کتابخانه کتابخانه
جستجو

کوردیپیدیا پر اطلاعترین منبع اطلاعاتی کردی است!


گزینه های جستجو





جستجوی پیشرفته      صفحه کلید


جستجو
جستجوی پیشرفته
کتابخانه
نامنامەی کردی
کرونولوژیا از وقایع
منابع
رد پاها
گرد آوریها
فعالیت ها
چگونه جستجو کنم؟
انتشار
ویدئو
گروه بندی
آیتم تصادفی
ارسال
ارسال مقاله
ارسال عکس
نظر سنجی
نظرات شما
تماس
چه نوع اطلاعاتی را که ما نیاز داریم!
استاندارد
قوانین استفادە
کیفیت مورد
ابزار
درباره
آرشیویست های کوردیپیدیا
چه درباره ما می گویند!
اضافه کوردیپیدیا به وب سایت شما
اضافه کردن / حذف ایمیل
آمار مهمان
آمار آیتم
تبدیل فونت ها
تبدیل تقویم ها
بررسی املا
زبان و گویش از صفحات
صفحه کلید
لینک های مفید
پسوند کوردیپدیا برای گوگل کروم
کوکی
زبانها
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
حساب من
ورود به سیستم
عضویت!
رمز عبور خود را فراموش کرده اید!
جستجو ارسال ابزار زبانها حساب من
جستجوی پیشرفته
کتابخانه
نامنامەی کردی
کرونولوژیا از وقایع
منابع
رد پاها
گرد آوریها
فعالیت ها
چگونه جستجو کنم؟
انتشار
ویدئو
گروه بندی
آیتم تصادفی
ارسال مقاله
ارسال عکس
نظر سنجی
نظرات شما
تماس
چه نوع اطلاعاتی را که ما نیاز داریم!
استاندارد
قوانین استفادە
کیفیت مورد
درباره
آرشیویست های کوردیپیدیا
چه درباره ما می گویند!
اضافه کوردیپیدیا به وب سایت شما
اضافه کردن / حذف ایمیل
آمار مهمان
آمار آیتم
تبدیل فونت ها
تبدیل تقویم ها
بررسی املا
زبان و گویش از صفحات
صفحه کلید
لینک های مفید
پسوند کوردیپدیا برای گوگل کروم
کوکی
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
ورود به سیستم
عضویت!
رمز عبور خود را فراموش کرده اید!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 درباره
 آیتم تصادفی
 قوانین استفادە
 آرشیویست های کوردیپیدیا
 نظرات شما
 گرد آوریها
 کرونولوژیا از وقایع
 فعالیت ها - کوردیپیدیا
 کمک
موضوع جدید
زندگینامە
ادوارد باودن
04-07-2024
شادی آکوهی
زندگینامە
خلیل جنگی
02-07-2024
شادی آکوهی
تحقیقات مختصر
خاندان مکری و تبار دکتر عبدالرحمان قاسملو (بابوش خان)
02-07-2024
شادی آکوهی
تحقیقات مختصر
خالو قربان هرسینی و مرگ او بدست کاکە سوار از خانهای منگور مهاباد
02-07-2024
شادی آکوهی
تحقیقات مختصر
مختصری از ایلام کهن کورد
02-07-2024
شادی آکوهی
تحقیقات مختصر
آیا میرزا کوچک خان جنگلى کورد است؟
02-07-2024
شادی آکوهی
تحقیقات مختصر
شاهان شبان و پنج قرن حکومت کوردها بر مصر
02-07-2024
شادی آکوهی
زندگینامە
محمد اوراز
01-07-2024
شادی آکوهی
زندگینامە
یوسف قادریان
01-07-2024
شادی آکوهی
زندگینامە
سامان طهماسبی
01-07-2024
شادی آکوهی
آمار
مقالات 522,042
عکس ها 105,628
کتاب PDF 19,662
فایل های مرتبط 98,510
ویدئو 1,420
زندگینامە
ماه شرف خانم
زندگینامە
ملای جزیری
زندگینامە
وفایی
زندگینامە
زیاد اسباتی حیدرانلو
زندگینامە
ابراهیم ابوبکری
من أسماء الموصل عبر التاريخ
کوردیپیدیا و همکارانش، همیشه به دانشجویان و آموزش عالی کمک خواهند کرد تا منابع لازم را به دست آورند!
گروه: تحقیقات مختصر | زبان مقاله: عربي
اشتراک گزاری
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
ارزیابی مقالە
نایاب
عالی
متوسط
بد نیست
بد
اضافه کردن به مجموعه
نظر خود را در مورد این مقاله بنویسید!
تاریخ آیتم
Metadata
RSS
به دنبال تصویر رکورد انتخاب شده در گوگل
به دنبال رکورد انتخاب شده در گوگل
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

الموصل

الموصل
د. سمير بشير حديد
سميت #الموصل# بهذا الاسم، لأنها كانت تصل بين الشام وخراسان وبين دجلة والفرات، ويصفها ياقوت الحموي، بأنها: باب العراق، ومفتاح خراسان، منها يقصد إلى أذربيجان، وأنها واحدة من بين ثلاثة بلدان عظَام في الدنيا، هي: نيسابور (مقاطعة خراسان– شمال شرق إيران) لأنها باب المشرق، ودمشق، لأنها باب المغرب، والموصل نفسها، لأن القاصد إلى الجهتين لا يمر إلا بها.

كما تجدر الإشارة إلى أن تسميتها بأسماء مختلفة، نجد بعضاً منها أسماء قَدِيمة (قَبْل الإسلام) وأخرى بعد فتحها، نذكر منها:
1- أشار الرحالة اليوناني زينوفون في رحلته عام (401) ق.م إلى الموصل باسم (مسبيلا) المستنبطة من الكلمة الآشورية (مشبالو) التي تعني الأرض السفلى أو الأرض الواطئة أو المنخفضة، أنظر سهيل قاشا.
2- سميت الموصل باسم (نيو أردشير) أي أردشير الجَدِيدة، نسبة إلى المَلِك الساساني الفارسي أردشير الأوّل، وقد لاقت اهتماماً كبيراً من قِبَلْه. ولد أردشير الأوّل أواخر القرن الثاني في المرزبان، وحكم مَدِينَةٌ اصطخر، ثم ثار ضد أخيه وأخذ منه الملك في سنة 208م وقام أردشير بالسيطرة على كثير من بلاد فارس والمدن المجاورة ل(كرمان) و(أصفهان) ومنها الموصل، أنظر سهيل قاشا.
3- سميت الموصل ب(الحصن العبوري) من قِبَل الآراميين، أي: الحصن الغربي. جاءت هذه التسمية بعد أن سقطت تحت الحكم الساساني الذي أفقرها وجردها من هويتها الآشورية، بعد سقوط نِينَوَى الآشورية أنتقل التجمع السكاني إلى الطرف الثاني من نهر دجلة وهو مكان أكثر تحصيناً لوقوعه في منطقة مرتفعة محاطة بالنهر عُرفت ب(عبورايا) ثم سميت الموصل بعد الفتح الإسلامي.
4- سميت الموصل في الجاهلية ب(عربايا) أي: محل إقامة العرب، ويقصد هنا بالجزيرة العربية، لأنه كان يقطنها الكثير من القبائل العربية. كما أشار الهمذاني:”كانت قريش تسأل في الجاهلية عن خصب باعربايا، وهي الموصل، لقدرها عندهم، وعن ريف الجزيرة، وما يليها لأنها تعدل في الخصب باعربايا.
5- أطلق العرب على الموصل اسم (خولان) كما أشار المقدسي في كتابه، أحسن التقاسيم، وذكر ذَلِك عماد الدين خليل في كتاب: خطوات في تُراث الموصل. وعند البحث عن أصل هذه التسمية وجدت أن (خولان) قبيلة عربية قطنت في صعدة باليمن في زمن الجاهلية (قَبل الإسلام) وأعلنت إسلامها في السنة العاشرة للهجرة. يقال: إن عدداً من أبناء هذه القبيلة نزح نحو الحجاز وبلاد الشام مرتين: الأُولَى قَبل الإسلام بسبب قتال مع عشيرة يمنية أخرى ما أدى إلى نزوحها من اليمن باتجاه الشام والموصل. أما المرة الأخرى فكانت بعد دخولها الإسلام من خلال مشاركتها في الفتوحات الإسلامية، وبلغت بلاد الأندلس والشام والموصل. وأعتقد - أنا شخصياً - أن هذا هو الربط الوحيد الذي يقبل المنطق، ولم أجد أي ربط آخر يبين اسم هذه القبيلة وتسمية الموصل ب(خولان)، وربما يحتاج هذا الأمر إلى بحث أدق، ودراسة أعمق... نأمل أن نجد في المستقبل إن شاء الله بحبوحة من الوقت للتحقق من هذا الموضوع.
6- كما أطلق عليها العرب اسم (الحِصْنين). يشير ابن الأثير الجزري، إلى أنه: بعد انتصار المسلمين على الساسانيين في معركة القادسية توجه قسم منهم وشن حصاراً على تكريت التي كانت تحت سيطرة البيزنطيين وتمكنوا من دخولها واتجه ربعي بن الأفكل التغلبي إلى الموصل (عرفت في المصادر الإسلامية بالحِصْنين آنذاك) وفتحها، وهناك اختلاف على تَارِيخ استسلام المَدِينَة، فيروي البعض أن ربعي بن الأفكل دخلها عام 637 (16 ﮪ) بينما يرجئه آخرون حتى 641 (21 ﮪ). ومن يرغب بالدخول في تفاصيل فتح الموصل، فعليه مراجعة كتابات: ابن الأثير، أو اليعقوبي، أو الأزدي، أو الطبري.

أما من التسميات التي وردت بعد الفتح، أي: بعد فتحها عام 17 للهجرة، وحديثاً فهي:
1- أم الربيعَيْن: لأنها منطقة معتدلة دافئة، يبلغ ارتفاعها 730 قدماً (223م) فوق مستوى سطح البحر ويسيطر عليها مناخ البحر المتوسط. وتعد من الوجهات السياحية المهمة التي يقصدها النّاس من محافظات كثيرة في العراق لغرض الاصطِياف، لاسيما في نهاية موسم الربيع والصيف وأوائل فصل الخريف. ذَلِك أن الموصل – أم الربيعَين – تتميز باعتدال مناخها ونقاء أجوائها وعذوبة مياهها، كما أن طرق الوصول إِليها معبدة وميسرة وسهلة. أما خريفها فهو يشبه ربيعها ولا يختلف عنه من حيث طبيعة المناخ ولهذا أطلق عليها اسم أم الربيعَيْن.

2- الْحَدْبَاء: هنالك عدة آراء لسبب تسمية الموصل بالحَدْبَاء. الأوّل: وهو ما يشير إليه ياقوت الحموي، هو احتداب في دجلتها، واعوجاج في جريانها. والثاني: ما يشير إليه ابن بطوطة، كما جاء في ستار تايمز، إلى أن التسمية تعود إلى قلعتها الْحَدْبَاء، وذكرها محمد أمين العمري في منهل الأولياء وهو احتداب أرضها حيث البيوت مبنية على نشز من الأرض.

والرأي الثالث يرى أن التسمية جاءت نسبة إلى اِحْدِيداب منارتها في الجامع النوري (الكبير). استعرض حازم البكري في كتابه: معجم الألفاظ الموصلية، الجزء الأوّل، الآراء المختلفة حول تسمية الموصل بالحَدْبَاء: فبالنسبة لقول ياقوت الحموي (سميت الموصل بالحَدْبَاء نسبة إلى اِحْدِيداب في نهرها واعوجاج في جريانه)، فإن البكري يرى أن هناك مناطق كثيرة في طول مجرى نهري دجلة والفرات، فيها اِحْدِيدابات واعوجاجات أكثر مما في هذه المنطقة ومع ذَلك، لم تُسَمَّ أيُّ قريةٍ أو بلدةٍ واقعة عليها باسم الحَدْبَاء. وبالنسبة لقول ابن بطوطة (لقبت الموصل بالحَدْبَاء، لانحداب في قلعتها) يقول البكري: إن جميع القلاع القَدِيمة كانت تشيد على نشز من الأرض وارتفاع لتكون مشرفة ومتسلطة على الأراضي المجاورة، ويقول أيضاً: أما من قال بأنها سميت بالحَدْبَاء نسبة إلى احْدِيداب منارتها، أقول بأن الموصل لقبت بالحَدْبَاء قَبل بناء المنارة بفترة طويلة. ثم يقول: وقد أطلعني أحد الإخوة الأدباء على كلمة نقلها من جريدة الموصل في عددها (143 الصادرة بتَارِيخ 14-11-1919). جاء فيها: تعرف منطقة الموصل عند الآراميين باسم (حدياب) وكانت الجزيرة تعرف بالموصل. فهما موصلان. وقد قال الشاعر الزبيدي في تاج العروس:

وبصرةُ الأزد مِنَّا والعراقُ لنا...
والموصلان، ومنا المصرُ والحرم

وكان الكتّاب إذا أرادوا الموصل التي بحذاء نِينَوَى ودون سواها قالوا (موصل حدياب) ثم حرف الاسم إلى (موصل حدباي). وعند علماء الصرف أن الياء إذا تطرّفت قلبت إلى همزة. لذَلِك أصبحت (موصل حدباء). وبمرور الزمن وتقلب الظروف توهم النّاس أن كلمة حدباء هي صفة للموصوف، فقالوا: الموصل الحَدْبَاء. وربما كان هذا التعليل هو الصحيح.

(مستل من مبحث طويل بنفس العنوان).[1]
این مقاله بە زبان (عربي) نوشته شده است، برای باز کردن آیتم به زبان اصلی! بر روی آیکون کلیک کنید.
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
این مقاله 816 بار مشاهده شده است
هشتگ
منابع
[1] سایت | عربي | almadasupplements.com 02-07-2017
آیتم های مرتبط: 8
زبان مقاله: عربي
تاریخ انتشار: 02-07-2017 (7 سال)
زبان- لهجە: عربی
شهرها: موصل
نوع انتشار: دیجیتال
نوع سند: زبان اصلی
کتاب: تاریخ
کشور - اقلیم: جنوب کردستان
فراداده فنی
کیفیت مورد: 99%
99%
این مقاله توسط: ( هژار کاملا ) در تاریخ: 21-03-2023 ثبت شده است
این مقاله توسط: ( زریان سرچناری ) در: 24-03-2023 بازبینی و منتشر شده است
این مقاله برای آخرین بار توسط: زریان سرچناری در 24-03-2023 بروز شده است
آدرس مقالە
این آیتم با توجه به استاندارد كوردیپیدیا هنوز نهایی نشده است و نیاز بە بازنگری متن دارد.
این مقاله 816 بار مشاهده شده است
کوردیپیدیا پر اطلاعترین منبع اطلاعاتی کردی است!
کتابخانه
دریاچه شاهی و قدرتهای بزرگ؛ پژوهشی در کشتیرانی دریاچه ارومیه (عصر قاجاریه)
زندگینامە
یوسف قادریان
اماکن باستانی
پل قلعه حاتم
اماکن باستانی
مسجد سلطانی
زندگینامە
هلیا برخی
تحقیقات مختصر
آیا میرزا کوچک خان جنگلى کورد است؟
تحقیقات مختصر
بمباران شیمیایی حلبچه
زندگینامە
محمد اوراز
زندگینامە
سوسن رازانی
کتابخانه
افسانەهای لری
زندگینامە
سارا خضریانی
اماکن باستانی
پل سی پله
تصویر و توضیحات
حاج رحیم خرازی همراه با همسر و فرزندانش
کتابخانه
تذکره امرائی؛ گلزار ادب لرستان
اماکن باستانی
محوطه باستانی سرخ دم لری
تحقیقات مختصر
شاهان شبان و پنج قرن حکومت کوردها بر مصر
زندگینامە
عزیز یوسفی
زندگینامە
سامان طهماسبی
کتابخانه
جغرافیای لرستان
زندگینامە
فریدون بیگلری
تحقیقات مختصر
مختصری از ایلام کهن کورد
تصویر و توضیحات
سمکو همراه با سورمە خواهر مارشیمون و نیکیتین سفیر روسها
کتابخانه
غمنوای کوهستان
تحقیقات مختصر
بمباران شیمیایی سردشت
تصویر و توضیحات
گروهی از مبارزان کرد در مهاباد در سال 1983
اماکن باستانی
مقبره داود رشید
زندگینامە
هانا وکیل
تصویر و توضیحات
ورود افراد باشلوار کردی ممنوع
زندگینامە
روژین دولتی
تصویر و توضیحات
مهاباد ، سال 1338 ، مدرسه سعادت (واقع در کوچه شافعی بین خیابان مخابرات و جام جم ، منزل کنونی خانواده نجم زاده)

واقعی
زندگینامە
ماه شرف خانم
28-05-2012
هاوری باخوان
ماه شرف خانم
زندگینامە
ملای جزیری
12-06-2023
شادی آکوهی
ملای جزیری
زندگینامە
وفایی
12-06-2023
شادی آکوهی
وفایی
زندگینامە
زیاد اسباتی حیدرانلو
20-12-2023
شادی آکوهی
زیاد اسباتی حیدرانلو
زندگینامە
ابراهیم ابوبکری
21-12-2023
شادی آکوهی
ابراهیم ابوبکری
موضوع جدید
زندگینامە
ادوارد باودن
04-07-2024
شادی آکوهی
زندگینامە
خلیل جنگی
02-07-2024
شادی آکوهی
تحقیقات مختصر
خاندان مکری و تبار دکتر عبدالرحمان قاسملو (بابوش خان)
02-07-2024
شادی آکوهی
تحقیقات مختصر
خالو قربان هرسینی و مرگ او بدست کاکە سوار از خانهای منگور مهاباد
02-07-2024
شادی آکوهی
تحقیقات مختصر
مختصری از ایلام کهن کورد
02-07-2024
شادی آکوهی
تحقیقات مختصر
آیا میرزا کوچک خان جنگلى کورد است؟
02-07-2024
شادی آکوهی
تحقیقات مختصر
شاهان شبان و پنج قرن حکومت کوردها بر مصر
02-07-2024
شادی آکوهی
زندگینامە
محمد اوراز
01-07-2024
شادی آکوهی
زندگینامە
یوسف قادریان
01-07-2024
شادی آکوهی
زندگینامە
سامان طهماسبی
01-07-2024
شادی آکوهی
آمار
مقالات 522,042
عکس ها 105,628
کتاب PDF 19,662
فایل های مرتبط 98,510
ویدئو 1,420
کوردیپیدیا پر اطلاعترین منبع اطلاعاتی کردی است!
کتابخانه
دریاچه شاهی و قدرتهای بزرگ؛ پژوهشی در کشتیرانی دریاچه ارومیه (عصر قاجاریه)
زندگینامە
یوسف قادریان
اماکن باستانی
پل قلعه حاتم
اماکن باستانی
مسجد سلطانی
زندگینامە
هلیا برخی
تحقیقات مختصر
آیا میرزا کوچک خان جنگلى کورد است؟
تحقیقات مختصر
بمباران شیمیایی حلبچه
زندگینامە
محمد اوراز
زندگینامە
سوسن رازانی
کتابخانه
افسانەهای لری
زندگینامە
سارا خضریانی
اماکن باستانی
پل سی پله
تصویر و توضیحات
حاج رحیم خرازی همراه با همسر و فرزندانش
کتابخانه
تذکره امرائی؛ گلزار ادب لرستان
اماکن باستانی
محوطه باستانی سرخ دم لری
تحقیقات مختصر
شاهان شبان و پنج قرن حکومت کوردها بر مصر
زندگینامە
عزیز یوسفی
زندگینامە
سامان طهماسبی
کتابخانه
جغرافیای لرستان
زندگینامە
فریدون بیگلری
تحقیقات مختصر
مختصری از ایلام کهن کورد
تصویر و توضیحات
سمکو همراه با سورمە خواهر مارشیمون و نیکیتین سفیر روسها
کتابخانه
غمنوای کوهستان
تحقیقات مختصر
بمباران شیمیایی سردشت
تصویر و توضیحات
گروهی از مبارزان کرد در مهاباد در سال 1983
اماکن باستانی
مقبره داود رشید
زندگینامە
هانا وکیل
تصویر و توضیحات
ورود افراد باشلوار کردی ممنوع
زندگینامە
روژین دولتی
تصویر و توضیحات
مهاباد ، سال 1338 ، مدرسه سعادت (واقع در کوچه شافعی بین خیابان مخابرات و جام جم ، منزل کنونی خانواده نجم زاده)
پوشه ها
اماکن - توپوگرافی - بیابان اماکن - محل - روستا اماکن - زبان- لهجە - ک. شمال اماکن - جمعیت - یک تا هزار اماکن - شهرها - عامودا اماکن - کشور - اقلیم - غرب کردستان اماکن - شهرها - قامیشلو اماکن - توپوگرافی - دامنه تپه اماکن - محل - شهرک اماکن - زبان- لهجە - ک. جنوبی

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| تماس | CSS3 | HTML5

| مدت زمان ایجاد صفحه: 0.422 ثانیه