کتابخانه کتابخانه
جستجو

کوردیپیدیا پر اطلاعترین منبع اطلاعاتی کردی است!


گزینه های جستجو





جستجوی پیشرفته      صفحه کلید


جستجو
جستجوی پیشرفته
کتابخانه
نامنامەی کردی
کرونولوژیا از وقایع
منابع
رد پاها
گرد آوریها
فعالیت ها
چگونه جستجو کنم؟
انتشار
ویدئو
گروه بندی
آیتم تصادفی
ارسال
ارسال مقاله
ارسال عکس
نظر سنجی
نظرات شما
تماس
چه نوع اطلاعاتی را که ما نیاز داریم!
استاندارد
قوانین استفادە
کیفیت مورد
ابزار
درباره
آرشیویست های کوردیپیدیا
چه درباره ما می گویند!
اضافه کوردیپیدیا به وب سایت شما
اضافه کردن / حذف ایمیل
آمار مهمان
آمار آیتم
تبدیل فونت ها
تبدیل تقویم ها
بررسی املا
زبان و گویش از صفحات
صفحه کلید
لینک های مفید
پسوند کوردیپدیا برای گوگل کروم
کوکی
زبانها
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
حساب من
ورود به سیستم
عضویت!
رمز عبور خود را فراموش کرده اید!
جستجو ارسال ابزار زبانها حساب من
جستجوی پیشرفته
کتابخانه
نامنامەی کردی
کرونولوژیا از وقایع
منابع
رد پاها
گرد آوریها
فعالیت ها
چگونه جستجو کنم؟
انتشار
ویدئو
گروه بندی
آیتم تصادفی
ارسال مقاله
ارسال عکس
نظر سنجی
نظرات شما
تماس
چه نوع اطلاعاتی را که ما نیاز داریم!
استاندارد
قوانین استفادە
کیفیت مورد
درباره
آرشیویست های کوردیپیدیا
چه درباره ما می گویند!
اضافه کوردیپیدیا به وب سایت شما
اضافه کردن / حذف ایمیل
آمار مهمان
آمار آیتم
تبدیل فونت ها
تبدیل تقویم ها
بررسی املا
زبان و گویش از صفحات
صفحه کلید
لینک های مفید
پسوند کوردیپدیا برای گوگل کروم
کوکی
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
ورود به سیستم
عضویت!
رمز عبور خود را فراموش کرده اید!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 درباره
 آیتم تصادفی
 قوانین استفادە
 آرشیویست های کوردیپیدیا
 نظرات شما
 گرد آوریها
 کرونولوژیا از وقایع
 فعالیت ها - کوردیپیدیا
 کمک
موضوع جدید
زندگینامە
نادیە مراد پسی طاها
16-09-2024
سارا سردار
اماکن
ارزروم
15-09-2024
شادی آکوهی
اماکن
تاوسکر
15-09-2024
شادی آکوهی
تاریخ و حوادث
16-09-2022
15-09-2024
شادی آکوهی
تحقیقات مختصر
کشف جدید باستان شناسان در تپه کاراهان حکاکی از یک الاغ 11 هزار ساله  که در حال دویدن است
15-09-2024
سارا سردار
آثار هنری
یکی از اثر های هنری روژین حاج حسین 16
14-09-2024
شادی آکوهی
زندگینامە
روژین حاج حسین
14-09-2024
سارا سردار
زندگینامە
سعید فلاحی
14-09-2024
سارا سردار
اماکن باستانی
گور دخمە سان رستم
14-09-2024
سارا سردار
تحقیقات مختصر
بعد از دو دهە، حفاری در بقایای معبد آناهیتا آغاز شد
13-09-2024
سارا سردار
آمار
مقالات
  536,700
عکس ها
  109,399
کتاب PDF
  20,213
فایل های مرتبط
  103,638
ویدئو
  1,530
زبان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,377
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,748
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,973
عربي - Arabic 
30,360
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,878
فارسی - Farsi 
9,564
English - English 
7,547
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,644
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
347
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
71
Español - Spanish 
54
Polski - Polish 
54
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
51
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
5
Catalana - Catalana 
5
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Srpski - Serbian 
3
Hrvatski - Croatian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
हिन्दी - Hindi 
2
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
گروه
فارسی
زندگینامە 
3,709
اماکن 
2,063
شهدا 
1,035
کتابخانه 
794
تحقیقات مختصر 
571
اماکن باستانی 
438
تصویر و توضیحات 
292
آثار هنری 
230
شعر 
169
مدارک 
71
موزه 
42
احزاب و سازمان ها 
39
نقشه ها 
31
تاریخ و حوادث 
17
منتشر شدەها 
17
تصویری 
15
دفترها 
11
آمار و نظرسنجی 
10
مسائل زنان 
4
ایل - قبیله - فرقه 
3
متفرقه 
2
بازی های سنتی کوردی 
1
MP3 
324
PDF 
31,268
MP4 
2,521
IMG 
200,528
∑   مجموعا-همەباهم 
234,641
کتابخانه
کتاب ژینا
زندگینامە
منیرە صالح عبدالرحمان
اماکن باستانی
کاخ حوش کورو
زندگینامە
جوان حاجو
اماکن
پیرانشهر
Mehmed Uzun
کوردیپیدیا حق دستیابی بە اطلاعات عمومی را برای هر فرد کرد اسان میکند.
گروه: زندگینامە | زبان مقاله: Türkçe - Turkish
اشتراک گزاری
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
ارزیابی مقالە
نایاب
عالی
متوسط
بد نیست
بد
اضافه کردن به مجموعه
نظر خود را در مورد این مقاله بنویسید!
تاریخ آیتم
Metadata
RSS
به دنبال تصویر رکورد انتخاب شده در گوگل
به دنبال رکورد انتخاب شده در گوگل
کوردیی ناوەڕاست2
Kurmancî1
English0
کرمانجی0
هەورامی0
لوڕی0
لەکی0
Zazakî0
عربي0
فارسی0
עברית0
Deutsch0
Español0
Français0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Catalana0
Cebuano0
Čeština0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Lietuvių0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
балгарская0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ترکمانی0
हिन्दी0
ქართველი0
中国的0
日本人0

Mehmed Uzun

Mehmed Uzun
Mehmed Uzun (d. 1 Ocak 1953,Siverek - ö. 11 Ekim 2007, Diyarbakır), Kürt yazar.
Kürt dilinin yasak olduğu bir dönemde, birçok Kürt yazarın aksine egemen dilde değil anadilinde yazmayı tercih etmiştir. Özellikle, zayıf olan Kürtçe yazı dilini geliştirmek, ortak bir edebi dil oluşturmak ve Kürt hikâye anlatım geleneğini canlandırmaya yönelik yaptığı çalışmalarla modern Kürt edebiyatında kurucu bir role sahiptir.
Kürt edebiyatı alanındaki çalışmaları nedeniyle, dönemin siyasi rejimi tarafından defalarca Türklüğe hakaret, bölücülük ve terörizme destek gerekçeleri ile suçlanan yazar, uzun süre sürgünde yaşamış ve yalnızca hayatının son yıllarında Türkiye'ye geri dönebilmiştir.
Hayatı
İlk yılları

Benim kişisel serüvenimin birkaç kısa cümleyle anlatılabilecek özeti şu; Kürtçe konuşulan bir evde doğdum. Yedi yaşıma kadar, yani ilkokula başlayana kadar Türkçe bilmiyordum. Sonradan, tüm eğitim yaşamımın esas dili Türkçe oldu. Kendi anadilimle hiçbir eğitim görmedim. Çünkü müsaade edilmiyordu. On yedi yaşıma kadar kendi anadilimle okuma ve yazmayı hiç bilmiyordum. Şimdi romanlarımı Kürtçe yazıyorum. Deneme ve makalelerimi de Kürtçe, Türkçe, İsveççe yazıyorum. Kürtçe yazmayı ve Kürtçe bir roman dili kurmayı çok zor koşullarda kendi özel çabalarımla öğrendim.

1953 yılında, Viranşehir kökenli bir aşiret ailesinin çocuğu olarak Siverek'te doğdu. Anne tarafı Zaza, baba tarafı Kürt kökenlidir.  Babası koyun tüccarı olan Mehmed'in, beş kardeşi daha vardı. Küçük yaşlarında ailesinden duyduğu sözlü anlatım örnekleri, edebi sanatının temelini oluşturmuştur. İleride yazacağı romanların kökü, bu çocukluk anılarından beslenmiştir.
“Geniş aşiret evimizde konuşulan dil Kürtçeydi. Sayılmayacak kadar çok amca, teyze, hala, dayı ve yakın akrabalarım hep Kürtçe, Kürtçenin iki lehçesi Kurmanci ve Dimili, konuşuyordu. Dedem ve anneannemin anlattığı masal ve öyküler hâlâ kulaklarımda. Onlar hâlâ zaman zaman geceleri çalışma odamın penceresine gelerek bana göz kırpıyorlar. Babamın işlemeli, uzun “bilur”u ile çalarak söylediği “Meme Alan”, “Cembeliye Hekkare û Binevşa Nann”, “Siyabend û Xece” ve diğer destanlar, bugün de, kendimi iyi hissetmediğim zamanlar, gelip bana yardımcı oluyorlar.” 
7 yaşında, Şair İbrahim Rafet İlkokulu'na başlamasıyla birlikte Türkçeyle tanışır. Eğitim dili Türkçe olduğu için derslerde zorlanır ve okulu bırakır. Lakin, ailesinin ısrarıyla yeniden derslere devam eder. Okuma ve yazma dili tamamen Türkçe olduğu için anadili arka planda kalır.  Beşinci sınıftayken Şair İbrahim Rafet İlkokulu'ndan kovulmuş ve Atatürk İlkokulu'na başlamıştır.  12 Mart Muhtırası sonrasında, 3 Mart 1972'de, solculara destek verdiği gerekçesiyle gözaltına alındı. Tutuklandıktan sonra, 28 kişi ile birlikte Diyarbakır Askerî Cezaevi'ne sevk edildi. Kürtçe okuma ve yazmayı da burada, Musa Anter ve kuzeni Ferit Uzun'un yardımıyla öğrendi.[16] Diyarbakır'ın ardından Mamak Askerî Cezaevi'ne gönderildi.
“Diyarbakır Askeri Cezaevi benim ilk üniversitem oldu, burada Musa Anter ve Ferit Uzun'un, ki sonradan ikisi de öldürüldü, yardımlarıyla kendi dilimle okuyup yazmayı öğrendim. Ben orada kendi kültür mirasımla ilişkiye geçtim. [...] İşte orada kendi dilimin, Kürtçenin, sözlü anlatım geleneğiyle tanıştım. Ayrıca dünya edebiyatının Türkçe çevirilerini okuma fırsatı buldum. İnsan içerideyse çok okur, ki ben de öyle yaptım. Orada, doğal olarak Kürtçe olan her şey yasaktı ama vardı. Sanırım Suriye tarafından geliyordu”
2 senelik hapis sürecinin ardından, 1974'te uygulanan genel afla serbest bırakılmasından sonra metalurji mühendisliği okumak üzere geldiği Ankara'da,  Ankara Yüksek Teknik Öğretmen Okulu'nda eğitime başladı. Burada arkadaşlarıyla birlikte Komal yayınevini kurdu. 21 Mart 1976'da yayınlamaya başladıkları Rizgari (Kurtuluş) isimli Kürtçe-Türkçe derginin yayın yönetmenliğini yaptı. Yayınladıkları yazılarda bölücülük yaptıkları iddiasıyla tutuklanarak Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi'ne gönderildi. Çıktığı duruşmada yaptığı savunmaya ve savcıya hitaben Kürtçe konuşarak anadilinin varlığını kanıtlamaya çalışmasına rağmen serbest bırakılmadı. 15 Eylül 1976'da tahliye edildikten sonra,  yargılaması bitmediği için, 26 Ağustos 1977'de, sahte Tunus pasaportuyla Suriye üzerinden İsveç'e gitti.[ 12 Eylül Darbesinin ardından Türkiye Yazarlar Sendikası'nın kapatılması ve yazarların tutuklanması olaylarına ilişkin olarak yazdığı eleştirel yazılar yüzünden, 1981 yılında Türkiye vatandaşlığından çıkarıldı.
Sürgün dönemi

Yazarlığım, varlığım sürgün geleneğine çok fazla bağlı. Aidiyetlerimin en önemlilerinden biri de budur; ben sürgün edebiyatına ait bir yazarım. Ve o sürgün geleneği ile benim kişisel deneyimlerim olmasaydı orada mümkün değil bu yazarlık kurulmayacaktı.

İsveç'e yerleştikten sonra çalışmalarına devam eden Uzun, bir süre Dagens Nyheter ve Aftonbladet gibi gazetelerde, 1979'dan itibaren ise Rızgariya Kurdistan (Kürdistan'ın Özgürlüğü), Kurmanci, Berbang (Şafak) ve Paris Kürt Enstitüsü'nün yayınladığı Hêvî (Umut) gibi Kürtçe yayın yapan dergilerde yazarlık yaptı. M. Ferzend Baran takma adıyla yazdığı şiir ve yazılar hem bu dergilerde hem de Kurdistan Press gazetesinde yayınlandı.  Mahmut Baksi ve Şerefhan Ciziri gibi yazarların da katkı sunduğu siyaset ve kültür dergisi olan Rizgarîya Kurdistan, 1982 yılına kadar toplam 11 sayı yayınlandı. Uzun, bu derginin her sayısının sonunda yayımlanmamış bir şiirine de yer veriyordu. Tüm şiirlerini ileride yayınlamak üzere Hêviya Şehîdan (Şehitlerin Umudu) isimli bir dosyada toplasa da hiçbir zaman yayınlayamamıştır.  Kürtçenin yanı sıra, 1989-92 yılları arasında İsveççe yayınlanan 90-tal isimli edebiyat dergisinde yazarlık yaptı.  Uzun, daha çok Kürtçe üzerine yoğunlaşsa da, kendini İsveççe ve Türkçeden soyutlamaz. Her üç dilde yürüttüğü çalışmalarıyla çokkültürlü bir yazarlıği tercih eder. Tek bir aidiyetten uzak olan yazar, kendi deyimiyle sürgünü avantaja dönüştürür.  İlk çalışması anadilinde bir roman yazmak olur. Lâkin, Kürtçe herhangi bir dilbilgisi kaynağı ve yeterli edebi yayın bulunmadığı için önce bir yazı dili kurmak zorunda kalır. Sen'i yazdığı sırada, edebi dilinin yetersiz olduğunu düşünüp, Irak ve Suriye'yi dolaşarak Kürtçesini geliştirir.  Seyahati sırasında eski Kürt metinlerini inceleme fırsatı da bulan yazar, böylece Kürtçenin birkaç lehçesini aynı çatıda birleştirerek kendine özgü bir roman dili geliştirir.  Oluşturduğu bu edebi dil, Kürt klasik edebiyatı, günlük konuşma dili ve dengbêjlik geleneğinden beslenen modernize edilmiş bir dildir.  Bu yüzden yalnızca 1985'te yayınlar Sen'i. Takiben yayınladığı Yaşlı Rind'in Ölümü, Yitik Bir Aşkın Gölgesinde ve Abdalın Bir Günü gibi romanlarının ortak teması, savaş, sürgün, tehcir, baş kaldırı ve Kürtlerin maruz kaldığı haksızlıklardır. Eserleriyle, bastırılmış Kürt insanının sesi olmaya odaklanmış yazarın yarattığı kahramanlar, genelde halkının özgürlüğü ve refahı için uğraşan vatansever Kürt aydınlarıdır.  Bu bağlamda, Uzun'un melez kimliğinin tezahürü olarak ortaya çıkan romanları, ister Türkiye isterse de Kürt toplumunun içinde, halka dikte edilen Kürt kimliğinin toplumsal sınırlarına karşı bir direniş olarak değerlendirilir. Böylece, Kürtçe, etnik dil olmaktan kurtulup, bir direniş aracı hâline geliyor.
1991'de, İngiliz yazar Harold Pinter'ın Dağ Dili oyununu Zimanê Çiya başlığıyla Kürtçeye çeviren Uzun, ertesi sene Fırat Ceweri öncülüğünde çıkan Kürtçe edebiyat dergisi Nûdem (Yeni zaman) için yazılar yazar ve bazı romanları burada tefrika hâlinde yayınlanır.
Mehmed Uzun'un 1993 senesinde Welat gazetesinde yayınlanan Mirina Şervanekî (Bir Savaşçının Ölümü) başlıklı uzun şiiri daha sonra bir takım değişiklikler yapılarak İsveç'te Mirina Egîdekî adıyla basılır. Ciwan Haco'nun teklifi sonrası iş birliğiyle müzikale dönüştürülen eser 1996'da yılında Oslo'da kaydedilir ve albüm, 1998 yılında Destana Egîdekî isimliyle çıkar.
1995'te yayınlanan Kader Kuyusu romanında yazar, önceki eserlerinden daha farklı bir teknik kullanır. Olayların iki anlatıcının ağzından anlatıldığı romandaki dönemler fotoğraflarla sunulmuştur. Eser, Kürt milliyetçisi Celadet Ali Bedirhan'ın hayatını konu alsa da biyografi niteliğinde değildir. Etno-sembolik öğelerin kullanımı açısından dikkate değer olan Kader Kuyusu, bu açıdan birtakım benzerlikler taşıdığı, Yitik Bir Aşkın Gölgesinde romanıyla birlikte Aydın Trajedisi üçlemesinin ilk iki cildini oluşturmaktadır. Kürt aydınlarının trajik hayat hikâyelerini konu alan her iki romanda da Uzun, Memduh Selim Bey ve Celadet Bedirhan karakterleriyle, var olan Kürt klişelerini de kırmaya çalışıyor.
Uzun, 1995 yılında türünün ilk örneği olan Antolojiya Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyatı Antolojisi) ve gazeteci Madeleine Grive ile birlikte, İsveç'teki göçmen yazarlar hakkında Världen i Sverige (Tüm Dünya İsveç'te) adlı antoloji eserlerini yazdı. Ertesi yıl Nar Çiçekleri, 1998 yılında ise Dengbejlerim isimli Türkçe deneme kitaplarını yayınlandı.
Roman, söyleşi, deneme, anlatı ve inceleme türünde 20'ye yakın eser yazan Uzun, romanlarını Kürtçe, diğer edebi çalışmalarını ise Kürtçe, Türkçe ve İsveççe yapmıştır. Kürtçe yazdığı yedi roman, 1990'lardan itibaren Türkiye'de yayınlanır. Selim Temo ve Muhsin Kızılkaya'nın çevirdiği romanlar, Türkiye'de hem Kürtçe hem de Türkçe yayınlanmıştır.
İsveç ve Dünya Gazeteciler Birliği, Uluslararası ve İsveç PEN Kulübü üyesi olan Uzun, Kürt PEN Kulübü'nün kurulmasına da önayak olmuştur. İsveç'te yaşadığı yıllar boyunca ülkenin kültür ve edebiyatını derinden öğrenen ve İsveççe çalışmalarda da bulunan yazar, İsveç Yazarlar Birliği'nin yönetim kurulu üyesiydi.

Türkiye'de yargılanması
Benim Türkiye ile ilişkilerim, doğduğum günden bu yana hep problemli oldu. Türkiye'nin benim için öngördüğü geleceği kabul etmediğim için hep sıkıntı çektim. [...] Yazarlığımın yargılandığı mahkemelere giderek, Kürtçe yazdığımı ve yazacağımı, bunun en doğal hakkım olduğunu, bir dili yasaklamanın esasında bölücülük olduğunu, defalarca söyledim.
Kitapları Türkiye'de yayınlandıktan sonra defalarca yargılandı. 16 Ocak 2000 tarihinde, Diyarbakır'da düzenlenen Kürt Edebiyat Semineri'nde yaptığı konuşma nedeniyle halkı ayrımcılığa teşvik suçundan Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde hakkında dava açıldı ve gıyabi tutuklama kararı çıkarıldı.  3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu'nun 8/1. maddesi gereği, 1 yıldan 3 yıla kadar hapsi istenen Uzun, savunma metninde Benim görevim bölücülük yapmak değil, birleştirici olmaktır. Bölücülüğü sadece bir aptallık olarak değil; aynı zamanda tehlikeli bir düşünce olarak da görüyorum. ifadelerine yer verdi. Yazar, Mehmed Uzun'la Dayanışma Komitesi üyelerinin de bulunduğu, 19 Nisan 2002 günü yapılan duruşmada beraat etti.  4 Şubat 2000'de kitaplarının 7 tanesi, Diyarbakır 4 no'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin 2000/39 sayılı kararıyla yasaklanmış ve toplatılmıştır. Olayın bir yıl öncesinde dönemin Dışişleri Bakanı İsmail Cem'in, Türkiye'nin AB üyeliği adaylığının onaylanmasının ardından İsveç'e yaptığı seferde, adaylık konusundaki kararlılığının göstergesi olarak, İsveç Dışişleri Bakanı Anna Lindh'e Uzun'un Kürtçe basılmış üç kitabını hediye etmesi çelişkili politika olarak değerlendirilmiş ve üyelik sürecini kötü etkilemiştir. Yine, Nar Çiçekleri,  Aşk Gibi Aydınlık Ölüm Gibi Karanlık, Bir Dil Yaratmak ve Kürt Edebiyatına Giriş kitapları 2001'de yasaklanmış,  önce Diyarbakır'da toplatılan Aşk Gibi Aydınlık Ölüm Gibi Karanlık romanı dolayısıyla, 6 no'lu İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi'nce terör örgütüne yardım ve yataklıktan TCK'nın 169. maddesiyle yargılanmıştır. Olay, uluslararası düzeyde ses getirmiş ve protesto edilmiştir.  4 Nisan 2001 günü yapılan ilk duruşmada hem yazar hem de yayıncı Hasan Öztoprak beraat etti.  Kararın verilmesinde İsveç hükümeti, özellikle de Dışişleri Bakanı Anna Lindh .ve Kültür Bakanı Marita Ulvskog'ın eleştirel tutumu etkili oldu. Yaşar Kemal davayı utanç verici olarak nitelendirirken, Mehmed Uzun beraat etmesinin ardından Bu kararı ümitle bekliyordum. Sadece kendi hesabıma değil, Türkiye hesabına bekliyordum. Umarım bu karar, demokratikleşmenin, edebiyat ve sözün mutlak serbestliğinin önünü açar. şeklinde konuştu.  Yabancı basın mensuplarının da ilgiyle takip ettiği duruşmayı, Uluslararası Adalet Divanı eski savcısı Eric Östberg,  PEN üyeleri ve Yaşar Kemal, Orhan Pamuk, Zülfü Livaneli ve Yılmaz Erdoğan gibi sanatçılar da izledi. Aynı yıl Mayıs ayında Türkiye Yayıncılar Birliği'nin verdiği Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülüne layık görüldü.[1]
Ölümü
Mayıs 2006'da mide kanseri teşhisi konulan yazar, bir müddet Stockholm'daki Karolinska Enstitüsü Hastanesi'nde tedavi aldıktan sonra 13 Temmuz'da Diyarbakır'a geldi. Ben buraya ölmek için değil, yaşamak için geldim. diyen Uzun, tedavisine Özel Veni Vidi Hastanesi'nde devam etti. Bu sırada Hêviya Auerbach (Auerbach'ın  Umudu) adını verdiği romanın taslağını oluşturmaya başladı.  Lâkin, bu ve yazmayı planladığı diğer romanları yazamadan, 11 Ekim 2007'de, Dicle Üniversitesi Hastanesi'nde öldü.  13 Ekim günü Diyarbakır Ulu Camii'nde kılınan cenaze namazı ardından, yazarın vasiyeti üzerine,  cami önündeki kalabalığa sırasıyla Yaşar Kemal, Şerafettin Elçi, Ahmet Türk ve Osman Baydemir'in yaptığı konuşmaların ardından Mardinkapı Mezarlığı'na defnedildi.
Mirası
Ölümünden bir ay sonra, yazar Ferzende Kaya'nın hazırladığı Uzun Roman Mehmed Uzun Portresi isimli kitap Alfa Yayınları'ndan çıktı. Kitapta 38 yazarın Uzun hakkında yazdığı makaleler yer alıyor.
Şeyhmus Diken'in yazdığı Zevalsiz Ömrün Sürgünü Mehmed Uzun kitabı 2009 yılında Lis Yayınevi tarafından yayınlandı. Uzun'un hayatının son dönemini anlatan kitabın önsözü Yaşar Kemal'e ait.
Ölümünden sonra, Uzun'un hayatını anlatan, 17. Fotoğraf isimli bir de belgesel filmi çekilmiştir. Yönetmenliğini Sibel Yiğittekin'in yaptığı belgeselin galası, Mehmed Uzun'un ölümünün birinci yıl dönümünde, Diyarbakır'da yapıldı.
Muhsin Kızılkaya'nın, yazarın vasiyeti üzerine derlediği notları, Ölüm Meleğiyle Randevu adıyla kitaplaştırılarak Mayıs 2008'de İthaki Yayınları'nca yayınlandı.  Anısına, Diyarbakır Yenişehir Belediyesi'nce, 19 Şubat 2009'da Mehmed Uzun Kent Kütüphanesi kurulmuş, ailesi de yazarın kişisel kütüphanesini buraya bağışlamıştır. Yazar Vedat Türkali ve Diyarbakır Sanat Merkezi de, kütüphaneye kitap ve süreli yayın bağışında bulunmuştur.  Yine, Yenişehir Belediyesi tarafından 20 bin metrekarelik bir alana Mehmed Uzun Parkı yaptırılmıştır.  Ekim 2013'te açılışı yapılan parkta bir de anıt bulunuyordu. Lâkin, 2017 senesinde, hem parkın Kürtçe tabelası hem de kitap anıtı Kayyım Serdar Kartal tarafından kaldırıldı.  Edebiyat çevrelerinin tepki gösterdiği olay,  AKP Genel Başkan Yardımcısı Mehdi Eker ve Muhsin Kızılkaya'nın müdahelesinin ardından, tabelanın Türkçe yenilenerek asılmasıyla sonlandı.
Aynı zamanda yazarın arkadaşı olan gazeteci Zarathustra Gabar Çıyan, Uzun'la yaptığı söyleşileri ve yabancı basının Uzun'a karşı tutumunu yansıtan eleştiri ve incelemeleri, Mehmed Uzun Anlatıyor isimli kitapta toplamıştır.  2015 yılında Do Yayınları tarafından yayınlanan kitabın önsözü, Mehmed Uzun'un İsveç'teki yayıncılarından biri olan Erik-Jan Pettersson'a ait.[1]
Eserleri
• Tu (Sen), Roman (1985)
• Mirina Kalekî Rind (Yaşlı Rind'in Ölümü) Roman, (1987)
• Siya Evînê (Yitik Bir Aşkın Gölgesinde) Roman, (1989)
• Rojek ji Rojên Evdalê Zeynikê (Abdalın Bir Günü), Roman (1991)
• Destpêka Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyatına Giriş), İnceleme (1992)
• Hêz û Bedewiya Pênûsê (Kalemin Gücü ve Görkemi), Denemeler (1993)
• Mirina Egîdekî (Bir Yiğidin Destanı), Destan-Ağıt (1993)
• Världen i Sverige (Tüm Dünya İsveç'te), Edebiyat Antolojisi, M. Grive ile birlikte (1995)
• Antolojiya Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyat Antolojisi), Antoloji, iki cilt (1995)
• Bîra Qederê (Kader Kuyusu), Roman, (1995)
• Nar Çiçekleri, Deneme (1996)
• Ziman û Roman (Dil ve Roman), Söyleşiler (1997)
• Bir Dil Yaratmak, Söyleşiler (1997)
• Dengbêjlerim, Deneme (1998)
• Ronî Mîna Evîne - Tarî Mîna Mirinê (Aşk Gibi Aydınlık Ölüm Gibi Karanlık), Roman (1998)
• Zincirlenmiş Zamanlar Zincirlenmiş Sözcükler, Deneme (2002)
• Dicle'nin Sesi I - Hawara Dîcleyê (Dicle'nin Yakarışı), Roman (2002)
• Diclenin Sesi II - Dicle'nin Sürgünleri, Roman (2003)
• Ruhun Gökkuşağı, Anlatı (2005)
• Küllerinden Doğan Dil ve Roman, Söyleşiler (2005)
• Bir Romanın Hatıra Defteri, Günlük (2007)
Ödülleri
• Türkiye Yayıncılar Birliği Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü - 2001
• Berlin Kürt Enstitüsü Edebiyat Ödülünü (roman sanatına ilişkin belirleyici katkılarından dolayı) - 2001
• Torgny Segerstedt Özgürlük Kalemi Ödülü (edebiyat ve sözün özgürlüğüne ilişkin duruşundan dolayı) - 2001
• Stina-Erik Lundeberg Ödülü (İsveç kültür yaşamına sunduğu katkılarından dolayı, İsveç Akademisi) - 2002
• Kürdistan Bölgesel Yönetimi Onur Ödülü - 2005
• Diyarbakır Belediyeleri Onur Ödülü - 2005[1]
این مقاله بە زبان (Türkçe) نوشته شده است، برای باز کردن آیتم به زبان اصلی! بر روی آیکون کلیک کنید.
Bu makale (Türkçe) dilinde yazılmıştır, makaleleri orijinal dilinde açmak için sembolüne tıklayın!
این مقاله 2,836 بار مشاهده شده است
نظر خود را در مورد این مقاله بنویسید!
هشتگ
منابع
[1] سایت | کوردیی ناوەڕاست | Vikipedia
آیتم های مرتبط: 15
زبان مقاله: Türkçe
تاریخ تولد: 01-01-1953
درگذشته: 10-10-2007 (54 سال)
پیشه: نویسندە
جنسیت : مرد
در قید حیات هستند؟: خیر
زبان- لهجە: ترکی
زبان- لهجە: ک. شمال
شهر و شهرستان (مکان تولد): اورفا
محل اقامت: کردستان
محل اقامت: خارج از کشور
محل وفات: حسکە
ملیت: کرد
مکان وفات: شمال کردستان
فراداده فنی
کیفیت مورد: 99%
99%
این مقاله توسط: ( سارا کاملا ) در تاریخ: 19-01-2022 ثبت شده است
این مقاله توسط: ( هاوری باخوان ) در: 19-01-2022 بازبینی و منتشر شده است
این مقاله برای آخرین بار توسط: هاوری باخوان در 19-01-2022 بروز شده است
آدرس مقالە
این آیتم با توجه به استاندارد كوردیپیدیا هنوز نهایی نشده است و نیاز بە بازنگری متن دارد.
این مقاله 2,836 بار مشاهده شده است
فایل های پیوست شده - ورژن
نوع ورژن نام ویرایشگر
فایل عکس 1.0.113 KB 19-01-2022 سارا کاملاس.ک.
کوردیپیدیا پر اطلاعترین منبع اطلاعاتی کردی است!
زندگینامە
هانا وکیل
تصویر و توضیحات
حاج رحیم خرازی همراه با همسر و فرزندانش
تحقیقات مختصر
سوگند به نان و نمک، وفاداری
کتابخانه
افسانەهای لری
تحقیقات مختصر
هنرمند گلبهار، بادینان و شوپاری
زندگینامە
جوان حاجو
زندگینامە
قطب‌ الدین صادقی
تحقیقات مختصر
گولا، گۆڵ یا سگ نگهبان (پارسە)
زندگینامە
سوسن رازانی
کتابخانه
تذکره امرائی؛ گلزار ادب لرستان
زندگینامە
روژین دولتی
اماکن باستانی
قلعه سردار افشار
زندگینامە
یوسف قادریان
تصویر و توضیحات
مهاباد ، سال 1338 ، مدرسه سعادت (واقع در کوچه شافعی بین خیابان مخابرات و جام جم ، منزل کنونی خانواده نجم زاده)
تحقیقات مختصر
در رثای یک ستاره ی سینما
اماکن باستانی
مسجد جامع تکاب
کتابخانه
دریاچه شاهی و قدرتهای بزرگ؛ پژوهشی در کشتیرانی دریاچه ارومیه (عصر قاجاریه)
تصویر و توضیحات
گروهی از مبارزان کرد در مهاباد در سال 1983
اماکن باستانی
پل ممیند
زندگینامە
هلیا برخی
تصویر و توضیحات
سمکو همراه با سورمە خواهر مارشیمون و نیکیتین سفیر روسها
کتابخانه
غمنوای کوهستان
کتابخانه
جغرافیای لرستان
اماکن باستانی
کلیسای سرکیس مقدس
اماکن باستانی
تپه حاجی فیروز
زندگینامە
سارا خضریانی
زندگینامە
محمد اوراز
زندگینامە
سامان طهماسبی
تحقیقات مختصر
روئیای شیرین
تصویر و توضیحات
ورود افراد باشلوار کردی ممنوع

واقعی
کتابخانه
کتاب ژینا
13-10-2023
شادی آکوهی
کتاب ژینا
زندگینامە
منیرە صالح عبدالرحمان
21-01-2024
سارا سردار
منیرە صالح عبدالرحمان
اماکن باستانی
کاخ حوش کورو
03-09-2024
سارا سردار
کاخ حوش کورو
زندگینامە
جوان حاجو
06-09-2024
شادی آکوهی
جوان حاجو
اماکن
پیرانشهر
08-09-2024
شادی آکوهی
پیرانشهر
موضوع جدید
زندگینامە
نادیە مراد پسی طاها
16-09-2024
سارا سردار
اماکن
ارزروم
15-09-2024
شادی آکوهی
اماکن
تاوسکر
15-09-2024
شادی آکوهی
تاریخ و حوادث
16-09-2022
15-09-2024
شادی آکوهی
تحقیقات مختصر
کشف جدید باستان شناسان در تپه کاراهان حکاکی از یک الاغ 11 هزار ساله  که در حال دویدن است
15-09-2024
سارا سردار
آثار هنری
یکی از اثر های هنری روژین حاج حسین 16
14-09-2024
شادی آکوهی
زندگینامە
روژین حاج حسین
14-09-2024
سارا سردار
زندگینامە
سعید فلاحی
14-09-2024
سارا سردار
اماکن باستانی
گور دخمە سان رستم
14-09-2024
سارا سردار
تحقیقات مختصر
بعد از دو دهە، حفاری در بقایای معبد آناهیتا آغاز شد
13-09-2024
سارا سردار
آمار
مقالات
  536,700
عکس ها
  109,399
کتاب PDF
  20,213
فایل های مرتبط
  103,638
ویدئو
  1,530
زبان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,377
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,748
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,973
عربي - Arabic 
30,360
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,878
فارسی - Farsi 
9,564
English - English 
7,547
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,644
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
347
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
71
Español - Spanish 
54
Polski - Polish 
54
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
51
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
5
Catalana - Catalana 
5
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Srpski - Serbian 
3
Hrvatski - Croatian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
हिन्दी - Hindi 
2
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
گروه
فارسی
زندگینامە 
3,709
اماکن 
2,063
شهدا 
1,035
کتابخانه 
794
تحقیقات مختصر 
571
اماکن باستانی 
438
تصویر و توضیحات 
292
آثار هنری 
230
شعر 
169
مدارک 
71
موزه 
42
احزاب و سازمان ها 
39
نقشه ها 
31
تاریخ و حوادث 
17
منتشر شدەها 
17
تصویری 
15
دفترها 
11
آمار و نظرسنجی 
10
مسائل زنان 
4
ایل - قبیله - فرقه 
3
متفرقه 
2
بازی های سنتی کوردی 
1
MP3 
324
PDF 
31,268
MP4 
2,521
IMG 
200,528
∑   مجموعا-همەباهم 
234,641
کوردیپیدیا پر اطلاعترین منبع اطلاعاتی کردی است!
زندگینامە
هانا وکیل
تصویر و توضیحات
حاج رحیم خرازی همراه با همسر و فرزندانش
تحقیقات مختصر
سوگند به نان و نمک، وفاداری
کتابخانه
افسانەهای لری
تحقیقات مختصر
هنرمند گلبهار، بادینان و شوپاری
زندگینامە
جوان حاجو
زندگینامە
قطب‌ الدین صادقی
تحقیقات مختصر
گولا، گۆڵ یا سگ نگهبان (پارسە)
زندگینامە
سوسن رازانی
کتابخانه
تذکره امرائی؛ گلزار ادب لرستان
زندگینامە
روژین دولتی
اماکن باستانی
قلعه سردار افشار
زندگینامە
یوسف قادریان
تصویر و توضیحات
مهاباد ، سال 1338 ، مدرسه سعادت (واقع در کوچه شافعی بین خیابان مخابرات و جام جم ، منزل کنونی خانواده نجم زاده)
تحقیقات مختصر
در رثای یک ستاره ی سینما
اماکن باستانی
مسجد جامع تکاب
کتابخانه
دریاچه شاهی و قدرتهای بزرگ؛ پژوهشی در کشتیرانی دریاچه ارومیه (عصر قاجاریه)
تصویر و توضیحات
گروهی از مبارزان کرد در مهاباد در سال 1983
اماکن باستانی
پل ممیند
زندگینامە
هلیا برخی
تصویر و توضیحات
سمکو همراه با سورمە خواهر مارشیمون و نیکیتین سفیر روسها
کتابخانه
غمنوای کوهستان
کتابخانه
جغرافیای لرستان
اماکن باستانی
کلیسای سرکیس مقدس
اماکن باستانی
تپه حاجی فیروز
زندگینامە
سارا خضریانی
زندگینامە
محمد اوراز
زندگینامە
سامان طهماسبی
تحقیقات مختصر
روئیای شیرین
تصویر و توضیحات
ورود افراد باشلوار کردی ممنوع

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| تماس | CSS3 | HTML5

| مدت زمان ایجاد صفحه: 0.844 ثانیه