عنوان: موساسیر... شهر گمشده و معبد خداوند خالدی
اکثر مورخان و باستان شناسان خارجی بر این باورند که بقایای گمشده شهر موساسیر یا شهر خورشید در جنوب #کوردستان# است کە چندین تیم باستان شناسی خارجی در روستای #مجسر# از توابع شهرستان #سیدکان# از توابع شهرستان #سوران# کاوش بە عمل اوردەاند.
دکتر #زیدان رشید برادوستی# کارشناس و باستان شناس نیز به نوبه خود گفت: معبد موساسیر یکی از مهم ترین محوطه های تاریخی و باستانی است که باستان شناسان و مورخان به دنبال یافتن موقعیت مکانی این معبد بوده اند.
#عبدالوهاب سلیمان#، مدیر باستان شناسی سوران در این باره به باسکورد گفت: موساسیر یکی از مهم ترین شهرها و مکان های جهان است کە تاریخ نویسان و باستان شناسان سال هاست که به دنبال یافتن این شهر گمشده هستند که در روستای مجسر از توابع شهرستان سیدکان در اداره خودمختار سوران است.
از آنجایی که بقایای باستانی پادشاهی #اورارتوییها# در نزدیکی این منطقه است و کتیبه های سنگی #کیلەشین#، #توبزاوا# و چندین اثر دیگر در #برادوست# یافت شده است.
مدیر باستان شناسی سوران گفت: برای یافتن شهر موساسیر چند تیم باستان شناس از دانشگاه های خارجی به منطقه ما مراجعه کردند و با کمک تیم های اداره کل باستان شناسی #اربیل# و اداره ما این شهر گم شده هم اکنون در حال شناسایی است.
د. زدان رشید برادوستی، کارشناس و باستان شناس، در صفحات (55-56-57-58-59-158) کتاب (منطقه برادوست، جغرافیا، تاریخ، باستان شناسی، فرهنگ) درباره محوطه باستانی موساسیر می نویسد: یا آردینی، متعلق به مناطق ایالتی اورارتو، پایتخت این منطقه، هنوز موسیسر نام داشت. منطقه مساسیر به همراه مناطق خوبوشکیا، شوبریا، گومی، اوکو، مناطق مستقلی بودند که بین دو ایالت اوراتی و آشور در غرب کیلەشین، پادشاهی قرار داشت. بین شهر #پیرانشهر# و #گلی علی بیگ# و ارتفاعات کوه اسپیلک، این به عنوان یک پادشاهی، شهر موساسیر را روستای مجسر کنونی می دانند که در جنوب روستای سیدکان در منطقه برادوست قرار دارد.در مورد نام موساسیر نظرات مختلفی وجود دارد، برخی معتقدند موساسیر نامی آشوری نیست، بلکه نامی اورارتویی است و ممکن است این نام از مجذیر یا مزازیر گرفته شده باشد و به صورت (kurmu-as-sir) آمده باشد. در تاریخ زمان شلمانسر سوم (824-858 قبل از میلاد) به عنوان موساسورو ذکر شده است که ممکن است عبارت دیگری از نام موساسیر باشد.
در شهر موساسیر در دوره نوآشوریان (911-612 قبل از میلاد) همواره با آشوری ها درگیر بود، درگیری بین دو پادشاهی حدود شش قرن به طول انجامید، منطقه دارای موقعیت استراتژیک، اقتصادی، مذهبی، جغرافیایی و... بیش از 400 کتیبه که بیشتر آنها بین رود ارس، مجسر و وان قرار دارند، مهم ترین آنها غار توبزاوا، غار کلاشین، معبد خالدی در ماساسر و نقاشی مهر در کتیبه های آشوری وان است.
بر اساس کتیبه های خط میخی، موساسیر پایتخت اورارتوییها در هزاره اول قبل از میلاد بوده است. به گفته برخی باستان شناسان و مورخان، موساسیر در شرق کوردستان واقع شده است، اما هیچ مدرک اثبات شده ای ندارند. بیشتر مورخان و باستان شناسان، موساسیر را روستای مجسر برادوست می دانند. کاوش های بیشتر، بررسی های میدانی و تحقیقات علمی فشرده برای حقیقت و وضوح بیشتر مورد نیاز است.معبد موسیسر: یکی از مهم ترین مکان های تاریخی و باستان شناسی، مدت هاست که باستان شناسان و مورخان به دنبال مکان این معبد بوده اند.
[1] [2]