عنوان: ایین #ایزدی# و اثار باستانی اش در #کوردستان#/ بخش ششم
نویسندە: #سارا سردار#
علاوه بر زیارتگاه شیخ عدی، چندین زیارتگاه دیگر نیز در #لالش# وجود دارد که محل دفن شخصیت های مهم مذهبی نیز می باشد.
جانشین شیخ عدی، برادرزاده اش صخر بن صخر بن مسفر، معروف به ابوبرکات شد، او فردی آگاه، بردبار، مهربان و وفادار بود که راه شیخ عدی را برای تنظیم و اصلاح این آیین ادامه داد.
پس از ابوبرکات، پسرش عدی دوم جانشین او شد و در خدمت به دین ایزیدی و پیروان آن کوشید.
شیخ حسن پسر شیخ عدی دوم به جای پدرش امیر و رهبر ایزدیان شد.
به گفته منابع، شیخ حسن شخصیتی با نفوذ و آگاه بوده و در سازماندهی جامعه ایزدی نقش بسزایی داشته است، شیخ حسن مناطق ایزدی نشین را تقسیم کرد و امارت هایی برای آن ها ایجاد کرد، به طوری که امیر هر منطقه پرچم مخصوص به خود را داشت.
علاوه بر قداست و خاص بودن لالش و وجود زیارتگاه های متعدد، همانطور که اشاره کردیم، اجرای مراسم مذهبی و اعیاد خاص ایزدی ها در لالش، اهمیت ویژه ای به این مکان می بخشد.
یکی از جشن های سالانه در لالشی نورانی، جشن جامایی است که به جشن پاییز نیز معروف است و هفت روز ادامه دارد.
کلمه جامایی به معنای جمع شدن است، به این معنی که در این تعطیلات تعدادی مراسم مذهبی برگزار می شود، برخی از آنها به عید اختصاص دارد یعنی سالی یک بار برگزار می شود و برخی از مراسم ها دائمی و روزانه است که در این تعطیلات نیز انجام می شود.
مناسک عید جمای شبیه مناسک حج در اسلام است، همانطور که آب زمزم در اسلام مقدس است، در دین ایزیدی نیز آب چشمه (کانی سپی) وجود دارد، از این آب برای تطهیر کردن استفاده می شود یعنی هر ایزیدی باید یک بار در عمرش به عنوان نماد ایزیدی بودن با آن اب تطهیر شود تا خداوند از گناهانش بگذرد، مخصوصاً کودکان باید با این آب مهر و موم شوند و یکی از مهم ترین ویژگی های این آب مقدس است.
در مراسم هفت روزه:
- روز اول به شعر شبانه و رقص مذهبی اختصاص دارد.
- در روز دوم طواف تمامی زیارتگاه های معبد لالش برگزار می شود.
- در روز سوم و چهارم تمام مراسم روزهای قبل تکرار می شود.
- در پنجمین روز از این تعطیلات، مراسم هفت پری است که در آن هفت دختر با لباس های سفید که نماد هفت فرشته بهشت است، لباس پری می پوشند.
- در روز ششم جامایی مراسم قباغ برگزار می شود و در این روز گاوی را به عنوان قربانی ذبح می کنند و با گوشت آن غذای مقدسی به نام سمات می پزند.
- روز هفتم و آخرین روز جشنواره با مراسم بربر سواری آغاز و به پایان می رسد.
به گفته منابع، تاریخچه این جشن به دو تا سه هزار سال قبل از میلاد می رسد که در همان زمان از سال جشن گرفته می شد، همچنین سالگرد درگذشت شخصیت مذهبی یزدی شیخ عدی در این موقع از سال بود، بنابراین در مراسم بربر سواری هدف دیگری نیز وجود دارد و آن بزرگداشت دفن جسد شیخ عدی است که در سال 1116 در روزی مانند آن قبل از طلوع آفتاب به خاک سپرده شد.
علاوه بر اعیاد، مراسم (میر و میراتی) یکی از مهم ترین آئین های سیاسی و مذهبی دین ایزیدی است، در لالشی نورانی برگزار می شود که بر اهمیت و قداست این مکان می افزاید.
لالش به دلیل تاریخ کهن خود در تلاش است تا به عنوان یک اثر مذهبی مهم در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گیرد، اما به گفته نماینده ایزدی ها این موضوع به دلیل بی توجهی و عدم پیگیری مسئولان کوردستانی نادیده گرفته شده است.[1]