ناونیشانی بابەت: پەروەردەکردنی منداڵەکانمان بەخۆشەویستی بۆ کوردستان
ئامادەکردن: #ڕەزا شوان#
کوردستان لە ئەوپەڕی باکووریەوە بۆ ئەوپەڕی باشووری، لە ئەوپەڕی ڕۆژﮪەڵاتیەوە بۆ ئەوپەڕی ڕۆژاوای، بە زەوی و ئاسمانیەوە، بە شاخ و گرد و دۆڵ و دەشتیەوە، بە ئاو و ڕووبار و هەوا و سامانیەوە، بە دارستان و باخ و چەم و گوڵ و گوڵزاریەوە، بە دیﮪات و شارانیەوە.. نیشتمانی پیرۆز و شیرین و جوانی ئێمەی کوردە. جێی هەزاران ساڵەی باب و باپیرانمانە لێرە ژیان و لێرە مردن، لێرە دەژیین و لێرە دەمرین.
کوردستان ماڵی گەورەی هەموومانە. دایک و باوکمانە، خوشک و برامانە. کەس و کارمانە. کوردستان سۆما و گلێنەکانی چاوەکانمانە. هەناسە و دڵ و دەروونمانە. کۆردستان گرووپی خوێمانە. کوردستان مێژوو و جوگرافیا و ناسنامەمانە. ڕابردوو و ئەمڕۆ و داﮪاتوومانە. کوردستان هەموو شتێکمانە. سۆز و خۆشەویستیمان بۆ کوردستان بێ سنوورە و لە قووڵایی دەروونمانە. کوردستان. بۆیە ناوی کوردستان، جوانترین وشەیە لە لامان، بۆتە ویردی شیرینی هەمیشەی سەر زارمان. بوون و ژیانمان، بەبێ کوردستان ﮪیچ واتایەکی نییە.
کوردستان گەر تۆ نەبی تەیرێکم بێ ئاسمان
بە ناوی تۆی پیرۆز سەربڵندم لەناو جیﮪان
خۆشەویستیمان بۆ کوردستانی جوانمان، خۆشەویستییەکی ڕەمەکییە، بە زگماکییە لەگەڵ لەدایکبوونماندا لە دایکبووە. تێکەڵی ﮪەست و ویژدان و خڕۆکە سوورەکانی خوێنمان بووە. هەر وەک ئەوەی بۆماوە بێت و لە دایکان و باوکانمانەوە بۆمان ماوەتەوە. شاعیری گەورەی گەلەکەمان (عەبدوڵڵا گۆران) دەڵێت:
کوردستان: جێگامی جێی ﮪەزار ساڵەم
پەروەردەی ئەم دۆڵ و سەر لووتکە و یاڵەم
عەشقی تۆ، ئەی دایکی خۆم و ﮪاوخوێنم
ﮪەر لە پشتی باوکا چووە خوێنم
ئەشچێتە ﮪەوێنی کوڕ و کوڕەزا
تا تاقێ کورد مابێ لە چیای بەرزا
کوردستان زۆری پێ بەخشیوین. پێویستە ئێمەش بە ئەمەکبین و ڕۆح و گیانمانی پێ ببەخشین. ڕاستە کە ژیان شیرین و بەنرخە، بەڵام کوردستان شیرینتر و بەنرخترە.
(ئەفلاتوون) دەڵێت:”ﮪیچ خۆشەویستییەک، ناگاتە خۆشەویستی نیشتمان”
(بومارشە) ش دەڵێت:” جوانە کە مرۆڤ لەپێناوی نیشتمانەکەیدا بمرێت. بەڵام لەوە جوانتر ئەوەیە کە لەپێناوی ئەم نیشتمانەدا بژیت”
خۆشەویستیمان بۆ کوردستان، تەنیا بە قسەی ڕووت و بە بەڵێن و دروشمی بریقەدار گوزارشتی لێناکرێت، بەڵکوو پێویستە بەدڵسۆزی و بە کاری کرداری و بە خزمەتکردن و هاوبەستەبوونمان بۆ کوردستان، بە ئامادەبوونمان بۆ بەرخودانی و بەخشینی ڕۆح و گیانمان لەپێناوی پارستن و بەرگریکردن لە کوردستان، دڵسۆزی و خۆشەویستیمان و ئەمکداریمان بۆ کوردستانمان بسەلمێنین.
چۆن خۆشەویستی کوردستانمان لە دەروونی منداڵەکانماندا بڕوێنین؟
پێویستە هەر لە منداڵییەوە، منداڵەکانمان بەخۆشەویستی بۆ کوردستان، بە درووستی گۆش و پەروەردەیان بکەین و ڕایان بﮪێنین. چونکە ئەم منداڵانەی ئەمڕۆمان. هیوای داﮪاتووی کوردستانن. ئەمانن کە دەبن بە کەڵە تێکۆشەران و شۆڕەسوارانی مەیدانی کوردایەتی و مەردایەتی. منداڵانی ئەمڕۆمانن لە سبەینێدا دەبنە سەرکردە و دەسەڵاتدار و بەڕێوەبەر و فەرمانبەر و بڕیاردەر. هەموو کاروبارێکی کوردستان بەڕێوەدەبەن.
لەم پێودانگەوە، پەروەردەکردنی منداڵەکانمان بەخۆشەویستی و ﮪاوبەستەبوون بۆ کوردستان ئەرکێکی زۆر هەستیار و چارەنووسسازە. بەڵام پێویسترین و پیرۆزترین ئەرکی ئەستۆێ هەموو لایەکمانە: خێێزان، قوتابخانە، مامۆستایان، نووسەران و شاعیران، هونەرمەندان، کۆمەڵگە، میدیا و ڕاگەیاندنەکان، ڕێکخراوەکانی منداڵان، هەر خەمخۆر و ﮪیواخوازێکی داﮪاتوویەکی گەشتر و شیاوتر بۆ کورد و کوردستان.
بێگومان بەرزترین و گرنگترین و پیرۆزترین ئامانجی پەروەردەکردن و فێرکردن و ئامادەکردن و ڕاﮪێنانی و ئاراسەکردنی منداڵەکانمان، بۆ ئەمڕۆ و بۆ داﮪاتوویان، خۆشەویستی و شیرینکردنی ﮪاوبەستەبوونیانە بۆ کوردستانی نیشتمانمان. ئەم ﮪیوا و ئامانجەش بە شەو و ڕۆژێک نایەتە دی. پشوودرێژی و ﮪاوکاری هەموو لایەکمانی دەوێت، بە تایبەتیش هاوکاری لەنێوان خێزان و قوتابخانەدا، چونکە ئەم دوو لایەنە پشکی شێری ئەرک و بەرپرسیارێتییان لە پەروەردەکردنی منداڵەکانمان هەیە. قوتابخانە تەواوکەری پەروەردەی ماڵەوەیە و دەتوانێت زیاتر و درووستر گەشە بە پەروەردەکردنی منداڵەکانمان بدات. زیاتریش خۆشەویستی و هاوبەستەبوون بۆ کوردستان لە ﮪۆش و دەروونی منداڵاکانماندا بڕوێنێت.
گەلێ ڕێگا و شێوازی جیاواز هەن، کە دەتوانین بەهۆیانەوە سۆز و پەرۆش و هەست و خۆشەویستی و هاوبەستەبوون بۆ کوردستان لە دەروونی منداڵەکانماندا بڕوێنین و شیرینیان بکەین. بە کورتی و بە چڕی ئەمانە بەشێکن لەو ڕێگا و شێوازانە:
1 هەر لە منداڵییەوە بە شێوازێکی ئاسان و بە پێی تەمەنیان، ﮪەست و خۆشەویستی و ﮪاوبەستەبوون بۆ کوردستان لە دەروونی منداڵەکانماندا بڕوێنین و شیرین بکەین.
2 ڕۆشنبیری منداڵان، ڕۆڵیکی گرنگی لە خوشەویستی و هاوبەستەبوونی منداڵان بۆ کوردستان هەیە. بە ڕۆحی دڵسۆزی و ئەمەکداری زاخاوی هۆش و دەروونیان دەدات.
3 بە مێژوو و جوگرافیا و کولتوور و شۆڕشەکانی گەلەکەمان و بە ژایاننامەی سەرکردە و تێکۆشەرە دڵسۆزەکانی گەلەکەمان، لە پیاوان و ژنانمان ئاشنایان بکەین.
4 بۆ گەشت و گەڕان و ئاشانابوون، بیان بەین بۆ سەیرانگاکان و هاوینەهەوارەکان و شوێنەوارە دێرینەکانمان، پێیان بڵێین ئەم شوێنانە بەشێکن لە کوردستانی نیشتمانمان.
5 نەک هەر مامۆستای وانەی پەروەردەی نیشتمانی، پێویستە مامۆستاکانی وانەکانی کەش (زمانی کوردی، مێژوو، جوگرافیا، زانیاری، بیرکاری، پەروەردەی هونەری، پەروەردەی وەرزشی) دەتوانن بابەتی وانەکانیان بەخۆشەویستی و هاوبەستەبوون بۆ کوردستان گرێ بدەن. بە تایبەتیش وانەی کوردی و پەروەردەی هونەری و وەرزشی.
6 سروود و شیعرە نیشتمانییەکانمان لە قوتابخانە بنەڕەتییەکاندا، ڕۆڵێکی زۆر گرنگ و کاریگەریان ﮪەیە، لە شیرین کردنی خۆشەویستی و ﮪاوبەستەبوونی قوتابییان بۆ کوردستان. شاعیرانی کۆن و نوێمان، بە تایبەتیش شاعیرانی بواری ئەدەبی منداڵان، بە دەیان سروود و شیعریان دەربارەی جوانی و خۆشەویستی کوردستان نووسیون، پێویستە پەرتووکخانەکانی قوتابخانەکان، بە پەرتووکی شیعری ناسک و شیرینی شاعیرە ناسراوەکانمان دەوڵەمەند بکەن و هانی قوتابییەکانیان بدەن بۆ خوێندنەوە و لەبەرکردنیان و وتنیان لە کاتی ڕیزبوون و هەڵکردنی ئاڵای پیرۆزی کوردستانمان.
7 پێویستە ﮪەر لە منداڵییەوە خۆشەویستی و ڕێزی پێشمەرگەکانی کوردستانمان لە دەروونی منداڵەکانماندا بڕوێنین، کە بە ئەوپەڕی قارەمانێتی و گیانبەخشینەوە بەرگری لە سنوورەکانی خاکی پیرۆزی کوردستانمان دەکەن و بەرپەچی ﮪێڕشەکانی نەیاران و داگیرکەرانی کوردستان دەدەنەوە. بەجوانیشی دەزانین گەر پێشمەرگە بانگی قوتابخانە بنەڕەتییەکان بکرێن، تا باسی بەرگری لە کوردستان بۆ منداڵەکانمان بکەن.
8 پاراستنی ناوبانگی کوردستان، لە کوردستان و لە وڵاتانی هەندەران و لە بەردەم گەلانی تردا. پێویستە منداڵەکانمان وا فێربکەین، کە لە کەس قبووڵ نەکەن، گاڵتە بە گەلی کوردمان بکەن و بە ناشیرینی ناوی کوردستانی نیشتمانمان بﮪێنن.
9 پێویستە منداڵەکانمان، لە کوردستان و لە هەندەراندا، لە بۆنە کوردستانییەکاندا، بەشدارییان پێبکەین، وەک: جەژنی نەورۆز، یادی ڕۆژی هەڵکردنی ئاڵای کوردستان، ڕۆژی شەهیدانی کوردستان، ڕۆژی دامەزراندنی کۆماری کوردستان، یادی کیمیابارانی هەڵەبجە، ڕۆژی ئەنفالی بەدناو، یادی ڕاپەڕینی باشووری کوردستان، یادی ساڵڕۆژی ڕزگارکردنی شاری کۆبانی پاڵەوان. یا ﮪەر بۆنەیەکی تری کوردستان.
ئاڵای کوردستانمان بدەین بە دەستیانەوە، یا ئاڵای بچووک بە بەرۆکیانەوە هەڵواسین، یا لەسەر ڕومەتەکانیان بە بۆیەی تایبەتی وێنەی ئاڵای کوردستان بکێشین، جوانتریشە گەر بێتو جلی کوردییان لەبەربکەین. بەشداریکردنی منداڵەکانمان لەم بۆنانەدا، خۆشەویستی و هەستی ﮪاوبەستەبوونیان بۆ کوردستان شیرینتر و بەﮪێزتر دەکەن.
10 گرنگیدانێکی زیاتر بە ڕێوڕەسمی ڕۆژانی ﮪەڵکردنی ئاڵای کوردستان لە قوتابخانەکاندا، کە بە فەڕمیڕۆژانی پێنج شەمەی هەموو هەفتەیەک دیاری کراوە، پێویستە لە کاتی هەڵکردنی ئاڵاکەماندا، مامۆستاکان و قوتابییەکان، بە ئەوپەڕی ڕێز و شکۆدارییەوە ڕابوەستن و دەستی ڕاستیان بخەنە سەر دڵیان و پێکەوە سروودی ئەی ڕەقیب بچڕن. ئاڵاکەمان سیمبولی کوردستانە و مایەی سەربەرزی و شانازیمانە.
11 دایکان و باوکان و مامۆستاکان، دەتوانن ئەو چیرۆکە کوردییانە بۆ منداڵانی کوردمان بخوێننەوە یا بگێڕنەوە، کە بۆ منداڵانی کوردمان نووسراون، خۆشەویستی و ﮪاوبەستەبوون لە ﮪۆش و خەیاڵ و دەروونی منداڵانی کوردمان شیرینتر دەکەن.
12 ﮪاندانی منداڵەکانمان بۆ دەرخستنی بەﮪرە و تواناکانیان. بەئازادی گوزارشت لە ناخی دەروونیان بکەن. بە شیعر و چیرۆک و پەخشان، یا بە وێنەکێشان، دەتوانن سۆز و ﮪەست و ڕۆحی خۆشەویستی و ﮪاوبەستەبوونیان بۆ کوردستان دەرببڕن.
13 پێویستە منداڵەکانمان بەو ڕۆحیەتە پاکە پەروەردە و ڕێنمایی بکەین، کە هەمیشە بەرژەوەندییە گشتییەکانی کوردستان، لە بەرژەوەندییە تایبەتییەکانی خۆیان بە پێویستر و لە پێشتر بزانن. ئەمەش گوزاشتە لە دڵسۆزی و خۆشەویستییان بۆ کوردستانمان.
14 پێویستە دایکان و باوکان و مامۆستاکان، پێشەنگ و نموونەی باشبن لە دڵسۆزی و خۆشەویستی و هاوبەستەبوونیان بۆ کوردستان. تا منداڵەکانیان و قوتابییەکانیان چاویان لێبکەن. چونکە منداڵان زیاتر چاولێکەرین لەوەی کە گوێ لە قسە بگرن.
15 منداڵەکانمان و قوتابییەکانمان هانبدەین، بۆ خوێندن و کۆششکردنی زیاتر، چونکە دەرچوون و پێشکەوتن و سەرکەوتنیان لە قوتابخانەدا و گەیشتنتان بە پلە و پێگە و بە داهاتوویەکی باش. دەتوانن خزمەتی کوردستانی نیشتمانی شیرینمان بکەن. ئەمەش بەشێکە لە دڵسۆزی و خۆشەویستییان بۆ داهاتوویەکی گەشتر بۆ کورد و کوردستان.
16 پێویستە لە منداڵییەوە منداڵەکانمان، بە ژینگەپارێزی و ژینگەپاکی کوردستان پەروەردەیان بکەین. تا بزانن کە کوردستانێکی پاک و جوان، هێمایە کوردی پاکیخواز.
18 پەروەردەکردنی منداڵەکانمان بە هەست و ڕۆحی خۆشەویستی خوشک و برایەتی و خۆزانینیان بە هاونەتەوەیی کورد و بە هاوکوردستانی. هاوبەستەبوونیان بۆ کورد و کوردستان شیرینتر دەکات، ﮪۆیەکی گرنگە بۆ هەستکردنیان بە هاوسۆزی و هاوکاری ﮪاوچارەنووسی و بۆ بەﮪێزبوونی پەیوەندی خوشک و برایەتی و ﮪاونەتەوەییان.
پەروەردەکردنی منداڵەکانمان بەم ئاڕاستە درووستە، بەرپرسیارێتیەکی پێویست و گرنگە، لە ئەستۆی خێزان و قوتابخانە و کۆمەڵگە و نووسەران و ﮪەر هەموو لایەکمانە.
19 پێویستە زمانی شیرینی کوریمان لای منداڵەکانمان شیرینتر بکەین، چونکە زمانی کوردی گرنگترین کۆڵەکەیە لە کۆڵەکە گرنگەکانی نەتەوەییمان. ﮪۆی لە یەک تێگەیشتنمانە. کوردی زمانی فەڕمیگوزارشتکردن و خوێندنەوە و نووسینمانە.
20 پێویستە فێری منداڵەکانمان بکەین، کە ڕێز لە یاساکانی کوردستان و قوتابخانە و لە داب و نەریتیە جوانەکانی کوردەواریمان و لە بەﮪا پیرۆزەکانی گەلەکەمان بگرن. ئەمەش بەشێکە لە دڵسۆزی و ڕێز و خۆشەویستییان بۆ کوردستانمان.
21 گۆڤارەکانی منداڵان و کەناڵە تەلەڤزیۆنیە تایبەتییەکانی منداڵان، ڕۆڵیان هەیە لە شیرینترکردن و قووڵترکردنی خۆشەویستی و هەستی نەتەوەیی و ﮪاوبەستەبوون بۆ کوردستان. بە داخەوە کە داڕشتن و ئامادەکردنی بەرنامە و پرۆگرامەکانی کەناڵەکانی منداڵان، لاوازن و وەکوو پێویست نین. زۆربەی کارمەندەکانیان، نابەڵەدن لە بواری پەروەردە و ئەدەب و ﮪونەری منداڵان و لە ﮪیوا و خواست و ئارەزووەکانیان. زۆر بابەتی لاواز و سەقەت پێشکەش دەکەن. پێویستە ئەم کەناڵانە کۆنترۆڵ بکرێن و بە کەسانێکی شارەزای بواری پەروەرە و ئەدەب و جیﮪانی منداڵان بیان سپێرن.
22 ئەو شانۆ و ئۆپەرێت و نواندنانەی کە بە تایبەتی بۆ منداڵان نووسراون و جەخت لەسەر خۆشەویستی بۆ کوردستانمان دەکەن، منداڵان خۆشیان ڕۆڵە سەرەکییەکانی تێیاندا دەبینن، هۆکارێکی گرنگن بۆ شیرینکردنی خۆشەویستی و ﮪاوبەستەبوونی منداڵەکانمان بۆ کوردستانمان. سەرەڕای ئەوەش چێژ و خۆشیان پێ دەبەخشن.
23 پێویستە منداڵان لە ملململانی و مشتومڕ و هاوبەستەبوون بۆ حیزبەکان دووربن. ڕەوا نییە لە جیاتی هاوبەستەبوونیان بۆ کوردستان، بە هاوبەستەبوون بۆ حیزب گۆش و پەروەردەیان ببکرێن. لە منداڵییەوە بە ئایدولۆژیای حیزبی ﮪۆشیان تێک بدەن. زۆر بە داخەوە کە زۆربەی حیزبەکانی باشووری کوردستان، بێتاوانی و دڵپاکی و ساوێلکەیی و خۆشبڕوایی منداڵانی کوردیان قوستوونەتە و ڕیکلامیان پێدەکەن و لە خۆپێشانەکان و لە هەڵبژاردنەکاندا، بۆ مەبەستی خۆیان بە کاریان دەﮪێنن. ئەمانەش تاوانن و دژی مافەکانی منداڵان و پرەنسیپە ڕەوشتییەکانن.
ئەمانە و چەندین ڕێگا و شێوازی تر ﮪەن. بۆ ڕواندن و شیرینترکردنی دڵسۆزی و هەست و خۆشەویستی و ﮪاوبەستەبوونی منداڵەکانمان بۆ کوردستانی نیشتمانی شیرین و جوانمان. بۆ شانازی کردنی منداڵەکانمان بەوەی کە ڕۆڵەی کوردن و کوردستان نیشتمانی پیرۆزیانە. [1]