پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
ڕزگار عەزیز باوە
10-09-2024
کشمیر کەریم
کارە هونەرییەکان
پەرژین
10-09-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
سنەوبەر عومەر ئەحمەد
09-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
دەروازەو زانیاریی مۆرفۆلۆژییانە لە زمانی کوردییدا
09-09-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
دیوانی وەفایی؛ دەستخەتی میرزا عیسای گەورک 1322ک-1904ز
09-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
شیلانە سۆفی
09-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
ڕەیان کلدانی چۆن باسی کەرکووک و پارتە کوردییەکان دەکات؟
09-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
وتووێژ لەگەڵ خانمە نووسەر و چالاکوان چرۆ زەند لە کەنەدا
09-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
چرۆ زەند
09-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
دەستنوسی ڕازی تەنیایی ئەحمەد هەردی
09-09-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  535,327
وێنە
  109,178
پەرتووک PDF
  20,182
فایلی پەیوەندیدار
  103,265
ڤیدیۆ
  1,510
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,835
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,614
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,950
عربي - Arabic 
30,092
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,716
فارسی - Farsi 
9,334
English - English 
7,514
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,635
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
345
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
69
Español - Spanish 
53
Polski - Polish 
53
Italiano - Italian 
51
Հայերեն - Armenian 
50
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
26
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
18
Norsk - Norwegian 
17
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Тоҷикӣ - Tajik 
7
Esperanto - Esperanto 
4
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Catalana - Catalana 
3
Srpski - Serbian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
Hrvatski - Croatian 
2
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
हिन्दी - Hindi 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,222
پەرتووکخانە 
25,522
ژیاننامە 
25,125
کورتەباس 
17,913
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,643
پەند و ئیدیۆم 
13,526
شوێنەکان 
12,001
شەهیدان 
11,572
کۆمەڵکوژی 
10,898
هۆنراوە 
10,257
بەڵگەنامەکان 
8,340
وێنە و پێناس 
7,336
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,258
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,458
ڤیدیۆ 
1,410
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
741
شوێنەوار و کۆنینە 
637
فەرمانگەکان  
276
گیانلەبەرانی کوردستان 
248
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
31,225
MP4 
2,488
IMG 
199,965
∑   تێکڕا 
234,001
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
ئەختەر عەبدولڕەحان
ژیاننامە
جەلال جەهانگیری
ژیاننامە
محەمەد غەریب ساڵح ڕەحیم
ژیاننامە
فەوزیە سەمین
ژیاننامە
نارین گۆران
دراسات في التاريخ الكردي القديم ( الحلقة 12 )الفروسيّة في التراث الكردستاني
کوردیپێدیا، مێژووی دوێنێ و ئەمڕۆ بۆ نەوەکانی سبەینێ ئەرشیڤ دەکات!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي - Arabic
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî0
English0
کرمانجی0
هەورامی0
لوڕی0
لەکی0
Zazakî0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Français0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Catalana0
Cebuano0
Čeština0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Lietuvių0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
балгарская0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ترکمانی0
हिन्दी0
ქართველი0
中国的0
日本人0

دراسات في التاريخ الكردي القديم

دراسات في التاريخ الكردي القديم
$دراسات في التاريخ الكردي القديم ( الحلقة 12 )الفروسيّة في التراث الكردستاني$
د. أحمد الخليل

الفروسيّة في التراث الكردستاني:
منذ أكثر من أربعة آلاف عام، وبدءاً من العهد الأكادي (حوالي سنة 2350 ق.م)، وانتهاء بالعهد العثماني (1923 م)، ما كانت الدول التي تحتلّ كردستان تكتفي باستغلال مواردها الاقتصادية، واستثمار طاقات الكرد العقلية والثقافية فقط، وإنما كانت تحرص أيضاً على استغلال قدرات الكرد الحربية في مجالين:
– قمع الثوارت الكردية.
– تحقيق مشاريعها التوسعية.
وجدير بالذكر أن الكاشّيين والحُوريين من أسلاف الكرد، وأقرباءَهم الهكسوس، هم أوّلُ من أدخلوا استخدام الخيول والعربات الحربية إلى غربي آسيا، كان ذلك منذ أوائل الألف الثاني قبل الميلاد، وكانت للكاشّيين عناية فائقة بتربية الخيل، إنهم وضعوا فهارس للكلمات الفنّية الخاصة بتربيتها وتحسين سلالاتها، وفي عهدهم أصبحت الخيول تُصَدَّر من ميزوپوتاميا إلى مصر، وثمّة من يَرى أنهم كانوا يتخذون من الجواد والشمس رموزاً مقدسة لديهم.
أما الفروسية عند الحُوريين وفرعهم الميتّاني فحسْبنا أن نستشهد بما ذكره الدكتور عبد الحميد زايد بشأن الإمبراطورية الحثّية الحديثة (1380 – 1190ق.م) قائلاً: “وقد تأثّرت كثيراً بالحضارة الحُورية، فجيشُ الإمبراطورية الذي امتاز بسلاح المَرْكَبات قد قام بتدريبه حُوريٌّ اسمه (كِيكُّولي Kikkuli)“. وطوّر الميتّانيون سلاح الفرسان، وكانت القيادة“ في أيدي طبقة أرستقراطية من النبلاء الفرسان المحاربين، يتميّزون باستخدام الخيول والعربات الحربية، ويسمَّون (ماريانو)“. والعلاقة واضحة بين (ماريانو) الحورية و(mêranî, mêr) الكردية، بمعنى (الرجولة/البسالة/البطولة).
وكان ملوك ميديا قد وحّدوا أسلاف الكرد جغرافياً وثقافياً وسياسياً، وورثوا ثقافة الفروسية وتقاليدها العريقة منذ العهد الكاشّي، فأسّسوا قوة قتالية متطوّرة، كان سلاح الفرسان هو القوّة الضاربة فيها، ولا تخفى أهمية الخيول في الحروب القديمة، إن سلاح الفرسان- وعماده الخيول- كان القوة الأكثر فاعلية في حسم المعركة لهذا الطرف أو ذاك، وكانت ميديا غنية بأنواع الخيول الأصيلة، وكانت الخيول أكثر ثروة الميديين، وكان الجواد الميدي مَضْرِب المثل في العالم القديم، قال دياكونوف: “الخيولُ التي كانت تُربّى في أرض ميديا تُعتبَر مشهورة جداً، وكان الآشوريون يأخذون بدل الضرائب والجزية خيولاً فقط“.
وبفضل سلاح الفرسان استطاع الميديون مواجهة القوة العسكرية الآشورية المشهورة حينذاك بالشجاعة والشراسة، وبفضلها قضوا على إمبراطورية آشور، وحرّروا شعوب غربي آسيا من سطوتها.
وكان ملوك الأخمين الفرس أكثر الناس معرفة بأهمية القوة القتالية الميدية، لذلك بادروا إلى توظيفها في خدمة أغراضهم التوسعية، وفيما يلي توضيح ذلك.
الدور العسكري الميدي في العهد الأخمين:
شاركت القوة القتالية الميدية على نحو فعّال في حروب الأخمين التوسّعية، ومن أشهر المعارك التي ساهم فيها الميد بفعّالية تحت راية الأخمين ضد اليونان: معركة ماراثون سنة (490 ق.م)، ومعركة سَلامِيس سنة (480ق.م)، ومعركة ﭘالاتيا سنة (479 ق.م)، ويؤكد ول ديورانت مكانة الميد في الجيش الفارسي، فيقول: “وكان الجيش العامل كله من الفرس والميديين“.
وكان الجواد الميدي مشهوراً باسم (نِيسِياني)، نسبة إلى سهل (نِيسِيا) أو (نِيسِيان) في ميديا (يقع في شرقي كردستان)، وكانت تُرَبّى في ذلك السهل أفضل أنواع الخيول، وتوصَف بأنها مقدسة، ربما لبياضها، ولأن البياض هو لون النور الشديد الأهمية في الميثولوجيا الميدية. وقال هيرودوت، يصف موكب الملك الفارسي أَحْشَوِيرَش، خلال زحفه من (سارْدِيس) عاصمة مملكة ليديا باتجاه مضيق الدَّرْدَنيل، للعبور إلى أوربا، وغزو بلاد اليونان عام (480 ق.م):
“يَتقدّمُه ألفٌ من الفرسان، وهم مختارون من أرجاء بلاد فارس كافّة، وفي إثْرهم ألفٌ من حَمَلة الرماح رافعين سلاحهم مقلوباً، ثم عشرةٌ من الجياد المقدّسة المعروفة بالنِّيِسيانية، وهي في أجمل زينة، وقد عُرفت هذه الخيول بالنِّيسِيانية نسبة إلى سهل نِيسِيان في بلاد الميديين، حيث تُربّى الخيولُ الضخمة التي لا مثيل لها في العالم، … ثم جاء موكب الملك، وهو في عربة تجرّها خيولٌ نِيسِيانية“.
وفيما يأتي بعض ما ذكره هيرودوت بشأن الدور الميدي، على الصعيد العسكري، في الدولة الأخمينية:
· في عهد الملك الأخميني أَحْشَوِيرش الأول Xerxes ، وهو ابن دار الأول (داريوس)، هاجم الأسطول الفارسي بلاد اليونان، و”كانت ﮪذه السفنُ جميعها تحمل على ظهرها مشاةَ البحرية من الفُرس والميديين والساكاي“.
· عَبَر أَحْشويرش بجيشه مقدونيا متّجهاً نحو اليونان، فتصدّى له الإغريق عند ممرّ بَيلاي، وأوقفوا زحفه خمسة أيام، فغضب “فوجّهَ إليهم الميديين والكسيسيانيين، ليأتوا بهم أحياء“.
· في معركة سَلامِيس البحرية سنة (480ق.م) بين الفرس والإغريق في عهد أحشويرش “كان من بين مَن سقط في هذا الصراع … جَمْعٌ من مشاهير رجال فارس وميديا والأقوام المتحالفة معها“.
· بعد معركة سَلامِيس بعام “احتشد الأسطول في ساموس، وانضمّ إلى بقيّة السفن التي أمضت الشتاء هناك، وكان الرجال المحاربون على ظهر الأسطول إما من الفرس وإما من الميديين“.
قادة ميد بارزون في العهد الأخميني:
ذكر هيرودوت أن عدداً من الشخصيات الميدية تسلّموا مناصب قيادية عليا في الجيش الأخميني، وأبرزهم ثلاثة، وهم:
1-هارپاگ الميدي: يسمّيه هيرودوت (هارپاجوس)، ومرّ سابقاً أن هارپاگ ساعد كورش الثاني على انتزاع السلطة من الملك الميدي الأخير أَسْتياگ، وإقامة الدولة الأخمينية. وتجلّى دور هارپاگ في المعركة الضارية التي دارت بين كورش الثاني والملك الليدي كرُويْسوس (قارُون) قرب سارْديس عاصمة ليديا في آسيا الصغرى سنة (547ق.م)، إذْ دهش كورش من مشهد فرسان ليديا، وكان الليديون معروفين بالبسالة وشدّة البأس في القتال، وبحث عن طريقة يتغلّب بها على المقاومة الليدية، فقدم له هارپاگ الطريقة التي تمكّن بها الفُرس من إبطال قدرات فرسان ليديا وتحقيق النصر، قال هيرودوت:
“ووَجدَ [كورش]الحلَّ فيما اقترحه هارپاجوس الميدي، فعَمَد إلى حشْد ما عنده من الجِمال التي كانت تحمل المُؤَن والعَتاد، وأراحها، ثم جعل على ظهورها جماعةً من محاربيه كالفرسان، ودفع بهم إلى المقدّمة في مواجهة الفرسان الليديين… أمّا السببُ في أن كورش جعل الجمال مقابل جياد الليديين فهو نفور الحصان من منظر الجمل ورائحته“.
2-مازاريس الميدي: هكذا يسمّيه هيرودوت، فقد أوكل إليه كورش الثاني مهمّة القضاء على ثورة الليديين، فأنجز المهمّة بحزم، وأعاد ليديا إلى النفوذ الفارسي.
3-داتيس الميدي: حينما أخفق القائد الفارسي ماردُونيوس(ابن بنت دارا الأول، وقائد فارسي كبير) في هجومه على بلاد اليونان، عيّن دارا الأول قائدين آخرين لتنفيذ المهمّة؛ أحدهما داتيس الميدي، وأبدى داتيس احتراماً عميقاً لمقدّسات اليونان في أثناء هجومه على بلادهم، وحينما توجّهت سفنه بالمقاتلين إلى جزيرة دِيلُوس- فيها معبد الإلهأﭙوللوبن زِيوس كبير الآلهة- غادرها سكانُها، فأمر داتيس السفن ألاّ ترسو في ديلوس، وبعث إلى سكان ديلوس رسالة جاء فيها:
“أيها السادة المبجَّلون، لماذا تهربون؟! ما هذا الرأي الغريب الذي تحملون، والذي يدفعكم إلى التواري؟! من المؤكد أنني أمتلك من الحَصافة – دونما حاجة إلى أوامر الملك- ما يكفي لأن أستثني الجزيرة التي ولد فيها أﭙوللو وأرتميس [من كبار آلهة اليونان]، وألاّ أقوم بأيّ عمل فيه ضررٌ لهما ولشعبهما، ولﮪذا فإنني أرجوكم أن تعودوا إلى بيوتكم وجزيرتكم“.
ويلاحَظ بشكل عام أن الميد كانوا يشكلون قوات مهمّة في الجيش الفارسي إلى جانب المقاتلين الفرس الذين سمّاهم كورش الثاني (الخالدِين)، وكان الملوك الفرس يعتمدون على المقاتلين الميد في المواقف العسكرية الحرجة كاعتمادهم على قوات الخالدين؛ ففي معركة ﭘاَلاتيا وضع القائد ماردونيوس قوات الخالدين في مواجهة اللاكيديمونيين، وعلى ميمنة الخالدين وضع القوات الميدية في مواجهة الكورنثيين والبوتيدائيينوالأرخمينوسيين.
– جين بوترو وآخرون: الشرق الأدنى الحضارات المبكِّرة، ص 212. محمد بيّومي مهران: تاريخ العراق القديم، ص 300. توفيق سليمان: دراسات في حضارات غرب آسية القديمة، ص 262. عبد الحميد زايد: الشرق الخالد، ص 571.
– عبد الحميد زايد: الشرق الخالد، ص 473.
– عبد العزيز صالح: الشرق الأدنى القديم (مصر والعراق)، ص 562.
– المرجع السابق، ص 148.
– ول ديورانت: قصة الحضارة، 2/417.
– هيرودوت: تاريخ هيرودوت، ص 268.
– المرجع السابق، ص 508.
– المرجع السابق، ص 523.
– المرجع السابق، ص 571.
– المرجع السابق، ص 616.
– المرجع السابق، ص 634.
– المرجع السابق، ص 67.
– المرجع السابق، ص 104 – 106.
– المرجع السابق، ص 466 – 476.
– المرجع السابق، ص 657-658.
توضيح:
هذه الدراسة مقتبسة من كتابنا “تاريخ الكرد في الحضارة الإسلامية”.
07-04-2013
[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 349 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://kurd-online.com/ - 12-01-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 13
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 02-01-2024 (0 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 12-01-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 20-01-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 349 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
ڕزگار عەزیز باوە
ژیاننامە
نارین گۆران
وێنە و پێناس
سێ کەسایەتی ناوچەی ڕواندز کۆتایی ساڵانی شەستەکان
ژیاننامە
چرۆ زەند
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
وێنە و پێناس
ئیبراهیم عەلی ڕواندزی و وشیار عەریف ڕەشید ڕواندزی لە ساڵی 1975
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
ژیاننامە
لاوکۆ ئەمیر محەمەد عەزیز
کورتەباس
خۆشەویستی بەهێزترە
پەرتووکخانە
دەروازەو زانیاریی مۆرفۆلۆژییانە لە زمانی کوردییدا
کورتەباس
محمد البدري: یەکەم ڕەخنەگری خۆیەتی و ڕەخنەی لایەنگر تاوانبار دەکات
پەرتووکخانە
دیوانی وەفایی؛ دەستخەتی میرزا عیسای گەورک 1322ک-1904ز
وێنە و پێناس
ناوچەی شەقڵاوە ساڵی 1971
کورتەباس
ڕاووشکار لە کوردەواری دا
پەرتووکخانە
دەستنووسی دیوانی سالم
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
ژیاننامە
زەردەشت ڕەفعەت تاهیر
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
پەرتووکخانە
دیوانی شاعیری بەناوبانگ زێوەر ئەفەندی بە دەستنووسی مامۆستا نەجمەدین مەلا
ژیاننامە
پشتیوان تەحسین حەمەد
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
سنەوبەر عومەر ئەحمەد
وێنە و پێناس
ناوبازاڕی ڕواندز لە ساڵی 1971
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
کورتەباس
کورد لە پڕۆژەی دەستپێشخەریی پشتێن و ڕێگای چین
پەرتووکخانە
دەستنوسی ڕازی تەنیایی ئەحمەد هەردی
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
کورتەباس
دراوی حکومەت و میرنشینە کوردییەکان لە سەردەمانی ئیسلامدا
ژیاننامە
حەسیبە محەمەد مەحمود
ژیاننامە
ئاراس حەسەن عەبدولقادر
وێنە و پێناس
هێرۆ خان و چەند پێشمەرگەیەکی سکرتارییەت ساڵی 1998 لە کونەماسی
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
ژیاننامە
شیلانە سۆفی

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
ئەختەر عەبدولڕەحان
10-09-2017
هاوڕێ باخەوان
ئەختەر عەبدولڕەحان
ژیاننامە
جەلال جەهانگیری
11-09-2017
هاوڕێ باخەوان
جەلال جەهانگیری
ژیاننامە
محەمەد غەریب ساڵح ڕەحیم
12-07-2022
شەنە بەکر
محەمەد غەریب ساڵح ڕەحیم
ژیاننامە
فەوزیە سەمین
10-09-2022
سروشت بەکر
فەوزیە سەمین
ژیاننامە
نارین گۆران
08-09-2024
کشمیر کەریم
نارین گۆران
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
ڕزگار عەزیز باوە
10-09-2024
کشمیر کەریم
کارە هونەرییەکان
پەرژین
10-09-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
سنەوبەر عومەر ئەحمەد
09-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
دەروازەو زانیاریی مۆرفۆلۆژییانە لە زمانی کوردییدا
09-09-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
دیوانی وەفایی؛ دەستخەتی میرزا عیسای گەورک 1322ک-1904ز
09-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
شیلانە سۆفی
09-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
ڕەیان کلدانی چۆن باسی کەرکووک و پارتە کوردییەکان دەکات؟
09-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
وتووێژ لەگەڵ خانمە نووسەر و چالاکوان چرۆ زەند لە کەنەدا
09-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
چرۆ زەند
09-09-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
دەستنوسی ڕازی تەنیایی ئەحمەد هەردی
09-09-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  535,327
وێنە
  109,178
پەرتووک PDF
  20,182
فایلی پەیوەندیدار
  103,265
ڤیدیۆ
  1,510
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,835
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,614
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,950
عربي - Arabic 
30,092
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,716
فارسی - Farsi 
9,334
English - English 
7,514
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,635
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
345
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
69
Español - Spanish 
53
Polski - Polish 
53
Italiano - Italian 
51
Հայերեն - Armenian 
50
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
26
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
18
Norsk - Norwegian 
17
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Тоҷикӣ - Tajik 
7
Esperanto - Esperanto 
4
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Catalana - Catalana 
3
Srpski - Serbian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
Hrvatski - Croatian 
2
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
हिन्दी - Hindi 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,222
پەرتووکخانە 
25,522
ژیاننامە 
25,125
کورتەباس 
17,913
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,643
پەند و ئیدیۆم 
13,526
شوێنەکان 
12,001
شەهیدان 
11,572
کۆمەڵکوژی 
10,898
هۆنراوە 
10,257
بەڵگەنامەکان 
8,340
وێنە و پێناس 
7,336
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,258
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,458
ڤیدیۆ 
1,410
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
741
شوێنەوار و کۆنینە 
637
فەرمانگەکان  
276
گیانلەبەرانی کوردستان 
248
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
31,225
MP4 
2,488
IMG 
199,965
∑   تێکڕا 
234,001
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
ڕزگار عەزیز باوە
ژیاننامە
نارین گۆران
وێنە و پێناس
سێ کەسایەتی ناوچەی ڕواندز کۆتایی ساڵانی شەستەکان
ژیاننامە
چرۆ زەند
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
وێنە و پێناس
ئیبراهیم عەلی ڕواندزی و وشیار عەریف ڕەشید ڕواندزی لە ساڵی 1975
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
ژیاننامە
لاوکۆ ئەمیر محەمەد عەزیز
کورتەباس
خۆشەویستی بەهێزترە
پەرتووکخانە
دەروازەو زانیاریی مۆرفۆلۆژییانە لە زمانی کوردییدا
کورتەباس
محمد البدري: یەکەم ڕەخنەگری خۆیەتی و ڕەخنەی لایەنگر تاوانبار دەکات
پەرتووکخانە
دیوانی وەفایی؛ دەستخەتی میرزا عیسای گەورک 1322ک-1904ز
وێنە و پێناس
ناوچەی شەقڵاوە ساڵی 1971
کورتەباس
ڕاووشکار لە کوردەواری دا
پەرتووکخانە
دەستنووسی دیوانی سالم
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
ژیاننامە
زەردەشت ڕەفعەت تاهیر
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
پەرتووکخانە
دیوانی شاعیری بەناوبانگ زێوەر ئەفەندی بە دەستنووسی مامۆستا نەجمەدین مەلا
ژیاننامە
پشتیوان تەحسین حەمەد
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
سنەوبەر عومەر ئەحمەد
وێنە و پێناس
ناوبازاڕی ڕواندز لە ساڵی 1971
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
کورتەباس
کورد لە پڕۆژەی دەستپێشخەریی پشتێن و ڕێگای چین
پەرتووکخانە
دەستنوسی ڕازی تەنیایی ئەحمەد هەردی
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
کورتەباس
دراوی حکومەت و میرنشینە کوردییەکان لە سەردەمانی ئیسلامدا
ژیاننامە
حەسیبە محەمەد مەحمود
ژیاننامە
ئاراس حەسەن عەبدولقادر
وێنە و پێناس
هێرۆ خان و چەند پێشمەرگەیەکی سکرتارییەت ساڵی 1998 لە کونەماسی
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
ژیاننامە
شیلانە سۆفی
فۆڵدەرەکان
هۆنراوە - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست هۆنراوە - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان هۆنراوە - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان هۆنراوە - پۆلێنی هەڵبەست - پەندە هۆنراوە وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان بەڵگەنامەکان - جۆری دۆکومێنت - زمانی یەکەم بەڵگەنامەکان - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست بەڵگەنامەکان - شار و شارۆچکەکان - هەولێر بەڵگەنامەکان - شێوازی دۆکومێنت - چاپکراو بەڵگەنامەکان - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.687 چرکە!