پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
دانا موتیع جەباری
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
توانا موتیع جەباری
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
مووچەکەمان زیاد دەکا
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
موتیع جەباری
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
ئاژوان کیانی
28-05-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
یار و نەیار
28-05-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
دیوانی سێینە، ئەندێشەی نووسەرێک بۆ کوردستان
28-05-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
ڕەخنەی شانۆی کوردی
27-05-2024
زریان عەلی
پەرتووکخانە
چەپکێ ڕەخنەى شانۆیی 3
27-05-2024
زریان عەلی
ڤیدیۆ
غەریبیت دەکەم
27-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ئامار
بابەت 518,780
وێنە 106,247
پەرتووک PDF 19,332
فایلی پەیوەندیدار 97,259
ڤیدیۆ 1,398
ژیاننامە
تەها کەریمی
ژیاننامە
خاڵە ڕەجەب
ژیاننامە
خانمە خوسرەوی
ژیاننامە
سەید کامیل نیزامی
ژیاننامە
فایەق حامید ئەسعەد
مكانة المرأة الإيزيدية (4)
کوردیپێدیا، دادگا نییە، داتاکان ئامادەدەکات بۆ توێژینەوە و دەرکەوتنی ڕاستییەکان.
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مكانة المرأة الإيزيدية

مكانة المرأة الإيزيدية
مكانة المرأة الإيزيدية (4)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6971 - 2021-07-27 - 22:19
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات
مكانة المرأة في الأديان الكوردية (23)

نساء إيزيديات قدّيسات
جميع نساء السلالة الپيرانية والشێخانية هنّ مقدسات عند أبناء طبقة المُريدين، حيث أقيمت ‏للعديد منهنّ مزارات مقدسة. تنتشر مقامات الأولياء من النساء في جميع أنحاء كوردستان. فيما يلي نتعرّف على عدد من القدّيسات الإيزيديات.
1. القدّيسة (خاتونا فخرا): الإسم الحقيقي لها هو (غزال)، إلا أنّ (شيخ آدي الثاني) أطلق عليها (خاتونا گران) أي السيدة المحترمة، حيث أنّ المرأة الكوردية تُلقَب (خاتون) للإحترام والتقدير وللدلالة على المكانة الراقية لها، بينما الإسم (فخرا) يُشير الى والدها القدّيس (شيخ فخرَدين)، حيث أنها كانت إبنة هذا القدّيس. جدها هو الأمير الإيزيدى (ئزديني مير)، الذي كان أميراً شهيراً و إسم جدتها هو (سيتيا زن) وكان لها أخَوان إثنان هما (شيخمند) و(شيخ بدر) وكانت زوجة (شيخ حسين ابن القديس شيخ شمس). وتمّ إختيارها رئيسةً للنساء في عهد (شيخ آدي الثاني) (1162 – 1228 م) المعروف ب(آدي كوردي) [1] والمولود في بلدة هَكاري الواقعة في شمال كوردستان. القدّيسة (خاتونا فخرا) هي أشهر قديسة في الديانة الايزيدية والمرأة الوحيدة التي يُشكّل أحفادها مجموعة خاصة بهم في طبقة الشيوخ الشمسانيين. وهي خودان العديد من العشائر الايزيدية الكبيرة، مثل قيران، حليقيان، دخيان وغيرها. وهي أيضاً القديسة الراعية للمرأة (الحاملة)، حيث كانت لِ(خاتونا فخرا) كرامة تسلوم في الولادة، حيث كان يتم الإستنجاد بها في حالة عُسر الولادة ومعوقات ومصاعب وضع الجنين. إستمرت القدّيسة (خاتونا فخرا) في خدمة لالش، حيث بقيت خادمة فيه حتى وفاتها وكانت تقوم بتوعية النساء الإيزيديات وتعليمهن مبادئ وطقوس وتقاليد الدين الإيزيدي ومنعهن من الضياع. يتم ذكر (خاتون فخرا) في تراتيل ودعوات النساء الإيزيديات. تكريماَ لها ولخدمتها للمعبد المُقدّس (لالش)، تصوم النساء الإيزيديات في كل سنة، أول يوم أربعاء من شهر تشرين الثاني حسب التقويم الشرقي ويُسمّى صوم ذلك اليوم (صوم خاتونا فخرا). مزارها يقع في قرية (خوشابا) وكما توجد لها قُبّة في قرية (ختارة) ولها شيوخ من ذُريتها الى الآن في (ختارة) ومناطق أخرى. هناك مزار لِ(خاتونا فخرا) في منطقة (مام شڤان) بالقرب من بلدة (خانكي) التابعة لمحافظة دهوك في جنوب كوردستان، حيث يرتاده الإيزيديون، وخاصة النساء، يتصدقون تكريماً لِروحها ويدعون من الخالق و(طاوسي ملك) أن يحميا الإيزيديين من كل سوء وأن ينشرا الخير بينهم.
2. الشيخة (استيا ايسْ): وهي بمثابة أم الأولياء وجدّة القدّيسة (استيا حبيب). يُقال أنها كبرت وطال بها العمر، فحملوها من (لالش) الى (بحزاني) للقاء حفيدتها (استيا حبيب). (هاجال) وأحياناُ يُلفَظ (هاجالي) هو شقيق (استيا ايس) والذي هو پير ومن ذرية اپيار.
3. (استيا حبيب): وهي إبنة الشيخ هسن وحفيدة (استيا ايس). وهي شيخة القوالين الذين هم بالأصل (دومليون)، مريدو (شيخ ناصر الدين). يقع مزارها على تل بعشيقة. لها مكانة بارزة في بحزاني. تحوّر إسمها بمرور الزمن الى (ست حبيبي). ما زال بيتها قائماً في بحزاني في بيت الشيخ خلف الذي هو من سلالة زوجها ناسردين. هناك قُبب ساسي أي (الثلاثة) بين بعشيقة وبحزاني التي تعود الى أسرة ناسردين، حيث أنّ القبة الأولى هي لزوجته (حبيبة) والثانية لإبنته (خديجة) والثالثة لإبنه (شيخ مهمد).
4. پیرا (دايكا چاك): إسمها يعني (الأم الصالحة) أو (الأم الطاهرة). وهي والدة پير (مهمد رشان) الذي هو صاحب أكبر زاوية ومرقد في جبل مقلوب. يُسمّيه أهالي بحزاني وبعشيقة (مهمد بغاش) ويُلقّب (آشڤان) أي (مُشغّل الطاحونة) أي بمعنى (طاحونچي). كان والده له (7) سبعة طواحين على طريق قرية (قيماوا) التي هي من قرى عشيرة (گوران) التي أفرادها أسلموا من جرّاء حملات الإبادة الجماعية (فرمانات) التي تعرض لها الإيزيديون. تقع هذه القرية في الجهة الغربية المواجهة لجسر مندان. كلمة (بغاش) متأتية من الكلمة الكوردية المركبة (بَرْ آش)، حيث أن كلمة (بَرْ) تعني (أمام) وكلمة (آش) تعني (طاحونة) أو (مطحنة) وبذلك (بَرْ آش) تعني (الواقف أمام الطاحونة)، أي (مُشغّل الطاحونة).
5. (ستيا ئاف): وهي إبنة أمير بوتان الذي كان مسلماً متشدداً وأحد ألد أعداء الداسنية (الإيزيدية)، بينما كانت إبنته (ستيا ‏ئاف) تدافع عن الداسنية، حيث أنها إعتنقت الدين الإيزيدي. توفيت ودُفن جثمانها في مزار أبو الشمسانيين (إيزيدي ‏نمير). ‏
‏6. ‏‏المتصوّفة (پيرافات)‏‏: من الشخصيات التي مارست التصوّف ويقع مزارها في قرية كيس قلا (قلعة كيس) التي جرى تعريبها، حيث تمّ إسكان قبائل بدوية فيها.
7. استيازين: وهي والدة (فخرالدين) و(شمس الدين) وكانت ولية من أولياء الإيزيدية. لها مكانة محترمة ولها نواشين خاصة بها في عدة قرى وأماكن.
8. استيا نفيسه: يقع مزارها على تل بعشيقة.
9. (نصرة پیر مەولا).
[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 72 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://www.ahewar.org/ - 11-03-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 28
ژیاننامە
کورتەباس
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 27-07-2021 (3 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئایین و ئاتەیزم
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: ژنان
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 11-03-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 11-03-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 72 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
نیشتیمان عەبدولقادر ئەحمەد
کورتەباس
سۆبەی دار
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
کورتەباس
نێچیرڤان بارزانى پێشوازى لە میرى ئێزدییان کرد
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
گۆڕەپانی پەلەوەر (مەیدانی مریشکان)ی هەولێر ساڵی 1978
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
ژیاننامە
توانا موتیع جەباری
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
ژیاننامە
شەم سامان
وێنە و پێناس
بازاڕی کورانی مەخموور لە هەولێر ساڵی 1984
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
ژیاننامە
ئاژوان کیانی
وێنە و پێناس
موحسین ئاوارە، نەژاد عەزیز سورمێ، محەمەدئەمین دهۆکی، کەمال میراودەلی، شێرکۆ بێکەس ساڵی 1976
پەرتووکخانە
یار و نەیار
پەرتووکخانە
هەگبەی کوردەواری
کورتەباس
گەرمیان..دەرکەوت شوێنەوارە کەلەپوورییە دۆزراوەکە بیرێکى ئاو بووە
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
حەیدەر عەبدولڕەحمان مامە
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
ژیاننامە
دانا موتیع جەباری
کورتەباس
پێ پەتی
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
سواکردنەوە
وێنە و پێناس
هەولێر ساڵی 1974
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
ژیاننامە
موتیع جەباری
وێنە و پێناس
زانا خەلیل و فەرهاد پیرباڵ لە کۆلێژی ئادابی زانکۆی سەڵاحەدین، هەولێر ساڵی 1995
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
پەرتووکخانە
دیوانی سێینە، ئەندێشەی نووسەرێک بۆ کوردستان
پەرتووکخانە
چەپکێ ڕەخنەى شانۆیی 3
پەرتووکخانە
ڕەخنەی شانۆی کوردی

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
تەها کەریمی
01-01-2009
هاوڕێ باخەوان
تەها کەریمی
ژیاننامە
خاڵە ڕەجەب
04-09-2010
هاوڕێ باخەوان
خاڵە ڕەجەب
ژیاننامە
خانمە خوسرەوی
20-09-2015
سەریاس ئەحمەد
خانمە خوسرەوی
ژیاننامە
سەید کامیل نیزامی
31-05-2018
سەریاس ئەحمەد
سەید کامیل نیزامی
ژیاننامە
فایەق حامید ئەسعەد
15-03-2022
سەریاس ئەحمەد
فایەق حامید ئەسعەد
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
دانا موتیع جەباری
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
توانا موتیع جەباری
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
مووچەکەمان زیاد دەکا
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
موتیع جەباری
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
ئاژوان کیانی
28-05-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
یار و نەیار
28-05-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
دیوانی سێینە، ئەندێشەی نووسەرێک بۆ کوردستان
28-05-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
ڕەخنەی شانۆی کوردی
27-05-2024
زریان عەلی
پەرتووکخانە
چەپکێ ڕەخنەى شانۆیی 3
27-05-2024
زریان عەلی
ڤیدیۆ
غەریبیت دەکەم
27-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ئامار
بابەت 518,780
وێنە 106,247
پەرتووک PDF 19,332
فایلی پەیوەندیدار 97,259
ڤیدیۆ 1,398
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
نیشتیمان عەبدولقادر ئەحمەد
کورتەباس
سۆبەی دار
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
کورتەباس
نێچیرڤان بارزانى پێشوازى لە میرى ئێزدییان کرد
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
گۆڕەپانی پەلەوەر (مەیدانی مریشکان)ی هەولێر ساڵی 1978
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
ژیاننامە
توانا موتیع جەباری
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
ژیاننامە
شەم سامان
وێنە و پێناس
بازاڕی کورانی مەخموور لە هەولێر ساڵی 1984
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
ژیاننامە
ئاژوان کیانی
وێنە و پێناس
موحسین ئاوارە، نەژاد عەزیز سورمێ، محەمەدئەمین دهۆکی، کەمال میراودەلی، شێرکۆ بێکەس ساڵی 1976
پەرتووکخانە
یار و نەیار
پەرتووکخانە
هەگبەی کوردەواری
کورتەباس
گەرمیان..دەرکەوت شوێنەوارە کەلەپوورییە دۆزراوەکە بیرێکى ئاو بووە
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
حەیدەر عەبدولڕەحمان مامە
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
ژیاننامە
دانا موتیع جەباری
کورتەباس
پێ پەتی
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
سواکردنەوە
وێنە و پێناس
هەولێر ساڵی 1974
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
ژیاننامە
موتیع جەباری
وێنە و پێناس
زانا خەلیل و فەرهاد پیرباڵ لە کۆلێژی ئادابی زانکۆی سەڵاحەدین، هەولێر ساڵی 1995
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
پەرتووکخانە
دیوانی سێینە، ئەندێشەی نووسەرێک بۆ کوردستان
پەرتووکخانە
چەپکێ ڕەخنەى شانۆیی 3
پەرتووکخانە
ڕەخنەی شانۆی کوردی

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.235 چرکە!