پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
لە ئەمەریکاوە؛ بینین، مەعریفە، شیکردنەوە - بەشی یەکەم
22-11-2024
هەژار کامەلا
ژیاننامە
هێمن محەمەدی
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕزگار ڕەوشەنی
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
فەرشاد شوکروڵڵا
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕەزا ئەحمەدپوور
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
پەیمان شیری
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
سروە شیری
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد ڕەسوڵپوور
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ئەحمەد عەلی محەمەدی
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕەحیم فەقیری
21-11-2024
سروشت بەکر
ئامار
بابەت
  526,918
وێنە
  111,913
پەرتووک PDF
  20,519
فایلی پەیوەندیدار
  106,648
ڤیدیۆ
  1,591
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,967
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,948
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,254
عربي - Arabic 
31,700
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,727
فارسی - Farsi 
11,132
English - English 
7,777
Türkçe - Turkish 
3,681
Deutsch - German 
1,807
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,159
ژیاننامە 
26,624
پەرتووکخانە 
25,931
کورتەباس 
18,892
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,981
پەند 
13,753
شوێنەکان 
12,018
شەهیدان 
11,928
کۆمەڵکوژی 
10,932
هۆنراوە 
10,487
بەڵگەنامەکان 
8,380
وێنە و پێناس 
7,418
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,491
ڤیدیۆ 
1,487
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
824
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
فەرمانگەکان  
739
شوێنەوار و کۆنینە 
636
گیانلەبەرانی کوردستان 
343
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
یارییە کوردەوارییەکان 
83
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
ئیدیۆم 
31
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
327
PDF 
32,084
MP4 
2,650
IMG 
205,480
∑   تێکڕا 
240,541
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
ئەمین حەمید ڕەزا دەلۆیی
شەهیدان
ژینا ئەمینی
کورتەباس
دامەزرێنەری کوردیپێدیا: ئێم...
ژیاننامە
سروە شیری
پەرتووکخانە
لە ئەمەریکاوە؛ بینین، مەعری...
نموونەی گەنمی کوردستان 100 ساڵە پارێزراوە
ئامانجمان ئەوەیە وەک هەر نەتەوەیەکی تر خاوەنی داتابەیسێکی نەتەوەییی خۆمان بین..
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

نموونەی گەنمی کوردستان 100 ساڵە پارێزراوە

نموونەی گەنمی کوردستان 100 ساڵە پارێزراوە
ناونیشانی بابەت: نموونەی گەنمی کوردستان 100 ساڵە پارێزراوە
ئامادەکردنی: عومەر ئەحمەد
لەگەڵ زیادبوونی ژمارەی دانیشتووانی جیهان، پێویستی بە بەرهەمهێنانی گەنم زیاتر دەبێت، بەڵام گۆڕانی کەشوهەوا بەرهەمهێنانی گەنمی لە زۆربەی ناوچەکانی جیهان ڕووبەڕووی ئاڵنگاریی گەورە کردووەتەوە. لەگەڵ ئەوەشدا جۆر و تایبەتمەندیی ئەو گەنمەی کە دەیان ساڵە دەچێندرێت، بەزۆری لەبەر مەبەستی بازرگانی گۆڕراوە و کەمتر تەندرووستە.
ماوەی 10 ساڵە لێکۆڵینەوە لە نموونەی ڕەسەنی 100 ساڵەی گەنم دەکرێت و بەپێی ئەنجامی ئەو لێکۆڵینەوەیە کە لە گۆڤاری بەنێوبانگی Nature بڵاوکراوەتەوە، دەرکەوتووە کە ئەو گەنمەی ئێستا لە ناوچە جیاجیاکانی جیهان دەچێندرێت، تەنیا هەڵگری 40%ی ئەو جینانەیە کە لە نموونەی گەنمە ڕەسەنەکان دا هەیە. زانایان دەڵێن 60%ی ئەو جینانەی لە نموونەی گەنمە ڕەسەنەکاندا هەیە و لە گەنمەکانی ئێستادا نین و، دۆزیوویانەتەوە و کاری لەسەر دەکەن بۆ ئەوەی گەنمی زیاتر و تەندرووستتریان بۆ نەوەکانی داهاتوو لێ بەرهەم بهێنن. بە کردەییش لە بەریتانیا و لە شاری (نۆرێچ) لە (ناوەندی لێکۆڵینەوەی جۆن ئینێس) ئەو گەنمانەیان چاندووە کە هەڵگری جینە کۆنەکانن.
#کوردستان#، نیشتمانی چاندنی یەکەم گەنمە لە مێژوودا و نموونەی گەنمی کوردستان لە کۆگایەکی گرنگ لەگەڵ گەنمی 30 وڵاتی دیکە، نزیکەی 100 ساڵە پارێزراوە، بۆ ئەوەی لێکۆڵینەوەی لەسەر بکرێت، بەتایبەت لەڕووی تایبەتمەندیی جینەکانەوە کە دەکرێت لە درووستکردنی جۆری نوێی گەنم بۆ نەوەکانی داهاتوو، کەڵکی لێوەربگیرێت.
لەنێوان ساڵانی 1920 تاوەکوو 1930، ڕووەکناسی بەنێوبانگی بەریتانی (ئارتور ئێرنێست واتکینز) لە 32 وڵاتی جیهانەوە نموونەی گەنمی ڕەسەنی کۆکردەوە، کە بە کۆگاکانی واتکینز دەناسرێت. ئەو کۆگایە وەکوو گەنجینەیەکی بەنرخ بۆ دابینکردنی خۆراکی نەوەکانی داهاتوو تەماشا دەکرێت و لەلایەن زانایانی هەموو جیهانەوە لێکۆڵینەوەی لەسەر دەکرێت.
تورکیا و ئێراق لەنێو ئەو 32 وڵاتەدان کە لێکۆڵینەوە لەسەر گەنمەکانیان دەکرێت، بەتایبەتیی نموونەکان ئەو کاتە لە ناوچەکانی کوردستان لە هەردوو دەوڵەتی تورکیا و ئێراق کۆکرانەوە و گەنجینەی واتکینز بە بایەخەوە لەو نموونانە دەڕوانێت و باس لەوە دەکات کە یەکەم جار لە مێژوودا گەنم لەو ناوچەیەدا، واتە لە کوردستان چێندراوە.
لێکۆڵینەوەکەی ئەو زانایانە ئاشکرای دەکات، گەنمی ئێستا لەڕووی مێژووییەوە، لە سێ جۆری ڕەسەن و توخمی گەنم سەرچاوەی گرتووە، کە ئەو سێ جۆرە 8000 ساڵ لەمەوبەر لەلایەن خەڵکی ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاستەوە بەکارهاتووە و بەشێکی سەرەکیی خواردنی ڕۆژانەی خەڵک بووە.
#هاوڕێ باخەوان# لە پەرتووکی (#کوردستان نیشتمانی یەکەمی سۆمەرییەکان#) لە چەندین شوێندا باس لەو بەڵگانە دەکات کە مرۆڤی کورد 8000 ساڵ لەمەوبەر تەکنیکی کشتوکاڵی و ئاودێریی زانیوە و گەنمی چاندووە و ئامێریشی هەبووە بۆ هاڕینی گەنم و درووستکردنی ئارد.
هاوڕێ باخەوان ئاماژە بەو بەڵگە و شوێنەوارانە دەکات کە لە گوندی (چەرمۆ)ی نزیک چەمچەماڵ و (ھەزار مێرد)ی نزیک شاری سلێمانی و لە ئەشکەوتی شانەدەر، دۆزراونەتەوە و ئەوە دەسەلمێنن کە مرۆڤی کوردستان ھەر لەو کاتەوە گەنمیان بۆ خواردن بەکارھێناوە.
مێژوونووسان و شوێنەوارناسەکان هاوڕان لەسەر ئەوەی کوردستان لانکەی یەکەم کاری کشتوکاڵی و چاندنی گەنم بووە.
پڕۆفیسۆر ئاکیرا تسونێکی، شوێنەوارناسی ژاپۆنی کە ئێستا خەریکی کاری هەڵکۆڵینە لە گوندی #چەرمۆ# لە ڕۆژی 25ی ئایاری 2024 لە هەڤپەیڤینێک دا لەگەڵ تۆڕی میدیایی ڕووداو وتی، چەرمۆ گوندێکی کشتوکاڵی بووە. لە کاتی قووڵبوونەوەماندا چەند ژوورێکمان دۆزییەوە و لەنێو یەکێکیاندا تونێلێکمان دۆزییەوە. تونێلەکە بەڵگەیەکە لەسەر ئەوەی لێرە کشتوکاڵیان کردووە.
پڕۆفیسۆر د. گرەیەم بارکەر، لە بەرنامەی (لەگەڵ ڕەنج)دا کە تایبەت بوو بە دۆزینەوەکانی #ئەشکەوتی شانەدەر# و ڕۆژی 12ی ئایاری 2024 لە ڕووداو بڵاوکرایەوە، ئاشکرای کرد، یەکێک لەو شتانەی لێرە دۆزیمانەوە و دەگمەنە، ئەوەیە کە بە شۆردنەوەی خۆڵەکە بینیمان ڕووەکی سووتێندراو ماوەتەوە کە خواردوویانە. لە ئەشکەوتی شانەدەردا ئەوەمان دۆزیوەتەوە کە ئەوان ئاگریان کۆنترۆڵ کردووە و دانەوێڵە و ڕووەکیان کۆکردووەتەوە و کردوونیان بە جۆرێک لە هەویر و بەردیان لە ئاگردا گەرم کردووە و ئەو شتانەیان وەکوو چێشت لێناوە. لە دەوری ئاگرەکە دانیشتوون و پێکەوەنانیان خواردووە. ئەمە دۆزینەوەیەکی نوێی گرنگە، چونکە پێشتر وادەزانرا کە نیاندەرتاڵ کولتوورێکی کەمیان هەبووە، بەڵام ئەوەی لە شانەدەر دەیبینین ئەوەیە کە ئەوان لە دەوری ئاگر کۆبوونەتەوە و پێکەوەنانیان خواردووە، وەکوو ئەوەی ئێمە دەیکەین.
لێکۆڵینەوەکان دەریدەخەن، گەنمی کوردستان لە وڵاتانی دیکەی ئاسیا و ئەفریقا و پاشان لە ئەوروپا بڵاوبووەتەوە. بەڵگە مێژوویییەکان ئاشکرای دەکەن شارستانیی میزۆپۆتامیا (ناوچەی نێوان دوو ڕووبارەکە) لەسەر بناخەی بەروبوومی گەنم بنیات نراوە.
کۆگای واتکینز ئێستا لەلایەن ناوەندی لێکۆڵینەوەی جۆن ئینێس خاوەندارێتی دەکرێت و زانایانی ڕووەکناس باس لە دۆزینەوەکانیان دەکەن لە ئەنجامی لێکۆڵینەوە 10 ساڵییەکەیان.
د. سیمۆن گریفیس کە سەرپەرشتی تیمی لێکۆلینڤانە نێودەوڵەتییەکان بووە، لەوبارەیەوە دەڵێت ئەو 60٪ ەی کە لە جینی گەنمی ئێستادا ونن، دەکرێت بە باشی کەڵکی لێوەربگیرێت بۆ تێرکردنی خەڵکی جیهان بە بەردەوامی.
گریفیس دەڵێت: 8 تاوەکوو 10 هەزار ساڵە مرۆڤ بەرەو چاندنی ئەو جۆرانەی گەنم چووە کە بەری زیاتر دەدەن و لە بەرانبەر نەخۆشی و ئافەت بەرگری باشتریان هەیە.
ئەو زانایە دەڵێت نموونەی سەمەرەو نایابیان هەیە لە گەنجینەی واتکینز کە دەبێت لە چاندنی گەنمی ئەم سەردەمەدا کەڵکیان لێوەربگیرێت.
گەنجینەی واتکینز لەبەر ئەوە گرنگە، چونکە نموونەکان پێش ئەوەن کە چاندنی گەنم ببێتە پیشەسازی و لەبەر ئەوەش ڕەگەزەکانیان بە ڕەسەنی ماونەتەوە.
لە ئەنجامی ئەو لێکۆڵینەوەیەدا دەرکەوتووە تایبەتمەندی جۆرەکانی گەنمی ئێستا کە لە سەرانسەری جیهان دەچێندرێن تەنیا لە تایبەتمەندی 2 تاوەکوو 7 نموونەی گەنمی نێو گەنجینەکەی واتکینز دەچن.
د. گریفیس دەڵێت هەندێک نموونە هەن لە گەنجینەکەی واتکینزدا کە جینەکانیان توانایەکی بێ وێنەی بەرگرییان هەیە لە بەرانبەر ئافەتەکان و، لەبەر ئەوەش دەکرێت بە زیندووکردنەوەی ئەو نموونانە و چاندنیان پێویستی بە بەکارهێنانی پەینی کیمیایی کەمتربێت، وەک ئەو پەینانەی کە هەڵگری نایترۆجینن. ئەو زانایە دەڵێت کەمتر بەکارهێنانی پەینی کیمیایی تێچووی جووتیاران کەم دەکاتەوە و یارمەتیدەریشە بۆ ئەوەی کاری کشتوکاڵی نەبێتە هۆکار بۆ دەردانی گازە زیانبەخشەکان کە لە ڕێگەی بەکارهێنانی پەینە کیمیاییەکانەوە درووست دەبن.
گەنجینەکەی واتکینز زیاتر لە هەزار جۆر و نموونەی جیاوازی گەنمی لەخۆگرتووە.
گریفیس و هاوکارانی 119 نموونەی جیاوازیان هەڵبژاردووەو دووبارە لە ڕێگەی زانستی جینەکانەوە تێکەڵی گەنمی ئێستایان کردووە و چاندوویانەتەوە.
سەبارەت بە ئەنجامەکان، ڕۆز ماک نێلی یەکێک لە لیکۆلینڤانەکان دەڵێت: ئەو گەنمە نوێیانەی کە بەرهەم هاتوون زۆر جیاوازن لە گەنمی ئێستا، وەک توخمی کۆنی گەنمن، وەک داپیرەی گەنمی ئێستان.
ئەو جەخت لەوە دەکاتەوە کە گەنمە نوێیەکان زۆر باشترن بۆ ڕیخۆڵەکانمان، لەبەر ئەوەی ئاسانتر و لەسەرخۆ هەرس دەکرێن و گلۆکۆزی کەمتر لە ڕەگەکان درووست دەکەن، بەوپێیەش زۆر باشترن بۆ نەخۆشییەکانی وەک شەکرە.
بەپێی لێکۆڵینەوەکە، ئەو گەنمەی کە چاندوویانە، نیشاستەی زۆرتریشیان تێدایە کە دەکرێت بۆ تەندرووستی مرۆڤ سوودمەندتربن.
سیمۆن کراتینگەر لە زانکۆی تەکنۆلۆجیا و زانستی شاعەبدوڵڵا کە یەکێکی دیکەیە لەو زانایانەی بەشداری لێکۆڵینەکەی کردووە دەڵێت لایەنی گرنگ ئەوەیە کە ئێمە پێویستیمان بە گەنمی زیاترە لە داهاتوودا.
ئەو دەڵێت کەڵک وەرگرتن لە گەنمە ڕەسەنەکان لە بەر هەبوونی تایبەتەمەندی هەمەڕەنگ لە ڕووی جینەکانەوە، دەتوانێت ببێتە هۆکار لە داهاتوودا گەنمی پێویست بۆ دانیشتووانی زەوی دابین بکرێت.
پێشبینیکراوە تاوەکوو 2050، بەڕیژەی 30٪ تاوەکوو 50٪ پێویستی بە گەنم زیاتر ببێت، لەو گەنمەی ئێستا بەرهەم دێت.
بەپێی لێکۆڵینەوەکان، یەک لەسەر پێنجی ئەو کالۆرییەی خەڵک لە جیهان دا بەکاریدەهێنن لە خواردنی گەنم و بەرهەمەکانی دیکەی سەرچاوەی گرتووە، بەڵام گەنمی ئێستا هەمەجۆری خۆی لەدەستداوە و زانایان مەبەستیانە هەمەڕەنگی بۆ گەنم بگەڕێننەوە.
لانگ مائۆ، لە پەیمانگەی زانستی ڕووەکەکان لە شاری شێنژن لە چین کە هاوبەشی لێکۆڵینەوە نێودەوڵەتییەکەیە دەڵێت ئێستا ئێمە تێگەیشتنی باشترمان هەیە لە جینەکانی گەنم. باشتر دەزانین خەڵک لە ناوچەکانی دیکەی جیهان چ جۆرێک گەنم و لە چ توخمێک بەکاردەهێنن.
ناوەندی جۆن ئینێس کە لە ساڵی 1910 لە شاری نۆرێچ دامەزراوە، ئێستا گەنجینەکەی واتکینزی گەورە کردووە و 30 هەزار نموونەی گەنمی لە سەرانسەری جیهان دا لە پلەی گەرمی سارد دا هەڵگرتووە کە بە گەورەترین بانکی جینی گەنمی جیهان، هەژمار دەکرێت.[1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە 9 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی rudaw.net- 30-10-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 3
1. ژیاننامە هاوڕێ باخەوان
1. ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 30-10-2024
1. شوێنەوار و کۆنینە ئەشکەوتی شانەدەر
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
ڕۆژی دەرچوون: 30-10-2024 (0 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: هەواڵ
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
پۆلێنی ناوەڕۆک: لێکۆڵینەوە
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
شار و شارۆچکەکان: کەرکووک
وڵات - هەرێم: باشووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( سارا سەردار )ەوە لە: 31-10-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 01-11-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 31-10-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 9 جار بینراوە
فایلی پەیوەستکراو - ڤێرشن
جۆر ڤێرشن ناوی تۆمارکار
فایلی وێنە 1.0.119 KB 31-10-2024 سارا سەردارس.س.
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
سروە شیری
کورتەباس
نۆستالژیا لە شیعرەکانی فەرەیدون بەرزنجییدا
ژیاننامە
حەسیبە نادر مەسیفی
وێنە و پێناس
پاسی هاتووچۆ لە شاری هەولێر ساڵی 1988
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
ژیاننامە
ڕەزا ئەحمەدپوور
وێنە و پێناس
چەند خانمێکی گەڕەکی کانێسکان لە سلێمانی ساڵی 1976
ژیاننامە
ئەدیبە شێخ عوسمان
ژیاننامە
ئیمان تەڵعەت عەبدولڕەزاق
وێنە و پێناس
سەرۆک کەرتەکانی تایبەت بە سەرژمێری گشتى دانیشتووانی ئێراق لە شارى هەولێر ساڵی 1965
وێنە و پێناس
ناو بازاڕی شاری هەولێر ساڵی 1963
پەرتووکخانە
تاقیکردنەوەی کیمیایی
کورتەباس
جوانی ئافرەت وەک سەرچاوەی چێژ و خۆشی لە شیعرەکانی قوبادی جەلیزادە دا
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
ژیاننامە
ڕەوشێ قاسم حسێن
ژیاننامە
هێمن محەمەدی
کورتەباس
سزای لەسێدارەدانی دوو بەندکراوی کورد لە بەندیخانەی قزڵحساری کەرەج جێبەجێ کرا
کورتەباس
هەستگۆڕکێ لە شیعرەکانی عەبدوڵڵا پەشێو دا
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
پەرتووکخانە
ڕەهەندی ڕەخنەی کۆمەڵایەتی لە پەندی پێشینانی کوردیدا؛ بە نموونە (پەندی پێشینان)ی شێخ محەمەدی خاڵ
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
کورتەباس
هەستگۆڕکێ لە شیعرەکانی عەبدوڵڵا پەشێو دا
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
ژیاننامە
ئومێد شێخکانلوو میلان
کورتەباس
جوانی ئافرەت وەک سەرچاوەی چێژ و خۆشی لە شیعرەکانی قوبادی جەلیزادە دا
ژیاننامە
فەرشاد شوکروڵڵا
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
کورتەباس
دامەزرێنەری کوردیپێدیا: ئێمە زانیاری نافرۆشین
پەرتووکخانە
لە ئەمەریکاوە؛ بینین، مەعریفە، شیکردنەوە - بەشی یەکەم
وێنە و پێناس
چەند نەوەیەکی شاعیری کورد پیرەمێرد
ژیاننامە
ڕزگار ڕەوشەنی
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
ئەمین حەمید ڕەزا دەلۆیی
09-05-2022
سروشت بەکر
ئەمین حەمید ڕەزا دەلۆیی
شەهیدان
ژینا ئەمینی
17-09-2022
شەنە بەکر
ژینا ئەمینی
کورتەباس
دامەزرێنەری کوردیپێدیا: ئێمە زانیاری نافرۆشین
21-11-2024
کشمیر کەریم
دامەزرێنەری کوردیپێدیا: ئێمە زانیاری نافرۆشین
ژیاننامە
سروە شیری
21-11-2024
سروشت بەکر
سروە شیری
پەرتووکخانە
لە ئەمەریکاوە؛ بینین، مەعریفە، شیکردنەوە - بەشی یەکەم
22-11-2024
هەژار کامەلا
لە ئەمەریکاوە؛ بینین، مەعریفە، شیکردنەوە - بەشی یەکەم
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
لە ئەمەریکاوە؛ بینین، مەعریفە، شیکردنەوە - بەشی یەکەم
22-11-2024
هەژار کامەلا
ژیاننامە
هێمن محەمەدی
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕزگار ڕەوشەنی
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
فەرشاد شوکروڵڵا
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕەزا ئەحمەدپوور
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
پەیمان شیری
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
سروە شیری
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد ڕەسوڵپوور
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ئەحمەد عەلی محەمەدی
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕەحیم فەقیری
21-11-2024
سروشت بەکر
ئامار
بابەت
  526,918
وێنە
  111,913
پەرتووک PDF
  20,519
فایلی پەیوەندیدار
  106,648
ڤیدیۆ
  1,591
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,967
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,948
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,254
عربي - Arabic 
31,700
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,727
فارسی - Farsi 
11,132
English - English 
7,777
Türkçe - Turkish 
3,681
Deutsch - German 
1,807
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,159
ژیاننامە 
26,624
پەرتووکخانە 
25,931
کورتەباس 
18,892
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,981
پەند 
13,753
شوێنەکان 
12,018
شەهیدان 
11,928
کۆمەڵکوژی 
10,932
هۆنراوە 
10,487
بەڵگەنامەکان 
8,380
وێنە و پێناس 
7,418
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,491
ڤیدیۆ 
1,487
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
824
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
فەرمانگەکان  
739
شوێنەوار و کۆنینە 
636
گیانلەبەرانی کوردستان 
343
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
یارییە کوردەوارییەکان 
83
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
ئیدیۆم 
31
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
327
PDF 
32,084
MP4 
2,650
IMG 
205,480
∑   تێکڕا 
240,541
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
سروە شیری
کورتەباس
نۆستالژیا لە شیعرەکانی فەرەیدون بەرزنجییدا
ژیاننامە
حەسیبە نادر مەسیفی
وێنە و پێناس
پاسی هاتووچۆ لە شاری هەولێر ساڵی 1988
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
ژیاننامە
ڕەزا ئەحمەدپوور
وێنە و پێناس
چەند خانمێکی گەڕەکی کانێسکان لە سلێمانی ساڵی 1976
ژیاننامە
ئەدیبە شێخ عوسمان
ژیاننامە
ئیمان تەڵعەت عەبدولڕەزاق
وێنە و پێناس
سەرۆک کەرتەکانی تایبەت بە سەرژمێری گشتى دانیشتووانی ئێراق لە شارى هەولێر ساڵی 1965
وێنە و پێناس
ناو بازاڕی شاری هەولێر ساڵی 1963
پەرتووکخانە
تاقیکردنەوەی کیمیایی
کورتەباس
جوانی ئافرەت وەک سەرچاوەی چێژ و خۆشی لە شیعرەکانی قوبادی جەلیزادە دا
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
ژیاننامە
ڕەوشێ قاسم حسێن
ژیاننامە
هێمن محەمەدی
کورتەباس
سزای لەسێدارەدانی دوو بەندکراوی کورد لە بەندیخانەی قزڵحساری کەرەج جێبەجێ کرا
کورتەباس
هەستگۆڕکێ لە شیعرەکانی عەبدوڵڵا پەشێو دا
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
پەرتووکخانە
ڕەهەندی ڕەخنەی کۆمەڵایەتی لە پەندی پێشینانی کوردیدا؛ بە نموونە (پەندی پێشینان)ی شێخ محەمەدی خاڵ
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
کورتەباس
هەستگۆڕکێ لە شیعرەکانی عەبدوڵڵا پەشێو دا
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
ژیاننامە
ئومێد شێخکانلوو میلان
کورتەباس
جوانی ئافرەت وەک سەرچاوەی چێژ و خۆشی لە شیعرەکانی قوبادی جەلیزادە دا
ژیاننامە
فەرشاد شوکروڵڵا
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
کورتەباس
دامەزرێنەری کوردیپێدیا: ئێمە زانیاری نافرۆشین
پەرتووکخانە
لە ئەمەریکاوە؛ بینین، مەعریفە، شیکردنەوە - بەشی یەکەم
وێنە و پێناس
چەند نەوەیەکی شاعیری کورد پیرەمێرد
ژیاننامە
ڕزگار ڕەوشەنی
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 6.532 چرکە!