عەبدولڕەحمان عەلی کوردە
پێشمەرگەی یەکەم دەستپێکی هەڵگیرسانی شۆڕشی گوڵان
26-05-2017

دەقی پەیامەکەی #مەسرور بارزانی#:
بەبۆنەی چل و شەشەمین ساڵیادی هەڵگیرسانی شۆڕشی گوڵان، گەرمترین پیرۆزبایی ئاراستەی جەنابی سەرۆک #مەسعود بارزانی# و پێشمەرگە قارەمانەکان و بەشدارانی شۆڕشەکە و کەسوکاری سەربەزری شەهیدان دەکەم.
شۆڕشی گوڵان وەک درێژەپێدەری شۆڕشی ئەیلوول، خەونی دوژمنانی کوردستانی لەگۆڕنا کە دەیانویست گەلی کوردستان لە ناوببەن، بۆیە پەیامێکی بەهێزی گەلی کوردستان بوو کە ستەم و داگیرکاری ڕەتدەکاتەوە و هەرگیز دەستبەرداری مافە ڕەواکانی نابێت، لەم پێناوەشدا قوربانییەکی زۆر درا و چەندین داستان و نەبەردی مەزنیش لە مێژووی خەباتی گەلی کوردستاندا تۆمار کران، دیارترینیان داستانی مێژوویی خواکوڕک بوو بە ڕابەرایەتی سەرۆک بارزانی.
ئەمڕۆ لە کاتێکدا یادی ساڵڤەگەڕی شۆڕشی گوڵان دەکەینەوە، کە خەباتی گەلی کوردستان لە پێناو پاراستن و بەرگریگردن لە دەسکەوت و دامەزراوە شەرعییەکانی، بەردەوامە و پێویستە خەڵکی کوردستان بە هەموو لایەن و پێکهاتەکانیەوە، داکۆکی لە مافە دەستوورییەکانی بکات کە بەخوێنی هەزاران شەهید بەدەستهاتوون.
لە ساڵیادی هەڵگیرسانی شۆڕشی گوڵاندا، بە ڕێز و پێزانینێکی زۆرەوە یادی هەموو پێشمەرگە قارەمان و بەشداربووانی ئەم شۆڕشە دەکەینەوە، لە سەرووشیانەوە شەهیدی سەرکردە ئیدریس بارزانی.
دروود بۆ گیانی پاکی شەهیدانی شۆڕشی گوڵان و گشت شەهیدانی کوردستان.
مەسرور بارزانی
26ی ئایاری 2022[1]

⚠️ تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!

دەقی پەیامەکەی #مەسعود بارزانی#:
بەناوی خودای بەخشندە و میهرەبان
شۆڕشی گوڵان، قۆناغێکی گرنگی بەرخودانی پێشمەرگە و گەلی کوردستانە. ئەم شۆڕشە درێژکراوە و هەڵگری پەیام و ئامانجەکانی شۆڕشی مەزنی ئەیلوول بوو. ئەو شۆڕشە سەلماندی کە ئەگەر لە قۆناغێکدا خەباتی گەلی کوردستان بۆ ماوەیەکی کورت تووشی وەستان و نسکۆ هاتبێت، بەڵام ئیرادەی تێکۆشان و خەباتی گەلی کوردستان هیچ کات نەشکاوە و بە هەناسە و هێزێکی تازە بەردەوام دەبێت بۆ گەییشتن بە ئازادی. ئەو ئازادی و دەستکەوتانەی ئێستا هەن بەرهەمی خوێن و قوربانیدانی گەلەکەمانە لە شۆڕشی گوڵان و گشت شۆڕشەکانی تر.
لە چل و شەشەمین ساڵیادی شۆڕشی گوڵاندا، پێزانینم بۆ هەموو ئەو تێکۆشەر و پێشمەرگە و ڕێکخستنەکانی ناوخۆ و ئەو نیشتیمانپەروەرانە هەیە کە فیداکارانە ماندوویەتی و ئاوارەییان هەڵبژارد و قوربانییان دا و بوونە بەشێک لە شانازییەکانی گەلەکەمان.
لەو یادە پیرۆزەدا هەزاران سڵاو بۆ گیانی یەکەم شەهیدی شۆڕشی گوڵان شەهید سەید عەبدوڵڵا حاجی ئۆمەرانی و هەموو شەهیدانی کورد و کوردستان دەنێرین و هەروەها سڵاو لە خۆڕاگری و قارەمانێتیی پێشمەرگە کە بە خوێن و قوربانیدانی خۆیان سەرفیرازیان بۆ گەلەکەیان بەدیهێناوە.
مسعود بارزانی
26ی ئایاری 2022[1]

⚠️ تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!

د. شێرزاد نجار

بە ڕابەرایەتی ئیدریسی هەمیشە زیندوو و سەرۆک مەسعود بارزانی پرشنگی شۆڕشی گوڵان دەستی بە درەوشانەوە کرد و وێڕای هەموو تەحەدییەکان لە 26ی گوڵانی 1976 شۆڕشی گوڵان دەستی پێکرد.

لەناوەندی ساڵی (1974) کاتێک شۆڕشی کورد بە لوتکەی تواناو هێزی شۆڕشگێڕیی خۆیەوە بوو، ئا لەو کاتانەدا لە هاوکێشەی نێودەوڵەتیداو بەبارتەقای ئاسۆدا سیمای گۆڕانکاریی دەرکەوت بوو، بەڵام بۆ شیکردنەوەی ڕووداو و پێشهاتە چاوەڕوانکراوەکان و دەرکەوتنی سیماکانی داهاتوو کاریگەرییەکانی لەسەر شۆڕشێ کە لە ساڵی 1961ەوە هەڵگیرسێنرابوو، بەپێی پێویست گرنگیی بەو هاوکێشەیە نەدرا، بەتایبەتیش لە ئاداری ساڵی 1974ەوە کاتێک کە تێکۆشانە بوێرانەکەی گەلی کورد لەپێناوی بەرگریکردن لە بناغەکانی کۆمەڵگەی کوردەواری ء چەسپاندنی مافە ڕەواکانی لە ژیانێکی سەقامگیر و لە چوارچێوەیەکی دەستووری و یاسایی بەشێوەیەک لە ئاستی داخوازییە ڕەواکانیدا بێت، لە برەودابوو.
ئەم گۆڕانکارییانە لە جووڵانەوەو ئاڕاستەکانی سیاسەتی نێودەوڵەتی و بەتایبەت لە سیاسەتی ئەمریکاییدا زۆر جددی ء ترسناکن و لەهەمان کاتیشدا پێچەوانەی ئاڕاستەکانی شۆڕشی کورد بوون، ئەم جووڵانەوانە بریتی بوون لە گەیشتنی بەرژەوەندییە دژەبەیەکەکان بەیەکتری کە شتێکی ئاسایین لەو پێوەندییە نێودەوڵەتیانەی پشتبەستوون بە بەرژەوەندییە هاوبەشەکانەوە، تەنانەت گەر ئەو بەرژەوەندییانە بەهۆی مەسەلەیەکی شۆڕشگێڕیشەوە دژەبەیەکیشبن، ئا لەوێدا ئەو هەموو دژەیەکانە لەیەک مەسەلەی هاوبەش و گرنگدا کۆدەبوونەوە کە ئەویش بریتیی بوو لە: چۆنیەتی مامەڵەکردن لەگەڵ کێشەی کورد و شۆڕشی کوردی بەشێوەیەک کە بەرژەوەندییە هاوبەشەکانی دەوڵەتانی زلهێز، یان تەنانەت بەرژەوەندییە دژەبەیەکەکانیشیان بپارێزێت. سەرەتا بۆ ئەو مەبەستە لە کۆتایی ساڵی 1974 لە ئەستەنبوڵ کۆبوونەوە، پاشان لە ئاداری 1975 لە (جەزائیر) کۆبوونەوە (بەبێ ئەوەی شۆڕشی کوردی هیچ کاردانەوەیەکی جددییانەی لەسەرکۆبوونەوەکان هەبێت، جگە لەو شاندە نەبێ کە بە بانگهێشتێکی سەرۆکی میسری (ئەنوەر سادات) سەردانی (قاهیرە) ی کردبوو، شاندەکە بە سەرۆکایەتی سەرکردەی لێهاتوو و دیار لە پارتی دیموکراتی کوردستان شەهید (#سامی عەبدولرەحمان#) بوو، (سادات: لەسەر پێشهاتەکان کە لە داهاتووی نزیکدا مایەی ڕوودانن هەروەها لە ئاکام و دەرئەنجامەکان لەبارەی شۆڕشی کوردی بەهۆی ڕێککەوتنی ئێڕاق و ئێران بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانیان کە ئەویش لەخۆیدا بێگومان لەسەر حیسابی چارەنووسی شۆڕشی کوردی دەبێت، ئاگاداری کردنەوە) پاشتر ڕێککەوتنی 6ی ئاداری 1975یان و بۆ چارەسەرکردنی هەموو کێشە هەڵپەسێراوەکان لەوانەش چارەسەرکردنی مەسەلەی کورد لە ئێڕاق کە دەبێتە مایەی ڕاگرتنی هەر پشتگیرییەکی دەرەکی بۆ کورد، لەئاکامیشدا دەبێتە مایەی کۆتایی پێهێنانی شۆڕشەکەیان بەشێوەیەکی پراکتیکی و واقیعی واژۆکرد، ئەو ڕێککەوتنە وەکوو کارەساتێک بوو کە سێبەرو شاڵاوەکانی بەسەر تەواوی ڕێچکەی شۆڕشی کوردیدا بڵاوکردەوەو بەشێوەیەکی ڕوون و ئاشکرا ئەو ڕاستییەی سەلماند کە یەکگەیشتنی بەرژەوەندییەکان لە سیاسەتی نێودەوڵەتی مەسەلەیەکی ئاساییە و بەردەوام ئەو دیاردەیە مایەی ڕوودانە لەبەرئەوەی سیاسەتی نێودەوڵەتی هەر لەخۆیدا و هەر وەکوو پرۆفیسۆری ئەمریکیی بەناوبانگ (هانز مۆرکنتاو) دەڵێت: گوزارشت پێکردنێکە بۆ ململانێ لەسەر هێز و دەسەڵات و بەرژەوەندییەکان. ئەم بارە بووە هۆی درووستبوونی حاڵەتی (ناهاوسەنگی) لەناو سەرکردایەتی و کۆمەڵگە و گەلی کوردییدا بەشێوەیەک کە ڕوون نەبوو چی بکرێت و چەندین پرسیار هاتە ئاراوە لەبارەی پرسیارێک کە (ڤلادیمێر لینین) ی سەرکردەی شۆڕشی ئوکتۆبەر کردبووی کە ئەویش: چ بکرێت؟
دەستەبژێرێک لە گەنجە شۆڕشگێڕەکانی کورد ڕووبەڕووی ئەم واقیعە بوونەوە و ڕازی نەبوون ملی بۆ کەچبکەن. هەربۆیە لەبارەی بارودۆخە تراژیدییەکانی دوای ڕێککەوتنی 6ی ئادار دەستیان کردە تێڕوانین و بڕیاریاندا لە خەباتی چەکداری بەردەوامبن، بۆیە بە نهێنی کۆبوونەوەکان دەستیپێکردو کادیرە شۆڕشگێڕەکانی پارتی دیموکراتی کوردستان بەدەستەواژەیەکی دیاریکراوی بەرخودانەوە پابەندبوون، بەو مەبەستەوە ئەم کادیرانە : (هەمیشە لەیاد شەهید ئیدریس بارزانی و سەرۆک مەسعود بارزانی و شەهید سامی عەبدولڕەحمان و جەوهەر نامق و محەمەد ڕەزا و عارف تەیفوور) و دەستیانکرد بە موداوەلە و لیژنەیەکیان پێکهێنا کە هاوشێوەبوو لەگەڵ سەرکردایەتیەکی نوێ بۆ پارتەکە و بە ناوی (سەرکردایەتیی کاتی) ناونرا، ئەم سەرکردایەتیە کاتییە بەشێوەیەکی جددییانە و لەپێناوی بەردەوامبوون لە خەباتی شۆڕشگێڕانەدا هەستان بە جووڵانەوە. .
سەرکردایەتیی کاتیی ئەرک و مەسەلەی چارەسەرکردن و زیندووکردنەوەی ڕێکخستنە حزبییەکانی کە تووشی شکست بووبوون لەئەستۆگرت، هاوکات پێوەندییەکانی دەرەوەی چالاککردنەوەی، لەمانگی حوزەیرانی 1975دا لیژنەی ڕێکخستنی دەرەوە هەستان بەدەرکردنی بەیاننامەیەکی گرنگ کە تیایدا گرنگترین ئەو فاکتەرانەی کە بوونە هۆی نسکۆی شۆڕشی ئەیلوول باس کرد و لەگەڵ بانگهێشتکردن بۆ یەکگرتن و چالاکیی زیاتر لەپێناوی بەزاندنی ئەو بارەی کە بەسەر گەلی کورد و شۆڕشەکەیدا سەپێندرابوو. پێوەندییەکان دەستیان پێکرد و لەگەڵ زۆربەی ڕێکخستنەکانی دەرەوە بەتایبەتی لەگەڵ ئەوروپا، شەهید سامی عەبدولڕەحمان هەڵسوڕێنەری ئەو پێوەندییانە بوو کە لەپێناوی گەڕاندنەوەی چالاکی حزبی و پتەوکردنی پێوەندییە حزبییەکان زۆر چالاکبوو، هەر لەو بارەیەوە لە هاوینی ساڵی 1975دا سەردانی (ڤییەننا) ی کرد و ژمارەیەک کۆبوونەوەی لەگەڵ کادیرەکانی ئەو وڵاتە سازکرد لەوانەش نووسەری ئەم چەند دێڕە لەکۆبوونەوەکاندا بەشداربوو کە تیایدا بناغە سەرەکییەکان دەستنیشانکرا لەبارەی چۆنیەتی کارکردن بۆ داهاتوو هەروەها ڕێکخستنی چالاکییەکانی (کۆمەڵەی خوێندکارانی کورد لە ئەوروپا) کە لەو کاتانەدا وەکوو (سەنگەرێکی هێڵەکانی پێشەوەی) لێهات بۆ خەباتی فیکری و دیپلۆماسی کوردی. سەرکردەکانی کۆمەڵەکە، لەوانەش نووسەری ئەم چەند دێڕە، لە گەیاندنی قەبارەی تراژیدیای کوردی بۆ جیهانی دەرەوە و لەرێگەی ئامرازەکانی ڕاگەیاندن و پێوەندییەکان لەگەڵ پارت و کەسایەتییە پێشکەوتووخوازەکان بوون بە پێشەنگ، هاوکات پێوەندی نێوان سەرکردایەتی کاتیی پارتی دیموکراتی کوردستان لەگەڵ پارتی کۆمیۆنیستی نەمساوی دەستیپێکرد کە بە سەرۆکایەتی ڕاوێژکار (برونۆ کرایسکی) بوو و کە لەگەڵ بزووتنەوە ڕزگاریخوازەکان هاوسۆزبوو بە تایبەتیش (بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی فەڵەستینی و بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی کوردی) شەهید (سامی عەبدولرەحمان) ڕۆڵێکی داینامیکی لەم پێوەندییانەدا گێڕاو بەندەش هاوکاریی دەکرد، ئەو چاوپێکەوتنانە لەبارەی کێشەی کوردی و ئاڕاستە و ڕەهەندەکانی بۆداهاتوو وەکوو دیالۆگێکی فکری قووڵ بوون هەروەها بریتی بوون لە سرووشی فیکری بۆ نەوەی نوێ کە چارەنووسەکەی هەڵگرتنی ئەو بەرپرسیارەتیە گەورەیە بوو لە بەخشین و بەردەوامبوونا بۆ شۆڕشی کورد. بەڵێ واشبوو، دەستەبژێرێک لەم نەوە نوێیە کە بە هزری شۆڕشگێڕانە دەوڵەمەند بوون و جاروبار دەوڵەمەند بە هزری ڕادیکالی نیزیک بە هزرەکانی (گیڤارا) و (ترۆتسکی) ، هەر لە هزری (بوون – وجودیەت) تاکو ئایدیالیزمی و یۆتۆپیانیزمییەت، ڕووبەڕووی بارەکە بوونەوە و بە بوێرانە و ئەمانەت و دڵسۆزانە ئەو بەرپرسیارەتییەیان لەئەستۆگرت. بەو شێوەیە، تیشکە سەرەتاییەکانی شۆڕشی گوڵان دەستی بە دەرکەوتن کردو سەرەڕای هەموو مەترسی و سەرکەشییەکان و وێڕای ستەمداریی ڕژێمەکان لە 26ی گوڵانی 1976 یەکەمین پریشکی شۆڕشەکە هەڵگیرسا، ئەویش لەرێگەی ئەنجامدانی ژمارەیەک لە ئۆپەراسیۆنی سەربازی لەدژی بنکە سەربازییەکان کە لە هەمان ئەو کاتانەدا شەهید (سامی عەبدولرەحمان) لەو بارەیەوە لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا لە (لەندەن) ئەو باسەی ڕاگەیاند کە بەشێوەیەکی مەیدانی ڕابەرایەتیی شۆڕشەکەی کرد لە ناوەوەی کوردستان سەرەڕای کەموکووڕی لە ئیمکانییەتەکان، شۆڕش هیچ سەرچاوەیەکی نەبوو بۆ چەک و سەرچاوە داراییەکانی زۆر کەمبوو و پشتگیریی دارایی بۆی کەم و بچووک بوو، بەڵام ڕۆحی شۆڕشگێڕانە لە ئاستێکی بەرزدابوو، ئەمەش بوو بە زەمینەیەکی گرنگ لە داهێنانی تەکتیکی نوێ بۆ کاری شۆڕشگێڕانەی پشت بەستوو بە ئەزموونی نەتەوەکانی جیهان (وەکو کوبا و ڤێتنام و فەڵەستین) . بەوشێوەیە، ڕۆشناییە سەرەتاییەکان بۆ ڕێگەیەکی دوور و ترسناک و هەستیار درووست بوون و شۆڕش بەو بڕە سەرچاوە کەمەی توانیی لەسەر زەویی واقیعدا خۆی جێگیربکات و ڕەگی بچەسپێنێت و چالاکییەکانی سەرنجی دوژمنەکانی پێش دۆستەکانی ڕابکێشێ. هەر بۆیە، کاری شۆڕشگێڕانە کارێکی ئاسان نەبوو (هەروەها بەهیچ شێوەیەک وەکوو کاری سیاسیی ئەمڕۆ ئاسان نییە) ، بەڵکوو کارێکی زۆر ئەستەمە بەشێوەیەک کە ژیانی مرۆڤ بەردەوام لە مەترسیدابوو، ئیتر چۆن لەگەڵ کۆمەڵە خەباتگێڕ و تێکۆشەرێک کە ژیانیان دەخەنە دەستی قەدەرەوە لەمیانی ڕووبەڕووبونەوەی دەسەڵاتی زوڵمکەر و ستەمدار؟ هەر لەوکاتانەدا، ئامادەکارییەکان بۆ بەستنی کۆنگرەی ساڵانەی (کۆمەڵەی خوێندکارانی کورد لە ئەوروپا) دەستیان پێکرد و کۆنگرەکە لە یەکێک لە هۆڵەکانی زانکۆی (بەرلینی ئازاد) لە شاری (بەرلین) دا بەسترا. بەستنی کۆنگرەکە لە کەشوهەوایەکی پڕ لە گرژی و ئاڵۆزی و هەروەها مەترسیدار بەڕێوەچوو، چونکە کۆمەڵەکە لەبەر باڕەشی کەرتبوون و دووبەرەکێدا بەهۆی کاردانەوەی نسکۆی شۆڕشی کورد و باری نالەبار و گرژی ناو کوردستان مەترسی هەڵوەشانەوەی لەسەر بوو، بە چەندگفتوگۆیەکی توند لەسەر دروشمەکان کۆنگرە دەستی پێکردو دوو ئاڕاستەی جیاواز لە ناو ئەندامانیدا درووست بوو، یەکەمیان ڕۆڵی سلبیانەی ئەو ئەندامانەی بوو کە لەناو دارو پەردووی شۆڕشەوە هاتبوونەوەو ڕای ئەندامانی کۆنگرەیان بە ڕێگە لاوەکیەکاندا دەبرد ( هەندێ لەمانە تا ئەمڕۆش لە ژیانی سیاسیانەی هەرێمی کوردستاندا پێشەنگن ولە بنکە هەستەوەریەکانیدان) ، هەر بۆیە هێڵەکانی کۆنگرە پێکەوە نەدەبەسترایەوە تائاکام هەندێ لەوانە کشانەوەو دواتر کۆمەڵەیەکی تایبەت بە ئایدیۆلۆژیای خۆیان دامەزراند، ئیتر کۆنگرە درێژەی بە کارەکانی خۆی دا و دانیشتنەکان لەلایەن ئەم کادرانەوە سەرپەرشتی دەکران (د. ڕۆژ نووری شاوەیس، د. محەمەدساڵح جومعە، د. ناسح غەفوور، د. شێرزاد نەجار) و چەند کادرێکی سەربەخۆ. . تاد، کۆنگرەکە پشتێنەیەکی پتەو بوو بۆ شۆڕش لە کوردستان و پشتگیری تەواوی خۆی بۆ بەرخودان لە شاخەکانی کوردستان دەربڕی، هەر لە دوای تەواوبوونی کۆنگرەو لە مانگی ئابی ساڵی 1976 یەکەمین کۆنفرانسی (پارتی دیموکراتی کوردستان) لە دوای نسکۆوە و لە بەرلینی خۆراوا سازدرا، تێیدا هۆکارەکانی نسکۆ و باری گشتی سەرهەڵدانەوەی شۆڕش و پەرەپێدانی ڕێکخستنەوەی حزبی باس کران، کۆنگرە لەسەر نەخشەی ڕێگەی ڕزگاریخوازانەی کوردی ڕێککەوتن و ڕێبازی چەکدارانەش چەسپێنرا کە پێشتریش لە لایەن شۆڕشی گوڵانی پێشکەوتووخوازەوە وەکوو ڕێگەیەکی تازە بۆ کاری خەباتگێڕی بڕیاری لەسەر درابوو، هەروەها لە کۆنفرانسەکەدا ئەندامانی نوێی سەرکردایەتی هەڵبژێردران، هەندێک ناوەکانیان بەئاشکراو هەندێکیش بەنهێنی ناوەکانیان پارێزران.
بەم شێوەیە هەموو کەموکووڕییەکانی کە لەسەرکردایەتی کاتی هەبوو چارەسەرکران، لەناو سەرکردایەتیشدا کۆمەڵێک خەباتگێڕ دەنگیان پێدرا لەوانە سەرۆک مەسعود بارزانی، شەهیدی هەمیشە زیندوو ئیدریس بارزانی، شەهید سامی عەبدولرەحمان، #جەوهەر نامیق#، محەمەد ڕەزا، عارف تەیفوور، وریا کاتژمێری، فازیل جەلال، عەبدولڕەحمان بێداوی، دکتۆر کەمال کەرکووکی) ئینجا بۆ لقی ئەوروپای پارتیش محەمەد ڕەزای تێکۆشەر هەڵبژێردرا تاکو بەرپرسیارێتی لقەکە لە بەرلینی ڕۆژاوا بۆ ڤییەننا بگوازێتەوە، لەوێ پەیکەربەندی ڕێکخستنی حزبی لەسەر بناغەیەکی نوێ داڕێژێتەوە، شیاوی وتنە وێڕای ئەو هەموو پیلانە موخابەراتییانەی ئێڕاق کەبۆ جووڵانەوەو چالاکییەکانی لە ئارادا بوون ئەو لقەی ئەوروپا چالاک بوو. .
ئەم سەرەتایانە لە حەقیقەتدا بووژانەوەیەک بوو بۆ بزاڤی ڕزگاریخوازی کورد، بەپێی بنەما تازەکانی پەرەسەندنی شۆڕش لە بزافەکانی ڕزگاریخوازی جیهانیدا، کە هاوبەند بوو بەتێکۆشانی میللەتانی تینوو بە ئازادی. خەباتگێڕانی پێشەنگ لەشۆڕشی گوڵان دا چەندین سەروەریی بە بایەخیان لە تێکۆشان پێشکەش کردوو سەلماندیان کە زیندوویەتی نەتەوە لەبەرانبەر ستەمکاریدا دانامرکێت، لە قۆناغێکدا بەربەستی بێتەڕێ بۆ دامرکانەوەی لە قۆناغێکی تردا دەگەشێتەوە، ئەم شۆڕشە گوزارشتی لە ڕەهەندێکی ستراتیژی دەکرد، کاتێک ڕایگەیاند تێکۆشان لەپێناو سەرکەوتندا پشوودرێژی دەوێت، لە ڕاستیدا خەبات و تێکۆشانی شۆڕشی گوڵان ڕێگەی خۆشکرد بۆ بەرهەمی بەپێز و زیندوو کە لە قۆناغەکانی داهاتوودا دەستکەوتی ئەو بەرهەمانەی ئێستای بۆ میللەتی کورد بەدیهانی، ئەم دەسکەوتانە پێویستیان بە هاوکاریکردنی یەکتر و پشت بەیەک بەستن هەیە، تاکوو بپارێزرێن و بەئاسانی لەدەست دەرنەچن. [1]

پەڕتووکی شۆڕشی گوڵان (1975-1991) کە ساڵی ڕابردوو (2021) لە دوو بەشدا چاپ و بڵاوکرایەوە پەڕتووکی چوارەمی مەوسوعە مێژووییەکەی سەرۆک بارزانی یە کە لە ژێر ناونیشانی (بارزانی و بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی کورد) پێشتر سێ بەرگی تری لێ دەرچووە.
ئەم پەڕتووکە بابەتێکی مێژووی سیاسی هاوچەرخی کوردە، گرنگی خۆی هەیە چونکە باس لە گەورەترین شۆڕشی کوردستان دەکات کە شۆڕشی ئەیلولی مەزنە تێیدا زۆر لاپەڕەی شاراوەی ئەم شۆڕشەی پیشانداوە کە شایانی خوێندنەوەیەکی ورد و هەڵوەستەکردنە لە سەری بە تایبەتی لەو بەشەی کە پەیوەندی بە خەباتی یەکێتی قوتابیانی کوردستانەوە هەیە بەڕێزیان چەند زانیارییەکی گرنگی لەم بارەیەوە خستۆتەڕوو کە بۆ من بووە هاندەرێک تاکو دەست بدەمە قەلەم و بە پێ ی ئاگاداربوون و کارکردنم لەو ڕێکخستنە چەند زانیارییەکی نوێ وەک ئیزافەیەک بخەمە سەر زانیارییەکانی بەڕێزیان بەو هیوایەی سودی هەبێت و جێگای ڕەزامەندی بەڕێزیان بێت.
سەرۆک بارزانی لە بەشی دووەمی ئەم پەڕتووکەدا باس لە ڕێکخراوە جەماوەرییەکان لە شۆڕشی ئەیلول دەکات کە حەڤدە لاپەڕەی لە فەسڵی دەیەمی پەڕتووکەکە بۆ تەرخان کردووە (ل155-172).
ئەم بابەتە تەواو سەرنجی ڕاکێشام چونکە بۆ من بایەخ و گرنگی خۆی هەیە لە بەر ئەوەی یەکێک بووم لە ئەندامەکانی ئەم ڕێکخستنە نهێنی یەی پارتیمان لە ناو شاری هەولێر کە بەڕێزیان لە ژێر ناوی ڕێکخراوی شیرین ئاماژەی پێکردووە بەو شێوەیە وەسفی دەکات و دەیناسێنێ: (یەکەم ڕێکخراوی نهێنی یەکێتی قوتابیان لە ساڵی 1976 لە پارێزگای هەولێر بە ناوی ڕێکخراوی شیرین دامەزرا، ئەم ڕێکخراوە توانی لە سەرهەڵدانەوەی ڕێکخستنی قوتابیان دا ڕۆڵی کاریگەی خۆی ببینێت (ل156-بەشی دووەم).
ئەم وەسف و ناساندنەی بەڕێزیان هانیدام ئەگەر بە کورتیش بێت شتێک لە سەر ئەم ڕێکخستنە نهێنی یەی یەکێتی قوتابیانی کوردستان بنووسم چونکە وەک پێویست ئاوڕی لێ نەدراوەتەوە و حەقی خۆی پێ نەدراوە خەتی ڕێکخستنەکەی ئێمە (خەتی شیرین/سەر بەلقی دوو- باڵی ڕاست) بەشێک بوو لە ڕێکخراوی شیرین کە بەندە یەکێک بوو لە ئەندامەکانی و لە ساڵی 1981 بە فەڕمی یەپوەندیم پێوە کردووە، هەروەکو لە نووسراوی مەکتەبی سیاسی پارتیمان ژمارە (1283) لە (25/7/1992) داهاتووە کە ئاڕاستەی لقی دوو کراوە بۆیە ئاگاداری بەشێک لە کار و چالاکییەکانی ئەم ڕێکخستنە نهێنیەی ناو شارم، سەرەتا وەکوو من زانیومەوە ئەم ڕێکخستنە ڕێکخستنێکی حزبی بوو هەروەکو کاک عەبدوڵڵا خەلۆ سکرتێری (ی.ق.ل.د.ک) بوو دوای ڕاپەڕین لە وەڵامی پرسارێکمدا بۆی گێڕامەوە و وتی لە بەر ئەوەی ئەم ڕێکخستنەی ئێوە ئەندامەکانی هەموو قوتابی بوون بە فەرمانی سەرۆک بارزانی لە ساڵی 1987 خرایە سەر ڕێکخستنی یەکێتی قوتابیانی کوردستان.

پەیوەندی کردنم بە حیزب:

بۆ یەکەمین جار لە هاوینی ساڵی 1981 پەیوەندی پارتایەتیم لە ڕێی برادەرێکمەوە بە ناوی (حەسەن عەلی قادر ڕواندزی) بەم ڕێکخستنەوە کرد ئەو کاتە پۆلی چواری ئامادەیی بووم لە ئامادەیی ئازادی کوڕان، هێشتا بە فەڕمی پلەی ئەندامیێتیم وەرنەگرتبوو کە دەستم بە چالاکی نووسینی دروشم کرد لە سەر دیواری بەشێک لە گەڕەکەکانی ناو شاری هەولێر، باش لە بیرمە دروشمەکان و شوێنەکانی کە لە سەریم نووسیوە بۆ یادگاری لە دەفتەرێکی کۆنی مەکتەب تۆمارم کردووە و ئێستاش ماومە، دروشمەکان و شوێنەکان کە لەسەرم نووسیون ئەمانەی خوارەوەن:

(بژی #پارتی دیموکراتی کوردستان#، نەمری بۆ بارزانی، بڕوخێ ڕژێمی بەعسی فاشی، بمرێ سەدامی دیکتاتۆر، عاش الحزب الدیمقراتی الکردستانی، یسقت نظام البعث)

1- دیواری قوتابخانەی 11ی ئازار لە #مەنتکاو#ە.

2- دیواری باخچەیەکی ساوایان لە مەنتکاوە.

3- دیواری ماڵی مەحمود حلمی لە ڕوناکی نزیک جادەی کەرکووک.

4- دیواری پشتەوەی مەخفەری خانەقا (بنکەی پۆلیسی خانەقا) ئێستا شوێنەکەی نەماوە و بۆتە بازاڕی نیشتیمان (بۆ زانین حکومەتی بەعس بۆ ئەوەی ڕێگری بکات لە دووبارە بونەوەی ئەم کارە، دیوی پشتەوەی مەخفەرەکەی تێل بەند کرد).

5- دیواری گۆرستانی چراغ دیوی لای شێخ اللە کە ئەو کات دوکانی قەسابەکانی لە تەنیشتەوە هەبوو (ئێستا ئەم شوێنە نەماوە و بۆتە بازاڕی نیشتیمان).

6- ئاو بارەکەی شیرین و فەرهاد کە لە شێوەی دیوارێکی بازنەیی بوو ئێستا شوێنەکەی نەماوە، بەڵام فلکەکە هەر ماوە و کەوتۆتە پێش بازاڕی کوتاڵ فرۆشەکانی شێخی چۆلی.

7- دیواری مزگەوتی ألتی برماغ ناو بازاڕی قەیسەری بەرانبەر دوکانی باوکم، بۆ بەیانی خۆم ئاگاداربوم ئەمنەکانی ڕژێم هاتن ڕەشیان کردەوە، چونکە ئەو کاتە من لە دوکان بوم بە دیاریانەوە وەستام تا ڕەشیان کردەوە.

هەموو ئەو چالاکی دیوار نووسینەم بە پەمپی بۆیاغ بەشەو بە پایسکیل ئەنجام دەدا هەروەها زۆر هەوڵم دا لە سەر دیواری خانوەکانی ناو گەڕەکی مستەوفی (ناو قەسران) نزیک دائرەی ئەمن دروشم بنووسم وەک تەحەدایەک بۆ ڕژێمی بەعس و دام و دەزگایەکانی، بەڵام نەمتوانی بینووسم چونکە زوو زوو سەیارە لە سەری فەرعەکان بە دیار دەکەوتن ئەوە بووە هۆی ئەوەی نەتوانم ئەم کارە بە دڵی خۆم بکەم بۆیە وازم لێهێنا و موجازەفەی زیاترم بە خۆم نەکرد.

ئەوەی شایەنی باسە دوای زیادبوونی هەڵمەتی دیوار نووسین، دائیرەی ئەمن لە هەولێر ئاگاداری دوکاندارەکانی سبوغ فرۆشی کرد لە ناو قەیسەری کە بە بێ ئاگاداری ئەوان قوتوی پەمپی سبوغ بە کەس نەفرۆشن، ئەوەم لە سبوغ فرۆشەکانی ناو قەیسەری زانیەوە، بەمجۆرە حکومەتی بەعس بە هەموو ڕێگایەک هەوڵی دەدا ڕێگری لە چالاکی ڕێکخستنی حزبە کوردییەکان بکات بەڵام هەر دادی نەدا بگرە ڕۆژ بە ڕۆژ ئەم چالاکیانە زیاتر دەبون.

ساڵی 1982 بۆ من ساڵێکی شووم بوو:

لە ڕاستیدا ساڵی 1982 بۆ من ساڵێکی ناخۆش و بەخەم بوو ئەویش لە بەر دوو هۆکار:

هۆکاری یەکەم: لە مانگی شوبات بە دیاریکراوی لە (10/2/1982) برایەکم کە بە حەوت ساڵ لە خۆم گەورەتر بوو (لە دایک بووی 1956) ناوی (محەسەن) بوو کە تازە سێ ساڵ بوو بە مامۆستا دامەزرابوو لە تەمەنێکی کورتی 26 ساڵیدا بە ڕووداوی ئۆتۆمبێل گیانی لە دەستدا و ماڵئاوایی لێکردین ئەوە بۆ من کۆستێکی زۆر گەورەبوو کاریگەریەکی زۆری لەسەر دەرونم کرد.

هۆکاری دووەم: هێشتا چلەی برای جوانەمەرگم نەچوبوو کاتێ هەواڵی ئاشکرابوونی ڕێکخستنە نهێنی یەکەمان لە لایەن حەسەنی برادەرمەوە بێراگەیاندرا، بەم خەبەرە تەواو وەزعی خێزانەکەمان شڵەژاو و تێکچوو خەمی مەرگی برایەکەمان هەر لە بیر کرد دایک و باوکم لە خەمی من بە تەواوی چۆکیان شکا، چونکە لەوە دەترسان منیش بکەومە دەستی ڕژێم و نەمبیننەوە.

شەهید بوونی هەڤاڵ سەردار مەنتک ناسراو بە (ئاری) و دەستگیرکردنی هەڤاڵ ڕەجەب پێش نەورۆزی ساڵی 1982:

پلان و بڕیار وابوو هەڤاڵانی ڕێکخستنەکەمان بە بۆنەی هاتنی #جەژنی نەورۆز# هەندێ چالاکی دیوار نووسین و بڵاوکردنەوەی مەنشوراتی پارتی لە ناو شاری هەولێر ئەنجام بدەن، بەڵام برادەرانی ئێمە دوو لە هەڤاڵانمان بە ناوی (رەجەب و سەردار) دەستی خۆیان بە پێش خست و پەلەیان لە کارەکە کرد و بە تەنیا لە نزیک ماڵی خۆیان لە گەڕەکی ئازادی لە شەوی 16لەسەر 17/3/1982 لە کاتی بڵاوکردنەوەی مەنشورات و هەڵواسینی لافیتە دەکەونە بەر هەڵمەتی مەفرەزەی گەڕۆکی ڕژێم کە شەوانە لە گەڕەک و شەقامەکانی هەولێر دەسوڕانەوە و تەقەیان لێ دەکرێت و هەڤاڵ سەردار کە ناسرابوو بە (ئاری) دوو گولەی پێ دەکەوێت و بەهۆی سەختی برینەکەیەوە تا دەگەیەنرێتە نەخۆشخانە لە ڕێگا گیانی لە دەست دەدات، هەڤاڵ ڕەجەبیش دەستگیر دەکرێت، هەردووکیان قوتابی دوا قۆناغی دار المعلمین بوون بۆ ڕۆژی دوایی حەسەنی برادەرم چونکە ماڵیان لە ماڵی ئەم دوو هەڤاڵەمان نزیک بوو هەواڵەکە دەزانێت و بێ دواکەوتن خۆی دەگەیەنێتە قوتابخانە کە ئو کاتە من لە دەوام بووم لە (ئامادەیی ئازادی کوران) کە نزیک بوو لە ماڵیان، لەم هەواڵە ناخۆشە ئاگاداری کردمەوە منیش بە ناچاری بێ خۆ تاخیرکردن دەستم دایە پەڕتووکەکانم و بە پەلە قوتابخانەم جێهێشتوو خۆم گەیاندە ماڵەوە، جارێ هەر زوو ئەو مەنشورات و پەڕتووکە قاچاغانەی هەمبوون کۆم کردنەوە و لە گەڵ خۆم بردم و خۆم گەیاندە ماڵی پلکم خێزانی شەهید مورشید کاوانی لە گەڕەکی شەهیدانی سێتاقان لە ناو حەوشەکەیان لە بن خاکم کردن و شاردمەوە.

بۆ ڕۆژی دواتر لەوێ نەمامەوە دایکم هات منی گەیاندە گوندی کاوانیان چەند ڕۆژێک لەوێ مامەوە ئینجا باوکم هات منی گەیاندە ماڵی باپیرم (ماڵی باوکی خۆی) لە گوندی شێخ مەمودیان لەوێ مامەوە تا سەرهەڵدانی خۆپێشاندانەکانی قوتابیانی زانکۆ کە لە سەرەتای مانگی ئایار لە ناو شاری هەولێر دەستی پێکرد وەک پشتگیریەک بۆ مانگرتنی خۆپێشاندانەکانی قەڵادزێ و چوارقوڕنە کە لە بیرەوەری 8ساڵەی بۆردومانی قەڵادزێ (24/4/1974 – 24/4/1982)کە سەرەتا لەم دەڤەرە دەستی پێکردبوو، ئینجا لە سەرەتای مانگی ئایار هەولێریشی گرتبۆوە.

هەر چەندە لەو کاتەدا من لە ناو شار دوورکەوتبومەوە، بەڵام بێ ئاگا نەبوم لە دۆخ و هەواڵی ناوشار چونکە ڕۆژانە بەردەوام گوێم لە ئێزگەی دەنگی باشووری کوردستان دەگرت (کە ئێزگەی پارتی دیموکراتی کوردستان) بوو، زیاتر لەو ئێستگەیەوە هەواڵەکانی ناوشاری هەولێرم دەبیست، ئیتر دڵم قراری نەدا لە هەولێر خۆپیشاندان هەبێت منیش لە گوند دابنیشم بۆیە تەحەمولم نەکرد، ئەم دۆخە نوێیەم بە دەرفەت زانی بڕیارمدا بە هەر جۆرێک بێت خۆم بگەیەنمەوە ناو هەولێر، چونکە ئەوە ئەو ڕۆژە بوو کە من دەمویست و چاوەڕوانی بووم هەستم کرد کە مەترسیەکە کەمبۆتەوە بە تایبەتی دوای ئەوەی زانیم کە پیاوانی ڕژێم تاقیبی ماڵمانیان نەکردووە ئەمەش نیشانەی ئەوەبوو کە ڕژێم هیچ زانیارییەکی لەم دوو هەڤاڵەمان دەست نەکەوتبوو چ لە کاتی تەحەری کردنی ماڵەکانیان یان لە کاتی ئەشکەنجەدانی هەڤاڵ ڕەجەب، بۆیە بە بێ ترس و بێ منەت ملم لێنا و خۆم گەیاندەوە ناوشاری هەولێر بەڵام بۆ ماوەیەک شەوانە لە ماڵی خۆمان نەدەنووستم وە بە ڕۆژیش تێکەڵی خۆپیشاندانەکانی قوتابیانی زانکۆ دەبووم و بەشداری هەموو ئەو خۆپیشاندانانەم کرد کە ڕۆژانی (8، 6، 5، 4، 3، 2)ی مانگی ئایاری ساڵی 1982 لە لایەن قوتابیانی زانکۆی سەڵاحەدین ئەنجام دران کە دەکاتە ڕۆژانی یەک شەمە و دووشەمە و سێ شەمە و چوارشەمە و پێنج شەمە و شەممە لە مانگی ئایار هەروەکو لە ڕۆژمێری تایبەتی خۆم (ڕۆژمێری پیرەمێرد و هاوسەر) ئاماژەم بەم ڕووداوانە کردووە و تا ئێستاش لام پارێزراوە.

دەبێ ئەو ڕاستیەش بلێم ئاشکرا نەبونی من و هەڤاڵانم دەگەڕێتەوە بۆ خۆڕاگری و ئازایەتی هەڤاڵ ڕەجەب چونکە زۆر قارەمانانە خۆی بەرانبەر ئەشکەنجەدانی دائیرەی ئەمنی ڕژێم ڕاگرت و هیچی نەدرکاند و ڕژێم هیچ سوودی لێ نەبینی، بە ڕاستی هەڤاڵ ڕەجەب لە کاتی گرتن و تا زیندانی کردنی خۆراگربوە و هەڵوێستێکی جوامێرانەی نواندووە و خۆی لە بەرانبەر هەموو ئێش و ئازاری ئەشکەنجەدانی بەعسیەکان ڕاگرتووە بەهۆی ئەم هەڵوێستەی هەڤاڵ ڕەجەب ئێمە پارێزراین، بەمەش من و هەڤاڵەکانی خۆی لە ڕێکخستنی نهێنی پارتی ناو شاری هەولێری قەرزار کرد بۆ هەتا هەتایێ لە بیری ناکەین، ئەوە بوە هۆی ئەوەی کە ئێمە سەلامەت دەربچین، بەم خۆڕاگریەی خۆی هەم ژیانی ئێمە و هەم ژیانی خۆی ڕزگارکرد، ئێستا ئەم هەڤاڵەمان لە ژیاندا ماوە بەڵام وازی لە کاری حیزبی و سیاسی هێناوە، خەریکی ژیانی ئاسایی خۆیەتی سەرپەرشتیاری پسپۆری زمانی عەرەبیە و لە هەمان کاتدا قوتابی دکتۆرایە، هەروەکو بۆ خۆی بەم دواییە بۆی باسکردم لە دوای ئازادبونی لە زیندان زۆر لە هەولێر نەماوەتەوە یەکسەر چۆتە شاخ و پەیوەندی بە ڕێزەکانی پێشمەرگەوە کردووە، ئەم بارودۆخەی کە ئێمە دووچاری بوین زۆر سەخت و دژوار بوو بەڵام لە گەڵ ئەوەشدا بە ئومێدەوە دەمان ڕوانیە ئاسۆی دواڕۆژ و ورەمان بەرنەدا من لە لای خۆمەوە لە سەر ڕێبازی کوردایەتی و بیرو باوەڕی پارتایەتی خۆم بەردەوام بووم، بۆ ساڵی نوێی خوێندنی 1982-1983 دوای ڕزگاربوونم لەم ڕووداوە جارێکی تر گەڕامەوە قوتابخانە و لە پۆلی پێنجەمی زانستی دەستم بە خوێندن کردەوە بەڵام ئەم جارە بەردەوام نەبوم لە ئامادەیی ئازادی کوران بەڵکوو خۆم نەقلی ئامادەیی هەولێری کوران کرد لە شوێنی ئێستای بەڕێوەبەرایەتی پەروەردەی ناوەندی هەولێر لەوێش ژمارەیەک قوتابی نوێم ناسی بەشێکیان هاوبیرم بون هەندێکیشیان هەڵگری بیر و باوەڕی حزبە جیاوازەکانی کوردستان بون کە لەو کاتەدا جۆرێک لە فرەیی حیزبی هەبوو لە ناو قوتابیانی شاری هەولێر، کە زیاتر دروشمی کوردایەتی و نیشتیمان پەروەری و دژایەتی بەعسیان بەرز کردبوەوە.

جارێکی تر لە پایزی 1982 خۆپێشاندان دەستی پێکردەوە:

لە پایزی 1982 جارێکی تر خۆپێشاندانی قوتابیان لە ناو شاری هەولێر دەستی پێکردەوە، دەتوانین ناوی بنێین قۆناغی دووەمی خۆپێشاندانەکان بەڵام ئەم جارە قوتابیانی قوتابخانەکانی دواناوەندی و ئامادەیی یەکان بەشداریان تێدا کردوو ڕۆڵی سەرەکیان لە دەست پێکردنەوەی ناڕەزایەتییەکانی قوتابیان بینی لە دژی ڕژێمی بەعس.

یەکەم قوتابخانە کە لە قۆناغی دووەمی خۆپێشاندانەکان واتە لە پایزی 1982 بە دیاریکراوی لە 16/11/1982 دەستی بە خۆپێشاندان کرد قوتابیانی قوتابخانەکەی ئێمە بوو (ئامادەیی هەولێری کوران) کە بە هوتاف کێشان لە دژی ڕژێم لە ناو قوتابخانە هاتینە دەرو بە ناو کۆڵانەکانی گەڕەکی مستەوفی تا بەردەم پارێزگا ڕۆیشتین لەوێ پۆلیس و ئەمن پەرتەیان پێکردین و بەڵام دیسان جارێکی تر دەستمان پێکردەوە ئەم جارە لە شەقامی بن قەڵات لای مەچکۆ تا دەگاتە بەردەم بانکی ڕافیدەین یەکمان گرتەوە جارێکی تر دەستمان بە خۆپێشاندان کردەوە، بەڵام ڕژێم زۆر بە توندی و بێ ڕەحمانە ڕووبەروومان بۆوە نەوەک هەر بە دار و حەیزەران بە ناومان کەوتن بەڵکوو ئەم جارە تەقەشیان لێکردین و قوربانیشماندا هەر لەو ڕۆژە بوو قوتابیەکمان بە ناوی سەڵاح جەوهەر کە یەکێک بوو لە قوتابیەکانی پۆلی پێنجەمی ئامادەیی گوللەی بەرکەوت و شەهید بوو.

دوای ئەم ڕووداوە ئیتر هەر کەسەو هەوڵی خۆ ڕزگارکردنی دەدا بە جۆرێک بڵاوەیان پێ کردین کەس نەبوە برای کەس، دوو ڕۆژ دوای ئەم ڕووداوە هەڵسورێنەرانی ئەم خۆپێشاندانە بڕیارماندا ئەم جارە لە بەردەم قوتابخانەی ئامادەیی هەولێری کچان گردببینەوە، ئەوە بوو لە کات و شوێنی دیاریکراو لە 18/11/1982 لە بەردەم قوتابخانە و فلکەی زەعیم گردبوینەوە دەستمان بە خۆپێشاندان کرد هوتافمان دژی ڕژێم دەدا، دیسان پیاوانی ڕژێم لەوێش ڕاویان ناین و پەرت و بڵاویان کردین ئیتر بە ناو کۆڵانەکانی گەڕەکی کۆماری (جمهوری) خۆمان لە دەستی پۆلیس و ئەمنی بەعس ڕزگارکرد و ڕامان کرد بەڵام هەر کۆڵمان نەدا و لە ڕۆژانی دواتر درێژەمان بە خۆپێشاندان دایەوە.

ئەم جارە لە جادەی ئیسکان نزیک قوتابخانەی ناوەندی قەندیل دەستمان بە خۆپێشاندان کردەوە، لێرە قوتابیان بەرد بارانی سەیارەی پۆلیسیان کردوو هەندێکیشیان پەلاماری ئامانەی نەفەر هەڵگر (پاس)ی حکومەتیان داو جامیان شکاند بە داخەوە بەهۆی ئەم کردەوەیە پیاوانی ڕژێم هارتر بوون و کۆڵان بە کۆڵان دوای ئێمە کەوتن و ماڵ بە ماڵ بە دواماندا دەگەڕان تا بمان دۆزنەوە، ئێمە ژمارەیەک قوتابی بوین لە ناو ماڵەکانی گەڕەکی موفتی خۆمان شاردبوەوە، ڕۆژی دواتر لە بەردەم قوتابخانەی ئامادەیی ڕۆناکی کچان جارێکی تر دەستمان بە خۆپێشاندان کردەوە ئیتر بەم شێوەیە مانگی یازدەی ساڵی 1982 بوو بە مانگی خۆپێشاندان و ناڕەزایی قوتابیان لە ناو شاری هەولێر بەمەش تەنگمان بە ڕژێم هەڵچنیبوو.

ئەوەی شایەنی باسە لەم خۆپێشاندانانەی شاری هەولێر قوتابیە چالاک و کورد پەروەرەکانی ئەم قوتابخانانە (ئامادەیی ڕزگاری کوران و ئامادەیی کوردستانی کوران و ئامادەیی ئازادی کوران و ئامادەیی زۆزانی کوران و دواناوەندی مزەفەریەی کوران (دەوامی دووەمی ئامادەیی کوردستان) و دار المعلمین و (ثانویة النزال) و ئامادەیی گەلاوێژی کچان و ئامادەیی ڕۆناکی کچان و ناوەندی قەندیلی کوران) وە چەند قوتابخانەیەکی تریش کە ناوی هەموویانم لە بیرنەماوە بەشداریەکی کاریگەریان لەم خۆپێشاندانانە کردوو ڕۆڵێکی سەرەکیان لە گەیاندنی پەیامی کوردایەتی و نیشتیمان پەروەریان گێڕا، بەم هەڵوێستەیان لاپەڕەیەکی گەشیان لە مێژووی خۆپیشاندانەکانی قوتابیان تۆمار کرد کە جێی شانازین.

ئەمەی خوارەوە ناوی بەشێک لە ئەندامانی ئەم ڕێکخستنە نهێنی یەی پارتیمانە کە لە ناو شاری هەولێر لە سەرەتای هەشتایەکانی سەدەی ڕابردوو چالاکیان هەبوو:

1- شەهید سەردار نجم الدین منتک ناسراو بە (ئاری) __ لە شەوی 16لەسەر 17ی ئاداری 1982 لە کاتی ئەنجامدانی چالاکیەک لە گەڕەکی ئازادی کەوتە بەر گولەی ڕژێم و شەهید بوو.

2- ڕجب محەمەد ئۆمەر __ لە هەمان شەوی شەهید بوونی سەردار مەنتک دەستگیر دەکرێت لە دادگایەکی شکلی دا حوکمی بیست ساڵ زیندانی بۆ دەردچێت، بەڵام لە لێبوردنێکی گشتی لە هەمان ساڵدا ئازاد دەکرێت.

3- حەسەن عەلی ڕواندزی

4- محەمەد سعید مزوری

5- مهدی ساڵح مزوری (دیار مزوری)

6- کەریم سبری مزوری

7- محەمەد سلیم مزوری

8- فؤاد عەبدالقادر

9- نجات همزە

10- کەریم ئۆمەر

11- سمکۆ سلیم

12- کامەران تاهیر

13- کامەران عەلی

14- عەزیز حەسەن عەزیز

15- تلعت قادر

16- ڕشید کاکە

17- کاروان منتک برای شەهید (خدر منتک)

18- مولود.......

19- خالید........

20- ڕسول.........

بە داوای لێبوردنەوە ناوی باوکی ئەم سێ هەڤاڵەی دواییەم نەزانی، لە گەڵ ناوی ئەم بەڕێزانە ناوی دەیان هەڤاڵی تریش هەیە بەڵام من هەموویانم نەناسیوە بۆیە نەمتوانی ناوەکانیان بنووسم، چونکە وەکوو هەندێک لە هەڤاڵان بۆیان باس کردم ژمارەی ئەندامانی ئەم ڕێکخستنە نهێنی یەی ناو شاری هەولێر خۆی دەدا لە (86) ئەندام.

لە کۆتاییدا سەری ڕێز و نەوازش بۆ شەهیدانی کورد و کردستان دادەنوێنین و سەروەریان بارزانی نەمر و کاکە ئیدریسی هەمیشە زیندوو.
هەینی قادر خزر
ئاداری (2022). [1]

#ئەسعەد عەدۆ#
چاپی یەکەم
هەولێر - 2015
چاپی دووەم - 2021
[1]

ناونیشانی پەرتووک: مێژووی شۆڕشی گوڵان #26-05-1976#
ناوی نووسەر: #ئەسعەد عەدۆ#
شوێنی چاپ: #هەولێر#
ساڵی چاپ: 2015
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم [1]

بەناوی خودای بەخشندە و میهرەبان
لە یادی شۆڕشی گوڵاندا پێزانینم بۆ ڕۆڵ و ماندووبوون و ئاوارەیی و گیانفیدایی هەموو ئەو تێکۆشەر و پێشمەرگە قارەمانانە هەیە، کە بەشداری شۆڕشی گوڵان بوون و مێژوو و شانازییان بۆ گەلی کوردستان دروست کرد. هەزاران سڵاو بۆ گیانی پاکی شەهیدانی شۆڕشی گوڵان و هەموو شەهیدانی کوردستان.
شۆڕشی گوڵان هەڵگری پەیام و ئامانجەکانی شۆڕشی مەزنی ئەیلوول بوو و، یەکێکە لە قۆناغە گرنگەکانی بەرخودانی پێشمەرگە و گەلی کوردستان و سەلماندی کە ئەگەر لە قۆناغێکدا خەباتی گەلی کوردستان تووشی وەستان و نسکۆ هاتبێت ئەوە ئیرادەی تێکۆشانی گەلی کوردستان هیچ کات نەشکاوە و بە گوڕوتینێکی تازە سەرهەڵدەداتەوە.
پەیامی شۆڕشی گوڵان کە لە بیست و شەشی ئایاری 1976دا هەڵگیرسا، پەیامی بەردەوامی و کۆڵنەدان و پێداگری بوو لە مافە ڕەواکانی گەلەکەمان و درێژکراوەی شۆڕشەکانی تری گەلی کوردستان بوو. بەرهەمی شۆڕشی گوڵان یەکڕیزیی هێز و لایەنەکانی گەلەکەمان بوو بۆ ڕاپەڕین و فیدڕاڵی و فرەلایەنی و هەڵبژاردن و بەرپابوونی دامودەزگەی هەرێمی کوردستان کە هەر هەمووی دەستکەوتی گرانبەهان و بە خوێن و فرمێسک و هاتوونەتە دی.
لەیادی چل و چوارەمین ساڵی شۆڕشی گوڵاندا جەخت لە پەیامی پێکەوەژیان و ئاشتیخوازیی گەلی کوردستان دەکەینەوە و خەڵکی کوردستانیش لەوە دڵنیا دەکەینەوە کە شۆڕش و خەبات و قوربانیدانیان بە فیڕۆ ناچێت.
مسعود بارزانی
#25-05-2020#
⚠️ تێبینی: ئەم بەڵگەنامەیە کێشەی ڕێنووس و ڕێزمانیی هەیە، کوردیپێدیا بەمەبەست هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!

بەر لە چل و دوو ساڵ ڕۆڵە خۆراگرەکانی گەلەکەمان بە سەرکردایەتی پارتیمان #پارتی دیموکراتی کوردستان# و سەرۆک بارزانی، بۆ ڕەتکردنەوەی چەوساندنەوە و درێژەدان بە خەباتی ڕەوای کورد و شکست هێنان بە پیلانی لەباربردنی شۆڕشی ئەیلول، شۆڕشی گوڵانی پێشکەوتنخوازیان هەڵگیرساند، ئه و شۆڕشەی درێژەپێدەری شۆڕشی مەزنی ئەیلوول بوو بە سەرۆکایەتی بارزانی نەمر، هەروەها گیانی یەکڕیزیی و هاوسەنگەری گەلی کوردستانی بەرجەستە کرد تاوەکو پێکهێنانی بەرەی کوردستانی، کە هەوێن و داینەمۆی ڕاپەڕینە شکۆدارەکانی ساڵی (1991)بوو.
زنجیرەی خەباتی چەکداری و سیاسی ئه و قافڵە سەرکەشە هەر لە بەرایی هەڵگیرسانی شۆڕشی مەزنی ئەیلوول و قۆناغە جیاجیاکانی تێکۆشان داو ئه و دەسکەوتانەی له و کاروانە نەپساوەیەدا بەدیهاتوون لەوانەش (رێککەوتننامەی 11ئاداری 1970) و ڕاپەڕینەکانی (1991)و ئەزموونی حوکمرانی هەرێمی کوردستان، گەواهیدەری ئەوەن کە ئەوەی ئەمڕۆ بەدیهاتووە، بەرهەمی کۆڵنەدان و بەردەوامیی ئه و کاروانەیە.
کارنامەی شۆڕشی گوڵانی پێشکەوتنخواز بەبێ جیاوازی لە ڕووی ئیتنی و ئایینی و ئایینزاوە لەگەڵ قۆناغی ئەوسای خەباتدا لە بەرژەوەندی تەواوی گەلی کوردستان دا بووە. وەک نەوایەکی ئارام، ئامێزی بۆ تەواوی نیشتیمانپەروەران ئاوەڵا بووە، لە هەورازو نشێوی خەباتدا سڵی لە خیانەتکاریی و پیلانگێڕیی دوژمنانی نەکردۆتەوە و بەردەوام خۆڕاگرانە مکوڕ بووە لەسەر جۆشدان و ڕابوونی سیاسی و هۆشیاریی، بۆیە شوورەیەکی پۆڵایینی شۆڕشگێریی و کوردایەتی ئەوتۆی بونیاتنا، کە گیانی هەمیشەیی بەرخودان و بەرگریی وەبەر خەڵکی کوردستان دا بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانی.
بیرەوەری (42)ەمین ساڵەی هەڵگیرسانی شۆڕشی گوڵانی پێشکەوتنخواز لەهەلومەجێکدایە، کە هاوکاتە لەگەڵ کۆتاییهاتنی هەڵبژاردنەکانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێڕاق و، لە گۆڕنانی ئه و پیلانگێڕی و خیانەتەی بەرامبەر خەونی گەورەی گەلەکەمان و قەوارەی هەرێمی کوردستان لە ئارادابوون، بە سەرکەوتنی پارتیمان و بەدەستهێنانی ئه و متمانە گەورەیەی جەماوە و خەڵکی کوردستان وەکو هێزی داکۆکیکار و یەکەمی هەرێمی کوردستان، کۆمەڵێک لوغمی دیکەی بەردەم ئایندەی کوردستان پوچەڵ و هاوکێشەکانیش پێچەوانە بوونەوە.
پارتی وەکو چۆن لە هەڵبژاردنەکاندا دروشمی (دەستکەوتی زیاتر بۆ کوردستان)ی بەرزکردەوە، ئێستاش بە باوەڕێکی نەگۆڕەوە لە پێناو بەدەستهێنانی دەستکەوتی زیاتر و دەستەبەرکردنی مافە دەستورییەکانی خەڵکی کوردستان بەشدارە لە دانوستاندنەکانی پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەتی عێڕاقدا.
حکومەتێک کە لەسەر پرنسپەکانی هاوبەشی و تەوافوق و هاوسەنگی دابمەزرێت و حکومەتی سەرجەم پێکهاتە سەرەکیەکان و گەلانی عێڕاق بێت و کورد پێگەی بەهێزی تێیدا هەبێت. ئەمە لە کاتێکدایە کە هێشتا هەرێمی کوردستان کاریگەرە نەرێنیەکان و لێکەوتەکانی پەلاماری تیرۆرستان و ئابولەقەدانی پێوەدیارە و، بە هەزار کەس لە کەرکووک و ناوچە کوردستانیەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان ئاوارەی هەرێم بوون جگە لە سەدان هەزار کەسی دیکەی خوشک و برایانی کریستیان و عەرەبی پارێزگاکانی ناوەڕاستی عێڕاق، ئەمە جگە لە هاونیشتیمانیانی ڕۆژئاوای کوردستان، بەڵام خاکی کوردستان وەک هەمیشە پەناگەیەکی ئارام و ئاسوودەیی بووە بۆ هەر هاووڵاتیەکی دەرەوەی هەرێم و تەواوی کوردستانیان لە بەهاناچوون و هاریکاریکردنی ئاوارەکان و پەنابەران، درێغیان نەکردووە، کە ژمارەیان دەگاتە نزیکەی دوو ملیۆن کەس.
ئێمە کاتێک زۆر بەتوندی مەحکومی سەرجەم تاوانە نامرۆییەکان دەکەین، جەخت دەکەینەوە کە پێویستە حکومەتی عێڕاق بەهاوکاری کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی پەلە بکات لە گێڕانەوەی سەقامگیر و ئاوەدانکردنەوەی ناوچە زیانپێَکەوتوەکان و گێڕانەوەی ئاوارەکان بۆسەر ماڵ و زێدی خۆیان و قەرەبوکردنەوەی دانیشتوانی سەربەرزی کورد لە شاری کەرکووک و دوز و سەرجەم ئه و شوێنانەی کە بەهۆی پەلامارەکانی هێزە عێڕاقیەکان و حەشدی شەعبی زیانمەند و ئاوارە بوون، هاووڵاتیانیش دڵنیادەکەینەوە، کە بە هەموو هێز و توانایەکمانەوە بەردەوام دەبین تا کۆتایی هێنان به و کێشە و دەردەسەریانە و کۆتاییهێنان بە داگیرکاری.
ئاشکرایە دوای پیلانگێڕیەکان، ئەمڕۆ هەلێکی لەبار بۆ گەلی کورد و پێگە سیاسییەکەی ڕەخساوە. ئەوەش پێویستی بە یەکڕیزی و یەکهەڵوێستیی نەتەوەیی و نیشتمانی هەیە. هەروەها له و قۆناغەدا وڵاتانی بڕیاربەدەست و نێوەندە سیاسیەکانی جیهان بەبایەخەوە دەڕواننە هەرێمی کوردستان وەک قەوارەیەکی شەرعی و ئەزموونی حوکمرانییەکی سەرکەوتوو بە تایبەت دوای ئەوەی لە شەڕی دژە تیرۆریشدا توانی بە هێزی بازووی پێشمەرگە دلێرەکانی و بە فەرماندەیی سەرۆک بارزانی وەک تاکە هێزی سەرزەمین ئەفسانەی داعش تێکبشکێنێ و پاشەکشەی پێ بکات. لەلایەکی دیکەوە، ئەمڕۆ هاوسەنگی هێزەکانیش گۆڕاون.
بۆیە ڕووداوەکانی ئەم دواییەی عێراق و ناوچەکە واقیعێکی تازەی هێناوەتە ئاراوە کە ئەرکی سەرشانی لایەنەسیاسیەکان و تەواوی ڕۆڵەکانی گەلەکەمانە کاربکەن بۆ یەکڕیزی و هەنگاونان بە ئاراستەی بەدەستهێنانی زۆرترین دەستکەوت بۆ کوردستانیان و ڕەواندنەوەی مەترسیەکان و سوککردنی باری گرانی سەرشانی هاوڵاتیانمان و باشکردنی ژیان و گوزەرا‌نیان...
بێگومان ئه و ڕەوشە نوێیە و شکاندنی ئابلوقەکان و بەهێزبوونی پێگەی سیاسی هەرێم و بەرقەراربوون و سەقامگیریی ئاسایشی نەتەوەیی و نیشتیمانیمان وەک فاکتەرێکی کاریگەر لەسەر گۆڕەپانی ڕووداوەکاندا، دەرەنجامی خۆڕاگری و سیاسەتی ڕاست و دروستی پارتی دیموکراتی کوردستان و سیاسەتی حەکیمانە و دووربینانه و ڕۆڵی کاریگەری سەرۆک مەسعود بارزانی_یە لە هەوڵ و کارکردنیدا لەسەر ئاستی ناوچەیی و جیهان بۆ هاریکاری و هەماهەنگی زیاتر بۆ کێشەسیاسیەکەمان و پاڵپشتیکردنی دۆزی ڕەوای گەلەکەمان.
له و قۆناغە گرنگ و مێژووییەی ئەمڕۆماندا، ئەرکی سەرشانی هەموومانە، بەتایبەتی حزب و لایەنە سیاسیە دڵسۆزەکانی کوردستان زەمینەساز بن بۆ ڕاپەڕاندنی ئەرکە مێژوویی و چارەنوسسازەکانی قۆناغەکە و مامەڵەی وریایانە لەگەڵ پێشهات و ڕووداو و گۆڕانکاریەکان چ لەسەر ئاستی ناوخۆیی یا هەرێمایەتی و ناوچەیی، بۆیە پێویستە لەسەر ئاستی ناوخۆ خۆمان ڕێکخەینەوە و کەموکورتییەکانمان بەره و چارەسەر ببەین. هەمومان هاوکاربین بۆ تێپەڕاندنی قەیرانی ئابوری و بەهێزکردنەوەی ژێرخانی ئابووریمان و چارەسەرکردنی کێشەی مووچەوبودجە، بۆ ئەوەی لەداهاتوودا بتوانین بەیەک دەنگ بڕیاری چارەنووسساز لەسەر ئایندەی گەلەکەمان بدەین، له و پێناوەشدا دەبێ هەموو هەوڵەکانمان بۆ بەهێزکردنی پێگەی کورد لە عێڕاقدا و بەدەستهێنانی پاڵپشتی زیاتری کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بێت بەره و بەدیهێنانی ئامانجەکانمان.
ئێمە پێمان وابووە و نەشمان شاردۆتەوە کە هۆکاری ئەوقەیران و شەڕوشۆروکوشتارەی عێڕاقی گرتبۆوە بەپلەی یەکەم بۆ سیاسەتە چەوت و ناڕاستەکانی نوخبەی دەسەڵاتدار و کاربەدەستانی بەغدا و ڕەتکردنەوەی پرنسیپی شەراکەت دەگەڕێتەوە، کە دەرەنجام بووە هۆی پاشەکشەی پرۆسەی سیاسی و بەتاڵکردنەوەی لەناوەڕۆکی دیموکراسییەکەی و هەڵوەشانەوەی هاوپەیمانی هێزە نیشتیمانیەکان و لەباربردنی ئومێدی دروستبوونی عێراقێکی نوێ، بۆ هەموو لایەکیش ڕوونبۆوە کە ئەوە سیاسەتی تاکڕەوی و وەلانان و پەراوێزخستن و پشت کردنە تەوافوق و شەراکەتە عێراق بەره و هەڵدێری کۆتایی دەبات، نەک پێدانی مافی ڕەوای پێکهاتەکان و دیموکراسی تەوافوقی و عەدالەت. بۆیە هیوادارین دەرس و پەند له و ڕابردووە تاڵە وەربگیرێت و هەڵبژاردن و پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەت پێداچوونەوەیەک بێت به و سیاسەت و عەقلیەتە.
له و بۆنەیەدا جارێکی دیکە جەخت دەکەینەوە سەر هاوپەیمانیەتی و گیانی بەرپرسیاریەتی و گوتاری هاوبەش و هاوکاری لەگەڵ هێز و لایەنە سیاسییەکانی کوردستان بۆ داڕژتنەوەی نەخشەرێگایەکی نوێ و گونجاو بۆ ئه و قۆناغەی ئێستامان و پتەوکردنی بنەماکانی یەکڕیزیی و ڕێکخستنی نێو ماڵی کورد و وەلانانی کێشه و گیروگرفتە لابەلاکان بۆ ڕووبەڕووبوونەوه و چارەسەر کردنی کێشە هەنووکەیییەکان و بڕیاردان لەسەر ئایندەی گەلەکەمان.
ئێمە کاتێک یادی(42)ساڵەی ئه و بۆنە پیرۆزە دەکەینەوە، دوبارە بەڵێن بۆ ڕۆحی پاکی شەهیدان نوێدەکەینەوە کە بەردەوام بین لەسەر هەمان ڕێبازی پارتیمان کە ڕێبازی کوردایەتی و نیشتیمانیمانە بۆ پاراستنی ئه و ئەزموون و دەسکەوتانەی، کە بەرهەمی خوێنی شەهیدان و قوربانیەکانمانن و پتەوکردنی بنەماکانی ئاشتیخوازی و دیموکراسی و کوولتوری لێبوردەیی وپێکەوەژیان و سەقامگیریی سیاسی وئابووریو کۆمەڵایەتی، هەروەها دابینکردنی خۆشگوزەرانیی وئارامیی و ئاسوودەیی بۆ سەرجەم هاووڵاتیان.
لە بیرەوەری (42)ەمین ساڵیادی هەڵگیرسانی شۆڕشی گوڵانی پێشکەوتنخواز، گەرمترین پیرۆزبایی لە ئەندامان و لایەنگرودۆستانمان، لە گشت گەلی کوردستان بەتایبەتی هێزە دلێر و خۆراگرەکانی پێشمەرگە لە بەرەکانی جەنگ و پێشمەرگە دێرینەکان، دەکەین، سڵاو و ڕێز بۆ خانەوادە و کەسوکاری سەربەرزی شەهیدان دەنێرین.
سڵاو بۆ شەهیدانی ڕێگای ئازادی و ڕزگاری کوردستان، سڵاو بۆ یادی ئه و تێکۆشەرانەی سەرقافلەی گەشانەوەی ژیلەمۆی شۆڕشگێریی و بەرخودان بوون...سڵاو لە گیانی پاکی شەهیدانی بەرەکانی جەنگی دژە تیرۆر و پاراستنی خاکی پیرۆزی کوردستان...
نەمریی و سەروەریی بۆ ڕۆحی پاکی بارزانی نەمر و کاکە ئیدریسی هەمیشە زیندوو...
سڵاو لە جەماوەری خۆراگروپشتیوانی پارتی و پێشمەرگەی کوردستان...
هەر بەرزوشەکاوە بێت ئاڵای کورد و کوردستان...
سەرکەوتن هەر بۆ ئیرادەی گەلەکەمانە...
مەکتەبی سیاسی
پارتی دیموکراتی کوردستان
#25-05-2018#