەرزوان
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
باخچەی تەما لە ئامەد 2024
کورتەباس
کورتە هەڵسەنگاندنێکی پرۆگرامی خوێندنی رێزمانی کوردی لە قۆناغەکانی ناوەندی و ئامادەیی دا
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
وێنە و پێناس
ئیبراهیم ئەحمەد و فەرهاد پیرباڵ ساڵی 1990
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
فۆڵدەرەکان
شوێنەکان - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان شوێنەکان - جۆری شوێن / شوێنەوار - گوند شوێنەکان - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست ژیاننامە - ڕەگەزی کەس - نێر ژیاننامە - نەتەوە - کورد ژیاننامە - وڵات - هەرێم (لەدایکبوون) - باشووری کوردستان ژیاننامە - جۆری کەس - ڕاگەیاندکار کورتەباس - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان کورتەباس - شار و شارۆچکەکان - هەولێر کورتەباس - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.75
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 1.375 چرکە!