داهاتی فرۆشتنی بەشە چیمەنتۆی حکومی لەکارگەی تاسڵوجە لەپێنج مانگی ڕابردودا زیاتر لەچوار ملیار دینار بوە، بەڕێوەبەری فرۆشتنی چیمەنتۆش دەڵێت، بەهۆی قەیرانی داراییەوە لەئێستادا چیمەنتۆ زۆرە و خواست کەمە.
ئا: شیروان شەریف
لەساڵی 2006ەوەکارگەی چیمەنتۆی تاسڵوجە بەپێی گرێبەستێک کە ماوەکەی 10 ساڵە دراوە بەکەرتی تایبەت و کارگەکە لەلایەن کۆمپانیای لاڤاجی فەرەنسییەوە بەڕێوەدەبرێت و لەبەرامبەریشدا کۆمپانیاکە بەشێک لەچیمەنتۆی هەرسێ پارێزگاکەی هەرێم دابیندەکات.
بەڕێوەبەری فرۆشتنی چیمەنتۆی سلێمانی، ئاوێزە غەریب بەئاوێنەی ڕاگەیاند، بەپێی گرێبەستەکە کۆمپانیای ناوبراو ڕۆژانە هەزار تەن چیمەنتۆ بەحکومەت دەدات و لەلایەن بەڕێوەبەرایەتیەکانی فرۆشتنەوە دەدرێتە هاوڵاتیان. ئاماژەشیدا، ئه و بڕە چیمەنتۆیە ڕێژەی 43%ی بۆ سلێمانی، 37%ی بۆ هەولێر، 20%ی بۆ دهۆک تەرخاندەکرێت.
دەربارەی مەرجەکانی پێدان و فرۆشتنەوەی بەهاوڵاتیانیش وتی، هەر هاوڵاتیەک مۆڵەتی دروستکردنی بینای وەرگرتبێت دەتوانێت داوای وەرگرتنی چیمەنتۆ بکات، لەلایەن بەڕێوەبەرایەتیەکەشیانەوە پاش دەرچونی لیژنەی پشکنین و خەمڵاندن بڕی پێویستی چیمەنتۆی پێدەدرێت.
ئەوەشی وت، لیژنەی پشکنین بۆ هەر مەتر دوجایەک 150 کیلۆ دادەنێت و پاش کۆتایی هاتنی خەمڵاندنیش هەر تەنێک لەچیمەنتۆ بە 60 هەزار دینار دەفرۆشرێتە هاوڵاتی.
بەپێی بڕیاری وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی هاوڵاتیانی نیشتەجێی ناو شارەکان مافی سودمەندبونیان هەیە هەتا بڕی 25 تەن، نیشتەجێبوانی شارۆچکەکانیش هەتا 20 تەن و گوندنشینانیش هەتا 15 تەنیان پێدەدرێت و سەرجەم پارێزگاکانیش وەک یەک دەبن و چیمەنتۆکەشیان لەلایەن کارگەی تاسلوجەوە بۆ دابیندەکرێت کە بەوتەی ئاوێزە غەریب، "کوالێتی چیمەنتۆکە زۆر باشە و وەک ئەوەی شارەزایان باسیدەکەن باشترین جۆرە بۆ سەقفی بینا بەکاربهێنرێت".
ئەگەرچی لەساڵانی ڕابردودا هاوڵاتیان بۆ وەرگرتنی بڕە چیمەنتۆی بڕیاردراو چەند مانگێک لەچاوەڕوانیدا دەمانەوە، بەڵام لەئێستادا بەهۆی بارودۆخی ئابوری و وەستاندنی پێشینەی خانوبەرە لەلایەن حکومەتەوە هاوکێشەکە پێچەوانە بوەتەوە و وەک بەڕێوەبەری فرۆشتنی چیمەنتۆ وتی، لەئێستادا چیمەتۆ زۆرە و خواست کەمە. ڕونیشیکردەوە، ئه و جموجوڵی بیناسازییەی لەسلێمانی هەیە، لەهەولێر و دهۆک نیە.
سەبارەت بەداهاتی چەند مانگی ڕابردوش ئاوێزە غەریب ڕایگەیاند، لەپێنج مانگی ڕابردودا کۆی داهاتی فرۆشتنی چیمەنتۆ لەهەرسێ پارێزگاکە گەیشتوەتە چوار ملیار و 183 ملیۆن و 660 هەزار دینار.
رونیشیکردەوە، داهاتی چیمەنتۆی فرۆشراو لەمانگی کانونی دوەم 410 ملیۆن و 340 هەزار دینار، شوبات 504 ملیۆن و 960 هەزار، ئازار 282 ملیۆن و 480 هەزار، نیسان دو ملیار و 393 ملیۆن و 200 هەزار دینار و ئایار 592 ملیۆن و 680 هەزار دینار بوە.
سەرەڕای ئه و داهاتانە بەڕێوەبەرایەتیەکە کەمترین بڕە نەسرییەی بۆ تەرخانکراوە و وەک بەڕێوەبەرەکەی ڕایگەیاند، نەسریەی مانگانەمان 800 هەزار دیناره و وتیشی، بەهۆیەوە پشکنینی دەرەوەی شاریان ڕاگرتوە.
کۆتایی ساڵی ڕابردو وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی بڕیارێکی نوێی دەرکرد کە لەیەکێک لەخاڵەکانیدا هاتوە هەر هاوڵاتییەک پێنج ساڵ تێپەڕبوبێت بەسەر سودمەندبونی بەوەرگرتنی چیمەنتۆی حکومی مافی دوبارە وەرگرتنەوەی چیمەنتۆی هەیە بۆ هەمان موڵک یان هەر موڵکێکی تر.
بەڵام ئاوێزە غەریب وتی، چەند داواکارییەکیان بەرزکردوەتەوە بەمەبەستی کارئاسانی زیاتر بۆ هاوڵاتیان لەوانە داواکراوە نرخی فرۆشتنەوە بەهاوڵاتیان دابەزێنرێت، هەروەها مەرجەکان بۆ ئه و هاوڵاتیانەی پێنج ساڵ بەسەر وەرگرتنی چیمەنتۆی یەکەمیاندا تێپەڕبوە کەمبکرێتەوە تا بڕێکی زیاتر بەئاسانکاری زیاترەوە بدرێتە خوازیاران.
- 17-06-2015