=KTML_Bold=لە قەیرانەوە بۆ دەرفەت=KTML_End=
#جەواد قادر#
گرنگە هەرێمی کوردستان بە دامەزراوە فەرمییەکانی و لایەنە سیاسییەکانییەوە دەست بە لێکتێگەیشتنی ئەم جارەی بەغداوە بگرێت و لە جێبەجێکردنی دا یارمەتیی حکومەتی فیدراڵیی عێراق و لایەنە سیاسییەکانی عێراق بدات. خاڵی بەهێزی ئەو لێکتێگەیشتنە ئەوەیە؛ بەغدا وەک #هەولێر# لێی سوودمەندە و لەبەرژەوەندیی خۆیدا دەبینێتەوە کە جێگیر بێت. ئەم لێکتێگەیشتنە بەرهەمی ماندووبوون و شارەزایێکی زۆری سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستانە و لە راستی دا سەرۆک #نێچیرڤان بارزانی# رێگەیەکی درێژ و سەختی بڕی تاوەکو ئەو باوەڕەی لای سەرکردەکان دروستکرد، کە بەرژەوەندیی راستەوخۆی بەغدا و هەولێر گرێدراوی یەکترن. سەرۆکی هەرێمی کوردستان بە دۆزینەوە و دروستکردنی بەرژەوەندیی هاوبەش لەنێوان عێراق و هەرێمی کوردستان و بە گەڕاندنەوەی متمانەی دوولایەنە، سەرئەنجام توانی تەنگژەکان بۆ دەرفەتی وەها بگۆڕێت، کە سوودی هاوبەشی بۆ عێراق و کوردستان هەبێت. ئەمە لە لێدوانەکانی سێ رۆژی رابردووی سەرکردەکانی عێراق دەرکەوت، کە بە گەشبینی و ئومێدەوە باسی سەردانەکەی سەرۆکی هەرێمی کوردستان و لێکگەیشتنەکەیان کرد.
ڕێککەوتنەکە لە بنەڕەت دا لەسەر شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستانە و گرفتی مووچەی هەرێمی کوردستانی بە پتەوی چارەسەر کردووە، دەرگەی بۆ لێکتێگەیشتنی فراوانتر لەسەر پرسی هەڵبژاردنەکانی هەرێمی کوردستان، پرسی وزە و نەوت و پرسی ئاسایش کردووەتەوە. ئەم لێکتێگەیشتنانە هاوکاتن لەگەڵ رێککەوتنی ستراتیژیی نێوان عێراق و ئەمریکا و یارمەتیی سەرخستنی ئەو رێککەوتنە فراوان و هەمەچشنە و نێودەوڵەتییەیش دەدات، کە هەرێمی کوردستان، لە چوارچێوەی عێراق، تێیدا بەشێکی سەرەکییە. بۆیە لێکتێگەیشتنی ئەم جارەی بەغدا، پاڵپشتیی پتەوی ناوخۆیی عێراق و رۆژئاوای هەیە و بەردەوامبوونی دڵنیایی تێدایە.
لێکتێگەیشتنەکە ئەنجامی هاوکێشەیەکی بە رواڵەت روونە: هەرێمی کوردستان بەبێ پشتگیری و ئاسانکاریی عێراق، ئەستەمە بتوانێت گەشەی ئابووری خۆی دەستپێبکاتەوە. ئەم بابەتە تەنیا پرسی هەناردەکردنەوەی نەوت و بەگەڕخستنی پیشەسازیی وزە ناگرێتەوە، بەڵکو نزیکەی هەموو ئەو کەرتانەش دەگرێتەوە کە ئابووری شەکەتی هەرێمی کوردستان بۆ دووبارە راستبوونەوە، پێویستی پێیانە. روویەکی دیکەی هاوکێشەکە ئەوەیە: عێراق پێویستی بە هەرێمی کوردستانە بۆ ئەوەی ئەمنییەت، سەقامگیری و سەروەریی خۆی مسۆگەر بکات، کە لێکەوتەی راستەوخۆی بۆ بەردەوامبوونی گەشەی ئابووریی لە عێراق دەبێت بە هەرێمی کوردستانیشەوە. بە واتایەکی روونتر، ئەمنییەتی هاوبەش لە عێراق و کوردستان لە بەرانبەر خۆشگوزەرانیی هاوبەشی هەردوولا، هەوێنی ئەو رێککەوتنەیە کە لە چەند ساڵی رابردوودا سەرۆکی هەرێمی کردستان وەک دەرفەتێک بۆ هەردوولا، بەردەوام کاری بۆ کردووە. لە راستی دا، ئەم لێکتێگەیشتنە و ئەوانەی پێشووتریش، دەتوانن عێراق و هەرێمی کوردستان بەرەو رێککەوتنێکی ستراتیژیی گەورەتر ببەن، کە تێیدا هەرێمی کوردستان دەبێ بەرژەوەندیی عێراق و دەوڵەتەکەی بە یەکپارچەیی بپارێزێت و عێراق دەبێ داکۆکی لە بەرژەوەندییە باڵاکانی هەرێمی کوردستان بکات کە لە دەستووردا جێگیرکراون. هەر بۆیە سەرۆک نێچیرڤان بارزانی بەردەوام بەغدای بە قووڵایی ستراتیژیی هەرێمی کوردستان ناساندووە. رێککەوتنی ئەم جارەی بەغدا هاوکات نیشانیدا؛ سەرکردەکانی عێراق تاوەکو دێت زیاتر پەی بەو دۆخ و ئەگەرە تازانە دەبەن و، ئامادەیی زیاتریان لە خۆیان نیشانداوە بۆ رێککەوتنێکی ستراتیژیی گەورەتر لەگەڵ هەرێمی کوردستان.
بۆ کۆمەڵگەی سیاسیی نێوخۆی هەرێمی کوردستان، پەیامی سەرۆک نێچیرڤان بارزانی روون بووە: ئایا هەرێمی کوردستان بەغدا چۆڵ بکات و کاریگەری و هاوبەشی لە بڕیارەکانی دا نەبێت، یان بەغدا بەجێنەهێڵێت و ببێتە بەشێک لە بڕیارەکان؟ گرەوی سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەسەر دووەمیان بووە، ئێستا دەرکەوتووە گرەوەکە دووربینیی تێدا بووە.
لە چەند ساڵی رابردوودا، لە هەر بۆنەیەکدا بۆی رەخسابێت، سەرۆکی هەرێمی کوردستان دەرفەتی قۆستووەتەوە بۆ ئەوەی بە بیری حوکمڕانانی بهێنێتەوە؛ هیچ هێزێک بە تەنیا و بێ سازان، نە لە بەغدا دەتوانێ وڵات بەڕێوە ببات و نە لە کوردستان دەتوانێ فەرمانڕەوایی بکات. نێچیرڤان بارزانی بۆیە وا بە باوەشی کراوەوە لە بەغدا، لە وڵاتانی ناوچەکە و لە رۆژئاوا پێشوازیی لێ دەکرێت، چونکە باوەڕی بە سەروەری یەک پێکهاتە، یەک حیزب، یەک ئایین، یەک زمان، یەک فەرهەنگ و یەک بۆچوون بەسەر ئەوانی دیکەدا نییە. ئەم هەڵوێستە بۆ سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە درووشمی سیاسی دەرچووە و بووەتە کرداری بەردەوام و هەوڵی نەبڕاوە و عەقیدەی پۆڵایین. رێک ئەو باوەڕە نەگۆڕەیە کە وایکردووە سەرکردە سیاسییەکان، لە عێراق و لە کوردستان، لە مامەڵە لەگەڵیدا ئاسوودە بن. [1]
=KTML_Bold=تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!=KTML_End=