کورد دلۍ چەرخەکا تاریخینە
بەشۍ: سەڎ و سی و حۆتەمە
نویستەی: #هاوڕێ باخەوان#
ساڵەو (1816ز): چن تۊمارێ پېوەس پی ساڵېوە پەی ئېمە مەنېنێ:
* ئەچی ساڵېنە، یام ساڵەی دمایینەنە پاڎشاو کۆرەی گەلێ پردۍ و مزگیۍ و قەڵێ و ۋانگێش بنیاڎ نیێنۍ.
* پاڎشاو کۆرەی ئەچی ساڵېنە کارخانێ چەکیش دلۍ دەگاو (کاولان)ی، نزیک بە ڕەواندوزی وەشکەردەن.
* تاریخو (31-03-1816ز) پاڎشاو کۆرەی دەسش گېرتەن سەرو قەڵاو (هەرکیلا)و برادۆستییەکارە، کە موحەمەڎ بەگ کوڕو سەلیم خان بەگو برادۆستی سەردارشان بییەن.
* تاریخو (13-04-1816ز) پاڎشاو کۆرەی قەڵاو (نەلۆس)یش ۋڕنێنەو فرەو خەڵکەکەیش کۊشتەن.
ساڵەو (1817ز): یەرۍ تۊمارۍ پېوەس پی ساڵېوە پەی ئېمە مەنېنێ:
* ولیام هیود، ئەچی ساڵېنە گەشتێش پەی سلېمانی و هۆلېری و موسڵی کەردەن.
* ئەچی ساڵېنە حاجی قادری کۆیی شاعېر، دلۍ دەگاو (گۆڕ قەرەج)ی، ناچەو کۆیەی ئامان دنیاوە.
* ئەچی ساڵېنە دەسەڵاتو زەندیەکا جە شارو سنەی ۋڕان.
ساڵەو (1818ز): ئەچی ساڵېنە چن شۆڕشێ و چن تەقەیۊرۍ سیاسیۍ ڕوەشان دێنە:
* عەبدوڵڵا فاتەکەی شێخانی شاعېر، ئەچی ساڵېنە ئامان دنیاوە.
* شۆڕشو بڵباسەکا دژ بە تورکەکا ئەچی ساڵېنە بییەن.
* ئەچی ساڵېوە تاکو ساڵەو 1820ز، نزیکەو (2000) نەفەرا جە ناوچەو سلێمانی و دۆروبەریشەنە لوێنۍ پەی مەککەی، پەی زیارەتو یانەو خوڎای.
* سێر ڕۆبەرت کەرپوتەر، ئەچی ساڵېنە گەشتێش کەردەن پەی کەرکوکی و سلێمانی و مەهابادی.
* ئەچی ساڵېنە، شاعېر شېخ مسەفا بابە ڕەسولی بەرزنجی ئامان دنیا.
* پاڎشاو کۆرەی نازنامو (میری مەنسووری)ش نیا وېشۆو بانگو سەربەوېیی میرنشینەکەیش هۊردا.[1]