پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
تارمایی مەرگ
16-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
13-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
کۆمەڵەی رەنجدەران بۆ کوردستانیە؟
13-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
دیوانی ڕەواس
13-06-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
دۆزی ناسیۆنالی کورد، ئۆتۆنۆمی یا کوردستانێکی سەربەخۆ یا بڕیاری چارەنووس لە ئازادیدا و بۆ ئازادی
12-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ئامار
بابەت 518,497
وێنە 105,195
پەرتووک PDF 19,481
فایلی پەیوەندیدار 97,495
ڤیدیۆ 1,394
ژیاننامە
سادق بەهائەدین ئامێدی
شەهیدان
جەلال شارەزووری - جەلال حەم...
ژیاننامە
مەهاباد قەرەداغی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنام...
تاراوگە
شەهیدان
ژینا ئەمینی
ماذا يعني إسم سلسلة جبال (توروس)؟
کوردیپێدیا، مێژووی ڕۆژ بە ڕۆژی کوردستان و کورد دەنووسێتەوە..
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

ماذا يعني إسم سلسلة جبال (توروس)؟

ماذا يعني إسم سلسلة جبال (توروس)؟
ماذا يعني إسم سلسلة جبال (توروس)؟
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6235 - 2019-05-20 - 16:38
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

قد تعود تسمية سلسلة جبال (توروس) إلى كون كلمة (توروس) كلمة مُركبة من (تور) السومرية والخورية والتي تعني (رياح أو عاصفة) التي ترمز إلى إله العاصفة الخوري (تيشوب Teshub) وأنّ المقطع (وس) هي لاحقة إغريقية تُضاف للأسماء. من الجدير بالذكر أنَّ سلسلة جبال (توروس) كانت فيها معابد عديدة لِإله العاصفة (تيشوب Teshub)، حيث أنه نتيجة هطول أمطار غزيرة وبشكل دائم على سلسلة جبال (توروس)، كان الناس يعتقدون آنذاك بأن إله العاصفة كان يقوم بِتخصيب أراضيهم من خلال تزويد نهرَي دجلة والفرات بالماء حتى يفيضان من خلال هطول هذه الأمطار الغزيرة. من الجدير بالذكر أنّ كلمة (توروس) تشير في اللغة اللاتينية إلى (الثور) الذي كان يرمز الى إله العاصفة، حيث إنتقلت كلمة (توروس) من اللغة السومرية والخورية الى اللغة الإنگليزية والتي تحتفظ بهذه الكلمة الى الآن وتعني (بُرج الثور).
من جهة أخرى، قد تكون كلمة (توروس) متكونة من الكلمة السومرية (تو Tu) التي تعني (منطقة أو إتجاه) وكلمة (روس أو رو ژ) التي تعني (شمس) وبذلك تعني (منطقة الشمس) حيث تشرق الشمس من هناك، إلا أنني أرجّح أن يكون إسم هذه السلسلة الجبلية متأتي من إسم إله العاصفة، حيث كانت هذه المناطق موطِناً لأسلاف الكورد الخوريين والهيتيين الذين كانوا يعبدون إله العاصِفة، حيث كانت تنتشر معابد كثيرة لِهذا الإله في مناطق سلسلة جبال توروس.
من الجدير بالذكر أنّ (تيشوب Teshub) كان ملِك الآلهة وإله الطقس (العاصفة). تبعاً للأساطير الخورية، قام (تيشوب) بِخلع والده (كوماربي Kumarbi) عن عرش الألوهية من خلال إستخدام العنف وأصبح هو ملِكاً. في هذا الصدد أنه يشبه الإله اليوناني (زيوس Zeus) الذي قام بخلع والده (كرونوس Kronos). العربة الحربية لملِك الآلهة (تيشوب) كانت تجرّها آلهة الثور (سيريس Seris) (نهار) و (هوريس Hurris) (ليل) (جرنوت فلهلم: الحوريون تأريخهم وحضارتهم، ترجمة فاروق إسماعيل، دار جدل، حلب، الطبعة الأولى، عام 2000 م، صفحة 98). كانت المعابد الرئيسة ل(تيشوب) تقع في سلسلة جبال (توروس) و(أرابخا Arrapkha) (كركوك الحالية) و في حلب. كانت مدينة (كومّي/كوميجا Kumme/ Kummija) من أهم مراكز عبادته والتي تقع على الأغلب في المنطقة الجبلية في منطقة زاخو وقد ورد إسمه في نصوص الألف الثالث قبل الميلاد (جرنوت فلهلم: الحوريون تأريخهم وحضارتهم، ترجمة فاروق إسماعيل، دار جدل، حلب، الطبعة الأولى، عام 2000 م، صفحة 98). في الشرق (شمال بلاد ما بين النهرين إقليم جنوب كوردستان)، كانت إلهة الحب والحرب (شاووشكا Shawushka) زوجة إله العاصفة (تيشوب)، بينما في الغرب (إقليم شمال كوردستان) كانت الإلهة (هيبات Hebat) زوجته. تمت عبادة (تيشوب) أيضاً في كلّ من بلاد الهيتيين و(كزوواتنا).
تقع سلسلة جبال (توروس) في إقليم شمال كوردستان وهي سلسلة جبلية كبيرة توازي ساحل البحر الأبيض المتوسط، تمتد على طول بحيرة إگيردير (Egir-dir-) في الجهة الغربية، وينتهي إمتدادها عند الروافد العليا لنهر الفرات في الجهة الشرقية. تتكون سلسلة جبال توروس من ثلاث مناطق:
1. جبال توروس الغربية: تُشكل منحنىً حول خليج أنتاليا، وتضم مجموعةً من النطاقات الجبلية ويبلغ إرتفاع أعلى قممها 3090 متر عن مستوى سطح البحر.
2. جبال توروس الوسطى: تتألّف من جبال (بولكار) و(تاهتالي) و(أكشالي) وجبال (ألاداگلار). بسبب عمليّة تعرية الأحجار الجيريّة في جبال (بولكار) و(ألادگلار)، ظهرت أنهار تحت الأرض وشلالات وكهوف التي تُعد أكبر الكهوف في قارة آسيا، حيث توجد في إقليم شمال كوردستان أكثر من (40000) أربعين ألف كهف.
3. جبال توروس الجنوبية: تُشكل الحدود الشمالية لشمال بلاد ما بين النهرين مع إقليم شمال كوردستان. هذه المنطقة هي مصدر مياه نهرَي دجلة والفرات، وتتألّف من مجموعة من الجبال. أعلى قمم سلسلة جبال (توروس) هي جبل (جيلو) الذي يبلغ إرتفاعه 4168 متر، تليها بإتجاه الغرب جبال (بتليس) و(ملاتيه) و(تختەلي).
[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 25 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://www.ahewar.org/ - 12-04-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 3
ژیاننامە
شوێنەکان
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 20-05-2019 (5 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 12-04-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 14-04-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 12-04-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 25 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
ژیاننامە
جەعفەر گەردی
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
وێنە و پێناس
تەڵاخان خێزانی شێخ لەتیفی حەفید، ساڵی 1967
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
پەرتووکخانە
تارمایی مەرگ
وێنە و پێناس
تۆفیق تەیارە و تۆفیقی دەڵاڵ ساڵی 1955 لە سلێمانی
ژیاننامە
یونس نەبیزادە
ژیاننامە
نیشتمان عەبدولقادر ئەحمەد
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
کورتەباس
کوێرەکانی
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
ژیاننامە
محەمەد عەلی شێرۆ
کورتەباس
دووهۆنراوە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
وێنە و پێناس
ئامەی جۆڵا لە ساڵی 1964
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
کورتەباس
دیمواکراتیەت قەدەغەیە!
کورتەباس
شێت خانە
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
وێنە و پێناس
مامۆستایانی پەیمانگای ناوەندی مامۆستایانی هەولێر ساڵی 1983-1984
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
کورتەباس
تێشکەکانی جوانی لە (زریان)دا
وێنە و پێناس
شەهید دڵشاد مەریوانی لە ساڵی 1965
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
سادق بەهائەدین ئامێدی
18-11-2008
هاوڕێ باخەوان
سادق بەهائەدین ئامێدی
شەهیدان
جەلال شارەزووری - جەلال حەمە حسێن
04-03-2009
هاوڕێ باخەوان
جەلال شارەزووری - جەلال حەمە حسێن
ژیاننامە
مەهاباد قەرەداغی
30-10-2009
هاوڕێ باخەوان
مەهاباد قەرەداغی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
تاراوگە
02-06-2018
هاوڕێ باخەوان
تاراوگە
شەهیدان
ژینا ئەمینی
17-09-2022
شەنە بەکر
ژینا ئەمینی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
تارمایی مەرگ
16-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
13-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
کۆمەڵەی رەنجدەران بۆ کوردستانیە؟
13-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
دیوانی ڕەواس
13-06-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
دۆزی ناسیۆنالی کورد، ئۆتۆنۆمی یا کوردستانێکی سەربەخۆ یا بڕیاری چارەنووس لە ئازادیدا و بۆ ئازادی
12-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ئامار
بابەت 518,497
وێنە 105,195
پەرتووک PDF 19,481
فایلی پەیوەندیدار 97,495
ڤیدیۆ 1,394
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
ژیاننامە
جەعفەر گەردی
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
وێنە و پێناس
تەڵاخان خێزانی شێخ لەتیفی حەفید، ساڵی 1967
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
پەرتووکخانە
تارمایی مەرگ
وێنە و پێناس
تۆفیق تەیارە و تۆفیقی دەڵاڵ ساڵی 1955 لە سلێمانی
ژیاننامە
یونس نەبیزادە
ژیاننامە
نیشتمان عەبدولقادر ئەحمەد
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
کورتەباس
کوێرەکانی
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
ژیاننامە
محەمەد عەلی شێرۆ
کورتەباس
دووهۆنراوە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
وێنە و پێناس
ئامەی جۆڵا لە ساڵی 1964
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
کورتەباس
دیمواکراتیەت قەدەغەیە!
کورتەباس
شێت خانە
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
وێنە و پێناس
مامۆستایانی پەیمانگای ناوەندی مامۆستایانی هەولێر ساڵی 1983-1984
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
کورتەباس
تێشکەکانی جوانی لە (زریان)دا
وێنە و پێناس
شەهید دڵشاد مەریوانی لە ساڵی 1965
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
فۆڵدەرەکان
وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان پەرتووکخانە - پۆلێنی ناوەڕۆک - یاسایی پەرتووکخانە - جۆری دۆکومێنت - زمانی یەکەم پەرتووکخانە - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست پەرتووکخانە - شار و شارۆچکەکان - هەولێر پەرتووکخانە - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان پەرتووکخانە - فایلی PDF - بەڵێ پەرتووکخانە - پۆلێنی ناوەڕۆک - مێژوو پەرتووکخانە - فایلی PDF - نەخێر ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) - شار و شارۆچکەکان - کەلار (گەرمیان)

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.328 چرکە!