ناونیشان: ئاڵای کوردستان لە تاران
نووسەر: #هێمن عەبدوڵڵا 2#
ڕۆژی دەرچوون: #20-02-2017#

لەوەتەی کۆنسوڵخانەی سعودیە لە #هەولێر# کراوەتەوە، بەرپرسانی ئێرانی کێچ کەوتووەتە کەوڵیان. هێندەی بەو کۆنسوڵخانەیە نیگەرانن، هێندە بە کۆنسوڵخانەی ئەمریکا و بەریتانیا و تەنانەت بەو هەواڵانەش نیگەران نین کە باسی ئەوە دەکەن ئەمریکا بودجەیەکی گەورەی بۆ درووستکردنی باڵەخانەی کۆنسوڵخانەکەی لە هەولێر تەرخانکردووە. فەرماندەیەکی باڵای سوپای قودس هەفتەی ڕابردوو بە ناڕاستەوخۆ کۆنسوڵخانەی سعودیەی لە هەولێر بەوە تۆمەتباردەکرد کە هەوڵی بووژاندنەوەی حیزبەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و دنەدانی لە دژی کۆماری ئیسلامیی ئێران دەدات.
هەرچەندە ئێران دەستی بە داوی سیاسیی زۆرترەوەیە لە ئێراق و هەرێمی کوردستانیشدا لەچاو تورکیا، بەڵام ئەو گەرموگوڕییەی لە پەیوەندیی نێوان هەولێر و ئەنقەرەدا لە میدیادا هەستیپێدەکرێت، هەمانشت لە پەیوەندیی نێوان هەولێر و تاراندا هەستی پێناکرێت. زۆرکەس ئەوە بەوە لێکدەدەنەوە کە پەیوەندییەکانی دوو پایتەختەکەی دوایی خراپن و هەردوولا لە میدیاکاندا حاشایی لێدەکەن، بەڵام هەن دەڵێن پەیوەندییەکان بەو خراپییە نین و جیاوازییەکە ئەوەیە کە هەرچی هەیە لە پشت پەردەوەیە.
لەو دیدارەدا کە بارزانی و زەریف و شاندی کوردستان و ئێران لە میونشن هەیانبووە، ئێرانییەکان بۆ جاری دووەم بارزانییان بانگهێشتکردووە سەردانی تاران بکاتەوە. لەو هەڤپەیڤینەدا کە لەم ژمارەیەی هەفتەنامەی (رووداو) دا بڵاوبووەتەوە، فەرەیدوون عەبدولقادر ئاشکرایدەکات کە جاری یەکەم هۆکاری نەچوونی بارزانی بۆ تاران بەهۆی ڕازینەبوونی ئێرانەوە بووە بە دانانی ئاڵای کوردستان لەکاتی پێشوازیکردن لە بارزانیدا. وادیارە ئێران بەتەمایە ئەم جارە ئاڵاکە دابنێت، بۆیە بانگهێشتەکەی لە میونشن دووبارەکردووەتەوە.
ئەو نموونەیە و لێدوانەکانی فەرماندەکەی سوپای قودس دەریدەخەن کە کێشەی هەولێر و تاران لەوەدایە کە هەردوولا لەیەکدی نیگەرانن و نەیانتوانیوە لەو کەناڵە دیپلۆماسییانەوە کە لەنێوانیاندا هەیە نیگەرانییەکانی یەکدی بڕەوێننەوە. بۆیەش ئەگەر بە لێدوانی ئاغای ویلایەتی-ی ڕاوێژکاری خامنەیی و لاریجانی-ی سەرۆکی پەڕڵەمان و فەرماندەکانی سوپا بێت، بەقەولی ئێرانییەکان، کۆماری ئیسلامیی ئێران بەرانبەر تەنانەت بیرکردنەوە لە سەربەخۆیی کوردستانیش لە سیمی ئاخیری داوە و بەگاڵتەش قبووڵیناکات باسی بکرێت. کردنەوەی کۆنسوڵخانەی سعودیەش بە یەکێک لە ئاماژەکانی گەشکردنەوەی باسی سەربەخۆیی و بەوهۆیەوە درووستکردنی هەڕەشە لەسەر ئاساییشی نیزامی کۆماری ئیسلامیی ئێران دەزانێت.
درووست لەمکاتەدا کە هەڕەشەکانی ترەمپ و نەتانیاهۆ و هاوپەیمانە ئیقلیمییەکان بۆ سەر ئێران زیاتردەبن و تۆنی دەنگی ئێرانیش بەرانبەر ئەمریکا و ڕۆژاوا ڕۆژبەڕۆژ نەرمتر دەبێت، ڕەنگە کاتێکی باش بێت شاندی کوردستان بچێتە تاران و نیگەرانییەکانیان بڕەوێنێتەوە. هەقیقەتیش ئەوەیە کە قەت باشووری کوردستان، ئەگەر بشبێتە دەوڵەت، ناتوانێ لەسەر بنەمای دوژمنایەتی و هەڕەشەدرووستکردن لەسەر دەوڵەت و وڵاتێکی گەورەی وەک ئێران لەم ناوچەیەدا بەئاسوودەیی بژیت.
بۆ ئێرانیش ئەو کاردانەوانەی لەمڕۆژانەدا لە زاری بەرپرسانییەوە سەبارەت بە سەربەخۆیی کوردستان دەبیسترێت، بیرخەرەوەی قۆناخی دامەزراندنی کۆماری ئازەربایجانە لەپاش ڕووخانی یەکێتیی سۆڤیەت. ئەوکات ئێران بەهۆی هەبوونی ئازەرییەکانەوە لە ئێران و لەترسی جووڵانی هەستی نەتەوەیی ئازەرییەکان، هەڵوێستی نەرێنیی هەبوو بەرانبەر کۆمارە تازە دامەزراوەکەی ئازەربایجان. لەو نێوانەدا تورکیا قازانجیکرد و ئێستا تازە بە تازە ئێران خەریکە هەڵەکانی لە کەیسی سەربەخۆیی ئازەربایجاندا ڕاستدەکاتەوە. [1]

شوێن: #تاران#
رۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: سییەکانی سەدەی بیست
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: (#ئیحسان نوری پاشا#، یەشارخان)
ناوی وێنەگر: نەناسراو[1]

شوێن: تاران وڵاتی ئێران
رۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1968ی زایینی
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: #فرانسۆ حەریری#، #ئیدریس مستەفا بارزانی#، #کاکە زیاد ئاغای کۆیە#
ناوی وێنەگر: ئەرشیفی شێروان کاکە زیاد ئاغای کۆیە.[1]

پیتەر پلیچ
وەرگێڕانی لە ئەڵمانییەوە: حەسەنی ئەیوب زادە

وەزارەتی دەرەوەی ئێران، بەفەرمی ئاگادارکردنەوە و بانگهێشتی ئاڕاستەی نەسیر عەبدولموحسن باڵوێزی ئێراق لە تاران کرد، بە مەبەستی گەیاندنی ناڕەزایەتی ئێران لە دژی بەشداری پێکردنی نوێنەرانی حزبەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە مەراسیمی کردنەوەی مۆنۆمێنتی بارزانی لە ڕۆژی پێنجشەمەی ڕابردوو.
بانگهێشتەکەی ئێران بۆ داوای ڕوونکردنەوەیە لە باڵوێز و وەزارەتی دەرەوەی ئێراق، کە چۆن بەرپرس و نوێنەری لایەنە کوردییەکان بۆ ئەو مەڕاسیمە بانگهێشت کراون.

ڕۆژی پێنج شەمە، #11-05-2023#، کونسوڵی گشتی ئێران لە هەرێمی کوردستان پاش گەیشتنی بە مۆنۆمێنتی بارزان پەیوەندییەکی تەلەفۆنی پێدەرگات سەبارەت بەشداری نوێنەر و بەرپرسانی پارتەکانی ڕۆژهەڵات. دوای پەیوەندییە تەلەفۆنییەکە کونسوڵی ئێران مەراسیمەکە جێدەهێڵێت و بەشداری مەڕاسیمەکە ناکات.
هۆکاری بەشداری نەکردنی کونسوڵی ئێران بۆ ئامادە بوونی حسێن یەزدان پەنا سەرۆکی پارتی ئازادی کوردستان و نوێنەرانی کۆمەڵەو دیموکرات و حزبی زەحمەتکێشانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان دەگەڕێتەوە. [1]

ئەو کچە کوردەی دوای دەستبەسەرکردنی لەلایەن پۆلیسی بەرەنگاربوونەوەی پابەندنەبوون بە باڵاپۆشیی #تاران# تەندروستیی تێکچوو، دوای سێ ڕۆژ مانەوە لە نەخۆشخانە گیانی لەدەستدا.
#ژینا ئەمینی# یان مەهسا ئەمینی دوانیوەڕۆی ڕۆژی هەینی #16-09-2022# لە نەخۆشخانەی کەسرای تاران گیانی لەدەستدا. ئەو کچە ئێوارەی ڕۆژی سێشەممە، #13-09-2022#، لە وێستگەی حەقانیی میترۆی تاران لەلایەن پۆلیسی تاران بە تۆمەتی پابەندنەبوون بە باڵاپۆشی دەستبەسەرکرا و دواتر بۆ گرتووخانەی پۆلیس لە شەقامی وەزیرانی تاران گواسترایەوە.
ئەو کەسانەی لەگەڵ ژینا دەستبەسەرکرابوون بە میدیاکانیان ڕاگەیاندووە، لە کاتی گواستنەوەی بۆ گرتووخانە، هێزەکانی پۆلیس لە ژینایان داوە و لە گرتووخانە دۆخی تەندروستیی تێکچووە. کەسوکاری ژینا ئەمینی دەڵێن، لە نەخۆشخانە پێیان ڕاگەیاندوون، هاوکات جەڵتەی دڵ و مێشک لێی داوە.
موژگان ئەمینی، دایکی مەهسا بە میدیاکانی ڕاگەیاندووە، جلوبەرگی کچەکەی هیچ کێشەیەکی نەبووە و مانتۆیەکی درێژی لەبەردابووە و لەچکێکی گەورەی لەسەر بووە، بەڵام دیسانیش دەستبەسەرکراوە. دەشڵێت، لە کاتی دەستبەسەرکردنی ژینا براکەی لەگەڵدا بووە و هێزەکانی پۆلیس لە براکەیان داوە بەهۆی ئەوەی ناڕەزایەتی دەربڕیوە دژی دەستبەسەرکردنی خوشکەکەی.
ژینا ئەمینی خەڵکی #سەقز# و تەمەنی 22 ساڵان بوو، بۆ سەردانی کەسوکاری لەگەڵ خێزانەکەی ڕۆژێک پێش ئەو ڕووداوە چوو بووە تاران. ئاژانسی فەرمیی حکومەتی ئێران دەڵێت، سەرۆک کۆماری ئەو وڵاتە بڕیاریداوە بە پەلە لێکۆڵینەوە لەو ڕووداوە بکرێت و جێگری وەزیری ناوخۆ ڕاسپێردراوە لیژنەیەکی لێکۆڵینەوە پێکبهێنێت. هەروەها داواکاری گشتیی تاران ڕایگەیاند، لیژنەیەکی لێکۆڵینەوەیان پێکهێناوە لەبارەی هۆکاری تێکچوونی تەندروستیی ژینا ئەمینی.
ژمارەیەک ڕۆژنامەڤانی ئێرانی لە زاری پزیشکانی نەخۆشخانەی کەسرای تارانەوە بڵاویانکردووەتەوە، مەهسا جەڵتە لێی نەداوە، بەڵکو بەهۆی ئەوەی لە سەری دراوە، کەللەسەری شکاوە و تووشی خوێنبەربوون بووە. [1]

ڤیدیۆ: ئەوکاتەی قازی محەمەد لە سێدارەدرا مەلا مستەفا لە تاران چ ڕێکەوتنێکی کرد؟
ساڵی ئامادەکردنی ڤیدیۆ: 2020
ئامادەکردنی ڤیدیۆ: پەیجی +360 لە فەیسبووک [1]

[1]

ناونیشان: بارزانی پرس بە تاران بکات؟
نووسەر: #هێمن عەبدوڵڵا 2#
ڕۆژی دەرچوون: #22-12-2015#

هەفتەی ڕابردوو گۆڕانکارییە دیپلۆماسییەکان لە ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاستدا موفاجەئەی زۆریان تێدابوو. لێکنزیکبوونەوەی ئیسرائیل و تورکیا و بەرلەویش درووستکردنی هاوپەیمانێتییەکی موسڵمان-ی سوننی بۆ بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر، کە هەم موبارەکەی ئەمریکای هەیە و هەم ڕووسیاش لێی نیگەران نییە، ئەوە نیشانەی ئەوەیە سەت ساڵ پاش واژۆکردنی ڕێککەوتننامەی سایکس-بیکۆ، خەریکە سایکس-بیکۆیەکی نوێ دەنووسرێتەوە.
کورد هەمیشە لەو ڕێککەوتنانەدا نەک یاریکەر نەبووە، بەڵکوو کارتێک بووە یاریکەرەکان بەیەکدییان دۆڕاندووە، بەڵام ئەم جارە لە جارانی ڕابردوو جیاوازە. ئەم جارە کوردیش یاریکەرە و لەجیاتی ئەوەی بدۆڕێنرێت یان ببردرێتەوە، خۆی دەدۆڕێت یان خۆی دەیباتەوە. بە مەرجێک یارییەکە وابکات کە تاوەکوو کۆتایی هەر یاریکەر بمێنێتەوە و نەکرێتەوە بە کارت.
سەت ساڵ پێش ئێستا ئەوانەی نەخشەی ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاستیدان دادەنا، کۆمەڵێک دەوڵەتی داگیرکەری ڕۆژاوایی بوون کە سەروکاریان لەگەڵ ژمارەیەک گەلی بێدەرەتانی ناوچەکەدا هەبوو. بۆیە بەشە کێکی هەریەکە لەو گەلانە بە کەیفی دڵ و بەرژەوەندیی ڕۆژاواییەکان گەورە یان بچووک دانرا. ئەوکات کورد نەک بەشی گەورە بەڵکوو بەشە بچووکەکەشی پێ ڕەوا نەبینرا. بەڵام سەت ساڵ دواتر کورد بەشە کێکەکەی خۆی دابڕیوە و دەبێ زیرەکانە یاریی ئەوە بکات کە لەدەستی نەدات.
پێکهێنانی هاوپەیمانێتی سەربازیی نێوان وڵاتە زۆرینە سوننەکان لەبەر سێ هۆکار گرنگ دەبێت. یەکەمیان: چونکە وڵاتانی ڕۆژاوایی جارێکی دیکە ئەزموونی ئەفغانستان و ئەمریکا دووبارە ناکەنەوە و لەشکرکێشی بۆ ناوچەکە ناکەن. دووەمیش: هەژموونی ئێرانی و شیعی لە ناوچەکەدا دەبێ سنوورێکی بۆ دابنرێت. سێیەمیش: چیدی #داعش# و هاوشێوەکانی تەنیا فاکتەری تێکدانی ئارامیی ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاست نین و هێرشەکانی پاریس سەلماندیان تەناهی لە کوردستان و وڵاتانی دیکەی ئەم ناوچەیە کاریگەریی ڕاستەوخۆی هەیە لەسەر تەناهیی وڵاتی وەکوو فەرەنسا و بەلجیکاش.
پاش بەهاری عەرەبی، نەبوونی ستراتیژێکی ڕوونی هاوبەشی ئەمریکی و سوننی لە ناوچەکەدا، وایکرد لەجیاتی ئەوەی بەهارێکی بەهەڕمێنی سیاسی ببینرێت، زستانێکی سەخت ڕووی تێبکات. داعش لەجیاتی ئەوەی وەڵامدەرەوەی غیابی سوننە بێت لە شانۆی سیاسیی ئێراقدا و بەربەستێک دابنێت بۆ هەژموونی ئێرانی و شیعی، وایکرد ئەو دەوڵەتە بەهێزتر بێت و ئەوەی ڕوودەدات بەخێر بۆی بشکێتەوە. بۆیە ئێستا وڵاتە سوننەکانی ناوچەکە گەیشتوونەتە ئەو بڕوایەی کە کاتی هاتووە کارتی نوێنەرایەتیکردنی سوننە لەدەست داعش دەربهێنن و بەهێزی زۆرترەوە بەرانبەر ئێران ڕاوەستن.
دەرهێنانی گرێی داعش بۆ ئەو وڵاتانە ئیشێکی ئاسان نییە، چونکە زیرەکانە نییە ئەگەر ئەمریکا و وڵاتانی ڕۆژاوا لەشکرکێشی بکەن و بەقازانجی داعش شەڕی موسڵمان و خاچپەرستان لە ناوچەکەدا هەڵایسێنن. بەڵام هێزێکی موسڵمانی سوننەی وەکوو ئەوەی ئێستا بڕیارە لە دژی تیرۆریزمی داعش و گرووپەکانی دیکە پێکبێت، دەتوانێ لە درێژمەودادا بەڕە لەژێر پێی داعش دەربهێنێت. چونکە دەتوانێت هەر بە بانگی ئەڵاهوئەکبەر و بە هەمان هوتافە ئایینییەکانی هاوشێوەی داعش، مووسڵ و ڕەقە و شوێنەکانی دیکە لەدەست ئەو گرووپە دەربهێنێت. ئەوکات داعش هیچ پاساوێکی بۆ مۆبیلیزەکردنی خەڵک لە دژی سوپای کافران نامێنێ. چونکە شەڕەکە دەبێتە شەڕی موسڵمانی سوننەی میانەڕەوتر لە دژی سوننەیەکی توندئاژۆ.
ئەگەر ئەمە سەربگرێت و ئێران و هاوپەیمانە شیعەکانیشی لە ناوچەکەدا هەر بەبەهێزی بمێننەوە، کورد لەم سەدەیەدا وەکوو سەردەمی عوسمانی و سەفەوییەکان دەست و پەنجە لەگەڵ دوو بلۆکبەندیی سوننە و شیعەدا نەرم دەکات. دوو بلۆکبەندی کە یەکدییان پێ ناسڕدرێتەوە، بەڵام لە ئەهوەنترین سیناریۆدا ساڵانی درێژ شەڕی سارد لە دژی یەکدی بەڕێوەدەبەن.
ئێمە لەو نێوانەدا دەتوانین دوو بژارەمان هەبێت: یەکێکیان ئەوەیە کە خۆمان بەلایەکدا یەکلایی بکەینەوە و لە پشتیووانیی ئەو لایە بەرخوردار بین. دووەمیش ئەوەیە کە قەبارەی خۆمان بزانین و نموونەی قەتەری لە پاراستنی هاوسەنگی و دەستخستنی زۆرترین دەستکەوت لە بلۆکبەندییە جیاوازەکان دووبارە بکەینەوە. واش پێدەچێ سەرکردایەتیی کوردستان درووست ئەمە بکات. چونکە کاتێک ئێرانییەکان داوای ڕوونکردنەوەیان سەبارەت بە سەفەرەکانی ئەم دواییەی سەرۆکی هەرێمی کوردستان بۆ سعودیە و تورکیا کردبوو، وەڵامی ئەوەیان وەرگرتبووەوە کە بارزانی نە بۆ سەفەری ئەنقەرە و ڕیاز مۆڵەت لە تاران وەردەگرێت، نە کاتێکیش دەچێتە تاران پرس بە ئەنقەرە و ڕیاز دەکات. [1]

بەپێوە، لە ڕاستەوە: فرزاد مشعوف، کامبیز حکمتی، سەید جلالالدین نظامی کورانە، محەمەدهمایون بهرامی کمانگر، مرحوم عەلی بهرامی، هادی محەمەدی
دانیشتووان، لە ڕاستەوە: عزیز عباسی، ئەحمەد چینەور، نهیە ڕاهدار، مهناز کریمخانی، شایستە ئیبراهیمی، مستەفا هەژار شرفکندی، ناسر سینا
سەرچاوەی وێنە: فەیسبووکی ناسر سینا