پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ڤیدیۆ
فیستیڤاڵی بەهارەی باڵەکایەتی ساڵی 2024
11-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
دیوانی شیبلی
11-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
هیچ بڵندێک بە ئەو ناگات
09-05-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
ساتی کوژرانی کارزان کەریم مەغدید لە ڕۆژی 07-05-2024
09-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
کارزان کەریم مەغدید
09-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
چەمکی ئەنفال لەفەرهەنگ و مێژووی ئیسلامدا
09-05-2024
زریان سەرچناری
ڤیدیۆ
ئەشکەوتی شانەدەر نیشتمانی نهێنیی و ڕاستەقینەی ژیانی مرۆڤایەتیی
09-05-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
قەرەخەرمان خواردنێکی دێرینی کوردەواریی
09-05-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
جووتیاران پلە و هەڵوێستیان لە شۆڕشی دیموکراسی نیشتمانیدا
08-05-2024
ئاراس ئیلنجاغی
ڤیدیۆ
فیستیڤاڵی ساڵانەی پەیمانگای ماد
08-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ئامار
بابەت 519,040
وێنە 106,411
پەرتووک PDF 19,244
فایلی پەیوەندیدار 96,889
ڤیدیۆ 1,377
ژیاننامە
ناشاد
ژیاننامە
شێخ لەتیفی حەفید
ژیاننامە
ڕێبەر زەندی
ژیاننامە
ئیسماعیل حەقی شاوەیس
ژیاننامە
نیشتمان سەعید
أسطورة الخلق السومرية و جذورها الكوردية و تأثيرها على الديانات السماوية
هەر وێنەیەک بەرامبەر سەدان وشەیە! تکایە پارێزگاری لە وێنە مێژووییەکان بکەن..
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

أسطورة الخلق السومرية

أسطورة الخلق السومرية
أسطورة الخلق السومرية و جذورها الكوردية و تأثيرها على الديانات السماوية
=KTML_Bold=مقدمة لا بد منها=KTML_End=
يذكر عالم الآثار الدكتور: بهنام أبو الصوف بأن السومريين لم يأتوا من خارج بلاد ما بين النهرين، بل كانوا في منطقة سوبارتو و أن هذا الشعب في زمن ما انتقل إلى الجنوب و نقل معه حضارته.
ما يدعم كلام عالم الآثار بهنام أبو الصوف هو أن إنشاء حضارة زراعية متطورة و اختراع الكتابة من قبل السومريين يدلان على أنهم كانوا يمتلكون أسس حضارية متقدمة قبل انتقالهم إلى جنوب بلاد ما بين النهرين. و هذا يدل على أن السومريين كانوا جزءًا من أسلاف الكورد الزاغروسيين الذين انتقلوا من كوردستان إلى جنوب العراق الحالي.
الآثار القديمة المكتشفة في كوردستان تثبت بأن كوردستان هي مهد الحضارة البشرية الأولى حيث يذكر العالم الأمريكي البروفسور: Robert. G.Braidwood
بأنه تم الإنتقال من حياة الصيد إلى حياة الزراعة في كوردستان في حوالي 10000 - 6000 ق.م و يضيف بأن الشعب الكوردي كان من أوائل الشعوب التي طورت الزراعة و الصناعة و تدجين الحيوانات البرية و تركت الكهوف لتعيش في منازل بها أدوات منزلية متطورة.
و عندما كانت الأراضي المنخفضة مغمورة بالمياه؛ كانت قمم جبال كوردستان تنبض بالحياة و الحركة و الشاهد على ذلك هو التاريخ و الآثار المكتشفة في كهوف كوردستان مثل كهف Biston في شرق كوردستان و يعود تاريخه إلى 100 ألف سنة و كهف دو دري في غرب كوردستان عفرين يعود لأكثر من 60 ألف سنة و كهف شانيدار في آكره عقرة و كهف جارمو في جنوب كوردستان و كهف جايونو في شمال كوردستان و غيرها الكثير...
▪︎كانت سومر أرض الملوك المتحضرين في بلاد ما بين النهرين، بلادًا مزدهرة حوالي 4500 ق.م . أنشأ السومريون حضارة متقدمة للغاية على هيئة حضارة قروية زراعية أدخلها أسلاف الكورد الزاغروسيون مع نظامها الخاص في اللغة و الكتابة المتقنة و الهندسة المعمارية و الفنون و علم الفلك و الرياضيات و ابتكار الأرقام (3)
كان نظامهم الديني معقّدًا للغاية و يتألف من مئات من الآلهة. وفقًا للنصوص القديمة؛ كانت كل مدينة سومرية يحرسها إلهها الخاص. و بينما كان البشر و الآلهة يعيشون معًا، كان البشر في خدمة الآلهة.
تقول الأساطير السومرية المدونة على الرقيمات بأسلوب شعري جميل بأنه في البداية، كانت الأرض و السماء عبارة عن قطعة واحدة ثم انفصلتا عن بعضهما البعض و نزلت الآلهة الشبيهة بالإنسان على الأرض فكان هناك الكثير من العمل الذي يتعين القيام به و عملت هذه الآلهة على حفر و تهيئة التربة لجعلها صالحة للسكن و الاستفادة من ثرواتها المعدنية.
وافق آنو، إله الآلهة على أن عملهم كان عظيمًا للغاية. اقترح إبنه إن كي أو إيا خلق رجل لتحمّل مشقات العمل و هكذا فعل بمساعدة أخته غير الشقيقة نين كي.
تم قتل إله و اختلط جسده و دمه بالطّين. و من تلك المادة خُلِق الإنسان الأول على غرار الآلهة.
هذا الرجل الأوّل خُلِق في Eden: عدن و هي كلمة سومرية تعني الأرض المستوية التي تحوي جميع متطلبات الحياة. في ملحمة جلجامش؛ ورد ذكر Eden على أنها جنة الآلهة و تقع في مكان ما في بلاد ما بين النهرين، بين نهري دجلة و الفرات، في كوردستان.
في البداية، لم يكن البشر قادرين على التكاثر بمفردهم و لكن تم تعديلهم فيما بعد بمساعدة إن كي و نين كي و هكذا أصبح الإنسان مستقلًّا و يعمل بكامل طاقته.
تم إجراء هذا التعديل دون موافقة شقيق إن كي الذي هو إن ليل و بدأ الصراع بين الآلهة. و هكذا أصبح إن ليل خصمًا للإنسان.
إذًا، تشير الأسطورة السومرية إلى أن الإنسان خُلِق من الطّين الممزوج بدم الإله. أي أن الطّين هو المادة الأساسية التي خُلِق منها الإنسان و تفسير الموت في الأسطورة السومرية هو عودة الطّين إلى التراب و هو ما نجده في الكتب المقدسة كالتوراة و القرآن الكريم.
هذا التصوّر عن خلق الإنسان مشابه تمامًا لصنع الأواني الفخارية من الطّين.(1).
إن إسم أدام ،آدم يعني في السومرية الإنسان و في الأكدية يعني أحمر و يعني الأرض أيضًا فهو أدمة و أدام و الظاهر أنه استُعير من السومرية لأن السومريين كانوا يعتقدون أن التراب الأحمر في سهل جبل سهند ، جنّة عدن/ كوردستان، هو مادة صنع الإنسان.
▪︎جاءت في النقوش الكنعانية التي تعود لحضارة العصر البرونزي في مدينة أوغاريت/اللاذقية السورية و التي كانت تعبد الإله إيل و هو إسم نجده في اليهودية و الإسلام أيضًا مثل: إسرائيل، عزرائيل، و جبرائيل... أن إيل هو أبو آدم أي أن إيل هو أبو البشر و هذا يبيّن لنا أن أسطورة الخلق لها امتداد تاريخي يتجاوز الحدود و يعود إلى الأصل الذي انتشرت منه أي من جنّة عدن حيث التراب الأحمر الذي جاء منه البشر حسب الأسطورة السومرية التي نشأت عند منابع دجلة و الفرات، عند جبل سهند و هو ما يتردد أيضًا في أسطورة أتراهسيس التي قدّم عنها الكاتبان ولفرد لامبرت و آلان ميلارد دراسة متميزة عنها عام 1969م (2).
▪︎قصة خلق آدم في الكتب المقدسة:
1- التوراة: ورد في إحدى أصحاحاته :
و جبل الرب الإله ترابًا من الأرض و نفخ في أنفه نسمة حياة فصار آدم نفسًا حيّة.
- خلقت حواء من ضلع آدم.
2- في القرآن:
قوله تعالى: الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الإنْسَانِ مِنْ طِينٍ ۝ ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ ۝ ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالأبْصَارَ وَالأفْئِدَةَ قَلِيلا مَا تَشْكُرُونَ.
و في سورة الحجر تقول الآية:
وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِّن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ..
▪︎قصة الخلق كما وردت في سفر التكوين:
يتكوّن سرد أسطورة الخلق في كل من اليهودية و المسيحية من قصتين من سفر التكوين:
القصة الأولى: يخلق إلوهيم أي الله بالعبرية السماوات و الأرض في ستة أيام. ثم يرتاح في اليوم السابع و يبارك هذا العمل و يقدسه.
و في القصة الثانية: الله - المشار إليه اليوم بإسم يهوه - يخلق آدم، الرجل الأول، من التراب و يضعه في جنّة Eden:عدن (مكان ما في بلاد ما بين النهرين - كوردستان) حيث يُعطى له السيادة على الحيوانات. يتم خلق حواء، أول إمرأة، من ضلع آدم و جعلها رفيقته و شريكته.
============================
▪︎الحواشي و المصادر:
- (1) David Rohl, Legend, London 1998.
- (2) Jeremy Black and Anthony Green, Gods, Demons, and Symbols of Ancient Mesopotamia, London 1992.
- (3) صمويل كريمر، من ألواح سومر، ترجمة طه باقر، مكتبة المثنى، بغداد.
- موقع Ancient Origins. الكاتب: John Black.
- أسطورة الخلق السومرية و جذورها الكوردية للعلامة الكتور: مؤيّد عبد الستار.
- بعض المعلومات من صفحة د. مهدي كاكايي.[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 762 جار بینراوە
هاشتاگ
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 54
پەرتووکخانە
ڤیدیۆ
کورتەباس
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 12-12-2021 (3 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئایین و ئاتەیزم
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 23-06-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 25-06-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 762 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
وێنە و پێناس
هەولێر لە ساڵى 1955
ژیاننامە
نیشتمان سەعید
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
پەرتووکخانە
نەخۆشی شێرپەنجە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
نەسرین کوردە
ژیاننامە
کارزان کەریم مەغدید
کورتەباس
زاراوەسازی لە زمانی کوردیدا
کورتەباس
فەرمانبەرانی بادینان لە ئەرشیفی عوسمانیدا
وێنە و پێناس
گۆڕستانی شێخ ئۆمەر لە هەولێر، ساڵی 1960
ژیاننامە
داستان محەمەد قادر
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
ڕێکان بێستون ئەسعەد
ژیاننامە
شانەدەر Z
کورتەباس
ئارامگەی شەیدا لەمەملەکەتی خێڵەکیدا
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
هیچ بڵندێک بە ئەو ناگات
ژیاننامە
فەیروز ئازاد
وێنە و پێناس
مۆزەخانەی قەڵای هەولێر لە ساڵی 1983
ژیاننامە
بڕوا عەبدوڵڵا عەلی
پەرتووکخانە
جووتیاران پلە و هەڵوێستیان لە شۆڕشی دیموکراسی نیشتمانیدا
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
کورتەباس
سیناتۆر ڤان هۆڵن: داوا لە سەرکردەکانی کوردستان دەکەم رێگەی پێکەوە کارکردن بدۆزنەوە
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
هەولێر لە ساڵی 1979
پەرتووکخانە
چەمکی ئەنفال لەفەرهەنگ و مێژووی ئیسلامدا
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی شەشەمی سەرەتایی قوتابخانەی خالیدیە، ساڵی 1963
ژیاننامە
یەسنا حەبیب
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی کەلات
کورتەباس
جینۆسایدی گەلی کورد لە ڕۆژئاوای کوردستان و پڕۆژەکەی (محەمەد تەڵەب هیلال)
ژیاننامە
ڕەحیم مەعروف محەمەدئەمین کافرۆشی
پەرتووکخانە
دیوانی شیبلی

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
ناشاد
19-11-2008
هاوڕێ باخەوان
ناشاد
ژیاننامە
شێخ لەتیفی حەفید
14-05-2014
هاوڕێ باخەوان
شێخ لەتیفی حەفید
ژیاننامە
ڕێبەر زەندی
12-05-2020
سەریاس ئەحمەد
ڕێبەر زەندی
ژیاننامە
ئیسماعیل حەقی شاوەیس
10-07-2022
زریان عەلی
ئیسماعیل حەقی شاوەیس
ژیاننامە
نیشتمان سەعید
01-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
نیشتمان سەعید
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ڤیدیۆ
فیستیڤاڵی بەهارەی باڵەکایەتی ساڵی 2024
11-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
دیوانی شیبلی
11-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
هیچ بڵندێک بە ئەو ناگات
09-05-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
ساتی کوژرانی کارزان کەریم مەغدید لە ڕۆژی 07-05-2024
09-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
کارزان کەریم مەغدید
09-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
چەمکی ئەنفال لەفەرهەنگ و مێژووی ئیسلامدا
09-05-2024
زریان سەرچناری
ڤیدیۆ
ئەشکەوتی شانەدەر نیشتمانی نهێنیی و ڕاستەقینەی ژیانی مرۆڤایەتیی
09-05-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
قەرەخەرمان خواردنێکی دێرینی کوردەواریی
09-05-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
جووتیاران پلە و هەڵوێستیان لە شۆڕشی دیموکراسی نیشتمانیدا
08-05-2024
ئاراس ئیلنجاغی
ڤیدیۆ
فیستیڤاڵی ساڵانەی پەیمانگای ماد
08-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ئامار
بابەت 519,040
وێنە 106,411
پەرتووک PDF 19,244
فایلی پەیوەندیدار 96,889
ڤیدیۆ 1,377
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
وێنە و پێناس
هەولێر لە ساڵى 1955
ژیاننامە
نیشتمان سەعید
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
پەرتووکخانە
نەخۆشی شێرپەنجە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
نەسرین کوردە
ژیاننامە
کارزان کەریم مەغدید
کورتەباس
زاراوەسازی لە زمانی کوردیدا
کورتەباس
فەرمانبەرانی بادینان لە ئەرشیفی عوسمانیدا
وێنە و پێناس
گۆڕستانی شێخ ئۆمەر لە هەولێر، ساڵی 1960
ژیاننامە
داستان محەمەد قادر
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
ڕێکان بێستون ئەسعەد
ژیاننامە
شانەدەر Z
کورتەباس
ئارامگەی شەیدا لەمەملەکەتی خێڵەکیدا
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
هیچ بڵندێک بە ئەو ناگات
ژیاننامە
فەیروز ئازاد
وێنە و پێناس
مۆزەخانەی قەڵای هەولێر لە ساڵی 1983
ژیاننامە
بڕوا عەبدوڵڵا عەلی
پەرتووکخانە
جووتیاران پلە و هەڵوێستیان لە شۆڕشی دیموکراسی نیشتمانیدا
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
کورتەباس
سیناتۆر ڤان هۆڵن: داوا لە سەرکردەکانی کوردستان دەکەم رێگەی پێکەوە کارکردن بدۆزنەوە
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
هەولێر لە ساڵی 1979
پەرتووکخانە
چەمکی ئەنفال لەفەرهەنگ و مێژووی ئیسلامدا
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی شەشەمی سەرەتایی قوتابخانەی خالیدیە، ساڵی 1963
ژیاننامە
یەسنا حەبیب
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی کەلات
کورتەباس
جینۆسایدی گەلی کورد لە ڕۆژئاوای کوردستان و پڕۆژەکەی (محەمەد تەڵەب هیلال)
ژیاننامە
ڕەحیم مەعروف محەمەدئەمین کافرۆشی
پەرتووکخانە
دیوانی شیبلی

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.328 چرکە!