پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
نەسرین غەفار حەمە ساڵح
17-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ڕازان ئەبوبەکر
17-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
عادل عیزەت
17-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
عەباس محەمەد 2
17-09-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
وردەکاری کوژرانی دوو چەکداری داعش لە کەرکووک لە 15-09-2024
16-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
پەروەردە و خوێندن لە دیدی سەرۆک بارزانی
16-09-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
زادینا شاکر
16-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ئەلەند ئازاد جوندیانی
16-09-2024
سروشت بەکر
پەرتووکخانە
گەشتێک بە نێوان هەورێ و ماکۆک دا؛ بەرگی یەکەم
16-09-2024
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
خێزانی عەلادین شێخ عومەری پانی بەرز دروو
16-09-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  536,731
وێنە
  109,402
پەرتووک PDF
  20,214
فایلی پەیوەندیدار
  103,642
ڤیدیۆ
  1,530
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,377
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,748
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,973
عربي - Arabic 
30,360
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,878
فارسی - Farsi 
9,564
English - English 
7,547
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,644
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
347
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
71
Español - Spanish 
54
Polski - Polish 
54
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
51
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
5
Catalana - Catalana 
5
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Srpski - Serbian 
3
Hrvatski - Croatian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
हिन्दी - Hindi 
2
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,222
پەرتووکخانە 
25,582
ژیاننامە 
25,312
کورتەباس 
18,071
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,667
پەند و ئیدیۆم 
13,540
شوێنەکان 
11,997
شەهیدان 
11,581
کۆمەڵکوژی 
10,907
هۆنراوە 
10,260
بەڵگەنامەکان 
8,346
وێنە و پێناس 
7,358
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,270
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,458
ڤیدیۆ 
1,428
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
820
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
762
شوێنەوار و کۆنینە 
637
فەرمانگەکان  
276
گیانلەبەرانی کوردستان 
250
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
324
PDF 
31,268
MP4 
2,521
IMG 
200,528
∑   تێکڕا 
234,641
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
ڕەسوڵی نادری
ژیاننامە
شێخ ئەحمەد سەرگەڵو- شێخ ئەح...
ژیاننامە
زەید ئەحمەد عوسمان
شەهیدان
ژینا ئەمینی
ژیاننامە
ئاسۆ محەمەد سەڵتە
Kevneşopeke ku deng jê nayê birin: Çapemeniya kurdî 123 salî ye - 1
زانیارییەکان لە هەردوو باری بابەتی و زمانەوانیدا پوخت و پۆلێن دەکەین و بەشێوازێکی سەردەمییانە دەیانخەینە بەردەست!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
کرمانجی0
هەورامی0
لوڕی0
لەکی0
Zazakî0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Français0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Catalana0
Cebuano0
Čeština0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Lietuvių0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
балгарская0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ترکمانی0
हिन्दी0
ქართველი0
中国的0
日本人0
Kevneşopeke ku deng jê nayê birin: Çapemeniya kurdî 123 salî ye - 1
کورتەباس

Kevneşopeke ku deng jê nayê birin: Çapemeniya kurdî 123 salî ye - 1
کورتەباس

=KTML_Bold=Kevneşopeke ku deng jê nayê birin: Çapemeniya kurdî 123 salî ye - 1=KTML_End=

Serencama çapemeniya kurdî di 22’yê Nîsana 1898’an de li Qahîreyê bi rojnameya Kurdistan dest pê kir. Di nava 122 salan de hêzên dagirker gelek zext û tehde li çapemeniya kurdî kirin lê belê li dijî wan hemû zextan jî çapemeniya kurdî roj bi roj geştir bû û êdî îro bi hemû navgînên dîtbar, bihîzbar û nivîskî xwe digihîne tevahiya cîhanê.
DESTPÊKA ÇAPEMENIYA KURDÎ Û DI DEMA OSMANIYAN DE ÇAPEMENIYA KURDÎ
Çapemeniya kurdî li dewleta Osmanî li mişextiyê dest pê kir û ji hêla dewletên dagirkerên Kurdistanê ve zext û zordariyên giran dîtin. Lê belê her çend ew zext û zordarî hebin jî di 22’yê Nîsana 2020’an de çapemeniya kurdî dikeve 123 saliya xwe. Rojnamevaniya kurdî di sedsala dawîn de bû eqs û olana zextên li ser gelê Kurd û ji ber zexta dewletên dagirker cara ewilî weşana xwe li sirgûnê kir. Ji binemala Bedirxaniyan ku ji Botanê mişextî paytexta Misirê Qahîreyê kiribûn, Mîqdat Mîdhat Bedirxan di 22’yê Nîsana sala 1898’an de li Qahîreyê dest bi weşandina rojnameya Kurdistan kir. Roja 22’yê Nîsanê destpêka rojnamevaniya kurdî ye û êdî wek “Roja Rojnamevaniya Kurdî” tê qebûlkirin.
=KTML_Bold=SERÎ LI BER ZEXTAN NETEWAND=KTML_End=
Di nava 122 salên borî de rojnamevanên Kurd gelek mişextî, kuştin, zext, girtin û astengî dîtin lê dîsa jî li her çar parçeyên Kurdistanê û li derveyî welat xebatên xwe domandin. Di sedsala borî de li gel nimûneya berxwedanê ya çapemeniya azad, arşîva dîroka gelê Kurd ku hewl didin tune bikin, durist kir. Ji serdema Osmaniyan heta roja îroyîn rojnamevanên Kurd ruxmî zext û zordariyan jî rojnamevaniya xwe domand û îro jî bi dehan televîzyon, radyo, rojnameyên rojane û heftane, kovarên çand û hunerê, yên wêje û siyasetê bîra gelekî bindest ku hewl didin di bin nîrê pişaftinê de tune bikin, jîndar dikin.
Di serdema Osmaniyan de zextên giran li ser rojname û kovarên Kurdan hebûn û piştî Osmaniyan dewletên Tirkiye, Iraq, Îran û Sûriye ku Kurdistan kir çar parçe, ew zext berdewam kir lê belê çapemeniya kurdî li her çar parçeyan jî karî berdewamiya xwe pê de bibe. Serencama çapemaniya kurdî bi rojnameya Kurdistan dest pê kir û niha jî bi hemû navgînên dîtbar, bihîzbar û nivîskî li gelek deverên cîhanê bi pêş dikeve.
Di vê beşa dosyaya xwe de, me bala xwe da ser rojnameya Kurdistan û rojname û kovarên din ên di serdema Osmaniyan de hatine weşandin.
Osmaniyan 250 salan dereng çapxane nas kir û rojnameya bi tirkî ya pêşîn di sla 1831’an de, rojnameya erebî ya pêşîn di sala 1828’an de û rojnameya bi fransî ya pêşîn jî di sala 1948’an de hatin weşandin. Piştî 67 salan derketina rojnameya bi tirkî ya pêşîn di dewra Osmaniyan de, Kurdan jî dest pê kir di qada çapemaniyê de aktîf bûn.
=KTML_Bold=PÊNGAVEKE DÎROKÎ; ROJNAMEYA KURDISTAN=KTML_End=
Rojnameya Kurdistan ji bo destpêka rojnamavaniya kurdî pêngaveke dîrokî ye. Rojnameya Kurdistan di 22’yê Nîsana 1898’an de li patexta Misirê Qahîreyê derket. Rojname ji aliyê Mîqdat Mîdhat Bedirxan ve dihat derxistin ku Osmaniyan ew bi zorê ber bi Qahîreyê ve koçber kiribû. Rojname bi alfabeya erebî weşana xwe dike û çer ku dest pê dike, zextên Osmaniyan jî dest pê dikin. Ji ber zextên Osmaniyan piştî hejmara xwe ya 6’emîn bi destê kurekî din ê Bedirxan Beg; Abdurrehamn Beg li Cinêvê tê derxistin. Hinek hejmarên wê bi tevahî kurdî bûn, hinek hejmarên wê jî bi kurdî-tirkî bûn. Ji ber zextan rojname neçar dimîne gelek caran cih biguherîne. Hejmarên wê yên 6-19 li Cinêvê, hejmarên 20-23 li Londonê, hejmarên 24-29 li Folkstonê û hejmarên 30-31 dîsa li Cinêvê tên derxistin.
=KTML_Bold=BI NEPENÎ HATE BELAVKIRIN=KTML_End=
Rojnameya Kurdistan çawa ku hate weşandin, bi destê dewleta Osmanî hate qedexekirin û bi rêbazên veşartî li herêmên Kurdan û derdora Şam û Edeneyê û her wiha li Ewropayê hate belavkirin. Osmaniyan ne tenê li hember xebatkarên rojnameyê qedexe û tedbîrên sext girtin, her wiha li dijî bikirên rojnameyê jî cezayên giran derxistin.
Di destpêkê de rojname ji polîtîkayê zêdetir, li ziman û perwerdeyê hûr bû, lê piştî ku ber bi Cinêvê ve bar kir, êdî zêdetir weşaneke lîberal-demokrat a li dijî sultanê Osmaniyan Ebdulhemîdê Duyemîn dikir. Di dema xwe ya sêyemîn de ku rêveberiya wê Sûreya Bedirxan dikir, çapkirina rojnameyê li London, Folkston, Cinêv û Qahîreyê dihate kirin û weşana wê dereng dima. Rojname bi tevahî 31 hejmar derket û di sala 1902’yan de weşana wê sekinî. Roja derketina wê rojnameyê anku 22’yê Nîsanê wek “Roja Rojnamevaniya Kurdî” tê pîrozkirin.
=KTML_Bold=ROJNAMEYA ÛMMÎD=KTML_End=
Di serdema weşandina rojnameya Kurdistan de rojnameyek din bi navê Ûmmîd ji hêla Bedirxaniyan ve hate weşandin. Rojnameyê li Misirê dest bi weşana xwe kir û 15 rojan carekê hate weşandin. Di navnasa (kunye) wê de wek “xwedî û nivîskar” dihat nivîsandin ‘Bedirxanpaşazade Mehmed Salih’ lê baş nayê zanîn ka çend hejmarên wê rojnameyê derketine. Wek destpêka weşanê li serê hatiye nivîsandin ‘Yekşem 6 Cemaziyûl Evvel 1318’ û li gorî salnameya mîladî weşana wê ya pêşîn di 1’ê Îlona 1900’î de pêk hatiye. Rojnameyê polîtîkaya xwe bi wan gotinan aşkera kiribû; “Rojnameya Ûmmîd di xizmeta welat û gel de ye. Rojnameyeke siyasî ye ku xizmeta nivîsandina derdên gel dike.”
=KTML_Bold=ROJNAMEYA ‘KURD TEAVÛN VE TERAKKÎ’=KTML_End=
Piştî ku li dewleta Osmanî Meşrûtiyeta Duyemîn hate îlankirin, azadiyeke berteng ji bo birêxistinbûn, çapemenî û belavkariyê de çêbû. Di wê serdemê de fikra nîjadperweriyê ku di ser Balkanan re dihat, bandora xwe li gelek deverên împaratoriyê nîşan dida û di wê serdemê de Kurdan dest bi birêxistinbûnê kir û girîdayî wan rêxistinan jî rojname û kovarên nû dest bi weşanê kir. Kurd Teavûn ve Terakkî Cemîyetî jî di wê serdemê de bi destê kurê Şêx Ûbeydullahê Nehrî, Seyîd Abdulqadir hate damezirandin û di demeke kurt de jî bi navê ‘Kurd Teavûn ve Terakkî Gazetesî’ rojnamyek derxist.
=KTML_Bold=CARA EWILÎ ZARAVAYÊ SORANÎ=KTML_End=
Kurd Teavûn ve Terakkî Cemiyetî (Tevgera Kurdan a Piştevanî û Pêşveçûnê) di 19’ê Îlona 1908’an de li Stenbolê hate damezirandin û wek organa wê ya weşanê rojnameya Kurd Teavûn ve Terakkî Gazetesî, meh û nîvekê piştî avabûna tevgerê di 9’ê Cotmeha 1908’an de dîsa li Stenbolê dest bi weşanê kir. Xwediyê îmtiyazê yê rojnameyê ‘Suleymaniyelî M. Tevfîk’ bû û bi zimanê tirkî dida zanîn ku “Hefteyê carekê derdikeve…, rojnameyeke olî, zanistî, siyasî, wêjeyî û civakî ye.” Ev rojname ji rojnameya Kurdistanê bi zimanê weşanê cudatir bû anku jê cudatir bi zaravayên kurmancî û soranî dihate weşandin, lewma jî di vî warî de rojnameyeke pêşîn e.
=KTML_Bold=BALDARIYA PERWERDEYA BI ZIMANÊ DAYIKÊ=KTML_End=
Di rojnameyê de wêje û zimanê kurdî ji xwe re cihekî sereke girtibû, gelek caran tê de dihat gotin ku divê gele Kurd ji bo dibistanên bi zimanê xwe bikeve nava tevgerê.
Weşana rojnameyê 9 mehan dewam kir û hema bêje li tevahiya Kurdistanê hate belavkirin. Her wekî gelek rojnameyên din, di dema ‘Bûyerên 31’ê Adarê’ de neçar ma weşana xwe bi dawî bike. Xebatkar û nivîskarên rojnameyê jî tên girtin û dixin zindana “Bekîroglu Bolugu” ku wê demê pir bi nav û deng bû.
=KTML_Bold=WEŞANA HEVPAR A BALKAN Û KURDISTANÊ; ŞARK VE KURDISTAN GAZETESÎ=KTML_End=
Rojnameya ‘Şark ve Kurdistan’ (Rojava û Kurdistan), rojnameya duyemîn bû ku li Stenbolê dest bi weşanê dikir. Li dewleta Osmanî piştî Meşrutîyeta Duyemîn di 20’ê Cotmeha 1908’an de dest bi weşanê kir û 15 rojan carekê dihat weşandin. Rojname wek 4 rûpel derdiket û hemû hejmarên wê bi alfabeya erebî, bi kurdî û tirkî hatin weşandin. Nayê zanîn ka çend hejmarên wê derketine. Di rojnameyê de zêdetir mijarên sereke Kurdên Kurdistan û Bosna û Hersegê bûn. Avakarên rojnameyê Ehmed Şerîfê Hersegî, Bedriyê Meletiyê ve Îsmailê Hersegî bûn. Nayê zanîn ka rojnameyê têkiliya xwe bi rêxistineke Kurdan a wê demê re hebû yan na.
Rojnameya Şark ve Kurdistan ji hêla Kurdên Balkanan û Kurdên Kurdistanê ve dihat derxistin û taybetmendiya wê ya balkêş jî ew bû ku li gel bûyerên li Kurdistanê, bûyerên li Balkanan jî dixistin naveroka xwe.
=KTML_Bold=ROJNAMEYA PÊŞÎN A ROJANE; SERBESTÎ=KTML_End=
Rojnamayeke din ku piştî Meşrûtiyeta Duyemîn li dewleta Osmanî dest bi weşana xwe kiriye jî, rojnameya Serbestî bû. Ber bi dawiya sala 1908’an ve dest bi weşanê kir û xwediyê îmtiyazê û gerînendeyê weşanê yê giştî jî Mevlanzade Rifat bû. Mevlanzade Rifat kurê nivîskarê navdar Abdurrehman Nacîm bû ku bi xwe jî endamekî binemala Mevlanbegzade bû ku li Silêmaniyê malbateke naskirî bû.
Mevlanzade Rifat di destpêka sedsala 20’an de yek ji pêşengên tevgera welatparêz a Kurd bû û bi nasnameya xwe ya rojnamevan, weşangêr, nivîskar û siyasetmedar dihat naskirin. 770 hejmarên rojnameyê derketin.
=KTML_Bold=ROJÎ KURD=KTML_End=
Rojî Kurd di 6’ê Hezîrana 1913’an de derket û li ser berga wê Selaheddînê Eyyûbî hebû. Rojî Kud ji hêla ‘Kurd Talebe Hêvî Cemiyetî’ ve dihat weşadin ku di 27’ê Temmuza 1912’an de hatibû avakirin. Kovara Rojî Kurd bi zimanên kurdî û osmanî 4 hejmar derket. Di 12’ê Îlona 1913’an de hejmara dawîn a kovarê derket.
Kovara Rojî Kurd di serdema xwe de bandoreke zêde li tevgera çandî û siyasî ya serdema xwe kir lê belê rêveberiya Osmaniyan gelek zext lê kirin.
=KTML_Bold=ROJNAMEYA YEKBÛN=KTML_End=
Yekbûn rojnameya duyemîn bû ku bi hewldanên endamên Kurd Talebe Hêvî Cemiyetî derket û bi Rojî Kurd re di heman demê de hate weşandin. Di Îlona 1913’an de li Stenbolê dest bi weşanê kir. Rojname 3 rojan carekê derdiket. Di nasnava rojnameyê de wiha hatibû nivîsandin; “Hefteyê du caran derdikeve. Tev li siyasetê nabe. Armanca wê ew e ku li dewleta Osmanî û cîhana îslamî Kurdan bide nasîn, qedr û qîmeta wan zêdetir bike.”
=KTML_Bold=KOVARA HETAWÎ KURD=KTML_End=
Meh û nîvekê piştî sekinandina weşana Rojî Kurd ji aliyê Kurd Talebe Hêvî Cemiyetî ve hate weşandin. Di 24’ê Cotmeha 1913’an de dest bi weşanê kir û her wekî berdewama Rojî Kurd bû. Nêzîkî 10 hejmarên wê derketin. Heta nîvê sala 1914’an weşana xwe domand. Dema ku Şerê Cîhanê yê Yekemîn dest pê kir, di 28’ê Tîrmeha 1914’an de piraniya endamên Kurd Talebe Hêvî Cemiyetî bi hinceta seferberiyê hilgirtin leşkeriyê.
Di dema şer de şert û mercên xebata Kurd Talebe Hêvî Cemiyetî namînin û weşana Hetawî Kurd jî tê rawestandin.
=KTML_Bold=ROJNAMEYA PEYMAN=KTML_End=
Piştî Meşrûtiyeta Duyemîn li dewleta Osmanî, li Amedê bi destê ‘Îttîhad ve Terakkî’ di 15’ê Hezîrana 1909’an de hate derxistin. Rojnameya Peyman hefteyê carekê rojên duşemê derdiket. Li çapxaneya dewletê ya Çapxaneya Vîlayetê ya Amedê dihat çapkirin û wek rojnameya pêşîn a taybet a ku li Amedê hatiye weşandin, tê zanîn. Di rojnameyê de nûçe û nivîsên bi ermenkî, suryankî, erebî û kurdî hebûn. Ji ber ku cara ewilî rojnameyeke ku ji hêla Osmaniyan ve tê derxistin, tê de kurdî jî cih digirt, destpêkek bû. Tê zanîn ku Ziya Gokalp ku pêşengekî neteweperestiya Tirkan e, di wê rojnameyê de bi navên Vedat, Tevfîk Sedat û Mehmet Mehdî gelek nivîs nivîsandine.
=KTML_Bold=KOVARA BANGÎ KURD=KTML_End=
Di sala 1914’an de li paytexta Iraqê Bexdayê ji hêla Cemaleddîn Baban ve hate weşandin. Kovara Bangî Kurd bi kurdî û tirkî weşan dikir, her hejmareke wê ji 24 rûpelan pêk dihat û bi tevahî 5 hejmarên wê derketin.
Dema ku Şerê Cîhanê yê Yekemîn dest pê kir, kovarê jî weşana xwe sekinand.
=KTML_Bold=PIŞTÎ ŞERÊ CÎHANÊ YÊ YEKEMÎN; KOVARA JÎN=KTML_End=
Piştî Şerê Cîhanê yê Yekemîn Împaratoriya Osmanî ji hev belav bû û serdemeke ku bi navê “Serdema Mutarekeyê” tê zanîn, dest pê kir û heta sala 1922’yan berdewam kir. Di wê serdemê de Kurdan ji hêlekê ve rêxistin ava dikirin û hewl dida zirar û ziyanan ji ser xwe biavêjin û ji aliyekî din ve jî di çarçoveya ‘Rêgezên Wilson’ de ji bo ku mafê gele Kurd ê diyarkirina pêşeroja xwe bê nasîn, dest bi têkoşîneke neteweyî û siyasî kir.
Li Stenbolê di sala 1918’an de Kurdistan Tealî Cemiyetî tê avakirin. Ev rêxistin li Amed, Bedlîs, Xarpêt û Dêrsimê şaxên xwe vedike û di nava wê de Kurd Tamîm-î Marîf ve Neşriyat Cemiyetî, Kurd Talebe Hêvî Cemiyetî, Kurd Millet Partîsî, kovara Jîn, kovara Kurdistan û rojnameya Serbestî xebatên xwe berdewam dikin.
Kovara Jîn wek weşana Kurd Tealî Cemiyetî bi heftane dihat weşandin. Hejmara pêşîn a kovarê di 7’ê Mijdara 1918’ann de derket û wiha digot; “Kovareke kurdî-tirkî ye ku qala dîn, edebiyat, civak û aboriyê dike.” Ev nasnav heta 25 hejmarên wê dewam dike û di hejmara 33’yan a di 21’ê Hezîrana 1920’an de wek “Parêznameya netewesaziya hiqûqî û yekitiyê ya Kurdan, rojnameya zanistî ya heftane” tê guherandin. Kovara Jîn herî kêm 36 hejmar derketin û di dawiya sala 1920’an de hate girtin.
Kovar li bajarên Kurdan dihat belavkirin û tê de mijarên wekî meseleyên gelê Kurd, siyaset, dîrok, ziman, wêje, perwerde, meseleya jinan û folklor hebûn.
=KTML_Bold=KOVARA KURDISTAN=KTML_End=
Kurdistan Tealî Cemîyetî piştî Şerê Cîhanê yê Yekemîn li gel kovara Jîn, kovara Kurdistan jî derxistiye. Kovara Kurdistan li Stenbolê dihat weşandin û hejmara wê ya pêşîn di 30’ê Çileya 1919’an de derket. Kovar bi kurdî û tirkî derdiket û ji 30’î zêdetir hejmarên wê derketin.
Li gel zextên dewleta Osmanî jî rojame û kovarên kurdî li cihên cuda weşana xwe dewam kir û piştî Şerê Cîhanê yê Yekemîn ku Kurdistan kirin çar parçe jî, weşana xwe berdewam kir. [1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە بەزمانی (Kurmancî) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Ev babet bi zimana (Kurmancî) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەم بابەتە 1,102 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | Kurmancî | https://hawarnews.com/ - 16-05-2023
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 10
زمانی بابەت: Kurmancî
ڕۆژی دەرچوون: 20-04-2020 (4 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: کلتوور / فۆلکلۆر
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئەدەبی / ڕەخنەی ئەدەبی
پۆلێنی ناوەڕۆک: ڕاگەیاندن
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 95%
95%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 16-05-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئەمیر سیراجەدین )ەوە لە: 16-05-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( ئەمیر سیراجەدین )ەوە لە: 16-05-2023 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 1,102 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
کورتەباس
مۆزەخانەیەکی شوێنەواری و کەلەپووری لە ئیدارەی سۆران دروست دەکرێت
ژیاننامە
زادینا شاکر
ژیاننامە
ڕۆنیا عوسمان
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
ژیاننامە
عادل عیزەت
وێنە و پێناس
خێزانی عەلادین شێخ عومەری پانی بەرز دروو
ژیاننامە
ڕازان ئەبوبەکر
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
کورتەباس
نامەی نازم حیکمەت بۆ گەلی کورد
وێنە و پێناس
چەند کەسایەتییەک لە گۆیژە ساڵی 1957
پەرتووکخانە
دیوانی سەباح ڕەنجدەر؛ بەرگی 03
کورتەباس
دراوی حکومەت و میرنشینە کوردییەکان لە سەردەمانی ئیسلامدا
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
ژیاننامە
ئەلەند ئازاد جوندیانی
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
ڕەشید عەلی هەینی فەقێ
ژیاننامە
مەجيد سەعيد ئەحمەد دزکوژ
پەرتووکخانە
پەروەردە و خوێندن لە دیدی سەرۆک بارزانی
پەرتووکخانە
ناوچە ئازادکراوەکانی باشووری کوردستان (1961-1970)
پەرتووکخانە
دەسەڵاتی دادوەری لە شۆڕشی ئەیلوول
کورتەباس
دۆزینەوەیەکی نوێی شوێنەوارناسان لە گردی کاراهان نەخشاندنی گوێدرێژێکی تەمەن 11 هەزار ساڵە لە کاتی راکردندا
پەرتووکخانە
گەشتێک بە نێوان هەورێ و ماکۆک دا؛ بەرگی یەکەم
ژیاننامە
نەسرین غەفار حەمە ساڵح
وێنە و پێناس
چەند کەسایەتییەکی شاری سلێمانی ساڵی شەستەکان
وێنە و پێناس
خێزانی شێخ عومەری پانی بەرز دروو
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
سەعید بارزانی
وێنە و پێناس
خوێندکارانی ئامادەیی سلێمانی کچان ساڵی 1977
کورتەباس
کۆنترین ساڵنامەی جیهان لە کوردستان دەدۆزرێتەوە
ژیاننامە
عەباس محەمەد 2

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
ڕەسوڵی نادری
03-11-2009
هاوڕێ باخەوان
ڕەسوڵی نادری
ژیاننامە
شێخ ئەحمەد سەرگەڵو- شێخ ئەحمەد کاکە ڕەزا
17-09-2016
هاوڕێ باخەوان
شێخ ئەحمەد سەرگەڵو- شێخ ئەحمەد کاکە ڕەزا
ژیاننامە
زەید ئەحمەد عوسمان
13-05-2019
زریان سەرچناری
زەید ئەحمەد عوسمان
شەهیدان
ژینا ئەمینی
17-09-2022
شەنە بەکر
ژینا ئەمینی
ژیاننامە
ئاسۆ محەمەد سەڵتە
18-09-2022
سروشت بەکر
ئاسۆ محەمەد سەڵتە
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
نەسرین غەفار حەمە ساڵح
17-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ڕازان ئەبوبەکر
17-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
عادل عیزەت
17-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
عەباس محەمەد 2
17-09-2024
کشمیر کەریم
ڤیدیۆ
وردەکاری کوژرانی دوو چەکداری داعش لە کەرکووک لە 15-09-2024
16-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
پەروەردە و خوێندن لە دیدی سەرۆک بارزانی
16-09-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
زادینا شاکر
16-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ئەلەند ئازاد جوندیانی
16-09-2024
سروشت بەکر
پەرتووکخانە
گەشتێک بە نێوان هەورێ و ماکۆک دا؛ بەرگی یەکەم
16-09-2024
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
خێزانی عەلادین شێخ عومەری پانی بەرز دروو
16-09-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  536,731
وێنە
  109,402
پەرتووک PDF
  20,214
فایلی پەیوەندیدار
  103,642
ڤیدیۆ
  1,530
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,377
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,748
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,973
عربي - Arabic 
30,360
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,878
فارسی - Farsi 
9,564
English - English 
7,547
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,644
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
347
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
71
Español - Spanish 
54
Polski - Polish 
54
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
51
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
5
Catalana - Catalana 
5
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Srpski - Serbian 
3
Hrvatski - Croatian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
हिन्दी - Hindi 
2
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,222
پەرتووکخانە 
25,582
ژیاننامە 
25,312
کورتەباس 
18,071
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,667
پەند و ئیدیۆم 
13,540
شوێنەکان 
11,997
شەهیدان 
11,581
کۆمەڵکوژی 
10,907
هۆنراوە 
10,260
بەڵگەنامەکان 
8,346
وێنە و پێناس 
7,358
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,270
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,458
ڤیدیۆ 
1,428
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
820
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
762
شوێنەوار و کۆنینە 
637
فەرمانگەکان  
276
گیانلەبەرانی کوردستان 
250
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
324
PDF 
31,268
MP4 
2,521
IMG 
200,528
∑   تێکڕا 
234,641
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
کورتەباس
مۆزەخانەیەکی شوێنەواری و کەلەپووری لە ئیدارەی سۆران دروست دەکرێت
ژیاننامە
زادینا شاکر
ژیاننامە
ڕۆنیا عوسمان
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
ژیاننامە
عادل عیزەت
وێنە و پێناس
خێزانی عەلادین شێخ عومەری پانی بەرز دروو
ژیاننامە
ڕازان ئەبوبەکر
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
کورتەباس
نامەی نازم حیکمەت بۆ گەلی کورد
وێنە و پێناس
چەند کەسایەتییەک لە گۆیژە ساڵی 1957
پەرتووکخانە
دیوانی سەباح ڕەنجدەر؛ بەرگی 03
کورتەباس
دراوی حکومەت و میرنشینە کوردییەکان لە سەردەمانی ئیسلامدا
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
ژیاننامە
ئەلەند ئازاد جوندیانی
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
ڕەشید عەلی هەینی فەقێ
ژیاننامە
مەجيد سەعيد ئەحمەد دزکوژ
پەرتووکخانە
پەروەردە و خوێندن لە دیدی سەرۆک بارزانی
پەرتووکخانە
ناوچە ئازادکراوەکانی باشووری کوردستان (1961-1970)
پەرتووکخانە
دەسەڵاتی دادوەری لە شۆڕشی ئەیلوول
کورتەباس
دۆزینەوەیەکی نوێی شوێنەوارناسان لە گردی کاراهان نەخشاندنی گوێدرێژێکی تەمەن 11 هەزار ساڵە لە کاتی راکردندا
پەرتووکخانە
گەشتێک بە نێوان هەورێ و ماکۆک دا؛ بەرگی یەکەم
ژیاننامە
نەسرین غەفار حەمە ساڵح
وێنە و پێناس
چەند کەسایەتییەکی شاری سلێمانی ساڵی شەستەکان
وێنە و پێناس
خێزانی شێخ عومەری پانی بەرز دروو
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
سەعید بارزانی
وێنە و پێناس
خوێندکارانی ئامادەیی سلێمانی کچان ساڵی 1977
کورتەباس
کۆنترین ساڵنامەی جیهان لە کوردستان دەدۆزرێتەوە
ژیاننامە
عەباس محەمەد 2

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.359 چرکە!