لەساڵی 1950 لەگوندی کاریتانی سەر بەشارەدێی #دیبەگە#ی پارێزگای #هەولێر# لەدایکبووە، بەکالۆریۆسی لە زمانی کوردی لە زانکۆی بەغدا تەواوکردووە، لە ساڵی 1970 دا پەیوەندیکردووە بە کۆمەڵەی مارکسیی لینینی کوردستانەوە، لە ساڵی 1974 بۆ ساڵی 1975 بووە بە #پێشمەرگە# لە شۆڕشی ئەیلولدا.

لە ساڵی 1975 دا لەگەڵ خاڵە شیهاب و جەعفەر و چەند سەرکردەیەکی دیکەی کۆمەڵەدا لەلایەن ڕژێمی #بەعس#ەوە زیندانیکراوەو تا ساڵی 1978 لە زینداندا بووە، ساڵی 1979 پاش ئەوەی ئازاد دەکرێت، دەچێتەوە بۆ خەباتی شاخ و دەبێتەوە بەپێشمەرگە تا ڕاپەڕینە مەزنەکەی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان.

پاش ڕاپەڕینە مەزنەکەی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان، لە چەندین دەزگای جیا جیای #یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان#دا کاریکردووەو چەندین ڕۆڵ و بەرپرسیارێتی بینیووە، لەوانە (لێپرسراوی مەکتەبی ڕاگەیاندن و مەکتەبی ڕێکخستن) و چەندین بەرپرسیارێتی دیکەی بینیوە.

ساڵی 1992 یەکەم سەرنووسەری ڕۆژنامەی کوردستانی نوێ بووە کە ڕۆژنامەیەکی ڕۆژانەیە، لەیەکەم کۆنگرەی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانیشدا لە ساڵی 1992 دا بە ئەندامی سەرکردایەتی هەڵبژێردرا.

ساڵی 1993 تا ساڵی 1996 لێپرسراوی مەڵبەندی ڕێکخستنی هەولێر بووە، پاشان بۆ ماوەی 10 ساڵ لێپرسراوی مەکتەبی ڕێکخستن بووە، هەر لە ساڵانی نەوەدەکاندا چەند ساڵێک وەزیری پەروەردە بوو.

ساڵی 2000 بڕوانامەی ماستەری لە زانکۆی #سلێمانی# بەدەستهێناوە، ساڵی 2003 ش لە ئەدەبی کوردیدا بڕوانامەی دکتۆرای لە هەمان زانکۆ بەدەستهێناوە، هەروەها ئەندامی خولی یەکەمی پەرلەمانی کوردستان بووە، ماوەی 2 ساڵیش جێگری سەرۆکی پەرلەمان بووەو لە دانیشتنی ڕۆژی 15-02-2012 بە سەرۆکی نوێی پەرلەمانی کوردستان هەڵبژێردرا.

توێژینەوەو بەرهەمەکانی
1-راپەڕینی ئاگری- وەرگێڕان.
2-فاشیزم- 1988.
3-راگەیاندنی شۆڕش و بزووتنەوەی شیعری کوردی- 2001.
4-رۆژانی سەخت.
5-سیمای شیعری کوردی دوای ڕاپەڕین- 2003.
6-پرۆسترۆیکا- 2005.
7-پێگەی سیاسی کورد لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا- 2008.
8-دەیان وتارو لێکۆڵینەوە لەڕۆژنامەکان.
9-سەمای دۆلفینەکان- 2011.

ئەرسەلان بایز سەرەخۆشی لە خانەوادەی مام #حەمید ڕەشاش# دەکات
بە داخ و پەژارەوە مام حەمید ڕەشاش، نووسەرو زمانناس و تێکۆشەری کوردایەتی و هاوڕێ و دۆستی دێرینی سەرۆک #مام جەلال# کۆچی دوایی کرد.
بەم بۆنە خەمناکەوە پرسەو سەرەخۆشی لە خۆمان و سەرجەم تێکۆشەرە دێرینەکانی یەکێتیی و خانەوادەی مام حەمید دەکەین و لە خوای گەورە داواکارین ڕۆحی کۆچکردوو شاد بکات و سەبوری هەموو لایەک بدات.[1]
د. ئەرسەلان باییز
ئەندامی ئەنجومەنی باڵای سیاسیی و بەرژەوەندیی ی.ن.ک
#21-01-2022#

دەقی پرسەنامەکەی ئەرسەلان بایز:
برام کاک کۆسرەت
بەڕێز سەرۆکی ئەنجومەنی ئەنجومەنی باڵای سیاسی و بەرژەوەندی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
بەداخ و پەژارەیەکی زۆرەوە ئەمڕۆ هەواڵێکی خەفەتبارم پێگەیشت کە دایکی قارەمانێک، کۆچی دوایی کردووە ئەویش خاتوو زوبێدە سەعید ئۆمەر-ی دایکی بەڕێزتانە.
ئێمە هەموومان قەرزارباری ئەو ژنە تێکۆشەر و ماندوو نەناسەین کە هەردەم خۆڕاگربووە سەرەڕای ئەم هەموو شەهید و قوربانییەی بۆ کور دو کوردستانیان داوە، ئەمە جگە لەو ماڵوێرانی و دەربەدەرییەی بەسەر خۆی و خانەوادەکەیدا هاتووە.
بۆیە بەو پەڕی خەفەتبارییەوە، پرسەو سەرەخۆشی لە بەڕێزتان و خۆمان و سەرجەم خانەوادە تێکۆشەرەکەتان دەکەم و لە خوای گەورە داواکارم کۆچکردوو بە بەهەشتی بەرینی خۆی شاد بکات و تەمەندرێژی بە ئێوە ببەخشێت.
د. ئەرسەلان باییز
ئەندامی ئەنجومەنی باڵای سیاسی و بەرژەوەندی (ی.ن.ک)[1]

⚠️ تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!

دەقی پرسەنامەکەی ئەرسەلان بایز:
بەداخەوە هەواڵی کۆچی دوایی نووسەرو وەرگێڕو ڕۆشنبیری کورد عەزیز گەردی-م بیست، دڵگران و خەمباری کردم.
مامۆستا عەزیز گەردی وەک نووسەرێکی گەورەی کورد لەژیانی پڕ بەرهەمی خۆیدا سەرباری ئەوەی زمانزانێکی گەورە بوو هاوکات خزمەتێکی گەورەی بەکتێبخانەی کوردی کردو بەرهەمەکانی وەک کتێبی دانسقە لەنێو مێژووی کورد دەمێننەوەو دەبنە سەرچاوەی گرنگ بۆ نەوەکانی داهاتوو.
بۆ لەدەستدانی ئەم نووسەرو ڕۆشنبیرە گەورەیە پرسەو سەرەخۆشی و هاوخەمی ئاراستەی خۆمان و نووسەران و ڕۆشنبیران و خانەوادەکەیان دەکەم، بەهیوام ئەمە دواکۆست و ناخۆشی هەموو لایەک بێت.
د. ئەرسەلان بایز
ئەندامی ئەنجومەنی باڵای سیاسی و بەرژەوەندی
یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان [1]

⚠️ تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!

ژیان و خەباتی سیاسی د. ئەرسەلان بایز لە چاوپێکەوتنێکی مێژووییدا
چاوپيکەوتنى ئيسماعيل کوردە
چاپي دووەم [1]

دوای ئەوەی ئەرسەلان باییز بە چەند زنجیرە بابەتێک بەناوی کۆڵەپشت باسی ژیانی پێشمەرگایەتی خۆی و ڕووداوە سیاسیەکانی کرد، حەزم کرد منیش بە بابەتێک درێژە بە کۆڵەپشتەکەی جەنابیان بدەم و کۆڵەپشتەکەی دەوڵەمەندتر بکەم.....
سێ چوار ساڵ پاش شەهیدبوونی باوکی ڕەحمەتیم (شەهید مەلاسلێمان) و ئاوارەبوونی یەکێتی بۆ شاری #سلێمانی# بارودۆخ و وەزعی ماددیمان زۆر خراپ بوو، سەرەڕای سەختی باری ئابووریمان و نەبوونی مووچە دایکم کە هاوڕێ لەگەڵ باوکم چەند ساڵێک لە شاخ خزمەتی پێشمەرگەی کردبوو، باری تەندروستی تێکدەچێت و پێویستی بە نەشتەرگەری دەبێت بۆیە بەناچاری دەچێتە شاری سلێمانی بۆ ئەوەی داوای هاوکاری لە بەرپرسانی یەکێتی بکات بۆ یارمەتیدانمان لەپێناو ئەنجام دانی نەشتەرگەری.
بۆ ئەو مەبەستە دەچێتە مەکتەب ڕێکخستن کە ئەو کات ئەرسەلان باییز لێپرسراوی بوو باسی سەختی ژیانی خۆی و ئێمەی بۆ کردووە کە حەوت منداڵی هەتیوی لەئەستۆیە و پێویستی بە نەشتەرگەری هەیە ئەرسەلان جگە لەوەی داواکاریەکەی ڕەت دەکاتەوە زۆر نامەردانە بە توڕەییەوە وەڵامێکی جەرگ بڕی دەداتەوە و پێی دەڵێ بۆ بەس مەلا سلێمان لەشاخ بووە و شەهیدە ؟!!
خۆشەویستانم کەمێک چاوتان دابخەن و بیر بکەنەوە دەبێ مرۆڤ لەو کاتەدا چ هەستێکی هەبێت !! ئاخۆ جگە لە فرمێسکی چاو، دەنگ جورئەتی هاتنە دەرەوە دەکات لە گەروی مرۆڤێکی دڵ و هەست و جەستە بریندار ؟!
دەبێت مرۆڤ چ ئومێدێکی هەبێت بەو مەکتەب سیاسیەی کە بەم شێوەیە سوکایەتی بە ژنێکی پێشمەرگەی شاخ بکات کە هاوسەرەکەی ژیانی خۆی و منداڵەکانی کردۆتە قوربانی لە پێناو پاراستنی شکۆ و ناوی حیزبێک کە ئەو لێپرسراوی باڵای بێت !!
بۆیە ئەوە یەکەمجار و کۆتا جاری دەبێت کە بچێت بۆ لای هاوڕێ بێ ئەمەکەکانی مێردەکەی کە چەندین جار خواردنی دەستی ئەویان خواردووە لەشاخ و جل و بەرگی بۆ شوشتوون !!
ناحەقی ناگرم ئەرسەلانێک کە لە شاخیش نانی کەم و جێگا و پێخەفی ڕەق و ساردی نەبینیوە !!
حەقی خۆیەتی کە شەهید بە ڕەنجەڕۆ و خەشیم وەسف بکات !
ناوبراو هەر لەگەڵ بوونی بە پێشمەرگە لە شاخدا لێپرسراوێتی هەبووە و پاش ڕاپەڕین چەند بەرپرسیارەتیەکی تری پێ دراوە پاش یەکگرتنەوەی ئیدارەی یەکێتی و پارتی چەندین پۆستی باڵای حیزبی و حکومی تری پێدراوە لە هیچ کامێکیان سەرکەوتوو نەبووە و جێی ڕەزامەندی کەمترین کەسیش نەبووە جگەلە هەندێ خزم و کەسە مشەخۆرەکانی !!
هۆکارێکی سەرەکیش بووە لە کەمکردن و لاوازکردنی دەنگی یەکێتی لە #هەولێر#، ئاوێکی واشی ڕشتووە ئەو بەناو بەرپرسانەی ئێستا چاوی لێ دەکەن تەنها ئیش بۆ خزم و کەسوکاریان دەکەن.
لە هەمووی سەیرتر و نامۆتر ئەوەیە کە نابراو ڕەخنەی گەندەڵی و باسی خراپی باروگوزەرانی خەڵک دەکات وەک ئەوەی لە ژیانیدا لێپرسراوێتی نەبوو بێت و زەرەرمەندی یەکەم خۆی بێت.
ئەوەیە دەڵێ هەتا ساحێب ماڵ دزی گرت، دز ساحێب ماڵی گرت
بەشداری شەهید مەلاسلێمان
#16-03-2021#

شوێن: ناوزەنگ
رۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1981
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: م. بەکر، کاکە عەبە، #ئەرسەلان بایز#، شەهید خولە.[1]

دەقی ڕوونکردنەوە:
ڕوونکردنەوەیەک لە نوسینگەی ڕۆژنامەوانی دکتۆر #ئەرسەلان بایز#ەوە.
ئەمڕۆ دوای نوێژی عەسر ئاگاداریان کردمەوە کە ببم بە سەرۆکی لیستی (ی.ن.ک) بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان، بەڵام لەبەر ئەوەی من چوار ساڵ ئەندامی پەرلەمان و چوار ساڵیش لە سەرۆکایەتی پەرلەمان بووم، بۆیە من داوای لێبوردن دەکەم بۆ ئەو متمانەیە، پێم باشە هەڤاڵێکی تر ببێتە سەرۆکی لیستی (ی.ن.ک).
سوپاسی ئەو هەڤاڵ و برایانە دەکەم کە منیان بۆ ئەو شوێنە پاڵاوتبوو.[1]
#28-07-2018#