پروژە اب سنحاریب
این پروژه اولین پروژه تامین آب در عراق محسوب می شود کە در عراق آب را از فاصله 55 کیلومتری به #قلعه اربیل# می آوردند، در قرن هفتم قبل از میلاد در زمان سلطنت سنحاریب پادشاه آشوری 612_2500قبل میلادی،
$این بنای تاریخی چه زمانی کشف شد؟$
در سال 1933، اداره باستان شناسی موصل برای اولین بار توسط باستان شناس دکتر اوردان، مشاور این اداره، کشف شد، توانست ان سنگ را پیدا کند کە اسم سنحاریب بر روی ان کنده کاری شده بود، در بهار سال 1946، یک تیم باستان شناسی توانستند کل سنگ را بخوانند که نحوه اجرای پروژه را شرح می دهد، در 14-5-1946 باستان شناس (فواد صفر) کل این مطالعه را به دو زبان عربی و انگلیسی در مجله سامر منتشر کرد.
$نحوه ایجاد پروژه$
سنحاریب از کوه های خانی در 33 کیلومتری از جمله سفین، پیرمام و بنباوی آب آورده است و سپس با سرشاخه‌های رودخانه‌های سوسه، زیارت و قیرزه آب را به بستورە رساند است. ابتدا سنحاریب دیوار سنگی تراشیده ای ساخت که هر سنگ به اندازه 426080 سانتی متر بود، به روی آب پروژه ساخته شده است که سد را از ریزش در امان نگه داشته است کە ارتفاع در 120 سانتی متر و عرض آن 110 سانتی متر بود که بە شکل مربع ظاهر می شود.
جلوی در ورودی سد به طول 300 متر و عرض 150 متر سنگفرش شده است تا آب را از گل و لای پاک کرده و آب تمیز وارد سد شود، نزدیک در ورودی چاه کم ارتفاعی وجود داشت که باعث می شد آب خیلی سریع به داخل آن سرازیر شود، سپس از ابتدای سد تا قلعه اربیل به طول 22 کیلومتر به صورت نهر آب کشید، او چاه هایی بین 43 تا 50 متر حفر کردە تا در صورت آلودگی به راحتی تمیز شوند، وجه تمایز پروژه سنحاریب از سایر پروژه های آبرسانی این است که پروژه ها از آب های زیرزمینی استفاده می کنند، اما سناخریب آب های سطحی را انتقال می دهد.
$کتیبه سنحاریب بر روی سنگ پروژه$
من سنحاریبم شاە جهان و اشور، در چیکان خانی سه رودخانه حفر کرده ام، آب چشمه های سمت چپ و راست رودخانه های کوهستانی که در سواحل اربیل قرار دارند را گنجانده ام، سپس سدی به مرکز اربیل، سرزمین الهه بزرگ عشتار حفر کردم و آب را مستقیم آوردم.[1]