پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
جەلال باڵان
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
سیروان عەزیزی
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
14-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
دیمانەی ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا لە کەناڵی ئاریەن تیڤی لەسەر کار و چالاکییەکانی ڕێکخراوی کوردیپێدیا
14-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
14-08-2024
هەژار کامەلا
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
بارزان شاسوار
13-08-2024
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  531,307
وێنە
  107,598
پەرتووک PDF
  20,020
فایلی پەیوەندیدار
  101,120
ڤیدیۆ
  1,475
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
303,386
Kurmancî - Kurdîy Serû 
89,005
هەورامی 
65,853
عربي 
29,431
کرمانجی - کوردیی سەروو 
17,084
فارسی 
9,002
English 
7,423
Türkçe 
3,612
لوڕی 
1,691
Deutsch 
1,495
Pусский 
1,134
Française 
336
Nederlands 
130
Zazakî 
90
Svenska 
63
Հայերեն 
50
Español 
46
Italiano 
44
لەکی 
37
Azərbaycanca 
24
日本人 
20
中国的 
16
Ελληνική 
14
Norsk 
14
עברית 
14
Fins 
12
Polski 
7
Esperanto 
5
Ozbek 
4
Português 
3
Тоҷикӣ 
3
Hrvatski 
2
Srpski 
2
Kiswahili سَوَاحِلي 
2
ქართველი 
2
Cebuano 
1
балгарская 
1
ترکمانی 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,245
پەرتووکخانە 
25,375
ژیاننامە 
24,803
کورتەباس 
17,332
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,561
پەند و ئیدیۆم 
12,796
شوێنەکان 
11,710
شەهیدان 
11,568
کۆمەڵکوژی 
10,888
هۆنراوە 
10,233
بەڵگەنامەکان 
8,327
وێنە و پێناس 
7,322
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
2,078
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,449
ڤیدیۆ 
1,376
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
728
شوێنەوار و کۆنینە 
633
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
30,566
MP4 
2,399
IMG 
196,801
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
حەسەن گەرمیانی
ژیاننامە
محەمەد ڕەشید فەتاح
ژیاننامە
شێروان بابان
ژیاننامە
ئەحمەد زەردەشت
هۆنراوە
زارا محەمەدی
نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين و العلاقة بينهم (18) – أسلاف الكورد: الميديون
زانیارییەکان لە هەردوو باری بابەتی و زمانەوانیدا پوخت و پۆلێن دەکەین و بەشێوازێکی سەردەمییانە دەیانخەینە بەردەست!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Cebuano0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
балгарская0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ქართველი0
中国的0
日本人0

نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين و العلاقة بينهم

نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين و العلاقة بينهم
نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين و العلاقة بينهم (18) – أسلاف الكورد: الميديون
د. مهدي كاكه يي

أصل الميديين
1. نظرية هجرة الميديين الى كوردستان
هناك نظريتان حول أصل الميديين. النظرية الأولى تقول بأن الميديين هم آريون أو هندوأوروپيون، هاجروا هُم والفرس الى المنطقة منذ حوالي سنة (1100) قبل الميلاد وإستقر الميديون في المنطقة التي سُمّيت لاحقاً (كوردستان). النظرية الثانية تقول أن الميديين هم السكان الأصليون لكوردستان ولم يكونوا مهاجرين إليها. في هذه الحلقة يتم الحديث عن نظرية هجرة الميديين الى كوردستان. في الحلقة القادمة سيتم إستعراض أقوال وآراء الفريق الآخر من المؤرخين والباحثين القائلين بأن الميديين هم السكان الأصليون لكوردستان.
يذكر المؤرخ محمد أمين زكي بأنه منذ فجر التاريخ كانت تعيش شعوب جبال زاگروس في كوردستان الحالية وكانت تتألف من شعوب (لولو) و (گوتي) و (خالدي - كالدي) و (سوبارو) و (هوري) (مصدر 1) . من هنا يستنتج المرء بأن (المانيين) الذين عاشوا في منطقة أذربيجان التابعة لإيران الحالية في الفترة الواقعة بين القرن العاشر قبل الميلاد والقرن السابع قبل الميلاد، هم من أسلاف الكورد. لقد ورد ذكرهم في الكتاب المقدس (العهد القديم). كان (المانيون) مجاورين للآشوريين ودولة أرارات ولم يكونوا من الشعوب الهندو - أورپية ولم يكونوا خاضعين لسيطرة الإمبراطوريات المجاورة. حسب رأي أصحاب هذه النظرية، فأن الميديين، الذين كانوا أقواماً آرية (هندو- أورپية)، هاجروا من منطقة بحر قزوين الى كوردستان الحالية و إمتزجوا مع الأقوام الأصلية التي كانت تقطن كوردستان مثل (المانيين) و (الصيثيين) و (الكيمريين) وإستوطنوا في كوردستان الحالية مع السكان الأصليين الذين كانوا يقطنون كوردستان منذ فجر التاريخ و ُيسمّيهم المؤرخ محمد أمين زكي بشعوب جبال زاگروس والتي لم تكن شعوب هندو – أوروپية. إستناداً الى العهد القديم من الكتاب المقدس، فأن الميديين ينحدرون من سلالة يافث إبن نوح.
تذكر الدراسات بأن الميديين أتوا إلى كوردستان الحالية منذ حوالي (1100 ق.م)، وكانوا يتألفون من ست قبائل وهي (بوسي Busae) و (پاريتاسيني Paraetaceni) و (ستروخات Stru¬khat) و (أريزانتي Arizanti) و (بودي Budii) و (ماگي Magi) (مصدر a)، بينما يُسمّي (دياكونوف) هذه القبائل الست كالآتي: (بوسي Boussi) و (پاريتاكنوي Paretaknoi) و (ستروكناتيس Strouknates ) و (أريزانتوي Arizantoi) و (بودلوي Boudloi) و (ماگوي Magoi) (مصدر b). كانت القبائل الميدية لها لغة مشتركة. يذكر (أرشاك سافراستيان) بأنه تمت تسمية (گوتيوم) فيما بعد ب(ميديا) و ثم سُمّيت المنطقة ذاتها ب(كوردستان)، حيث أن (ميديا) هي إمتداد جغرافي وتأريخي وثقافي لِبلاد الگوتيين (گوتيوم) وكانت المنطقة موطناً لكل من الگوتيين والميديين (مصدر 2).
يذكر الباحث (زيار) بأنه بحلول سنة 1500 قبل الميلاد، هاجرت قبيلتان رئيسيتان من الآريين من نهر الفولگا، شمال بحر قزوين وإستقرتا في إيران الحالية وكانت القبيلتان هما (الفارسيين) و (الميديين)، حيث أسس الميديون، الذين إستقروا في المنطقة الشمالية الغربية، مملكة ميديا وعاشت الأخرى في الجنوب في منطقة أُطلق عليها الإغريق فيما بعد إسم پارسيس وتحول هذا الإسم فيما بعد الى (فارس) (مصدر 3).
يذكر (Will Durant)، بأن الميديين هم أقوام من الجنس الهندو-أوروپي ومن المرجح أنهم جاؤوا من شواطئ بحر الخزر، إلى غربي آسيا قبل ميلاد المسيح بنحو ألف عام (مصدر c). كما يقول (Will Durant) في نفس الصفحة من كتابه بأنه تم ذكر الميديين لأول مرة على لوح مسجّلة فيه رحلة الملك الآشوري (شلمنصر الثالث) الى بلاد كانت تُسمى (Parsua) الواقعة في جبال كوردستان (837 قبل الميلاد) وكان شعبها يُدعى (أماداي Amadai) و (ماداي Madai) و (ميد Medes). يذكر المؤرخ محمد أمين زكي بأن الجيش الآشوري في عهد الملك (شلمنصر الثاني) صادف العشائر الميدية في الحدود الشرقية لبلاد آشور، حيث قامت هذه العشائر بتقديم بعض الهدايا للملك الآشوري الذي إعتبرها فيما بعد فريضة على هذه العشائر، يجب تقديمها له كل سنة (مصدر 4). دفع الجزية هذه مذكورة في السجلات الآشورية أيضاً التي تقول بأن كلاً من الملكَين الآشوريين (تِغلات پلاسر الثالث) (747 – 728 قبل الميلاد) و (سرجون الثاني) (722 – 705 قبل الميلاد) أجبرا الميديين على دفع الجزية لهما. كما أن المدّونات الآشورية تصف الشعب الميدي بأنه شعبٌ قوي وأنهم شعب مؤلّف من قبائل غير خاضعة لِحُكم ملك واحد (مصدر b، d).
يذكر المؤرخان (هارڤي روبنسون James Harvey Robinson) و (جَيمس هنري بريستيد James Henry Breasted) بأنه كانت هناك أقوام آرية تقطن البلاد الشرقية والشمالية الشرقية لبحر قزوين في حوالي عام 2500 قبل الميلاد (مصدر e، f). كان قسم من هذه الأقوام حينذاك يمتهنون الزراعة ويقومون بتربية المواشي و الأغنام و الخيول و كانوا يجهلون الكتابة (مصدر f). إرتحل قسم من هذه الأقوام الآرية الى الهند وتركت لنا كتاباً مقدساً مكتوباً باللغة السنسكريتية الذي إسمه (ڤيداس). هذا الكتاب المقدس يحتوي على معلومات مهمة عن الحياة الأولى لهذه الأقوام و عن الأدوار التأريخية التي مرت بها. القسم الباقي من هذه الأقوام الآرية توجهت نحو الغرب الجنوبي وبلاد ما بين النهرين، حيث إستقرت هناك. كان شعب (ماد أو ميد) و شعب (پارس أو پارساي) هما من أهم الأقوام التي إستقرت في هذه المنطقة. في بداية إستقرارهم، أسست كل أسرة من العشائر والقبائل الميدية حكومة مستقلة صغيرة. بعد إنتقال الميديين في القرن التاسع قبل الميلاد أو بعده الى الهضبة الإيرانية (بلاد ميديا)، بدأوا بالإستيلاء تدريجياً على بلدان جيرانهم.
في أواخر القرن الثامن قبل الميلاد قام الشعب الميدي بتأسيس مملكة ميديا و أصبح شعب پارساي (الشعب الفارسي الحالي)، الذي يرتبط به بصلة القرابة والنسب، تحت حكم الدولة الميدية. قام الميديون بتأسيس مدينة (هكمتان همذان) وجعلوها عاصمة لمملكتهم (مصدر 5).
لإثبات صحة النظرية التي تقول بأن الميديين هاجروا الى كوردستان، يحتاج المرء الى دلائل آثارية وتأريخية تشير الى مجئ الميديين الى منطقة كوردستان الحالية، حيث كان الشعب الميدي شعباً قوياً وبنى إمبراطورية عظيمة، لذلك فأنه من المُستبعد عدم العثور على آثار وتاريخ قدومه الى المنطقة. الى الوقت الحاضر لم يتم الحصول على مصادر آثارية وتاريخية تشير الى هجرة الميديين الى المنطقة وكل ما يتوفر لدى الباحثين هو مجرد آراء وإجتهادات وتحاليل بصدد هجرة الميديين الى المنطقة، حيث أن هذه النظرية تفتقد الى آثار أركيولوجية وتاريخية تُثبت صحتها. كما أنه ليست هناك معلومات تُذكَر عن تأريخ وحياة الميديين في منطقة بحر قزوين التي يرى أصحاب هذه النظرية بأنها كانت الموطن الأصلي للميديين.
فيما لو هاجر الميديون الى كوردستان، كيف تم إستيطان هذا القوم الجديد الوافد الى كوردستان بدون أية مقاومة من السكان الأصليين الذين كانوا يعيشون هناك، حيث كانت كوردستان آنذاك موطناً للشعب الگوتي ولم تكن فارغة من السكان. الملك الآشوري (شلمنصر الثالث) (858 – 823 قبل الميلاد) إتصل بالشعب الگوتي وقاتلهم، حيث تشير الآثار الآشورية الى أن العشائر الگوتية كانت على جانب عظيم من الشدة والبأس وكانت حدود بلاد الگوتييين تمتد من (أوراتري أرمينية) الى غرب (كيموخي طورعابدين)، كما جاء في أقوال الملك الآشوري (شلمنصر) (مصدر 6). هنا يتساءل المرء كيف إستطاع الميديون المهاجرون الإستقرار في كنف الشعب الگوتي في بلاد الگوتيين (كوردستان) دون مقاومة الشعب الگوتي لهذا القوم الغريب الآتي الى بلاده. لا نجد في ثنايا التاريخ أخباراً عن وقوع حروب ومعارك بين الگوتيين والميديين الذين يدّعي بعض المؤرخين بِأن الميديين قد هاجروا الى كوردستان. هذه الإشكالات تُضعِف مصداقية النظرية القائلة بأن الميديين قد أتوا الى كوردستان من مناطق أخرى.
المصادر
1. محمد أمين زكي (1961). خلاصة تاريخ الكرد وكردستان من أقدم العصور التاريخية حتى الآن. ترجمة محمد علي عوني، الجزء الأول، الطبعة الثانية، القاهرة، صفحة 58 - 59.
2. أرشاك سافرستيان (1948). الكورد وكوردستان. مطبعة هارفيل، لندن ، صفحة 16..
3. د. زيار (2000). إيران ثورة في إنتعاش. باكستان.
4. محمد أمين زكي (1961). خلاصة تاريخ الكرد وكردستان من أقدم العصور التاريخية حتى الآن. ترجمة محمد علي عوني، الجزء الأول، الطبعة الثانية، القاهرة، صفحة 105.
5. المصدر السابق، صفحة 69.
6. المصدر السابق، صفحة 92.
a. Rawlinson, George, Rawlinson, Henry and Wilkison, J. C. (1861). The History of Herodotus. New York, D. Appleton & Company 443 & 445 Broadway.
b. Diakonoff, I. M. (1985). The Cambridge History of Iran: Media, Cambridge University Press, Cambridge.
c. Will Durant (1935). THE STORY OF CIVILIZATION. Volume one, Chapter XIII, page 384.
d. Olmstead, A. T. (1923). History of Assyria. Chicago, USA, page 75.
e. Robinson, James Harvey. History of Europe: Our Own Times (with Charles
A. Beard) Boston: Ginn and Co., 1921.
f. Breasted, James Henry (1916). Ancient Times — A History of the Early
World. Boston, The Athenæum Press.
[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 336 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://akhbaar.org/ - 05-02-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 56
ژیاننامە
کورتەباس
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 10-12-2014 (10 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 05-02-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 07-02-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 336 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
نوور یوسف
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای زەرزوان
وێنە و پێناس
گوندی سەرگەڵوو ساڵی 1975
کورتەباس
کورتە هەڵسەنگاندنێکی پرۆگرامی خوێندنی رێزمانی کوردی لە قۆناغەکانی ناوەندی و ئامادەیی دا
وێنە و پێناس
ئیبراهیم ئەحمەد و فەرهاد پیرباڵ ساڵی 1990
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
پەرتووکخانە
ژیان و خەبات-فاتیح ئارش؛ بەشی دووەم
ژیاننامە
جەلال باڵان
شوێنەوار و کۆنینە
مزگەوتی گەورەی ئامەد
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
باخان سەرحەد عەبدولڕەحمان
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
تینا سۆران
ژیاننامە
سیروان عەزیزی
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
کورتەباس
بەبۆنەی یادی سی و پێنج ساڵەی کۆچ کردنی مێژوونووسی گەورەی کورد مامۆستا ئەمین زەکی بەگەوە
کورتەباس
ناو و نازناو و ناو و ناتۆرە و ناودەرکردن و ساناکردنی ناو لەناو زمان و لە لای گەلی ئێمەدا
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
ژیاننامە
مەليحە ساڵح عەباس
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
کورتەباس
لێکۆڵینەوەی مێژوویی لە رۆژنامەگەری کوردی دا
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەندێناوە لە مەخموور ساڵی 1979
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
ژیاننامە
بارزان شاسوار
کورتەباس
سەرهەڵدانی بیروباوەڕی شورات و ئەو هۆیانەی بوونە هۆی هاتنە کایەوەی-بەشی چوارەم
وێنە و پێناس
باخچەی تەما لە ئامەد 2024
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی سێیەمی قوتابخانەی بارزان لە سلێمانی ساڵی 1960
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
ژیاننامە
ئاواز حەمەعەلی
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای سەردار
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
حەسەن گەرمیانی
30-10-2009
هاوڕێ باخەوان
حەسەن گەرمیانی
ژیاننامە
محەمەد ڕەشید فەتاح
19-03-2013
بەناز جۆڵا
محەمەد ڕەشید فەتاح
ژیاننامە
شێروان بابان
17-05-2021
ڕۆژگار کەرکووکی
شێروان بابان
ژیاننامە
ئەحمەد زەردەشت
03-09-2021
هاوڕێ باخەوان
ئەحمەد زەردەشت
هۆنراوە
زارا محەمەدی
08-01-2022
زریان عەلی
زارا محەمەدی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
جەلال باڵان
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
سیروان عەزیزی
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
14-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
دیمانەی ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا لە کەناڵی ئاریەن تیڤی لەسەر کار و چالاکییەکانی ڕێکخراوی کوردیپێدیا
14-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
14-08-2024
هەژار کامەلا
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
بارزان شاسوار
13-08-2024
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  531,307
وێنە
  107,598
پەرتووک PDF
  20,020
فایلی پەیوەندیدار
  101,120
ڤیدیۆ
  1,475
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
303,386
Kurmancî - Kurdîy Serû 
89,005
هەورامی 
65,853
عربي 
29,431
کرمانجی - کوردیی سەروو 
17,084
فارسی 
9,002
English 
7,423
Türkçe 
3,612
لوڕی 
1,691
Deutsch 
1,495
Pусский 
1,134
Française 
336
Nederlands 
130
Zazakî 
90
Svenska 
63
Հայերեն 
50
Español 
46
Italiano 
44
لەکی 
37
Azərbaycanca 
24
日本人 
20
中国的 
16
Ελληνική 
14
Norsk 
14
עברית 
14
Fins 
12
Polski 
7
Esperanto 
5
Ozbek 
4
Português 
3
Тоҷикӣ 
3
Hrvatski 
2
Srpski 
2
Kiswahili سَوَاحِلي 
2
ქართველი 
2
Cebuano 
1
балгарская 
1
ترکمانی 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,245
پەرتووکخانە 
25,375
ژیاننامە 
24,803
کورتەباس 
17,332
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,561
پەند و ئیدیۆم 
12,796
شوێنەکان 
11,710
شەهیدان 
11,568
کۆمەڵکوژی 
10,888
هۆنراوە 
10,233
بەڵگەنامەکان 
8,327
وێنە و پێناس 
7,322
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
2,078
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,449
ڤیدیۆ 
1,376
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
728
شوێنەوار و کۆنینە 
633
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
30,566
MP4 
2,399
IMG 
196,801
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
نوور یوسف
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای زەرزوان
وێنە و پێناس
گوندی سەرگەڵوو ساڵی 1975
کورتەباس
کورتە هەڵسەنگاندنێکی پرۆگرامی خوێندنی رێزمانی کوردی لە قۆناغەکانی ناوەندی و ئامادەیی دا
وێنە و پێناس
ئیبراهیم ئەحمەد و فەرهاد پیرباڵ ساڵی 1990
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
پەرتووکخانە
ژیان و خەبات-فاتیح ئارش؛ بەشی دووەم
ژیاننامە
جەلال باڵان
شوێنەوار و کۆنینە
مزگەوتی گەورەی ئامەد
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
باخان سەرحەد عەبدولڕەحمان
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
تینا سۆران
ژیاننامە
سیروان عەزیزی
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
کورتەباس
بەبۆنەی یادی سی و پێنج ساڵەی کۆچ کردنی مێژوونووسی گەورەی کورد مامۆستا ئەمین زەکی بەگەوە
کورتەباس
ناو و نازناو و ناو و ناتۆرە و ناودەرکردن و ساناکردنی ناو لەناو زمان و لە لای گەلی ئێمەدا
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
ژیاننامە
مەليحە ساڵح عەباس
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
کورتەباس
لێکۆڵینەوەی مێژوویی لە رۆژنامەگەری کوردی دا
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەندێناوە لە مەخموور ساڵی 1979
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
ژیاننامە
بارزان شاسوار
کورتەباس
سەرهەڵدانی بیروباوەڕی شورات و ئەو هۆیانەی بوونە هۆی هاتنە کایەوەی-بەشی چوارەم
وێنە و پێناس
باخچەی تەما لە ئامەد 2024
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی سێیەمی قوتابخانەی بارزان لە سلێمانی ساڵی 1960
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
ژیاننامە
ئاواز حەمەعەلی
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای سەردار
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
فۆڵدەرەکان
کۆمەڵکوژی - پارت / لایەن - پارتی دیموکراتی کوردستان کۆمەڵکوژی - پلەی پارتایەتی - ئەندام کۆمەڵکوژی - جۆری کەس - قوربانیی ئەنفال کۆمەڵکوژی - ڕەگەزی کەس - نێر کۆمەڵکوژی - زمان - شێوەزار - کرمانجیی سەروو کۆمەڵکوژی - شار و شارۆچکەکان (لەدایکبوون) - مێرگەسوور کۆمەڵکوژی - نەتەوە - کورد کۆمەڵکوژی - هۆز - بارزان کۆمەڵکوژی - وڵات - هەرێم (لەدایکبوون) - باشووری کوردستان کۆمەڵکوژی - وڵات - هەرێم (کۆچی دوایی) - ئێڕاق

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.75
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.906 چرکە!