ناونیشان: بەغدا بەزەوقی موقتەدا
نووسەر: #هێمن عەبدوڵڵا#
ڕۆژی دەرچوون: #27-01-2020#
ئەوەی ئەمڕۆژانە لە بەغدا و شارەکانی دیکەی ئێراق ڕوودەدات شۆیەکی بێتامە بە ئەکتەری بێتامەوە. موقتەدا سەدر، کە لەدوای ڕووخانی ڕژێمی سەدامەوە کەڵکەڵەی سەروەریی شیعەکانی ئێراقی لەسەردایە، ڕۆڵی ئەو کەسە دەبینێت کە پێیوایە دەتوانێ بە ئۆپۆرتیونیزم ببێتە خومەیینییەکی نوێ یان لە ئەهوەنترین حاڵەتدا حەسەن نەسروڵڵای ئێراقییەکان. بەڵام بەو یارییانەی دەیکات، ڕۆژبەڕۆژ دەریدەخات کە کەسێکی متمانەپێنەکراوە. سیاسییەکانی ئێراق و تەنانەت ئەمریکا و ئێرانیش لەڕووی ناچارییەوە مامەڵەی لەگەڵدەکەن. ئەگینا هەموو لایەک (بە تارانیشەوە) و ڕەنگە موقتەدا خۆیشی ئەوە باش بزانن کە بە خۆپیشاندانە چەند سەت هەزار کەسییەکەی ڕۆژانی ڕابردوو لە بەغدا، ئەمریکا لە ئێراق دەرناکرێ. هەروەها دەریشکەوت خۆپیشاندانەکانی گۆڕەپانی تەحریر و شارەکانی دیکەی ئێراق جدیترن لەوەی موقتەدا لە پشتیان بێ یان نیوەشەوێک بە تویتێک بیانفرۆشێ.
لەبنەڕەتدا لە قۆناخی پۆست سولەیمانیدا مل خستنە بەر ملی ئەمریکا، ئەگەر جاران یەک جار هەڵە بووبێ، ئێستا هەڵەیەکی زۆر گەورەترە. بۆیەش سەرۆک #نێچیرڤان بارزانی# لە داڤۆس بە دیداری لەگەڵ ترەمپ، لەجیاتی کاریگەربوون یان سڵەمینەوە لەو شیعار و شۆویە، ئەوەیکرد کە بۆ کوردستان باش بوو.
حەسەن عەباسی، کە وەک بیرمەند و تیۆریسیەنی سوپای پاسداران دەناسرێ، لە ڕۆژانی ڕابردوودا پێشنیازی ئەوەی بۆ ئێرانییەکان کردبوو کە هاووڵاتییانی ئەمریکی بڕفێنن و بەرانبەر بەوە پارە وەربگرن و دۆخی ئابووریی وڵاتەکەی پێ چاکبکەن. هەر زووش سوپا خۆی لەو قسانە بێبەری کرد، چونکە باسی سێ ملیارد دۆلارەکەی قەتەریشی تێدابوو کە گوایە وەک خوێنبەهای کوژرانی سولەیمانی داویەتە ئێران. هەمان ئەو بیرمەندە ماوەیەک پێش ئێستا بە یەقینەوە گوتی ئەمریکا زۆری نەماوە و وەک یەکێتیی سۆڤیەت و بەبێ تەقاندنی یەک گوللەش لەبەر یەک هەڵدەوەشێت! ئەمە هاوشێوەی بانگەشەکەی موقتەدا بۆ خۆپیشاندانی ملیۆنی وابوو و وەک عەرەب دەڵێن ئەو سیحرەیە کە بەدڵنیاییەوە لە ساحیرەکەی هەڵدەگەڕێتەوە. چونکە کەس نییە نەزانێت ئەمریکا بریتی نییە لە دەوڵەتێکی ئایدیۆلۆژیی وەکوو سۆڤیەت کە سەرکردەیەک و حیزبێک و سیستمێکی ئابووریی شکستخواردوو بیبات بەڕێوە و بە بەیاننامەیەک هەڵوەشێتەوە. ترەمپ ڕۆڵگێڕێکە لەنێو ئەو سیستمەدا و ئەو لێپرسینەوەیەش کە ئێستا لە ئەنجوومەنی پیران لەگەڵی دەکرێ، ئەنجامەکەی هەرچییەک بێت، دەیسەلمێنێ کە ئەمریکا پێکهاتنی 372 ملیۆن دانیشتووی ئەو وڵاتەیە لەسەر سیستمێک کە هەمووان بەپێی ئاستی خۆیان تێیدا بەشدارن و بەرپرسیارن. هەر ئەو سیستم و پێکهاتن و بەشدارییەی هەمووانە وایکردووە ئەمریکا بتوانێ بەهێزترین ئابووری و هێزی سەربازی بێ و هەژموونی فەرهەنگیی بەسەر دنیاوە هەبێت.
دەربارەی ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاستیش بەراوردکردنی ئەمریکا، تەنانەت بە ئیمپراتۆریەتی بەریتانیاش هەڵەیە، کە دەزانین لە سەدەی بیستدا وردەوردە لە ناوچەکە وەدەرنرا. جیاوازییەکەش ئەوەیە کە ئەمریکا، بە ئێراقیشەوە، هیچ شوێنێکی لە ناوچەکەی ئێمەدا نەکردووەتە کۆڵۆنیی خۆی و هێزیشی زۆر لەو بەریتانیایە زیاترە کە لەو سەردەمەدا نە ئابوورییەکەی و نە توانا سەربازییەکەشی چیدیکە ڕێگەیان پێنەدەدا بەو گەورەییە بمێنێتەوە.
ئێران و پرۆکسییەکانی لە ناوچەکەدا هەر لەڕووی ئابووری و دیپلۆماسی و سەربازییەوە نا، بەڵکوو لەڕووی دیجیتاڵیشەوە گورزیان لێدەدرێ. ڕۆژ نییە هەژماری دامەزراوەیەکی ئێرانی و نزیک لە ئێران لە فەیسبووک و تویتەر و ئینستاگرام (کە هەموویان ئەمریکین) نەسڕدرێتەوە و ماڵپەڕی ئاژانسە هەواڵییەکانیان لەنێو تۆڕی ئینتەرنێتی ئەمریکاییدا ناکارا نەکرێن. هۆکارەکەشی ڕوونە.
ئەمریکییەکان دەڵێن مادام حەزتان لێیە بڵێن: مەرگ بەر ئەمریکا، بڕۆن بە داهێنان و تەکنەلۆژیای خۆتان بیڵێن. هەمان ئارگیومێنت لەنێوەوەی ئێرانیش لەنێو گەنجاندا دەبیسترێ. بۆ نموونە کابرایەک لە تاران بە هەردوو پێڵاوەکانی چووبووە سەر ئاڵایەکی ئەمریکا، کەچی عەللاگەیەکی بەدەستەوە بوو و دیاربوو تازە ئایفۆنێکی ئەمریکایی کڕیبوو! لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانی ئێراندا بە کابرایان دەگوت: ئەگەر ڕاستدەکەیت و دژی ئەمریکایت، بە هەردوو پێڵاوەکانت بڕۆ سەر ئایفۆنەکە و بیشکێنە. موقتەدا سەدریش تویتەکانی بە ئایفۆن دەکات و داوای خۆپیشاندانی ملیۆنی لە دژی ئەمریکا دەکات!
ئەو هاندانی دژایەتییەی ئەمریکا لە ئێراق لەلایەن شیعەوە، جارێک بەبێ موقتەدا و جارێکیش بە زەوقی موقتەدا، بە قازانجی ئەو باڵادەستییەیان ناشکێتەوە کە لەدوای ڕووخانی سەدامەوە لە سەرتاسەری ئێراق بەدەستیانهێناوە. ئێستا لە واشنتن و ناوچەکەش بەجدی بیر لە ئێراقێکی دیکە و نەخشەکێشانەوەی ئێراق دەکرێتەوە. بەتایبەتیش مەسەلەی دامەزراندنی هەرێمێک بۆ سوننەکان، کە مەرج نییە فیدراڵی بێ و دەکرێ شتێکی جیاوازتر بێت، بەجدی لە واشنتن و لەسەر ئاستی هەرێمایەتیش ئیشی لەسەر دەکرێ، کە پێم وایە ئاستەنگی سەرەکیی پڕۆژەکە نابوێریی سەرکردە سوننەکانە. ئەگینا باشترین گەرەنتی بۆ ڕێگەگرتن لە سەرهەڵدانەوەی #داعش#یش درووستکردنی ئەو کیانەیە.
بۆیە هەستناکەم تەنانەت تارانیش لەو کاردانەوانەی پاش کوژرانی سولەیمانی لە ئێراق کردی مەبەستی بێت دۆخەکە والێبکات ئەمریکا بیر لەو بژارە نوێیە بکاتەوە. بەتایبەتیش ئێستا کە ترەمپ خەریکی ڕاگەیاندنی پڕۆژەیەکی نوێیە بۆ ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاست و ناویان لێناوە پڕۆژەی سەدە. ترەمپ لە داڤۆس وردەکاریی پڕۆژەکەی لەگەڵ ئەو چەند سیاسییە با#سنە#کردووە کە بینیونی. بەڵام باڵکێش بوو کە لەوێ هەرچەندە زۆرتر دیداری لەگەڵ ئەهلی بزنس هەبوو، کەچی زۆر پێی گرنگ بوو سەرۆکی هەرێمی کوردستان ببینێ. هەرچەندە واش دەرکەوتووە کە زۆر شت لەبارەی جیاوازیی نێوان کورد و بۆ نموونە عەرەب نازانێ و ڕەنگە نەشیزانیبێ کورد زمانێکی جیاوازی هەیە، بەڵام سەرسامیی خۆی بە نێچیرڤان بارزانی نەشاردووەتەوە. ئەو ڕێوشوێنە پرۆتۆکۆڵییانەش کە لە دیدارەکەدا گیرابوونەبەر و تەنانەت ناوهێنانی کوردستانیش بەبێ پاشگری ئێراق، پەیامی ئەوەی تێدابوو کە کورد جارێکی دیکە بووەتەوە جێی بایەخی واشنتن. جا بەڕاستی ئێستا تۆپی چارەنووسی ئێراق لە مەیدانی شیعەکاندایە و مەرج نییە ئەگەر بەغدا بە زەوقی موقتەدا بێ، چیدیکە بەغدای ئێستا بێ. [1]