پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
ئەی ئەقڵ کێ بینیوتی؟
09-07-2024
سەریاس ئەحمەد
پەرتووکخانە
شێتە و ژیرە
09-07-2024
سەریاس ئەحمەد
وێنە و پێناس
قوتابییانی ئامادەیی زانست لە شارۆچکەی خەبات ساڵی 1986
08-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
قوتابیانی پۆلی شەشەم لە ئامادەیی موسەلا، کەرکووک ساڵی 1992
08-07-2024
زریان عەلی
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی حەوتەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی شەشەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی پێنجەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی چوارەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی سێیەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
وێنەی شیعری لە (دڵارام)ی (ئاری یاران)دا
08-07-2024
زریان سەرچناری
ئامار
بابەت 521,831
وێنە 105,574
پەرتووک PDF 19,659
فایلی پەیوەندیدار 98,470
ڤیدیۆ 1,420
ژیاننامە
شوکور مستەفا
ژیاننامە
ماهشەرەفخانم - مەستوورە ئەر...
ژیاننامە
ئەحمەدی خانی
شوێنەکان
دیانا
شەهیدان
مەلا جەمیل ڕۆژبەیانی
أسلاف الكورد الخوريون - الميتانيون و صناعة الأسلحة الحربية
کوردیپێدیا، مێژووی ڕۆژ بە ڕۆژی کوردستان و کورد دەنووسێتەوە..
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مهدي كاكه يي

مهدي كاكه يي
أسلاف الكورد الخوريون - الميتانيون و صناعة الأسلحة الحربية
#مهدي كاكه يي#
الحوار المتمدن-العدد: 5478 - 2017-04-01 - 19:08
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

صناعة الأسلحة الحربية
كان الميتانيون رواداً في تربية الخيول والفروسية، حيث أن إسم مملكة (إيشوا ISHUWA) قد يعني بلد الحصان. تمّ العثور على نصوص مكتوبة بِاللغة السنسكريتية التي هي لغة الآريين الشرقيين القدماء، في قصر الملك الهيتّي (الحثّي) (سوپيلوليوما Suppiluliuma) الكائن في عاصمة المملكة الهيتّية (الحثية) (HATTUSA). وُجِدت هذه النصوص المسمارية محفورة على خمسة ألواح طينية. يعود تاريخ هذه النصوص إلى سنة 1375 - 1335 قبل الميلاد. جاء في هذه النصوص بأن شخصاً خورياً إسمه (كيكولي Kikkuli) كان مسئولاً عن تربية الخيول وتدريبها وتعليم الفروسية.
تتضمن هذه النصوص معلومات عن كيفية ترويض ورعاية وتدريب الخيول التي قام بتأليفها المدرّب الميتاني (كيكولي Kikkuli). تمّ العثور على هذه النصوص خلال الحفريات التي أجراها عالم الآثار الألماني (هوگو وينكلر Hugo Winckler) في سنة 1907م في موقع آثار (بوغازكوي Boğazköy) الواقع في إقليم شمال كوردستان. من خلال إكتشاف هذه النصوص في العاصمة الهيتّية، يستدل المرء بأنّه تمّ إستخدام هذه النصوص الميتانية من قِبل الهيتّيين كمنهج دراسي لتربية ورعاية وتدريب الخيول التي تجرّ العربات الحربية في الجيش الهيتّي.
تتضمن هذه النصوص برامج تدريب مفصلّة، مدتها 184 يوماً لتعليم وتربية ورعاية الخيول وتعلّم الفروسية وإستخدام الخيول لجرّ العربات الحربية وخوض الحروب بها. كانت برامج هذه الدورة التعليمية تتضمن حصص العلف التي تُعطى للخيول وعدد المرّات التي يتم إسقاء الخيول وإجراء تدريبات شاقة للخيول وتحديد فترات الراحة لها و تعليم الخيول كيفية جرّ العربات الحربية وترويضها على كل أنواع السير والركض. كان يتمّ إقتياد الخيول إلى الأنهار للإستحمام والسباحة. كما أنه كان يوضع للخيول جدول نظام غذائي مؤلف من الحشائش والبرسيم والقش والشعير والحبوب المطبوخة. البرنامج الغذائي كان يتضمن أيضاً تحديد أيام مناسبة لصيام الخيول. في البداية، كان يتم إختيار الخيول التي يتم تدريبها. بعد الإختيار، في الأيام الأولى من التدريب، كان يتم وضع برنامج للخيول، يتم خلاله قيام الخيول بفعاليات مكثفة مُجهِدة وثمّ بعد ذلك كان يتم تدريجياً إستخدامها في جر العربات الحربية. خلال التدريبات، كانت الخيول تقطع يومياً مسافة قد تصل الى ستين ميلاً بوتائر مختلفة من المشي والركض. كانت كل عربة حربية تحمل ثلاثة أشخاض، قائد العربة ومُحاربَين إثنين، أحدهما متسلح بالقوس والرمح والآخر بالرمح والدرع. من الجدير بالذكر أن الهيتّيين والخوريين هم من أسلاف الكورد، حيث يذكر عالم الآثار الألماني (هوگو وينكلر Hugo Winckler) بأن الملك الهيتّي (سوبيلوليوما) كان يفتخر بإنتمائه الى الشعب الميتاني، !لا أنه مع ذلك حارب أقرباءه الميتانيين وهزمهم1.
قام الميتانيون بإستخدام الخيول في قيادة عربات حربية خفيفة ذات عجلتين، حيث كان الكاشيون والخوريون أوّل من أدخلوا إستخدام الخيول والعربات الحربية في غربي آسيا وكان (كيكولي Kikkuli)، يقوم بتعليم الفنون الحربية المتعلقة بإستخدام المركبات والعربات الحربية (وليام لانجر 1968. موسوعة تاريخ العالم. أشرف على الترجمة د. محمد مصطفى زيادة، الطبعة الأولى، مؤسسة فرانكلين للطباعة والنشر، القاهرة - نيويورك، صفحة 62). المصطلحات المستعملة في التدريب لتعلّم تربية الخيول والفروسية، تحتوي على الكثير من المفردات الهندوآرية2.
كما أن الميتانيين قاموا بِصُنع آلة (ياشيبو Yashibu) التي هي المنجنيق. إستخدم الميتانيون المنجنيق في حصار القلاع (عدنان الحديدي ومعاوية إبراهيم. تاريخ الشرق الأدنى القديم، مؤسسة دار العرب للنشر والتوزيع. صفحة 346). من الجدير بالذكر أن كلمة (منجنيق) مشتقة من الكلمة اللاتينية واليونانية (Manganon) والتي تعني (آلة الحرب). المنجنيق هو آلة حربية تُستعمل لِقذف الحجارة والسِهام وكل ما يمكن قذفه من أجسام بواسطة ذراع فيه كفّة يتحرر تحت ضغط قوة فتل الحبال. يُستخدم المنجنيق لرمي مقذوف من مسافة بعيدة دون مساعدة المتفجرات. لقد إستمر إستخدام المجانيق في الحروب بأشكال مختلفة حتى مطلع القرن العشرين، حيث تمّ إستخدامها في المراحل الأولى من معارك الخنادق التي دارت خلال الحرب العالمية الأولى لإلقاء القنابل اليدوية على معسكر العدو، الى أن تمّ إستبدالها لاحقاً بِمدافع الهاون. إشتهر الميتانيون كذلك بصناعة الأقواس، حيث تجاوزت شهرة القوس الميتاني خلال القرن الرابع عشر قبل الميلاد حدود بلاد ميتاني. كان الميتانيون يستخدمون الأقواس في حروبهم ضد أعدائهم وكانت تُشكّل عنصر قوة لهم في ساحات المعارك.
المصادر
1. Winckler, Hugo (1908). Excavations at Boghaz-Keui in the Summer of 1907. The Smithsonian Institution annual report 1908.
2. Mayrhofer, Manfred. Die Arier im Vorderen Orientein Mythos?. Vienna: Verlag der Österreichischer Akademie der Wissenschaften, 1974.
[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 64 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://www.ahewar.org/ - 17-04-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 2
ژیاننامە
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 01-04-2017 (7 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 17-04-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 21-04-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 17-04-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 64 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
ڕزگار حاجی حەمە
ژیاننامە
ئێدوارد باودن
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
کورتەباس
مەسعود بارزانی لە بەغدا پێشوازی لە پارێزگاری بەسڕا دەکات
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی گەنجانی پردێ ساڵی 1998
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
ئاواز عەبدولقەهار عوسمان
ژیاننامە
عەبدولڕەحمان فەرەج
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
سێ مێردمنداڵی شارەدێی سەنگەسەری شارۆچکەی پشدەر ساڵی 1982
کورتەباس
هێمن هەورامی پێشوازیی لە کونسوڵی گشتیی نوێی تورکیا کرد
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی شەشەم
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی هێرۆ لە کفری ساڵی 1998
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
وێنە و پێناس
تیپی میللی سینا لە کەرکووک ساڵی هەشتاکانی سەدەی بیست
کورتەباس
مەسعود بارزانی پێشوازی لە سەرۆکی هاوپەیمانێتیی دەوڵەتی یاسا دەکات
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی پێنجەم
کورتەباس
مەسعود بارزانی لەگەڵ سەرۆکی حزبی تەقەدوم کۆبوویەوە
ژیاننامە
خەدیجە ئەسکەندەر حەیدەر
ژیاننامە
ئەیوب محەمەدی
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی حەوتەم
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
ژیاننامە
بەختیار ئەحمەدی 3
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
وێنە و پێناس
دوو وەرزشوانی گەنج لە کەرکووک ساڵی 1978
کورتەباس
خەمۆکی نەمانی توانای خەونبینینە
پەرتووکخانە
شێتە و ژیرە
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
ئەی ئەقڵ کێ بینیوتی؟
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
شوکور مستەفا
18-11-2008
هاوڕێ باخەوان
شوکور مستەفا
ژیاننامە
ماهشەرەفخانم - مەستوورە ئەردەڵانی
01-01-2009
هاوڕێ باخەوان
ماهشەرەفخانم - مەستوورە ئەردەڵانی
ژیاننامە
ئەحمەدی خانی
14-05-2009
هاوڕێ باخەوان
ئەحمەدی خانی
شوێنەکان
دیانا
05-08-2010
هاوڕێ باخەوان
دیانا
شەهیدان
مەلا جەمیل ڕۆژبەیانی
21-08-2010
هاوڕێ باخەوان
مەلا جەمیل ڕۆژبەیانی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
ئەی ئەقڵ کێ بینیوتی؟
09-07-2024
سەریاس ئەحمەد
پەرتووکخانە
شێتە و ژیرە
09-07-2024
سەریاس ئەحمەد
وێنە و پێناس
قوتابییانی ئامادەیی زانست لە شارۆچکەی خەبات ساڵی 1986
08-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
قوتابیانی پۆلی شەشەم لە ئامادەیی موسەلا، کەرکووک ساڵی 1992
08-07-2024
زریان عەلی
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی حەوتەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی شەشەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی پێنجەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی چوارەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی سێیەم
08-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
وێنەی شیعری لە (دڵارام)ی (ئاری یاران)دا
08-07-2024
زریان سەرچناری
ئامار
بابەت 521,831
وێنە 105,574
پەرتووک PDF 19,659
فایلی پەیوەندیدار 98,470
ڤیدیۆ 1,420
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
ڕزگار حاجی حەمە
ژیاننامە
ئێدوارد باودن
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
کورتەباس
مەسعود بارزانی لە بەغدا پێشوازی لە پارێزگاری بەسڕا دەکات
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی گەنجانی پردێ ساڵی 1998
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
ئاواز عەبدولقەهار عوسمان
ژیاننامە
عەبدولڕەحمان فەرەج
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
سێ مێردمنداڵی شارەدێی سەنگەسەری شارۆچکەی پشدەر ساڵی 1982
کورتەباس
هێمن هەورامی پێشوازیی لە کونسوڵی گشتیی نوێی تورکیا کرد
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی شەشەم
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی هێرۆ لە کفری ساڵی 1998
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
وێنە و پێناس
تیپی میللی سینا لە کەرکووک ساڵی هەشتاکانی سەدەی بیست
کورتەباس
مەسعود بارزانی پێشوازی لە سەرۆکی هاوپەیمانێتیی دەوڵەتی یاسا دەکات
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی پێنجەم
کورتەباس
مەسعود بارزانی لەگەڵ سەرۆکی حزبی تەقەدوم کۆبوویەوە
ژیاننامە
خەدیجە ئەسکەندەر حەیدەر
ژیاننامە
ئەیوب محەمەدی
پەرتووکخانە
ئینسایکلۆپیدیای کەرکوک؛ بەرگی حەوتەم
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
ژیاننامە
بەختیار ئەحمەدی 3
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
وێنە و پێناس
دوو وەرزشوانی گەنج لە کەرکووک ساڵی 1978
کورتەباس
خەمۆکی نەمانی توانای خەونبینینە
پەرتووکخانە
شێتە و ژیرە
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
ئەی ئەقڵ کێ بینیوتی؟
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
فۆڵدەرەکان
ژیاننامە - ئاستی خوێندن - دوکتۆراڵ (PHD) ژیاننامە - بیروباوەڕی سیاسی - نەتەوەیی ژیاننامە - جۆری خوێندن - وەرزش ژیاننامە - جۆری کەس - پسپۆڕی پەروەردەیی ژیاننامە - جۆری کەس - ڕاهێنەر ژیاننامە - جۆری کەس - ناسراو ژیاننامە - جۆری کەس - وەرزشەوان ژیاننامە - جۆری وەرزش - تۆپی پێ ژیاننامە - ڕەگەزی کەس - نێر ژیاننامە - زانکۆ - زانکۆی سلێمانی

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.421 چرکە!