پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ڤیدیۆ
زیاد ئەسعەد بێدەنگی دەشکێنێت و باسی تەندرووستی و تەڵعەت تاهیر دەکات
18-06-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
ئیشراقی فەقێ تەیران
17-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
تارمایی مەرگ
16-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
13-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
کۆمەڵەی رەنجدەران بۆ کوردستانیە؟
13-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
دیوانی ڕەواس
13-06-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
ئامار
بابەت 518,733
وێنە 105,257
پەرتووک PDF 19,488
فایلی پەیوەندیدار 97,521
ڤیدیۆ 1,396
ژیاننامە
سادق بەهائەدین ئامێدی
ژیاننامە
ئەسیری
شەهیدان
جەلال شارەزووری - جەلال حەم...
ژیاننامە
مەهاباد قەرەداغی
شەهیدان
ژینا ئەمینی
العلاقات الآشورية - الميتانية (1)
هاوکارانی کوردیپێدیا، لە هەموو بەشەکانی کوردستانەوە، زانیارییە گرنگەکان بۆ هاوزمانانیان ئەرشیڤدەکەن.
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مهدي كاكه

مهدي كاكه
العلاقات الآشورية - الميتانية (1)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6054 - 2018-11-14 - 20:37
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

آشور تحت الحُكم الميتاني
عندما كان الملِك الميتاني (باراتارنا Barattarna) أو قد يكون إسمه (پارشاتاتار Parshatatar) في الحُكم، عيّن ملوكاً لعدد من ممالك المدن، كانوا تابعين لمملكة ميتاني، وهذا العمل قام بتسهيل الأمر لإبنه (شاوشتاتار Shaushtatar) الذي خلّفه في الحُكم، ليجعل من مملكة ميتاني مملكةً قويةً في میزوپوتامیا، حيث أنه في حوالي سنة 1500 قبل الميلاد، قام الميتانيون بقيادته بِتحرير بلادهم، سوبارتو من حُكم السلالة الأمورية(1-2-3).
لذلك خلال فترة حُكم الملِك (شاوشتاتار)، أصبحت مملكة ميتاني في أوج عظمتها وقوتها وكانت الأوضاع الداخلية فيها مستقرة، مما دفعتْ مملكة ميتاني الى التفكير بِدرء الخطر الآشوري من خلال إخضاع آشور لِحُكمها، حيث كانت آنذاك علاقاتها جيدة مع مصر، التي مكّنتها في تحييد مصر في صراعها مع آشور(a).
قام الميتانيون بِبسط سيطرتهم على المناطق الشرقية وإتّجهوا نحو بلاد آشور الواقعة شرقي نهر دجلة حتى جبال زاگروس ومنطقة أرابخا. قاد الإمتداد الميتاني الى نشوب حربٍ شرِسة بين الدولة الميتانية والدولة الآشورية والتي تمخضت عنها إخضاع آشور للحُكم الميتاني في حوالي سنة 1500 قبل الميلاد. أصبحت بلاد آشور جزءً من الإمبراطورية الميتانية لحوالي 150 سنة (سنة 1500 – 1350 قبل الميلاد). سمِح الميتانيون لِآشور أن تحتفظ بنظامها الملِكي خلال فترة تبعيتها للإمبراطورية الميتانية(4-5-6).
في عهد الملِك الآشوري (نور- إيلي Nur-ili) (1466 – 1454 قبل الميلاد)، قام الملك الميتاني (شاوشتاتار) بِنقل الأبواب الفضية و الذهبية للقصر الملِكي الآشوري من آشور الى العاصمة الميتانية (واشوكاني Washshukanni). تم الحصول على هذه المعلومات من وثيقة هيتية (حيثّية) تتضمن معاهدة تم إبرامها بين الملك الهيتي (سوپيليليوما Suppililiuma) والملك الميتاني (شاشاتيوازا Shattiwaza).
بعد أن أصبحت آشور تابعةً لِمملكة ميتاني، كان من المفروض أنْ تدفع مملكة آشور جزية لمملكة ميتاني خلال فترة تبعيتها لمملكة ميتاني التي إستمرت الى فترة تولّي حُكم الملك الآشوري (آشور أوبلليت الأول Ashur-uballit I) (1354 - 1318 قبل الميلاد)، إلّا أنه لا توجد أي إشارة لدفع الجزية للميتانيين في سجلات ملوك الآشوريين، لذلك فأنّه من المُرجّح أنّ آشور كان يحكمها ملوك محليون تابعون للملوك الميتانيين، إذ يتضح ذلك من أسماء كبار موظفي الإدارة فيها، الذين كانوا يحملون أسماءاً خورية. خلال فترة تبعية آشور للميتانيين، تم بناء معبد (Sin) و (Shamash) في آشور.
من جهته، يقول (جورج رو) بأنّه تتوفر براهين كافية لأن تحملنا على الإعتقاد بأنّ كافة ملوك آشور الذين حكموا بين أعوام 1500 – 1360 قبل الميلاد، كانوا خاضعين بالفعل لنفوذ المملكة الميتانية(b) ، حيث يذكر الملِك الميتاني (شاوشتاتار) بأنه غزا آشور عندما تجرّأ أحد ملوكها على إعلان عصيانه وأنّه نقل من آشور باباً مصنوعاً من الذهب والفضة، إلى عاصمته واشوكاني(7).
كما أنّ المؤرخ المصري محمد بيومي مهران، في حديثه عن خضوع آشور للحُكم الميتاني، يقول أنّ بلاد آشور كانت من المناطق التي وقعت تحت نفوذ الميتانيين وسيطرتهم المباشرة، ومع ذلك ضمّت قائمة الملوك الآشوريين أسماء عدد من الملوك الذين حكموا في بلاد آشور في فترة السيطرة الميتانية، وقد يكون هؤلاء الملوك ملوكاً محليين تابعين للملوك الميتانيين(6).
مما سبق يظهر أنّه في الفترة الواقعة بين سنة 1500 - 1350 قبل الميلاد، كان الأشوريون يحكمون آشور إسميا، لأنه كان يتم حُكمهم فعلياً من قِبل الملوك الميتايين، حيث أن الملوك الآشوريين التالية أسماؤهم كانوا تابعين لِملوك مملكة ميتاني خلال الفترة المذكورة:
بوزور - آشور الثالث (1502 - 1479 ق.م)
إنليل - ناسير الأول (1479 – 1466 ق.م)
نور- إيلي (1466 – 1454 ق.م)
آشور - شادوني (1454 - 1454)
آشور - رابي الأول (1454 – 1435 ق.م)
آشور- نادين- اههئ الأول (1435 – 1421 ق.م)
إنليل - ناسير الثاني (1421 – 1415 ق.م)
آشور - نيراري الثاني (1415 – 1408 ق.م)
آشور - بل- نيشئشو (1408 – 1399 ق.م)
آشور - ريم - نيشئشو (1399 – 1391 ق.م)
آشور - نادين- اههئ الثاني (1391 – 1381 ق.م)
إريبا - أداد الأول (1381 – 1354 ق.م)
هكذا مع بداية العصر الآشوري الوسيط في الفترة ما بين 1500 1350 قبل الميلاد، إتسعت مملكة ميتاني وتعاظمت نفوذها، حيث إمتدت مملكة ميتاني من بحيرة (وان) شمالاً الى أواسط میزوپوتامیا جنوباً ومن جبال زاگروس وبحيرة (أورمية) شرقاً الى البحر الأبيض المتوسط غرباً، فكانت تضمّ مملكة ميتاني سوريا الحالية أيضاً ووصلت نفوذها الى فلسطين(8-9-10).
كما أنّ أسلاف الكورد الميتانيين - الخوريين والكاشيين حكموا مصرلمدة 150 عاماً مع الهكسوس (سنة 1625 -1519 قبل الميلاد)، حيث أنّ هناك قرابة إثنية بين هذه الشعوب الثلاث، فأنهم إنطلقوا من فلسطين الى هناك(11).
المصادر
1. عامر حنا فتوحي. الكلديون / الكَلدان منذ بدء الزمان 5300 ق. م - الآن. الطبعة الثانية، 2004، صفحة 105.
2. جرنوت فلهلم. الحوريون تأريخهم وحضارتهم. ترجمة فاروق إسماعيل، دار جدل، حلب، الطبعة الأولى، عام 2000 م، صفحة 35.
3. وليام لانجر. موسوعة تاريخ العالم، الجزء الأول، 1959، صفحة62.
4. جرنوت فلهلم. الحوريون تأريخهم وحضارتهم. ترجمة فاروق إسماعيل، دار جدل، حلب، الطبعة الأولى، عام 2000 م، صفحة 62.
5. الدكتور جمال رشيد أحمد. ظهور الكورد في التاريخ. دار آراس للطباعة والنشر، أربيل، كوردستان، الطبعة الأولى، 2003، صفحة 251,
6. الدكتور محمد بيومي مهران. تاريخ العراق القديم. الاسكندرية، 1990، صفحة 343-344.
7. توفيق سليمان. دراسات في حضارات غرب آسية القديمة. صفحة313 ، 319.
8. طه باقر. مقدمة في تاريخ الحضارات القديمة. الجزء الأول، الوجيز في تاريخ حضارة وادي الرافدين، الطبعة الأولى، بغداد، 1973، صفحة 489.
9. جورج رو. العراق القديم. ترجمة وتعليق حسين علوان حسين، بغداد، وزارة الثقافة والإعلام، الطبعة الثانية، 1986، صفحة 129.
10. عامر سليمان. العراق في التاريخ القديم. الموصل، دارالحكمة للطباعة والنشر، 1992، صفحة 131.
11. الدكتور سمير أديب. تاريخ وحضارات مصر القديمة. 1997، صفحة 143.
a. Bryce, Trevor (2003). Letters of the Great Kings of the Ancient Near East.
b. Georges Roux. Ancient Iraq. Third edition, 1992, page 256.[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 74 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://www.ahewar.org/ - 13-04-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 5
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 14-11-2018 (6 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئایین و ئاتەیزم
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 13-04-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 14-04-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 13-04-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 74 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
کورتەباس
شیزوفرینیا چی یە و چۆن چارەسەر دەکرێت
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
ژیاننامە
جەعفەر گەردی
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
تارمایی مەرگ
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
وێنە و پێناس
مامۆستایانی پەیمانگای ناوەندی مامۆستایانی هەولێر ساڵی 1983-1984
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
ژیاننامە
نیشتمان عەبدولقادر ئەحمەد
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
کورتەباس
گەشەکردنی ئابوری و لێدوانێک دەربارەی زاراوەی دواکەوتن
ژیاننامە
یونس نەبیزادە
کورتەباس
مەی و مەیخانە لە شیعری هێمن دا
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
وێنە و پێناس
شەهید دڵشاد مەریوانی لە ساڵی 1965
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
ژیاننامە
محەمەد عەلی شێرۆ
کورتەباس
گرنگی و دەوری فێرکردنی گەوران لە پەرەسەندن دا
وێنە و پێناس
تەڵاخان خێزانی شێخ لەتیفی حەفید، ساڵی 1967
کورتەباس
ئەو مرۆڤەی ژیانی سەربەستی لەهەموو شتێ لا بەرزتر بووە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
پەرتووکخانە
ئیشراقی فەقێ تەیران
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
وێنە و پێناس
ئامەی جۆڵا لە ساڵی 1964
وێنە و پێناس
تۆفیق تەیارە و تۆفیقی دەڵاڵ ساڵی 1955 لە سلێمانی
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
سادق بەهائەدین ئامێدی
18-11-2008
هاوڕێ باخەوان
سادق بەهائەدین ئامێدی
ژیاننامە
ئەسیری
19-11-2008
هاوڕێ باخەوان
ئەسیری
شەهیدان
جەلال شارەزووری - جەلال حەمە حسێن
04-03-2009
هاوڕێ باخەوان
جەلال شارەزووری - جەلال حەمە حسێن
ژیاننامە
مەهاباد قەرەداغی
30-10-2009
هاوڕێ باخەوان
مەهاباد قەرەداغی
شەهیدان
ژینا ئەمینی
17-09-2022
شەنە بەکر
ژینا ئەمینی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ڤیدیۆ
زیاد ئەسعەد بێدەنگی دەشکێنێت و باسی تەندرووستی و تەڵعەت تاهیر دەکات
18-06-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
ئیشراقی فەقێ تەیران
17-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
تارمایی مەرگ
16-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
13-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
کۆمەڵەی رەنجدەران بۆ کوردستانیە؟
13-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
دیوانی ڕەواس
13-06-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
ئامار
بابەت 518,733
وێنە 105,257
پەرتووک PDF 19,488
فایلی پەیوەندیدار 97,521
ڤیدیۆ 1,396
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
کورتەباس
شیزوفرینیا چی یە و چۆن چارەسەر دەکرێت
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
ژیاننامە
جەعفەر گەردی
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
تارمایی مەرگ
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
وێنە و پێناس
مامۆستایانی پەیمانگای ناوەندی مامۆستایانی هەولێر ساڵی 1983-1984
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
ژیاننامە
نیشتمان عەبدولقادر ئەحمەد
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
کورتەباس
گەشەکردنی ئابوری و لێدوانێک دەربارەی زاراوەی دواکەوتن
ژیاننامە
یونس نەبیزادە
کورتەباس
مەی و مەیخانە لە شیعری هێمن دا
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
وێنە و پێناس
شەهید دڵشاد مەریوانی لە ساڵی 1965
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
ژیاننامە
محەمەد عەلی شێرۆ
کورتەباس
گرنگی و دەوری فێرکردنی گەوران لە پەرەسەندن دا
وێنە و پێناس
تەڵاخان خێزانی شێخ لەتیفی حەفید، ساڵی 1967
کورتەباس
ئەو مرۆڤەی ژیانی سەربەستی لەهەموو شتێ لا بەرزتر بووە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
پەرتووکخانە
ئیشراقی فەقێ تەیران
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
وێنە و پێناس
ئامەی جۆڵا لە ساڵی 1964
وێنە و پێناس
تۆفیق تەیارە و تۆفیقی دەڵاڵ ساڵی 1955 لە سلێمانی
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
فۆڵدەرەکان
پەرتووکخانە - پۆلێنی ناوەڕۆک - هەڵبەست پەرتووکخانە - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست پەرتووکخانە - جۆری دۆکومێنت - وەرگێڕدراو پەرتووکخانە - جۆری وەشان - چاپکراو پەرتووکخانە - وەرگێڕدراو لە زمانی - فارسی پەرتووکخانە - شار و شارۆچکەکان - ورمێ پەرتووکخانە - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان پەرتووکخانە - فایلی PDF - بەڵێ وشە و دەستەواژە - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.188 چرکە!