پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
13-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
کۆمەڵەی رەنجدەران بۆ کوردستانیە؟
13-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
دیوانی ڕەواس
13-06-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
دۆزی ناسیۆنالی کورد، ئۆتۆنۆمی یا کوردستانێکی سەربەخۆ یا بڕیاری چارەنووس لە ئازادیدا و بۆ ئازادی
12-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
ڕەفیقی وێنەگر کە باس لە مێژووی خۆی و ستۆدیۆ ڕەفیق دەکات
12-06-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت 518,385
وێنە 105,207
پەرتووک PDF 19,477
فایلی پەیوەندیدار 97,466
ڤیدیۆ 1,395
ژیاننامە
سادق بەهائەدین ئامێدی
شەهیدان
جەلال شارەزووری - جەلال حەم...
ژیاننامە
مەهاباد قەرەداغی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنام...
تاراوگە
شەهیدان
ژینا ئەمینی
العلاقات الآشورية - الميتانية (3)
مێگا-داتای کوردیپێدیا، یارمەتیدەرێکی باشە بۆ بڕیارە کۆمەڵایەتی، سیاسی و نەتەوەییەکان.. داتا بڕیاردەرە!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مهدي كاكه

مهدي كاكه
العلاقات الآشورية - الميتانية (3)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6064 - 2018-11-25 - 18:24
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

في عهد الملِك الميتاني (شوتارا Suttara)، قام الملك الآشوري (ادد نيراري) بِمُهاجمة بلاد خانيگلبات، وإستطاع إلحاق الهزيمة بالملِك الميتاني وأسرِهِ هو وأفراد عائلته والمجيء به إلى بلاد آشور، حيث أعلن فيها الولاء لِبلاد آشور وأقسم على دفع الجزية(18).
رغم إحتلال الآشوريين لأراضٍ ميتانية، فأن المملكة الميتانية إحتفظت بوجودها، حيث إحتفظ الملك الميتاني (شوتارنا Shuttarna) بعلاقات جيدة مع الآشوريين وأعاد إليهم أبواب القصر الملكي الآشوري التي سبق للملك الميتاني (شاوشتاتار Shaushtatar) أن أخذها الى مملكة ميتاني.
لم تستمر العلاقات الآشورية الميتانية الودّية لِفترة طويلة، حيث ثارت مملكة (خانيگلبات) على بلاد آشور في عصر الملك الميتاني (واشاتا Wasatta)، فقاد الملك الآشوري (ادد نيراري) حملة عسكرية ثانية ضد المملكة، حيث إستطاع إلقاء القبض على الملك (واشاتا Wasatta ) وأسره وأسر أفراد عائلته والعديد من الميتانيين. بعد إحتلال الآشوريين لمملكة ميتاني، قام الآشوريون بترحيل قسم من سُكّانها الى بلاد آشور، وكان معظمهم من الخوريين، حيث تمّ إستخدامهم كأيدي عاملة رخيصة في بلاد آشور.
في عهد الملك الآشوري (شلمنسر الأول Shalmaneser I) (1270 - 1240 قبل الميلاد)، أعلنت مملكة (خانيگلبات) إستقلالها عن النفوذ الآشوري، حيث ثار الملك الميتاني (شاتوارا Shattuara) الذي كان إبن أو إبن أخ الملك الميتاني (واساهاتا Wasahatta)، ضد الإحتلال الآشوري بمساعدة الهيتيين و البدو الآراميين (Ahlamu) وكان ذلك في حوالي عام 1250 وكان جيشه مُجهّزاً بشكل جيد و إستطاع تحرير جميع الممرات الجبلية والبحيرات بحيث أن الجيش الآشوري عانى من العطش أثناء تقدمهم، إلا أنه مع ذلك إنتصر الملك الآشوري (شلمنسر الأول) إنتصاراً ساحقاً على الهيتيين والميتانيين(19).
يدّعي الملك الآشوري (شلمنسر الأول) بأنه في تلك الحرب، قام بِقتل 14 400 رجُلاّ وأمّا الباقون فقد تم إعماؤهم ورميهم بعيداً. نقوشاته تذكر بأنه قام بإحتلال تسعة معابد محصّنة وحوّلَ 180 مدينة خورية الى أكوام من الأنقاض وأنه قام بِذبح جيوش الهيتيين و حلفائهم البدو الآراميين كالخِراف. كما تُشير نقوشاته الى أنه قام بالإستيلاء على المدن التي تبدأ من (تايدو Taidu) الى مدينة (إريدو Irridu) وكذلك جبل (كاشيار Kashiar) واصلاً الى نهر الفرات وكل من قلعة (سودو Sudu) و (هرّانو Harranu) الى (كَركَميش Carchemish) الواقعة على نهر الفرات. نقشٌ آخر يُشير الى بناء معبد للإله الآشوري (أداد) في مدينة (كاهات Kahat) الميتانية والتي تم إحتلالها أيضاً من قِبل الآشوريين.
عند تولّي الملك الآشوري (توكلتي تنورتا الأول) (1244 – 1204 ق.م.)، تجدّد الصراع من جديد بين الآشوريين والميتانيين، حيث قام الآشوريون بِمهاجمة مملكة ميتاني وألحقوا الهزيمة بجيشها، وبهذه الهزيمة سقطت وإنهارت مملكة ميتاني وإختفت من الوجود.
أحد نقوش الملِك الآشوري (أدد نيراري الأول) الذي مكتوب في مطلع سنة 1300 قبل الميلاد، يذكر إسم ملك خانيگلبات الهوري (شاتوارا الأول) وكذلك إسم مدينة (واشوكاني) بصيغة (آشوكاني). في هذا النقش، يزعم هذا الملِك الآشوري بأنه دمّر مدينة (واشوكاني) عدة مرات، بالإضافة إلى إسم مدينة (تئيد) القريبة من (واشوكاني) والتي أصبحت مركزاً لحليفهم الملِك الميتاني (شوتارنا الثالث) الذي كان خِصماً للملِك الميتاني الآخر (ماتي وازا). رداً على تهديدات الآشوريين المستمرة للملِك الميتاني (وازاشتا)، إضطر هذا الملِك إلى الاستنجاد بالهيتيين الذين لم يلبّوا طلبه للنجدة بسبب إنشغالهم مع المصريين في معركة (قادش) التي جرت في سنة 1275 قبل الميلاد.
كما عبّر الملِك الآشوري (آدد نيراري الأول) بصورة مُبالغة عن إنتصاراته على الميتانيين في سردٍ ورد في نقش له عن بناء قصر له بمدينة (تئيد)، حيث يقول فيه: قبضتُ على (آشتورا) ملِك (خانيگلبات) وأحضرتُه إلى مدينة (آشور) وأقسم بين يديّ على أن يرسل لي الهدايا، ثم تركتُه أن يذهب، وكذلك هرب مني (وازاشتا) إلى الملِك الهيتي، طالباً منه المساعدة، ولكنه لم يُلبِّ له، وقد إنتصرتُ عليه بِفضل الأسلحة الجبّارة للإله آشور وبِحماية الآلهة (آن) و(أنليل) و(إيا) و(سين) و(شمش) و(آدد) و(عشتار) و(نرجال)، وإحتلتُ (تئيد) و(أمسكو) و(كخت) و(شورو) و(نبلو) و(خرو) و(شدخو) و(آشوكاني) حتى مقاطعة (آريد) ومقاطعة (كشياري) (طور عابدين الحالية ) و(شود) و(حرّان)، وأخرجتُ نساء (وازاشتا) وأبناءه وبناته وقواته من مدينة (آريد) وأحضرتُهم أسرى مُقيّدين إلى مدينة آشور وأحرقتُ وخرّبتُ (آريدو) وقراها.
هكذا كان يتباهى الملِك الآشوري بالقتل والحرق برعاية الآلهة، علماً بأنّ تقريره مشكوك به، وخاصةً أن المصادرالتاريخية تؤكد أنّ (وازاشتا) لم يقع أسيراً بيدِه وظل محتفظاً بسيادته وأنّ معاهدة السلام الهيتية المصرية جعلتهما تقفان في وجه الحملات الآشورية، وأنّ (شتوارا الثاني) خليفة (وازاشتا) أثبت وجوده في وجه الملِك الآشوري (شلمانسر الأول) (1263 - 1234 ق.م.) وذلك بِفضل دعم الهيتيين وقبائل (أخلامو) الآرامية له .
لِطبيعة ملوك الآشوريين المولِعة بالقتال والحروب، لا تخلو نقوشُهم من الحديث عن تمجيد شخصيتهم والتباهي بما يُشبه النصر على الخصوم، لذلك يروي لنا (توكولتي نينورتا) (1233 - 1197 ق. م.)، وهو إبن (شلمانسر الأول) وخليفته، كيف أنّ أباه كان قد إنتقم من السوباريين الهوريين الذين لم يدفعوا الجزية له، فقام بِحملة على التحالف الهوري في بلاد آلز (آلش) وبلاد (آمدنو) وبلاد (برلمزي) وغيرها.
منذ أواخر القرن الثالث عشر، تُركّز النصوص على أنّ ملِكاً ميتانياً كان ملِكاً على (خانيگلبات) وعلى الأسماء الخورية، بدون ذكر إسم الدولة الميتانية بسبب دخول كوردستان في صراع ضد الآشوريين، حيث أنّ الكالتيين الكورد، الذين ينحدرون من الهوريين، كانوا يدافعون عن هذه المملكة في وجه الآشوريين.
في عام 1200 قبل الميلاد، تغيّرت أوضاع منطقة جنوب غرب آسيا بسبب قدوم الشعوب الإيجية الهندو - أوروپية من تراقيا، التي كان الفريجيون في مقدمتها، والذين إحتلّوا وسط الأناضول وقضوا على المملكة الهيتية ودمّروا العاصمة (خاتوشا).
المصادر
18. عامر سليمان. العراق في التأريخ القديم. الجزء الثاني، الموصل، 1993، صفحة 65.
19. الدكتور منير يوسف طه. علاقات الآشوريين بالأقاليم المجاورة. موسوعة الموصل الحضارية، المجلد الأول، الموصل سنة 1993، صفحة 112.
[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 76 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://www.ahewar.org/ - 13-04-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 5
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 25-11-2018 (6 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئایین و ئاتەیزم
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 12-04-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 14-04-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 13-04-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 76 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
وێنە و پێناس
تەڵاخان خێزانی شێخ لەتیفی حەفید، ساڵی 1967
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
وێنە و پێناس
مامۆستایانی پەیمانگای ناوەندی مامۆستایانی هەولێر ساڵی 1983-1984
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
ژیاننامە
نیشتمان عەبدولقادر ئەحمەد
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
ژیاننامە
جەعفەر گەردی
کورتەباس
ڕوون کردنەوەیەکی وریلە
ژیاننامە
محەمەد عەلی شێرۆ
وێنە و پێناس
تۆفیق تەیارە و تۆفیقی دەڵاڵ ساڵی 1955 لە سلێمانی
کورتەباس
جووتە وشە
کورتەباس
دەست
کورتەباس
لێکۆڵینەوەیەک دەربارەی کێشەکانی رەخنەی ئەدەبی ی کوردی
کورتەباس
لەڕوانگەی زمانەوانیەوە تێدا
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
کۆمەڵەی رەنجدەران بۆ کوردستانیە؟
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
وێنە و پێناس
ئامەی جۆڵا لە ساڵی 1964
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
شەهید دڵشاد مەریوانی لە ساڵی 1965
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
ژیاننامە
یونس نەبیزادە

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
سادق بەهائەدین ئامێدی
18-11-2008
هاوڕێ باخەوان
سادق بەهائەدین ئامێدی
شەهیدان
جەلال شارەزووری - جەلال حەمە حسێن
04-03-2009
هاوڕێ باخەوان
جەلال شارەزووری - جەلال حەمە حسێن
ژیاننامە
مەهاباد قەرەداغی
30-10-2009
هاوڕێ باخەوان
مەهاباد قەرەداغی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
تاراوگە
02-06-2018
هاوڕێ باخەوان
تاراوگە
شەهیدان
ژینا ئەمینی
17-09-2022
شەنە بەکر
ژینا ئەمینی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
13-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
کۆمەڵەی رەنجدەران بۆ کوردستانیە؟
13-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
دیوانی ڕەواس
13-06-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
دۆزی ناسیۆنالی کورد، ئۆتۆنۆمی یا کوردستانێکی سەربەخۆ یا بڕیاری چارەنووس لە ئازادیدا و بۆ ئازادی
12-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
ڕەفیقی وێنەگر کە باس لە مێژووی خۆی و ستۆدیۆ ڕەفیق دەکات
12-06-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت 518,385
وێنە 105,207
پەرتووک PDF 19,477
فایلی پەیوەندیدار 97,466
ڤیدیۆ 1,395
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
وێنە و پێناس
تەڵاخان خێزانی شێخ لەتیفی حەفید، ساڵی 1967
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
وێنە و پێناس
مامۆستایانی پەیمانگای ناوەندی مامۆستایانی هەولێر ساڵی 1983-1984
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
ژیاننامە
نیشتمان عەبدولقادر ئەحمەد
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
ژیاننامە
جەعفەر گەردی
کورتەباس
ڕوون کردنەوەیەکی وریلە
ژیاننامە
محەمەد عەلی شێرۆ
وێنە و پێناس
تۆفیق تەیارە و تۆفیقی دەڵاڵ ساڵی 1955 لە سلێمانی
کورتەباس
جووتە وشە
کورتەباس
دەست
کورتەباس
لێکۆڵینەوەیەک دەربارەی کێشەکانی رەخنەی ئەدەبی ی کوردی
کورتەباس
لەڕوانگەی زمانەوانیەوە تێدا
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
کۆمەڵەی رەنجدەران بۆ کوردستانیە؟
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
وێنە و پێناس
ئامەی جۆڵا لە ساڵی 1964
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
شەهید دڵشاد مەریوانی لە ساڵی 1965
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
ژیاننامە
یونس نەبیزادە
فۆڵدەرەکان
وێنە و پێناس - دەیە - 90دەکان (90-99) وێنە و پێناس - سەدە - سەدەی 20 (1900-1999) وێنە و پێناس - شار و شارۆچکەکان - هەولێر وێنە و پێناس - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان ئامار و ڕاپرسی - جۆری ئامار و ڕاپرسی - سەرپێچی و تاوان ئامار و ڕاپرسی - جۆری ئامار و ڕاپرسی - هەڵبژاردن و ڕیفراندۆم ئامار و ڕاپرسی - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان شوێنەوار و کۆنینە - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان شوێنەوار و کۆنینە - جۆری شوێن / شوێنەوار - قەڵا شوێنەوار و کۆنینە - شار و شارۆچکەکان - ئامێدی

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 1.14 چرکە!