=KTML_Bold=جیهان لە ڕوانگەی ئەمەریکا=KTML_End=
#کارۆخ خۆشناو#
جیهان لە ڕوانگەی ئەمەریکادا هاوشێوەی شەمەندەفەرێکە لە (193) فارغۆن پێکهاتووە، ئەمەریکا هەمیشە هەوڵ دەدات خۆی شۆفێری ئەم شەمەندەفەرە بێت و بەرەو ئاقاری بەرژەوەندییەکانی ئاڕاستەی بکات، بەڵام بەشێک لە فارغۆنەکان لەسەر سکە و ڕێڕەوی ئەمەریکا ناڕۆن، بەڵکوو لەسەر سکە و ڕێڕەوی تایبەت بە خۆیان دەڕۆن، چونکە وێستگە و ئاڕاستەی بەرژەوەندییەکانیان جیاوازە لە وێستگە و ئاڕاستەی بەرژەوەندییەکانی ئەمەریکا، لەگەڵ ئەوەشدا هەر لە دوای ڕووخانی بڵۆکی سۆڤییەت لە ساڵی (1991) تاکوو ئێستا ئەمەریکا سەرمەشقی جیهان دەکات، ئەگەر چی هەندێک بۆچوون هەن باس لە دەرکەوتنی (چین) دەکەن وەک ڕکابەرێکی بەهێزی ئەمەریکا، ئەویش چونکە چین لە ڕووی ئابووری و بازرگانییەوە (تا ڕادەیەک) توانیویەتی ڕکابەرایەتی ئەمەریکا بکات لە بازاڕەکانی جیهاندا، بەڵام لە ڕووەکانی تری وەک (سیاسی، سەربازی، دیبلۆماسی، تەکنەلۆژی، مافی مرۆڤ....هتد) نەیتوانووە ڕکابەری ئەمەریکا بێت، بۆیە پێم وایە بەلایەنی کەم تا کۆتایی سەدەی (21) ئەمەریکا سەرمەشقی جیهان دەکات.
ڕاستییەکی حاشاهەڵنەگرە کەوا سیاسەتەکانی ئەمەریکا بەرانبەر بە وڵاتانی جیهان هیچکات لەسەر بنەمای (ڕق و خۆشەویستی و سۆز) بوونیات نەنراوە، بەڵکوو لەسەر بنەمای بەرژەوندی هاوبەش بوونیات نراوە، بەمانایەکی تر (هێڵی سوور)ی دانووستانی ئەمەریکا لەگەڵ یار و نەیارەکانیدا تەنیا ڕەچاوکردنی بەرژەوەندییەکانییەتی، ئەمەش مانای ئەوەیە کەوا ئەمەریکا جگە لە (پێودانگی بەرژەوەندییەکانی) بە هیچ پێودانگێکی تر مامەڵە ناکات.
بەرژەوەندەیەکانی ئەمەریکاش بریتین لە بەرژەوەندیە (سیاسی و ئابووری و سەربازی و ئەمنی و ....هتد) کە ئاڕاستەی سیاسەتی دەرەوەی ئەمەریکا ڕەنگ ڕێژ دەکەن، ئەم بەرژەوەندیانەش بە پێی (کات و شوێن) دەگۆڕێن، بۆیە میکانیزمی سیاسەتی دەرەوی ئەمەریکا بەرانبەر بە جیهان (هاوشێوەی ماددەی جیوە) هەمیشە لە جوڵەدایە، ئەم فاکتەرەش وای کردووە کەوا ئەمەریکا بە یەک شێواز سیاسەت نەکات، بەڵکوو بەپێی کات و شوێن، بە شێواز و میکانیزمی جیاواز، بە گوێرەی خواست و ویستی (بەرژەوەندییەکان) سیاسەتی دەرەوە دابڕێژێت.
گرنگترین بەرژەوەندییەکانی ئەمەریکاش لە چوارچێوەی (سێکتەری ئابووری)دان، کە سەنتەری سیاسەت و ستراتیژیەتی هەموو سێکتەرەکانی تری ئەمەریکایە (بە هەردوو کەرتی گشتی و تایبەتەوە) بە واتایەکی تر خزمەتکردنی (سێکتەری ئابووری ئەمەریکا) و هێشتنەوەی لە لوتکەی ئابووری جیهاندا، سەنتەری سیاسەتکردنی هەموو سەرۆکەکانی ئەمەریکا بووە، ئەم خاڵە جەوهەریەش لە سەردەمی سەرۆکی پێشووی ئەمەریکا (دۆناڵد ترەمپ) بە ڕوون و ڕاشکاوی بە دیار کەوت کاتێک لە وتاری دەستبەکاربوونیدا وتی:
دەمانەوێت بەهێزترین ئابووری جیهانمان هەبێت و پەرە بەپەیوەندییەکانمان لەگەڵ وڵاتانی جیهان بدەین، چیتر ئەمریکا لەو چەقبەستووییەدا نامێنێتەوە و دەبێت پێکەوە جارێکی تر چارەنووسی وڵات دیاری بکەین. دەمەوێت بە جیهان بڵێم بەرژەوەندی ئەمریکا لە پیش هەموو شتێکە و دەمانەوێت خاڵە هاوبەش و بەرژەوەندییە هاوبەشەکانمان لەگەڵ جیهان بدۆزینەوە
بە کورتی دەتوانین بڵێین جیهان لە ڕوانگەی ئەمەریکادا، لەلایەک کارگەیەکە بۆ بەرهەمهێنانی کەلوپەلە پێویستەکان، لەلایەکی تریش بازاڕێکە بۆ ساغ کردنەوەی کاڵاکانی، واتە جیهان هەم تاقیگەیەکە بۆ تێستکردن، هەمیش کێڵگەیە بۆ تاقیکردنەوەکانی ئەمەریکا.
لە کۆتاییدا گرنگە سەرکردایەتی سیاسی کوردستان (سوود و پەند و وانە) لە ئەزموونی ئەمەریکا وەربگرن، بۆ ئەوەی تەنیا بە پێودانگی بەرژەوەندیە گشتییەکانی کوردستان (مامەڵە و دان و ستان) بکەن، نەک بە پێودانگی بەرژەوەندیە تایبەتیی و حیزبیەکان! [1]